Blik 1978/Þrír ættliðir, IV. hluti

Efnisyfirlit 1978

ÞORSTEINN Þ. VÍGLUNDSSON

III.

Þriðji ættliðurinn.
Hjónin í Bólstaðarhlíð.

Ég hef áður getið þess, að Björn Bjarnason fæddist að Yzta-Skála 3.marz 1893. Brátt var hann skírður heima hjá afa sinum og ömmu, móðurforeldrum sínum, þar sem móðir hans dvaldist enn, foreldrar hans ógift og höfðu ekki myndað sér heimili. Björn var heitinn eftir séra Birni Þorvaldssyni í Holti, langafa sínum. Skírnarvatnið var borið fram í sérstakri könnu, sem var erfðagripur frá prestshjónunum í Holti, séra Birni og fyrri konu hans, maddömu Halldóru Finnbogadóttur. Kanna þessi var keypt á Eyrarbakka árið 1865 og síðan vígð til að vera „skírnarvatnskanna“ prestsins, þegar hann skírði börn heima í Holti, og svo erfast í þessari ætt lið fram af lið. (Sjá nr. 806 í Byggðarsafni Vestmanna-eyja). — Aldrei var kanna þessi notuð til annars hjá skylduliði þessu en að bera fram í henni skírnarvatn, þegar þær hinar helgu athafnir áttu sér stað hjá fjölskyldunni eða nákomnum ættingjum. Og ávallt voru þær athafnir látnar fram fara á heimilunum hjá þessu fólki. Það var sérleg ættgeng venja. Þessum helgu athöfnum þótti fylgja friður og blessun yfir heimilið og fólkið í trú og helgri bæn.
Björn Bjarnason ólst síðan upp hjá móðurforeldrum sínum á Yzta-Skála til átta ára aldurs, en fluttist þá með foreldrum sinum til Vestmannaeyja. Það var árið 1901, eins og áður greinir. Eftir það dvaldist hann aðeins á sumrum á Yzta-Skála til 12 ára aldurs. Hann gekk í barnaskóla Vestmannaeyja, eftir að hann náði 10 ára aldrinum og nam hjá Steini skólastjóra Sigurðssyni og Eiríki Hjálmarssyni kennara.
Móðurforeldrar hans, Jón bóndi og frú Kristín, höfðu ávallt mikið ástríki á drengnum sínum meðan þau lifðu, enda var hann þeim innilegt og gott barnabarn.
Séra Oddgeir að Ofanleiti Þórðarson sýslumanns Guðmundssonar fermdi Björn Bjarnason í Landakirkju vorið 1907.
Og svo látum við árin líða. — Foreldrarnir, Bjarni og Halldóra, kosta kapps um að ryðja vélbátaútveginum veg í kauptúninu ásamt fjölda annarra karla og kvenna.
Og unglingurinn hann Bjössi í Hlaðbæ hreifst sérstaklega af vélum bátanna. Annað komst naumast að í hugskoti hans. Umfram allt vildi hann verða vélgæzlumaður eða vélstjóri, þegar hann fengi aldur til.
Árið 1908 fékk Ísfélag Vestmannaeyja sendar frystivélar frá Sabroe í Árhúsum og aflvél frá Englandi. Þessi vélasending kom til Eyja fyrir atbeina Gísla J. Johnsens, útgerðarmanns og kaupmanns, en hann var þá formaður Ísfélagsstjórnarinnar. Þetta voru fyrstu frystivélarnar, sem fluttar voru til landsins. Og þessi merku vélakaup voru vissulega höfð á orði í kauptúninu. Þau mörkuðu nýjan tíma landsmönnum öllum til blessunar, fjárhag þeirra til eflingar og sjálfstæði þeirra til styrktar og sóknar í víðari merkingu.
Unnið var að því haustið 1908 að koma vélum þessum fyrir, setja þær á sinn stað í hinni nýju byggingu Ísfélagsins. Áhugasamur unglingur um vélar og notkun þeirra, eins og Bjössi í Hlaðbæ, fylgdist með uppsetningu vélanna af miklum áhuga, kynnti sér gerð þeirra og gang. Þá var honum ríkust í huga sú ósk, að verða vélamaður hjá honum Högna Sigurðssyni í Vatnsdal, vélamanni Ísfélagsins og forstöðumanni frystihússins. En þess var enginn kostur að komast þar að til náms og vinnu um sinn. Á meðan varð Bjössi að gera sér að góðu að vera innanbúðarmaður í brauðbúðinni hans Stefáns bakara Gíslasonar frá Ási (eða Hlíðarhúsi, ef við viljum kenna hann heldur við heimili foreldra sinna). Brauðbúð þessi var í Boston við vestanvert Formannasund, eins og götustubbi þessi hét þá (síðar Formannabraut).
Þetta búðarstarf var þessum kraftmikla og athafnasama unglingi hvimleitt, þó að hann yrði við það að una, meðan honum óx fiskur um hrygg og kraftar í kögglum, svo að hann gæti stundað sjóinn á vertíðum, orðið vélamaður á útvegi foreldra sinna.
Daglega skrapp Bjössi vestur í Ísfélag úr búðarholunni við Formannasund til þess að fylgjast með gangi vélanna og vexti öllum og viðgangi þar. Þegar heim kom að loknu dagsverki, tók hann fiðluna sína og æfði sig að spila falleg lög, en hann var músikalskur með afbrigðum og hafði yndi af söng og hljóðfæraslætti.
Og svo kom að því, að Högni Sigurðsson réð sér aðstoðarmann við vélgæzluna. Þá sat unglingurinn hann Bjössi í Hlaðbæ fyrir því starfi. Hann réðst „smyrjari“ til Ísfélags Vestmannaeyja. Jafnframt lærði hann undirstöður vélfræðinnar hjá Gissuri Filippussyni, vélfræðingi, sem þá var setztur að í Eyjum og var forstöðumaður Smiðjufélags Vestmannaeyja. (Sjá Blik 1969, bls. 301).
Brátt dró að því, að útgerð foreldra hans, hjónanna í Hlaðbæ, þurfti á lagni hans að halda og viti á vélum og meðferð þeirra. Björn gerðist þess vegna vélamaður á einum af vélbátum foreldra sinna. Og fór brátt orð af hæfni hans og lærdómi í þessari iðju. Eftir það var hann talinn einna færastur vélamaður í Vestmannaeyjum öll þau ár, sem hann stundaði sjóinn, meira en þrjá áratugi.
Eftir að hann gerðist vélamaður á útvegi foreldra sinna, leitaði hann sér atvinnu á Austfjörðum að sumrinu. Þannig atvikaðist það, að Björn frá Hlaðbæ var eitt sumar vélamaður á báti fósturforeldra minna á Norðfirði. Þá var ég unglingsdrengur og beitti á bátinn flesta daga sumarsins. Þá kynntumst við Björn Bjarnason.

