„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1995/ Minning látinna“: Munur á milli breytinga
Karibjarna2 (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
Karibjarna2 (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 295: | Lína 295: | ||
[[Emil M. Andersen|Emil Marteinn Andersen]], eins og hann hét fullu nafni, var fæddur í Vestmannaeyjum 31. júlí 1917. Foreldrar hans voru hjónin Jóhanna Guðjónsdóttir, sem ættuð var úr Landeyjum, og maður hennar Pétur Andersen, skipstjóri og útgerðarmaður, sem fæddur var í Frederikssundi í Danmörku.<br> | [[Emil M. Andersen|Emil Marteinn Andersen]], eins og hann hét fullu nafni, var fæddur í Vestmannaeyjum 31. júlí 1917. Foreldrar hans voru hjónin Jóhanna Guðjónsdóttir, sem ættuð var úr Landeyjum, og maður hennar Pétur Andersen, skipstjóri og útgerðarmaður, sem fæddur var í Frederikssundi í Danmörku.<br> | ||
Pétur faðir hans gekk undir nafninu [[Danski-Pétur]] og lagði merkan skerf til útgerðarsögu Vestmannaeyja á fyrri hluta aldarinnar og fyrstu árum vélbátaútgerðar í Eyjum. Hann kom aðeins 19 ára til Íslands og til Vestmannaeyja á vetrarvertíðina árið 1907, var vélstjóri fyrstu þrjú árin en eftir það skipstjóri og útgerðarmaður og einn þeirra sem var á fyrsta stýrimannanámskeiðinu í Vestmannaeyjum árið 1918. Á þessum fyrstu árum Péturs Andersens í Eyjum kynntust þau foreldrar Emils, Jóhanna Guðjónsdóttir og Pétur. Fór brátt mikið orð af Danska-Pétri, bæði sem vélstjóra og fiskimanni, og varð hann aflakóngur vertíðina 1924.<br> | Pétur faðir hans gekk undir nafninu [[Pétur Andersen|Danski-Pétur]] og lagði merkan skerf til útgerðarsögu Vestmannaeyja á fyrri hluta aldarinnar og fyrstu árum vélbátaútgerðar í Eyjum. Hann kom aðeins 19 ára til Íslands og til Vestmannaeyja á vetrarvertíðina árið 1907, var vélstjóri fyrstu þrjú árin en eftir það skipstjóri og útgerðarmaður og einn þeirra sem var á fyrsta stýrimannanámskeiðinu í Vestmannaeyjum árið 1918. Á þessum fyrstu árum Péturs Andersens í Eyjum kynntust þau foreldrar Emils, Jóhanna Guðjónsdóttir og Pétur. Fór brátt mikið orð af Danska-Pétri, bæði sem vélstjóra og fiskimanni, og varð hann aflakóngur vertíðina 1924.<br> | ||
Þau hjón, Jóhanna og Pétur Andersen, bjuggu að Sólbakki|Sólbakka við Hásteinsveg og voru þau og börn þeirra oft kennd við það hús.<br> | Þau hjón, Jóhanna og Pétur Andersen, bjuggu að [[Sólbakki|Sólbakka]] við Hásteinsveg og voru þau og börn þeirra oft kennd við það hús.<br> | ||
Pétur Andersen og Jóhanna eignuðust sex börn sem öll komust til manns. Jóhanna Guðjónsdóttir andaðist 23. nóvember árið 1934. Síðari kona Danska-Péturs var Magnea Jónsdóttir og eignuðust þau tvö börn. Pétur Andersen andaðist árið 1955.<br> | Pétur Andersen og Jóhanna eignuðust sex börn sem öll komust til manns. Jóhanna Guðjónsdóttir andaðist 23. nóvember árið 1934. Síðari kona Danska-Péturs var Magnea Jónsdóttir og eignuðust þau tvö börn. Pétur Andersen andaðist árið 1955.<br> | ||
Afkomendur Péturs Andersens hafa sett svip á mannlíf í Vestmannaeyjum á þessari öld, ekki síst á sviði sjávarútvegs og útgerðar, en allt er þetta atgervis- og dugnaðarfólk.<br> | Afkomendur Péturs Andersens hafa sett svip á mannlíf í Vestmannaeyjum á þessari öld, ekki síst á sviði sjávarútvegs og útgerðar, en allt er þetta atgervis- og dugnaðarfólk.<br> |
Útgáfa síðunnar 10. apríl 2017 kl. 15:00
Minning látinna
Einar Sveinn Jóhannesson
Fæddur 13. apríl 1914 - Dáinn 26. sept. 1994
Mig langar í fáum orðum að minnast afa míns, Einars Sveins Jóhannessonar skipstjóra. Þar fór maður sem ég leit upp til og langaði að líkjast, traustur og ráðagóður.
