„Blik 1969/Fjallamenn í verzlunarferð til Vestmannaeyja“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 55: Lína 55:
Þarna ríkti meðal fólksins, Eyjabúa og aðkomumanna, gagnkvæmur hugur til hjálpar og fyrirgreiðslu. Og margt heimilið í Eyjum stóð nú opið komnum aufúsugestum, matur á borði, og svo kaffi og kandís með. Sumir þágu „tár“ í tilbót.<br>
Þarna ríkti meðal fólksins, Eyjabúa og aðkomumanna, gagnkvæmur hugur til hjálpar og fyrirgreiðslu. Og margt heimilið í Eyjum stóð nú opið komnum aufúsugestum, matur á borði, og svo kaffi og kandís með. Sumir þágu „tár“ í tilbót.<br>
Og síðan hófst verzlunin. Þá var byrjað á því að hafa tal af verzlunarstjóranum, umráðamanni einokunarkaupmannsins, gefa honum upp, hvaða afurðir þeir kæmu með að þessu sinni til skipta fyrir búðarvarninginn, og svo hvort ekki fengist nokkurt vörulán, reikningslán, þar til með haustinu, að bændurnir kæmu aftur í verzlunarstaðinn og þá með kjöt og aðrar sláturafurðir, t.d. tólg og gærur.<br>
Og síðan hófst verzlunin. Þá var byrjað á því að hafa tal af verzlunarstjóranum, umráðamanni einokunarkaupmannsins, gefa honum upp, hvaða afurðir þeir kæmu með að þessu sinni til skipta fyrir búðarvarninginn, og svo hvort ekki fengist nokkurt vörulán, reikningslán, þar til með haustinu, að bændurnir kæmu aftur í verzlunarstaðinn og þá með kjöt og aðrar sláturafurðir, t.d. tólg og gærur.<br>
Hér var verzlunarstjóranum vandi á höndum. Hverjum var óhætt að lána og hverjum ekki? Auðvitað gat presturinn fengið lán eftir þörfum og svo góðbóndinn Kjartan í Drangshlíð, þó að hann hefði aðeins lítið eitt af afurðum með sér að þessu sinni: 6 pund af hvítri ull, 3 pund af tólg, 11 pund af löngu, vel verkaðri og svo nokkur pund af saltfiski og harðfiski. Verzlunarstjórinn, [[Jóhann Bjarnasen|Jóhann P. Bjarnasen]], þekkti Kjartan bónda að hagsýni og myndarskap í búrekstri, þó að bú hans gæti ekki talizt stórt. Honum var óhætt að lána. Úttekt hans varð því mikil að þessu sinni og skuldin æðistór, þegar lokið var. Meðal annars, sem Kjartan bóndi fékk skrifað, voru 10 pund (5 kg) af kaffi, 5 pund af kandís, 5 pund af rjóli eða óskornu neftóbaki, 2 pund af indigolit og 20 potta (20 lítrar) af brennivíni.<br>
Hér var verzlunarstjóranum vandi á höndum. Hverjum var óhætt að lána og hverjum ekki? Auðvitað gat presturinn fengið lán eftir þörfum og svo góðbóndinn Kjartan í Drangshlíð, þó að hann hefði aðeins lítið eitt af afurðum með sér að þessu sinni: 6 pund af hvítri ull, 3 pund af tólg, 11 pund af löngu, vel verkaðri og svo nokkur pund af saltfiski og harðfiski. Verzlunarstjórinn,  
[[Jóhann Pétur Bjarnasen|Jóhann P. Bjarnasen]], þekkti Kjartan bónda að hagsýni og myndarskap í búrekstri, þó að bú hans gæti ekki talizt stórt. Honum var óhætt að lána. Úttekt hans varð því mikil að þessu sinni og skuldin æðistór, þegar lokið var. Meðal annars, sem Kjartan bóndi fékk skrifað, voru 10 pund (5 kg) af kaffi, 5 pund af kandís, 5 pund af rjóli eða óskornu neftóbaki, 2 pund af indigolit og 20 potta (20 lítrar) af brennivíni.<br>
Presturinn sjálfur, séra Kjartan í Ytri-Skógum, fékk líka úttekt eftir þörfum: Hálfa tunnu af baunum, eina tunnu af kolum, 10 pund af kaffi, eitt pund af rullu (munntóbaki), eitt pund af hellulit og 40 potta af brennivíni. - Þá tók prestur út í reikning kirkju sinnar 200 „kirkjubrauð“ og marga potta af messuvíni, sem þá var kallað kirkjuvín. Ekki tók prestur allar þessar vörur út í skuld, því að nokkrar afurðir hafði vinnumaður hans meðferðis, svo sem nokkuð af saltfiski, 256 pund af hvítri ull, 144 pund af tólg og slatta á kút af sjálfbráðnu þorskalýsi.<br>
Presturinn sjálfur, séra Kjartan í Ytri-Skógum, fékk líka úttekt eftir þörfum: Hálfa tunnu af baunum, eina tunnu af kolum, 10 pund af kaffi, eitt pund af rullu (munntóbaki), eitt pund af hellulit og 40 potta af brennivíni. - Þá tók prestur út í reikning kirkju sinnar 200 „kirkjubrauð“ og marga potta af messuvíni, sem þá var kallað kirkjuvín. Ekki tók prestur allar þessar vörur út í skuld, því að nokkrar afurðir hafði vinnumaður hans meðferðis, svo sem nokkuð af saltfiski, 256 pund af hvítri ull, 144 pund af tólg og slatta á kút af sjálfbráðnu þorskalýsi.<br>
Ólafur bóndi í Hrútafellskoti hafði lítið meðferðis af afurðum bús síns. En hann hafði stundað sjó í Eyjum síðustu vertíð (1867) og selt Bryde allan aflahlutinn sinn. Átti hann því nokkra innstæðu, er hann hóf úttekt sína. Hann tók út hálfa tunnu af kolum, eina tunnu af rúgi, hálfa tunnu af bankabyggi, 4 pund af kaffi, eitt pund af kandíssykri, kvartpund af molasykri og 2 potta af brennivíni. Meðferðis hafði bóndi lítið eitt af tólg og ull.<br>
Ólafur bóndi í Hrútafellskoti hafði lítið meðferðis af afurðum bús síns. En hann hafði stundað sjó í Eyjum síðustu vertíð (1867) og selt Bryde allan aflahlutinn sinn. Átti hann því nokkra innstæðu, er hann hóf úttekt sína. Hann tók út hálfa tunnu af kolum, eina tunnu af rúgi, hálfa tunnu af bankabyggi, 4 pund af kaffi, eitt pund af kandíssykri, kvartpund af molasykri og 2 potta af brennivíni. Meðferðis hafði bóndi lítið eitt af tólg og ull.<br>

Leiðsagnarval