Og nú hvörflum við huga til ungrar heimasætu í Eyvindarholti undir Eyjafjöllum. Hún heitir Ingibjörg Ólafsdóttir. Hún fæddist 12. apríl árið 1895. Foreldrar hennar eru hjónin Ólafur bóndi Ólafsson og frú Sigríður Ólafsdóttir húsfreyja. Árið 1901 fluttust þau að Eyvindarholti frá Dalseli og festu þá kaup á jörðinni, þegar Sighvatur Árnason, bóndi þar og alþingismaður þeirra Rangæinga, hætti búskap og flutti af henni. Þá var Ingibjörg dóttir hjónanna aðeins 6 ára gömul. Sigríður húsfreyja var frá Múlakoti í Fljótshlíð. Hún hafði áður verið gift Þóroddi bónda Magnússyni, og bjuggu þau hjón í Dalseli.
Og árin liðu.
Þegar Ingibjörg Ólafsdóttir heimasæta í Eyvindarholti nálgaðist tvítugsaldurinn, stundaði hún nám í alþýðuskólanum að Hvítárbakka í Borgarfirði. Þar dvaldist hún veturna 1913 og 1914. Siðan vann hún heimilisstörf hjá fjölskyldu í Reykjavík og svo einn vetur hjá heimavistarnemendum í Flensborgarskólanum í Hafnarfirði.
Á vertíð 1920 réðst Ingibjörg Ólafsdóttir til heimilisstarfa í Vestmannaeyjum. Þá var þar búsett hálfsystir hennar frá fyrra hjónabandi móðurinnar, frú Sigríðar Ólafsdóttur. Sú kona var þekkt húsmóðir í kaupstaðnum um árabil, frú Guðríður Þóroddsdóttir í Víðidal (nr. 33) við Vestmannabraut. (Sjá Blik 1971, bls. 149.)
Þennan vetur urðu örlög heimasætunnar frá Eyvindarholti ráðin. Þá kynntist hún vélstjóranum snjalla frá Hlaðbæ, honum Birni Bjarnasyni, og þau felldu hugi saman. Hann var þá orðinn útgerðarmaður og vélstjóri á eigin vélbáti, V/b Emmu VE 219. Sameignarmaður hans var Eiríkur Ásbjörnsson, sem var formaður á bátnum og varð síðan einn af kunnustu útgerðarmönnum í kaupstaðnum og fiskimaður góður.