Afi hóf ungur sjósókn eins og venja var í hans ungdæmi. Ásamt bræðrum sínum byrjaði hann barnungur að róa til að draga björg í bú fyrir stórt heimili. Eins og þá var siður var farið á vertíð og afi reri á vertíð bæði á Norðfirði og Seyðisfirði.
Hann var aðeins 17 ára gamall á Norðfirði þegar hann fékk vélstjóraréttindi og árið 1938 fékk hann skipstjórnarréttindi í Vestmannaeyjum. Afi var í fyrstu ýmist skipstjóri eða vélstjóri á fiskibátum en árið 1951 hófst nýr kafli á starfsferli hans er hann hóf áætlunarsiglingar milli lands og Eyja á mb. Skaftfellingi . Árið 1955 keypti hann mb. Vonarstjörnuna og annaðist m.a. mjólkurflutninga á henni um árabil. Síðustu ferðina fór hann 18. desember 1959, en þá kom Herjólfur til sögunnar.
Lóðsinn gegndi og gegnir miklu öryggishlutverki fyrir sjófarendur við suðurströndina eins og dæmin sanna. Þegar Lóðsinn var í smíðum í Þýskalandi var afi ráðinn skipstjóri á hann og því starfi gegndi hann allt til ársins 1984. Þá lét hann af störfum sem fastur skipstjóri. Hann var þó afleysingarskipstjóri í nokkur ár en vann annars sem bryggjuvörður, kominn á eftirlaun. Umræðan um nýjan Lóðs var honum hugleikin og við ræddum oft um hvernig nýr Lóðs þyrfti að vera til að standast þær kröfur sem til slíkra skipa eru og verða gerðar.
Afi var farsæll skipstjóri. Á sínum sjómannsferli mun hann hafa aðstoðað yfir 1700 báta og skip, innan hafnar og utan. Aðeins einu sinni varð slys um borð hjá honum er maður handleggsbrotnaði. Á langri sjómannsævi hlotnuðust honum margar viðurkenningar. Hann hlaut tvisvar viðurkenningar sjómannadagsráðs, árið 1967 fyrir árvekni og dugnað í starfi, og 1976 fyrir björgun áhafnarinnar á mb. Sævari. Skipstjóra- og stýrimannafélagið Verðandi heiðraði hann árið 1988 og á 65 ára afmæli Björgunarfélags Vestmannaeyja var hann gerður að heiðursfélaga þess fyrir gott og fórnfúst starf í þágu félagsins. Á 20. þingi Slysavarnafélags Íslands var hann heiðraður fyrir störf að björgunarmálum. Þann 17. júní 1985 var hann sæmdur fálkaorðunni fyrir störf að björgunarmálum.
Ég naut þeirra forréttinda að fæðast í Eyjum og vera fyrsta barnabarnið. Ég var mikið á Faxó hjá afa og ömmu, bæði á sumrin og við ýmis tækifæri. Og þegar afi kom í heimsókn til okkar var líf og fjör í tuskunum. Þá sagði hann sögur og mér er ávallt minnisstætt hvernig hann kenndi okkur systkinunum skák. Hann smáþyngdi sóknina, en lét okkur ekki finna að hann hefði mikla yfirburði. Við vorum því öll spennt, því við vorum alveg að verða búin að læra nóg til að máta afa. Þannig tókst honum að fá alla til að leggja sig fram við að læra.
Afi var af kynslóðinni sem þurfti að hafa fyrir hlutunum. Þessari kynslóð tókst með samheldni að búa til umhverfi sem við njótum í dag. Afi hafði traustan félaga sér við hlið þar sem amma var. Það hefur örugglega ekki verið létt hlutverk að gæta bús og barna þegar fyrirvinnan var alltaf úti í sjó og ekki í símasambandi eins og nú er.
Við höfum öll misst mikið en amma þó mest. Afi er nú kominn til feðra sinna. Þar mun hann vaka yfir okkur og þar hittir hann Sigga á ný. Þó missirinn sé okkur öllum sár, þá lifa minningarnar, minningar sem við gleymum aldrei. Afi var farsæll, traustur og trúr sínu starfi. Þannig mun ég minnast hans.
Einar Sveinn Ólafsson
Sigurður Helgi Sveinsson
Fæddur 11. febrúar 1981 - Dáinn 14. apríl 1994
Sigurður Helgi fæddist 11. febrúar árið 1981. Hann var elsta barn okkar, Þorleifar Lútersdóttur og Sveins Einarssonar, en yngri systur hans eru Elín Dórothea, fædd 1986, og Svandís Ósk, fædd 1990.
Sigurður Helgi var í Hamarsskóla. Þar var hans vettvangur í starfi og leik. Undi hann sér vel þar og tók hin síðari missiri góðum framförum. Þann 14. apríl 1994, á góðviðrisdegi, var Sigurður Helgi ásamt fleiri drengjum að leik við Stafnes. Þar lést hann í hörmulegu slysi aðeins þrettán ára gamall.
Sigurður Helgi var mikill atorkumaður og vildi alltaf hafa nóg að gera og átti hann góðar stundir í náttúrunni með vinum sínum þar sem framkvæmdarsemin og dugnaðurinn réð ríkjum. Hann naut verunnar í kraftaverki sköpunarinnar, náttúrunni. Hann kunni að meta og þiggja gjafir Guðs og fara vel með þær. Því trúum við að Sigurður Helgi hvíli nú í faðmi höfundar lífsins.
Lífið fór ekki alltaf mjúkum höndum um Sigurð Helga. En hann mætti fólki í umhverfi sínu af sanngirni og hlýju. Og þar naut fjölskylda og vinir góðs af, foreldrar, systur og amma og afi á Faxastígnum. Og Sigurður Helgi var eini sonarsonur Einars Sveins Jóhannessonar og Sigríðar Ágústsdóttur. En Einar Sveinn lést seinna sama ár, eða þann 26. september sl. Blessuð sé minning þeirra beggja.
Sigurður Helgi tók hlutverkinu sem stóri bróðir af alvöru og kærleika og því gátu systur hans alltaf leitað til hans þegar eitthvað bjátaði á og fengið góð ráð eða huggun. Sigurður var nægjusamur drengur og þurfti því ekki mikið til að gleðja hann. Glaðlyndur var hann og kærleiksríkur. Þeir sem kynntust honum tengdust honum sterkum böndum.
Foreldrar og systur kveðja son og bróður með miklum söknuði og þakka fyrir allar góðu og dýrmætu stundirnar sem þau áttu saman.
Friður Guðs þig blessi. Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Pabbi, mamma og systur.
Sigurjón Gottskálksson
Fæddur 21. mars 1910 - Dáinn 13. febrúar 1995
Diddi í Hraungerði, eins og Vestmanneyingar kölluðu hann, var fæddur í Vatnshól í A-Landeyjum 21. mars 1910 og lést í Sjúkrahúsi Vestmannaeyja 13. febrúar 1995. Foreldrar hans voru Gottskálk Hreiðarsson frá Stóru-Hildisey í A-Landeyjum og Sigurbjörg Sigurðardóttir frá Hvammi undir Eyjafjöllum. Diddi var yngstur fjögurra systkina. Elstur var Sigurður, lengst af bóndi á Kirkjubæ hér í Eyjum, næstelstur var Hreiðar sem bjó í Mosfellssveit og næstyngst var systirin Ragnhildur sem dó hvítvoðungur.
Þegar Diddi var nokkurra mánaða gamall dó móðir hans, og tveggja ára gamall fluttist hann til Vestmannaeyja og ólst þar upp í Hraungerði hjá föður sínum og Ingibjörgu Jónsdóttur frá Hólmahjáleigu í A-Landeyjum, síðari konu Gottskálks.
Hraungerði var næsta hús við æskuheimili mitt, Lönd, og þar man ég Didda lengst og best. Gottskálk lést 1936. Honum og Ingibjörgu hafði ekki orðið barna auðið, en ásamt Didda og Ingibjörgu átti Sigurður Jónsson, bróðir hennar, heima þar líka. Margir muna hann sem húsvörð í KFUM og K til margra ára. Diddi giftist ekki og eignaðist ekki börn.
Þegar eldgosið varð fór Hraungerði undir hraun, en þá hafði Diddi verið þar einn í nokkur ár eftir að systkinin dóu. Þá keypti hann íbúð í blokkinni við Hástein og bjó þar til síðasta árs þegar hann fluttist á Hraunbúðir, dvalarheimili aldraðra. Hann var nokkum tíma á Sjúkrahúsi Vestmannaeyja vegna fótasárs, en að öðru leyti mjög vel á sig kominn. Dauðdagi hans varð þar snöggur og fyrirvaralaus þegar hann var að búa sig til svefns.