Frú Ingibjörg Ólafsdóttir, Bólstaðarhlíð.

Ingibjörg Ólafsdóttir og Björn Bjarnason gengu í hjónaband 12. júní 1921.
Og nú gef ég frú Ingibjörgu sjálfri orðið. Æviþáttur hennar, sem hún rekur hér í fáum orðum, er svo að segja algildur um ungar konur í Eyjum þá og hjón, sem reyndu eftir megni að ryðja sér þar braut til efnalegs sjálfstæðis og farsældar við þröngan kost og erfiðar aðstæður á margan hátt.
„Þegar við hjónin hófum búskap hér í Eyjum, voru mikil húsnæðisvandræði í bænum sökum hins mikla aðstreymis fólks að hinum örtvaxandi vélbátaútvegi og hinnar miklu atvinnu, sem af honum leiddi.
Ýmsir reyndu á þessum árum að koma sér upp kjallarahæð með það fyrir augum að byggja efri hæðina síðar, þegar efnahagur batnaði og aðrar ástæður leyfðu. En leiguhúsnæði lá ekki á lausu. Hvergi var hægt að fá leigt. Við leituðum fyrir okkur mjög víða, en það bar engan árangur. — Að vísu áttu þeir félagar og sameignarmenn í útgerðinni, Eiríkur skipstjóri Ásbjörnsson og Björn minn, austari hlutann í rishæð tómthússins Sjávarborgar við Sjómannasund (nr. 8) sunnan Strandvegar. Þar áttu þeir innréttaða íbúð, sem var rúmgott herbergi og eldhús. Á vertíðinni sváfu þeir þar ásamt öðrum, sem unnu við útgerð þeirra og ekki voru búsettir hér í bænum, —sem sé aðkomnir vertíðarmenn. Þessi íbúð var laus okkur til nota 11. maí um vorið (1921) eða að lokinni vertíð. Og var það vel boðið af Eiríki.
Um veturinn kom ég þarna daglega alla fjóra vertíðarmánuðina, sem aðkomufólkið bjó þar, því að ég annaðist þvotta og viðgerð á fötum fólksins og þá fyrst og fremst Björns míns. Þannig hafði ég fréttir af honum daglega og fylgdist með aflabrögðunum.
Engin forstofa var í húsinu. Þegar lokið var upp útidyrahurðinni, blasti stiginn við beinn upp á loftið. En það var segin saga, að um leið og ég steig í neðsta stigaþrepið, greip mig svo mikill ömurleiki og leiðindi, að ég var miður mín. Mér fannst á einhvern hátt, að ég gæti ekki búið í þessu húsi. Ekki vissi ég, hvernig á þessu stóð, því að allir, sem áttu þarna heima, voru hinir mætustu menn, og fannst mér þessar kenndir mínar ekki vera á neinn hátt í sambandi við þá, því að mér féll mjög vel við allt fólkið, sem átti þarna sína vistarveru á vertíðinni. En í þessu sambandi vil ég geta þess, að tæpum tveim árum síðar kom þar upp mannskæð taugaveiki í vestari hluta rishæðarinnar og breiddist hún þaðan út víða um bæinn. Sú veiki hafði örlagaríkar afleiðingar fyrir mörg heimili hér í bæ, sem urðu fyrir smiti. — Ég geri ráð fyrir því, að við hjónin hefðum þá átt heima í austurhluta rishæðarinnar, ef við á annað borð hefðum setzt þar að. En þá hafði Björn afráðið að byggja okkur íbúðarhús, svo fljótt sem því yrði við komið. Hann lagði fast að mér að flytja í rishæð Sjávarborgar, þar sem annað húsnæði var ekki fáanlegt. En ég gat ekki hugsað mér, að við hæfum búskap þar. Einhver æðri verndarmáttur kom í veg fyrir það.
Þegar taugaveikin kom þarna upp, áttum við tvær dætur, — þá yngri aðeins viku gamla. Líklegt er, að við mæðgurnar hefðum þá orðið varnarlitlar gagnvart þessum smitandi sjúkdómi. Ég álít eða er sannfærð um, að guðleg handleiðsla hafi þar verið að verki.
Fram úr húsnæðisvandræðum okkar réðist vel að lokum. Guðríður Þóroddsdóttir, hálfsystir mín, og maður hennar, Sigurjón útgerðarmaður Jónsson, sem bjuggu þá að Hrafnagili við Vestmannabraut, reyndust okkur þá vel eins og æfinlega. Þau þrengdu að sér og lánuðu okkur stofuna sína til íbúðar og eldhúsrými í kjallara hússins. Sumarið, sem í hönd fór, byggðu þau hús sitt Víðidal (nr. 33 við Vestmannabraut). Þetta hús var talið eitt hið vandaðasta, sem þá var byggt í Eyjum, enda ekkert til sparað að svo gæti orðið. Íbúðarhúsið Víðidalur kostaði fullbyggt kr. 80.000,00 og þótti mikið fé í þá daga. Húsið var fullgert um haustið eða fyrri hluta vetrarins, og fengum við þar leigt fyrstu búskaparárin okkar. Við leigðum tvö herbergi og eldhús í rishæðinni.
Víðidalsheimilið var mannmargt og heimilislífið skemmtilegt. Sá góði heimilisbragur, sem þar ríkti, var til fyrirmyndar. Um það voru hjónin samtaka, að öllum á heimili þeirra liði sem bezt. Sama gilti um samskiptin við okkur hjónin og heimilisfólk okkar. Það var alltaf óvenjulega bjart yfir endurminningum okkar frá þeim árum, sem við bjuggum í Víðidal.
Veturinn 1924 er mér að ýmsu leyti minnisstæður. Þá gekk hér á miðin svo mikill fiskur, að aflahrotan varð sú mesta, sem menn mundu eftir, og voru þær þó margar góðar á þeim árum. Síðari hluta vertíðarinnar var sjórinn krökur af fiski, hvar sem netin voru lögð, líka upp við landsteina. Mikið var þá unnið í Eyjum og miklu afkastað, bæði til sjós og lands.
Eftir þennan óvenjulega góða aflavetur munu margir hafa verið bjartsýnir um efnahag sinn. Einn þeirra var Björn maðurinn minn.
Foreldrar hans, Bjarni Einarsson og frú Halldóra Jónsdóttir, hjón í Hlaðbæ, gáfu honum húslóð við Heimagötu ofanverða, en þá var ekki búið að skipuleggja byggingu við hana eins og nú er (1970) og ekki heldur gefa henni nafn.
Björn minn byrjaði að grafa fyrir grunni hússins rétt eftir lokin eða um 20. maí (1924). Undanfarin tvö ár hafði hann haft bréfasamband við sænskan arkitekt og fengið frá honum bókarkorn með ýmiskonar húsateikningum. Einnig fékk hann þar fræðslu um styrkleika steypu, bæði í holsteina og milligerðir húsa. Þá fékk hann einnig teikningar af sniði eða gerð holsteina. Þessa fræðslu taldi þann sér mjög nytsama varðandi byggingu hins fyrirhugaða íbúðarhúss okkar.
Björn fékk dugmikinn mann í vinnu með sér um vorið. Þeir steyptu holsteina í mótum, sem Björn smíðaði sjálfur eftir sænsku teikningunni. Þá var öll steypa í hús hrærð með handaflinu einu saman, því að þá var lítið um véltæknina. Þetta var erfið vinna, ekki sízt vegna þess, að Björn vann einnig að fiskþurrkun á stakkstæðunum, — vann að sínum hluta að því að þurrka aflann þeirra útgerðarfélaganna.
Byggingarframkvæmdirnar gengu vel þrátt fyrir margt annað, sem kallaði að. Yfirsmiður hússins var Magnús trésmíðameistari Ísleifsson í London (nr.3 við Miðstræti). Hann var þá talinn einn hinn bezti og vandvirkasti húsasmiður hér í kaupstaðnum. Með honum unnu tveir húsasmiðir úr Reykjavík, því að mikill hörgull var á smiðum hér þetta sumar. — Magnús setti þau skilyrði, þegar hann tók smíðina að sér, að Björn réði til hans tvo góða smiði. Þá fór Björn til Reykjavíkur og heppnaðist að ráða til sín þessa smiði, sem höfðu góð meðmæli frá húsasmíðameistara sínum. Þeir reyndust líka ágætir í sinni grein.
Björn minn vann af ofurkappi við bygginguna og lagði svo hart að sér, að hann bjó lengi að því á eftir, eins og svo margir hafa gert, sem ofbjóða starfsþrótti sínum.
Byggingarframkvæmdirnar gengu svo vel, að við hjónin gátum flutt í húsið á Þorláksmessu, eða rétt fyrir jólin þetta sama ár (1924). Þá voru um það bil sjö mánuðir liðnir frá því að hann hóf byggingarframkvæmdirnar. — Þá kostaði húsið kr. 20.000,00, ef ekki er vinna Björns sjálfs reiknuð með.
Þegar þessum áfanga var náð, þá fannst okkur það merkur viðburður í lífi okkar. Ég var svo hamingjusöm þessa daga, að ég spurði sjálfa mig: Er þetta draumur eða veruleiki?
Þetta hafði allt gengið betur en við höfðum þorað að vona. — Eins og gefur að skilja, þá var þetta annasamur tími hjá okkur hjónunum. Fyrir mörgu þurfti að hyggja í sambandi við húsbygginguna.
Um haustið bættust svo við á heimilið verkamenn og sjómenn auk smiðanna tveggja, sem fyrir voru. Og enn fjölgaði vertíðarfólki hjá okkur eftir áramótin, — fólki, sem vann að útgerðinni.
Við vorum bjartsýn á framtíðina, þó að á ýmsu ylti um efnahaginn, því að við vorum mikið skuldug, eins og gefur að skilja.
Um haustið sóttum við um veðdeildarlán út á húseignina eins og flestir aðrir, sem bjástruðu við að byggja sér íbúðarhús. Þá voru húsin í bænum ekki númeruð, heldur höfðu þau öll sérnöfn. Göturnar voru þröngar og slæmar yfirferðar eftir rigningar og holklaka að vetrinum. Og húsin voru óskipulega byggð við göturnar mörg hver.
Nú vík ég máli mínu að því, þegar við sóttum um veðdeildarlánið.