Faðir minn og Diddi voru jafnaldrar og æskufélagar og vinir alla tíð meðan báðir lifðu. Þeir fóru eins fljótt og þeir gátu á sjó og til lunda með feðrum sínum til skiptis. Einnig í úteyjaferðir að sinna sauðfé. Stundum, núna seinni árin, var Diddi að segja mér frá þessu.
Sjómennska varð hans ævistarf að mestu. Á veturna var hann á Ísleifi, Heimaey og fleiri bátum með Andrési í Baldurshaga, Hadda og Stakkárfossi með Jóni í Sjólyst, Lagarfossi og Atla með Aðalsteini á Gjábakka og saman urðum við hásetar á Bjarma 1955 hjá Stefáni Guðlaugssyni í Gerði.
Á sumrin og fram á haust var hann alltaf á eigin trillu, oft einn, en oft var Þórarinn á Jaðri með honum. Þegar ég var lítill tók hann mig stundum með, það voru góðir dagar. Alltaf varð þó hlé á sjósókninni um lundatímann. Þá veiddi hann lunda af krafti í Ystakletti.
Hann átti tvær trillur á lífsleiðinni, Ægi, sem Ólafur í Bæ smíðaði fyrir hann, og Sleipni sem Gunnar Marel smíðaði.
Trúlega er Hraungerði fyrsta húsið sem ég trítlaði í. Þar var mér alltaf mjög vel tekið af systkinunum og Didda, enda urðu ferðirnar þangað margar. Alltaf góðgerðir og kandís og gott viðmót. Þótt allt væri fullt af lunda, og Imba og Siggi að reyta og ganga frá björginni, sást ekki á neinu. Og í kálgarðinum norðan við húsið sást aldrei arfakló.
Það sögðu allir, og ég kynntist því líka, að Diddi væri afburðasjómaður. Þó var þessi stóri þrekni maður alltaf tandurhreinn og snyrtilegur. Hann var hlédrægur, fór ekki á skemmtanir né mannamót, en einu sinni utan á Elliðaeynni með pabba í söluferð til Grimsby. Skapið var einstaklega ljúft, alltaf jákvæður og umtalsfrómur. Góður maður sem gott var að vera nálægt.
Þegar eldgosið varð starfaði hann hér nær allan gostímann við björgun verðmæta, seldi Sleipni og hóf störf í Áhaldahúsi Vestmannaeyja þar sem hann var til starfsloka. Þar líkaði honum vel við góða félaga og vinnu.
Útfarardagur hans var 25. febrúar sl. Um nóttina hafði fallið smámjöll, svo allt var alhvítt af tandurhreinum snjó. Lognið var algert, himinninn heiðskír og sólin skein eins lengi og dagbogi hennar var. Þetta var eins og tákn um líf og starf Didda í Hraungerði. Það gat ekki fullkomnara verið.
Friðrik Ásmundsson
Eggert Ólafsson
Fæddur 29. júní 1931 - Dáinn 9. sept. 1994
Eggert fæddist 29. júní 1931 að Víðivöllum í Vestmannaeyjum. Hann var sonur hjónana Guðfinnu Jónsdóttur og Ólafs Ingileifssonar í Heiðarbæ, en þar ólst Eggert upp í myndarlegum systkinahópi. Ekki verður lífshlaup hans rakið hér í smáatriðum.
Fljótlega eftir fermingu fór hann til sjós eins og algengast var á þeim árum. Hefur það vafalaust verið mikið happ fyrir ungan dreng að lenda í skipsrúmi hjá skipstjóra eins og Guðna Grímssyni á Maggí VE, en þar hóf Eggert sinn sjómannsferil.
Snemma hneigðist hugur hans að vélum og veturinn 1949-50 sótti hann vélstjóranámskeið sem Fiskifélag Íslands stóð fyrir hér í Eyjum á þessum tíma. Þá var hann 19 ára gamall. Það er vægt til orða tekið að segja að vélstjóraferill hans hafi verið gifturíkur, enda Eggert með eindæmum handlaginn og natinn við vélar og ýmis tæki.
Eggert kvæntist 4. júlí 1953 Sigrúnu A. Þórmundsdóttur og eignuðust þau tvö myndarbörn, Halldóru Birnu og Jónas Kristin.
Sigrún lést fyrir tæplega þremur árum, eftir um það bil tveggja ára veikindi. Hjónaband þeirra Sigrúnar og Eggerts var mjög farsælt og þau afar samhent. Lát Sigrúnar var Eggerti mjög þungbært, en hann bar sorg sína ekki á torg enda frekar dulur maður, sem flíkaði lítið tilfinningum sínum. Hann var einstakt prúðmenni og mikill ljúflingur í alla staði, einstaklega barngóður, enda hændust börn mjög að honum. Oft komu barnabörn hans til tals í þröngum hóp.