Bólstaðarhlíð (nr. 39)við Heimagötu.

Einn daginn sagði Björn minn við mig, að húsið yrði að fá nafn, áður en við sæktum um veðdeildarlánið, og ég mætti ráða nafninu. — Það fór á annan veg en ætlað var. Ég sagði aðeins sem svo, að fyrir mitt leyti kynni ég bezt við stutt nafn og látlaust. Þau væru viðkunnanlegust. Mér geðjaðist ekki að löngum nöfnum. Fannst þau ekki eins töm í mæltu máli. Svo var ekki meira rætt um það þann dag. Daginn eftir kom Björn á heimili foreldra sinna. Þá sagði Halldóra móðir hans honum þennan draum: Henni þótti sem hún væri stödd á heimili sínu. Þá heyrir hún, að drepið er á ytri dyr. Hún gekk til dyra. Úti fyrir stóð maður, sem hún kannaðist ekki við. Hann var meðalmaður á hæð, dökkur á brún og brá, frjálsmannlegur í framkomu og hafði fyrirmannlegan svip. Hann heilsaði henni og mælti: „Segðu honum Birni frænda mínum, að húsið hans eigi að heita Bólstaðarhlíð.“ Að svo mæltu kvaddi hann og hvarf á braut. — Þegar Björn kom heim um hádegið, sagði hann mér drauminn og mæltist jafnframt til þess, að við létum húsið okkar heita þessu nafni. — Mér þótti sem styttra nafn og betra væri ekki vandfundið. Jafnframt fann ég, að Birni var draumnafnið hugleikið. —
Morguninn eftir sagði hann mér, að skjölin með umsókninni ættu að sendast suður þann dag, og mætti ég afráða nafnið á húsinu, ef mér væri það áhugamál. Ég skrifa þá niður þrjú nöfn og bið hann að velja eitt þeirra að ósk sinni. Hann hikaði. — Svo leggur hann leið sína niður í bæ og ætlar á pósthúsið með skjölin. En fram hjá pósthúsinu fór hann í það sinn og gengur rakleitt heim til foreldra sinna. Þá segir Halldóra móðir hans honum, að enn hafi sig dreymt sama mann og nóttina áður. Drepið var á ytridyrahurðina. Úti fyrir stóð sami maðurinn og hið fyrra sinnið. Hann var ákveðinn á svip og fasmikill. Hann ávarpaði frú Halldóru og mælti: „Húsið hans Björns frænda míns á að heita Bólstaðarhlíð.“ — Halldóru tengdamóður minni fannst sér verða svarafátt, en spyr þó: „Hvað heitur þú og hvaðan ertu?“ Þá segir hinn ókunni maður: „Ég heiti Björn Jónsson frá Bólstaðarhlíð í Húnavatnssýslu.“ — Þessi Björn Jónsson var prestur og ættfaðir hinnar fjölmennu Bólstaðarhlíðarættar, sem margir kannast við.

(Neðanmáls: Séra Björn Jónsson var fæddur árið 1749 og andaðist 1825. Hann var sonur Jóns Árnasonar ráðsmanns á Hólum í Hjaltadal og konu hans frú Margrétar Jónsdóttur frá Vík á Vatnsnesi.
Árið 1777 vígðist séra Björn aðstoðarprestur séra Eiríks Jónssonar að Hofi á Skagaströnd. En 7 árum síðar fékk séra Björn Bergstaði í Bólstaðarhlíðarhreppi í Austur-Húnavatnssýslu og bjó í Bólstaðarhlíð til dauðadags. — Séra Björn Jónsson þótti góður kennimaður. Jafnframt var hann hygginn búmaður, glaðlyndur að eðlisfari, hagmæltur og starfsmaður mikill. Eiginkona séra Björns Jónssonar var maddama Ingibjörg Ólafsdóttir bónda á Frostastöðum Jónssonar. Dóttir þeirra hjóna hét Kristín. Hún giftist séra Þorvaldi sálmaskáldi Böðvarssyni í Holti undir Eyjafjöllum. Sonur þeirra var séra Björn Þorvaldsson í Holti, faðir frú Kristínar Björnsdóttur húsfreyju í Yzta-Skála, konu Jóns Einarssonar bónda og meðhjálpara. Þ.Þ.V.)