Eggert var mikill spekúlant eins og oft er sagt, og er það síður en svo meint í niðrandi merkingu hér, því það var æðimargt sem hann vissi og hafði lesið um, margvísleg málefni sem leitað höfðu á huga hans sem hann vildi fræðast um. Ekki er ég viss um að þetta hafi margir vitað, því hann var ekkert fyrir það að láta mikið á sér bera. En hann gat líka verið fastur fyrir, ef hann vissi að hann fór með rétt mál. Það má því segja að hann hafi haft flesta þá góðu eiginleika sem prýtt geta einn mann.
Við félagar hans á grafskipinu sem urðum þess aðnjótandi að fá að kynnast öðlingnum Eggerti Ólafssyni þökkum fyrir það og vottum börnum hans, barnabörnum, systkinum og öðrum vandamönnum samúð okkar.
Megi Drottinn vor blessa minningu þessa góða drengs um ókomin ár.
Sigurður Óskarsson
Björn Þórðarson
Fæddur 13. des. 1918 - Dáinn 31. mars 1994
Björn fæddist 13. desember 1918 á Rauðafelli við Vestmannabraut hér í Eyjum, en faðir hans hafði reist það hús. Hann var sonur hjónanna Þórðar Stefánssonar, formanns og útgerðarmanns, og konu hans Katrínar Guðmundsdóttur sem bæði eru látin. Þau hjón áttu ættir að rekja til Austur-Eyjafjalla og hófu þar ung búskap en fluttust til Vestmannaeyja árið 1918. Þórður var þar formaður og útgerðarmaður um árabil jafnframt því sem hann stundaði búskap eins og algengt var í Eyjum á fyrri hluta aldarinnar. Björn átti ellefu systkini og eru í dag þrjár systur hans á lífi.
Hann ólst upp í foreldrahúsum á Fagrafelli við Hvítingaveg. Skólaganga hans var ekki löng eins og algengt var á þessum tíma enda heillaði sjórinn og iðandi athafnalíf þótt heimskreppan stæði sem hæst á unglingsárum hans. Hann fór ungur að vinna við útgerð föður síns, enda nóg að starfa á svo stóru heimili þar sem oft voru allt að tuttugu manns yfir vertíðina og aðkomumenn bjuggu á heimili útgerðarmannsins. Þórður faðir hans hans heyjaði m.a. í Ystakletti og má geta nærri að Björn og bræður hans hafa þurft að taka til hendinni við að draga björg í bú. Björn var ekki gamall er hann fór að stunda sjóinn með föður sínum á bát hans, vb. Lítillát, fyrst sem háseti og síðan vélstjóri. Björn eignaðist vb. Happasæl árið 1941 ásamt Þórði bróður sínum og hóf þá formannsferil sinn. Gerðu þeir bátinn út um tíma frá Þórshöfn á Langanesi og víðar. Eftir það var hann formaður á vb. Ingólfi.
Björn fluttist frá Vestmannaeyjum á stríðsárunum og reri frá Grindavík í nokkur ár. Árið 1947 varð hann formaður á vb. Grindvíkingi, en það var glæsilegur nýsmíðaður bátur og var Björn einn eigendanna. Hann var formaður á Grindvíkingi í nokkur ár bæði á vertíð og á síldveiðum fyrir Norðurlandi. Björn var mikill aflamaður og eina vetrarvertíð varð hann aflahæstur yfir landið.
Þann 20. febrúar 1950 strandaði olíuskipið Clam við Reykjanes í álandsvindi og sjógangi. Fimmtíu manna áhöfn var á skipinu og mestmegnis Kínverjar. Margir skipverjanna drukknuðu en einum þeirra sem af komust tókst að synda að landi og koma sér fyrir í skúta neðarlega í berginu og hímdi hann þar bjargarlaus. Björn, sem var einn björgunarmanna, bauðst þá til að síga eftir manninum, enda vanur fjallaferðum frá Eyjum. Tók hann manninn á bakið og voru þeir síðan báðir dregnir upp á brún. Þótti þetta mikið afreksverk. Björn sótti sjóinn fast og voru sagðar af því sögur að sumum fannst nóg um er hann stýrði báti sínum í ólgusjó inn leiðina til Grindavíkur. Á þessum árum fór hann í Sjómannaskólann í Reykjavík og lauk prófi þaðan. Hann fór aftur til Eyja árið 1952 og dvaldist þar næstu árin. Þá tók hann við skipstjórn á vb. Helga Helgasyni og vb. Andvara og lauk þar með sjómannsferli hans.
Björn veiktist á miðjum aldri og varð óvinnufær eftir það. Hann andaðist á Hrafnistu í Reykjavík 31. mars 1994.
Theodór S. Georgsson
Stefán Krístinn Guðmundsson
Fæddur 4. janúar 1954 - Dáinn 7. júní 1994
Stefán Kristinn Guðmundsson sjómaður var fæddur í Reykjavík 4. janúar 1954. Hann lést í Vestmannaeyjum á heimili sínu 7. júní 1994. Foreldrar hans voru Guðmundur Kristinn Axelsson, f. 24. ágúst 1928, sjómaður, og Dýrfinna Valdimarsdóttir, f. 1. maí 1931, d. í júní 1992. Systkini Stefáns eru Þóranna húsmóðir, f. 31. janúar 1949, Valdimar sjómaður, f. 24. júlí 1950, Axel sjómaður, f. 21. des. 1956, Hafsteinn sjómaður, f. 19. ágúst 1963.
Stefán ólst upp í Reykjavík og gekk þar í skóla. Hann byrjaði mjög ungur til sjós, fyrst frá Reykjavík, meðal annars á síðutogurunum og fraktskipum, og síðan frá Vestmannaeyjum þar til heilsan leyfði það ekki lengur. Kunni hann best við sig á togara og meðal kunningja var hann oft nefndur Stebbi togari.
Stefán kom til Eyja 1976 og kynntist þá Báru Ingvarsdóttur og átti með henni einn son, Guðlaug Kristin, f. 14. des. 1978. Fyrir átti Bára son, Erling Jónsson, f. 20. maí 1976, og gekk Stefán honum í föðurstað. Stefán og Bára giftu sig 1979 og hófu búskap á Hásteinsvegi 7 í Eyjum, en þau slitu samvistum eftir nokkurra ára hjónaband.
Við minnumst Stebba sem kærleiksríks og gefandi drengs. Hann hafði mikinn áhuga á knattspyrnu og stundaði þá íþrótt sem ungur drengur af miklu kappi og var valinn í unglingalandsliðið. Það var alltaf gaman þegar Stebbi frændi kom úr siglingum með fangið fullt af gjöfum til lítilla frændsystkina. Stebbi aðstoðaði föður sinn mikið í veikindum móður sinnar, ásamt bróður sínum, og eiga þeir bestu þakkir skilið.
Stefán hélt heimili að Áshamri 30 síðustu ár ævi sinnar.
- Líknargjafinn þjáðra þjóða
- þú sem kyrrir vind og sjó,
- ættjörð vor í ystu höfum
- undir þinni miskunn bjó.
- Vertu með oss, vaktu hjá oss,
- veittu styrk og hugarró.
- Þegar boðin heljar hakkar,
- Herra lægðu vind og sjó.
- (J. Magnússon.)
- Líknargjafinn þjáðra þjóða
Guð geymi þig, elsku Stebbi.
Pabbi, systkini, synir og frændfólk
Sigmundur Karlsson
Fæddur 23. sept. 1912 - Dáinn 13. apríl 1994
Sigmundur Karlsson var fæddur að Gamla-Hrauni í Eyrarbakkahreppi 23. sept. 1912. Foreldrar hans voru þau Guðmundur Karl Guðmundsson og Sesselja Jónsdóttir. Var Sigmundur fyrsta barn þeirra hjóna, en þau eignuðust átta börn alls. Byrjaði Sigmundur strax á unga aldri að vinna við sjóinn eins og siður var í þá daga.
Til Vestmannaeyja kemur Sigmundur ungur maður og byrjaði sjómennsku sína hjá Ársæli á Fögrubrekku. Er Sigmundur kom til Eyja hafði hann aflað sér vélstjóraréttinda, aðeins 18 ára gamall, og varð það hans aðalstarf upp frá því.
Á Fögrubrekku verða þáttaskil í lífi Sigmundar, þar kynnist hann konuefni sínu, Klöru Kristjánsdóttur frá Heiðarbrún, og felldu þau fljótt hugi saman. Reyndu þau fyrst fyrir sér búskap heima í foreldrahúsum á Stokkseyri. Foreldrar hans höfðu þá flutt þangað, en vera þeirra á Stokkseyri var stutt. Fluttust þau Klara og Sigmundur til Vestmannaeyja og áttu þau þá von á fyrsta barni sínu. Börnin urðu alls 11. Þau bjuggu lengst af á Hásteinsvegi 38 (Nikhól).