Fyrstu búskaparárin okkar, eftir að við fluttum í Bólstaðarhlíð, bjuggum við á neðri hæð hússins en leigðum efri hæðina. - - Eftir að börnin stálpuðust, veitti okkur ekki af öllu húsinu. Eftir að við fluttum í Bólstaðarhlíð, kom fastara mót á hið daglega líf okkar hjóna.
Björn var vélstjóri á bát þeirra sameignarmannanna, meðan heilsan leyfði. Störf hans voru því svipuð frá ári til árs. Að vísu voru teknar upp nýjungar við fiskveiðarnar, sem léttu og bættu mjög störfin á sjónum, eftir því sem árin liðu og juku um leið öryggi sjómannanna i baráttunni við stórviðri, brim og stórsjói í náttmyrkri og blindhríðum, sem bjó mörgum bátnum grand.
Eftir að talstöðvar komu til sögunnar, var hægt að hafa samband við bátana og vita, hvað þeim leið á hafi úti. Þetta samband jók öryggi sjómannanna og breytti miklu til batnaðar. En samt sem áður var aðeins ein fjöl á milli lífs og dauða á sjónum. Kona sjómannsins veit aldrei örugglega, hvort maðurinn hennar kemur aftur heill á húfi í höfn. Margt getur komið fyrir á sjónum og það jafnvel í blíðskaparveðri. Þess eru ótal dæmi. Hugur sjómannskonunnar dvelur hjá manni hennar öðrum þræði, meðan hann er á sjónum, og hlýtur ávallt að gera það. Annað væri ekki eðlilegt og annað er ekki sjálfsagðara, einkum á hættustundum, sem oft eiga sér stað við strendur þessa lands.
Að vera móðir margra barna er mikil hamingja samfara áhyggjum og óþrjótandi störfum. Það er ábyrgðarmikið hlutverk hverrar móður. Og taka svo að auki marga aðkomumenn inn á heimilið á vertíð til þess að annast matseld fyrir þá og veita þeim aðra nauðsynlega aðhlynningu og þjónustu. Það er næstum ofvaxið verkefni hverri húsmóður, móður og eiginkonu. Við hjónin vorum svo lánsöm eða heppin, að þessir vertíðarmenn, sem hjá okkur bjuggu, reyndust yfirleitt ágætismenn. Sumir dvöldust hjá okkur árum saman á vetrarvertíðum. Og við hjónin litum á þá alla sem heimilismenn okkar. Sama er að segja um stúlkurnar, sem hjá okkur dvöldust á heimilinu á vertíðum.
Þegar landlegur voru, sem oft kom fyrir, sérstaklega fyrri hluta vetrar, var oft glatt á hjalla í Bólstaðarhlíð, þar sem meginið af fólki þessu var ungt og undi sér vel. Björn minn var þá hrókur alls fagnaðar. Þá flaug líka mörg stakan við hentug tækifæri.
Þess vegna fannst mér, að dagarnir liðu fljótt, þrátt fyrir þrotlausa vinnu og umhyggju fyrir stórum barnahóp.
Nafn mitt var að vísu skráð á félagaskrá ýmissa félaga hér í kaupstaðnum. Og vissulega hefði ég haft bæði ánægju og gagn af að taka þátt í starfsemi þeirra. En ég átti þess ekki kost. Ég átti svo fáar stundir afgangs, sem ég gat fórnað þeim. Heimilið og fjölskyldan sat alltaf í fyrirrúmi. Gleði mín og hamingja voru samtengdar manni mínum og börnum okkar.
Björn minn var gæddur prúðmannlegri framkomu og hafði létta lund. Hann var mjög aðlaðandi persónuleiki. Betri heimilisfaðir en hann mun vandfundinn. Það var mikið gæfuspor í lífi mínu, þegar ég giftist honum. Hann var gleðigjafi, hvar sem hann fór, og lífið og sálin í heimilinu, meðan hans naut við. En oftast fundust mér þær stundir of fáar, sem hann var heima, því að mikið þurfti að vinna utan heimilisins og marga munnana að metta. Já, bjartar og fagrar minningar á ég frá samverustundum okkar. Það voru beztu dásamlegustu ár ævi minnar, meðan hans naut við og öll börnin okkar voru heima.
Og árin liðu svo fljótt við miklar annir, sem ætíð fylgja uppeldi margra barna og fjölmennu heimili. — Þó að á ýmsu ylti um fjárhaginn á kreppuárunum (1931-1939), fann ég ekki svo mjög til þess, meðan ég hafði alla þá hjá mér, sem voru mér hjartfólgnastir.
Heimilisástæður okkar fóru batnandi eftir því sem börnin komust til meiri þroska. Eftir fermingu fóru þau að vinna fyrir sér. Með árunum fluttu þau svo burt úr foreldrahúsum og stofnuðu sín eigin heimili.
Árið 1947 dró ský fyrir sólu. Björn minn veiktist af illkynjuðum sjúkdómi. Þrátt fyrir margar læknarannsóknir dró að því sama. Enginn varð árangurinn. Eftir sjúkrahúsvist bæði í Reykjavík og hér heima í Eyjum, andaðist hann í september árið 1947. Þá gátu börnin hans og ég sagt með sanni: „Dáinn, horfinn, harmafregn,“ eins og eitt listaskáldið orkti eftir hjartfólginn vin sinn. Þetta er lögmál lífsins, sem allir verða að lúta að lokum. Eftir þetta bjó ég í Bólstaðarhlíð með börnum mínum um 12 ára skeið. Að þeim tima liðnum höfðu þau eignazt eigin heimili og voru öll búsett hér í Eyjum nema yngri sonurinn, sem var fyrirvinna mín, þar til ég missti hann af slysförum árið 1959. Síðan hefi ég búið hér á neðri hæð hússins en leigt efri hæðina. Ég hefi dvalizt hér í skjóli barna minna og tengdabarna og liðið vel eftir atvikum, enda notið mikillar umhyggju og mikils ástríkis hjá þessu nánasta fólki mínu, sem hefur gert allt, sem í þess valdi hefur staðið, til þess að mér mætti líða sem allra bezt. — Ég er þeim öllum hjartanlega þakklát fyrir alla þá umhyggju og hið mikla ástríki þeirra. Það fæ ég þeim aldrei fullþakkað. — Hin síðari árin hefi ég haft næði og aðstæður til að sinna hugðarefnum mínum. Ennþá hefi ég notið þess að lesa góðar bækur mér til fróðleiks og dægrastyttingar á elliárunum. Það hefur verið mér mikils virði og eitt mitt mesta hugðarmál.
Þegar vorsólin vekur gróður jarðar og grænu stráin byrja að gægjast upp úr gróðurmoldinni, finn ég hressandi mátt vorsins fara um sálu mína, og lofa allt það, sem gerir lífið fagurt og heillandi.
Hér áður fyrr hafði ég oft látið það eftir mér að vaka heila nótt um Jónsmessuleytið og njóta alls þess, sem fegurst er, reyna að vera eitt með því fagra og fjölbreytilega lífi, sem lifir þá og dafnar, hvert sem litið er. — Hamingjan býr hið innra með okkur en ekki utan við okkur eða á ytra borðinu. Að mörgu leyti erum við okkar eigin gæfusmiðir, og okkur ber að stuðla að því á allan hátt, að hið fagra og góða í tilveru okkar og annarra megi bera sigur úr býtum.
Margt hefur mistekizt, — annað ekki, og senn er sólarlag.“