Eins og nærri má geta var mikil þörf fyrir mat og peninga á vaxandi heimili. Ekki var mikla vinnu að fá í miðri kreppunni, en Sigmundur var útsjónarsamur og góður vélstjóri og því eftirsóttur. Var hann á ýmsum bátum, svo sem Hugrúnu, Veigu, Atla, Skúla fógeta, Ingólfi, Vini o.fl. Var hann ýmist vélstjóri eða skipstjóri á þeim. Sigmundur hafði einnig tekið 30 tonna skipstjórnarréttindi.
En það skeið á vélstjóraferlinum sem Sigmundur minntist oftast á var þegar nýju hraðgengu og millihraðgengu vélarnar komu fyrst eftir stríð. Þvílík bylting! Bæði stærri og meðfærilegri og ekki eins bilanagjarnar. Og nýju olíurnar, sérstaklega Rímúlu, vildi hann helst nota á allt eftir að hún kom á markaðinn.
Á milli úthalda var Sigmundur oft í flutningum milli lands og Eyja, ýmist til Stokkseyrar eða Þorlákshafnar, á Gísla Johnsen og Vonarstjörnunni. Var þá þekking hans frá æsku á staðháttum og innsiglingu óspart notuð. Þessar ferðir voru oft langar og erfiðar.
Sigmundur hætti til sjós 1970, eftir rúm 40 ár. Þá hóf hann vinnu á Hraðfrystistöðinni hjá Einari Sigurðssyni, var verkstjóri í hraðfrystingunni. Eins og hjá flestum Vestmanneyingum breyttust aðstæður í gosinu, en þá fluttust þau hjón til Reykjavíkur og bjuggu á Kleppsvegi 32 lengst af. Sigmundur var í nokkur ár bæði hjá Eimskip og Kirkjusandi.
Síðustu mánuði lífs síns dvaldist Sigmundur á Sjúkrahúsi Vestmannaeyja við góða aðhlynningu. Fór útför hans fram frá Landakirkju 23. apríl 1994. Eiginkona hans, Klara Kristjánsdóttir, hafði þá látist rúmu ári áður.
Ég vil þakka föður mínum góðar samverustundir og góðar minningar.
Kristján Sigmundsson
Þorgils Bjarnason
Fæddur 9. sept. 1905 - Dáinn 21. júní 1994
Þorgils Bjarnason var fæddur á Ásólfsskála í Vestur-Eyjafjallahreppi þann 9. sept. 1905. Foreldrar hans voru Ólöf Bergsdóttir og Bjarni Bjarnason og var Þorgils yngstur í hópi átta systkina.
Árið 1924 kom Gilsi hingað í fyrsta sinn og vann sem vertíðarmaður hjá Magnúsi á Felli. Vann í aðgerð en fór fljótlega að stunda sjóinn. Fluttist síðan hingað alkominn 1930.
Þorgils bjó um skeið hjá systur sinni, Guðrúnu Bjarnadóttur, og Jóni Guðjónssyni að Hvanneyri, Vestmannabraut 60. Fljótlega kynntist Gilsi stúlkunni í næsta húsi, Guðrúnu Jónsdóttur í Úthlíð, Vestmannabraut 58a.
Þegar systir Þorgils og fjölskylda hennar fluttist til Reykjavíkur árið 1945 fór hann til heitkonu sinnar, Guðrúnar, sem var frá Gerðarkoti í Vestur-Eyjafjarðahreppi. Bjuggu þau hjá bróður Guðrúnar, Björgvini Jónssyni útgerðarmanni, til ársins 1952 er þau fluttust í austurenda Fagurhóls, Strandvegi 55.
Þessi ár var Gilsi alltaf á sjó og stundaði hefðbundna vertíðarróðra. Honum leið hvergi betur en á sjó. Þótti honum þetta skemmtileg vinna og þá sérstaklega síldveiðin. Var hann meðal annars á Ísleifi III., Jóni Stefánssyni og Helga Helgasyni.
Um tíma gerði hann út mb. Glað ásamt Þorleifi Guðjónssyni frá Reykjum. Þann 11. apríl árið 1956 fórst Glaður eina og hálfa sjómílu austan við Elliðaey. Bæði Þorgils og Þorleifur voru um borð ásamt sex öðrum mönnum. Allir komust þeir klakklaust í gúmmíbjörgunarbát. En á þessum árum var ekki skylda að hafa slík björgunartæki um borð. Björgunarbáturinn var búinn að vera á reki í tæpan sólarhring þegar breski togarinn Hull City fann hann út af Hjörleifshöfða og mannbjörg varð. Eftir þennan atburð var Gilsi ekki lengi til sjós. Upp úr 1960 fór hann að starfa við skipasmíðar hjá Skipaviðgerðum hf. og var þar allt til ársins 1981.