Hér lýkur frásögn frú Ingibjargar sjálfrar. Hún sendi Bliki hana árið 1970. Frú Ingibjörg Ólafsdóttir var víðlesin og hugsandi kona, sem trúði einlæglega á æðri mátt og handleiðslu í lífi okkar mannanna. Vanþroski okkar ylli því, ef þær æðri leiðarstjörnur yrðu okkur ekki leiðandi ljós á vegum hins jarðneska lífs til hamingju og farsældar.
Þessi kona unni fegurð í andlegum og efnalegum skilningi. Blómagarðurinn hennar norðan við íbúðarhús hennar, Bólstaðarhlíð, bar þess fagran vott. Hann var um árabil fegursti blómagarður á Heimaey, og vakti aðdáun margra, sem sáu hann.
Gosárið erfiða, 1973-1974, dvaldist frú Ingibjörg Ólafsdóttir hjá frú Kristínu dóttur sinni og manni hennar, en öll hin árin, eftir að hún fluttist frá Bólstaðarhlíð, var hún hjá frú Soffíu dóttur sinni og hennar manni. Á heimili þeirra hjóna andaðist hún snögglega 22. júní 1976, 81 árs að aldri. Þá hafði hún verið ekkja nálega 29 ár, því að Björn Bjarnason, maður hennar, lézt 25. sept. 1947. — Við hjónin hugsum til þeirra með hlýhug og biðjum þeim blessunar.

Kápumynd Bliks að þessu sinni er af málverki, sem Eyjólfur Eyfells, listmálari, málaði eitt sinn af blómaskrúði konunnar í Bólstaðarhlíð. Við sjáum til norðurs frá útidyrunum í Bólstaðarhlíð. Í baksýn fjærst gnæfir Eyjafjallajökull og Eyjafjöllin í allri sinni dýrð. Nær sést á Yztaklett til vinstri og Bjarnarey til hægri. Elliðaey er þarna ekki fjarri. — Af húsum sést gamla sýslumannssetrið á Heimaey, Hof (nr. 25) við Landagötu og lengra til hægri við sömu götu blasir íbúðarhúsið Vatnsdalur við. Nærst á myndinni er svo blómaskrúð húsmóðurinnar í Bólstaðarhlíð, fegursti blómagarðurinn á Heimaey um langt árabil.

Bólstaðarhlíðarfjölskyldan. Fremri röð frá vinstri: Bjarni Ólafur, f. 9.maí 1935, Björn Bjarnason, frú Ingibjörg Ólafsdóttir, Soffía, f. 13.sept. 1933, gift Arnari Sighvatssyni bifreiðastjóra. Aftari röð frá vinstri: Perla, f. 11. ágúst 1928, gift Þórarni Sigurðssyni, skipaeftirlitsmanni í Vestmannaeyjum, Kristín, f. 22.maí 1925, gift Hjálmari Þorleifssyni, rafmagnsm. í Vm, Sigríður, f. 8. apríl 1923, gift Angantý Elíassyni, fyrrv. skipstjóra, Vm., Jón, f. 17. júní 1924, kvæntur Bryndísi Jónsdóttur, Sigfríður, f. 11. sept. 1926, gift Sigursteini Marinóssyni, pípulagningameistara, Vm. og Halldóra, f. 3. apríl 1922, gift Guðmundi Hákonarsyni, smið, Vm.

Til baka