Þá var heilsunni farið að hraka nokkuð og þurfti hann oft að dveljast á sjúkrahúsinu, en fékk þó að fara heim þess á milli. Um 1988 fékk hann inni á Hraunbúðum þar sem hann dvaldist síðustu æviárin en hann lést þann 21. júní sl.
Blessuð sé minning hans.
Eggert og Hulda
Ögmundur Sigurðsson
Fæddur 17. jan. 1911 - Dáinn 22. sept. 1994
Faðir minn, Ögmundur Sigurðsson, var fæddur í Fagurhóli í Vestmannaeyjum 17. jan. 1911. Foreldrar hans voru hjónin Þóranna Ögmundsdóttir og Sigurður Jónsson formaður.
Á þriðja aldursári missti hann föður sinn sem fórst með bát sínum og allri áhöfn í línuróðri. Þóranna móðir hans stóð þá uppi ein með fjögur börn, öll í frumbernsku, og skuldsett hús, en þau höfðu þá nýverið byggt Fagurhólinn. Húsið var tekið upp í skuldir, en Þóranna fékk að vera áfram í Fagurhól meðan byggt var lítið steinhús á Landakotslóðinni við Vesturveg, af henni og föður hennar, Ögmundi Ögmundssyni. Þetta hús var að mestu byggt og fjármagnað af verslun Tangans, Gunnar Ólafsson & Co. Kostnaður var rúmar 2000 kr. og skyldu Þóranna og Ögmundur vinna upp í skuldina við fisk, uppskipun á kolum og fleiru.
Það var erfitt að vinna fyrir heimilinu á þesum tíma, börnin voru fjögur og það elsta aðeins fjögurra ára. Það varð úr að faðir minn var sendur tvö sumur í röð, þá aðeins 6 og 7 ára gamall, í sveit hjá óvandabundnu fólki þar sem hann varð oft á tíðum að vinna erfið verk ofvaxin litlum dreng.
Þegar faðir minn var átta ára var hann tekinn í fóstur á gott heimili hjá frænku sinni Oddnýju Jónsdóttur í Kerlingardal í V-Skaftafellssýslu.
13 ára gamall kynntist hann sjómennskunni af eigin raun sem háseti á áttæringi sem gerður var út frá Vík í Mýrdal. 17 ára gamall gerðist faðir minn vinnumaður á Höfðabrekku í Mýrdal. Starfaði hann þar á sumrum um nokkurra ára skeið, en sótti vetrarvertíðir heim til Eyja.
Rúmlega tvítugur kemur hann alkominn til Eyja og sest að hjá móður sinni, Þórönnu, og afa sínum, Ögmundi Ögmundssyni, í Landakoti við Vesturveg. 20. maí 1933 er hann munstraður á Valdimar VE 20, skipstjóri Ásbjörn Þórðarson. Síðan vetrarvertíðirnar 1934-35 er hann á Óðni með Ólafi Ísleifssyni og sumarið 1935 byrjar hann á síld á Hilmi með Haraldi Hannessyni og síðan á Baldri VE 24 en með Haraldi var hann í full 16 ár eða þar til um 1950.
Í kringum 1950 ræðst faðir minn í sjálfstæða útgerð og gerir út vélbátana Kristbjörgu og síðan Guðbjörgu, uns hann keypti Björgvin VE 72 í félagi við Sigurjón Jónsson frá Engey. Stóð samstarf þeirra til nokkurra ára og var mjög farsælt.
Um 1959 keyptum við synir hans í félagi við hann Skúla fógeta VE 185 og gerðum hann út til ársloka 1973. Árin eftir gos vann faðir minn við ýmis störf. Lengst var hann netamaður í landi við útgerð Kap VE 4. Hann sat fyrsta matsveinanámskeiðið, sem haldið var í Eyjum, og útskrifaðist árið 1937.
Á þessum árum kynntist hann móður minni, Jóhönnu Svövu Ingvarsdóttur, frá Neðra-Dal undir Eyjafjöllum. Sumarið 1939 voru þau samverkamenn í mötuneytinu á Tanganum þar sem faðir minn starfaði um hríð sem yfirkokkur. Þann 5. okt. 1940 gengu þau í hjónaband og eignuðust þau fimm börn. Eitt þeirra, stúlkubarn, sem skírð var Ingibjörg, lést í frumbernsku. Hin eru Sigurður Þór, Yngvi Björgvin, Oddný og Guðbjörg. Móðir mín lést 1992 og syrgði faðir minn hana mjög mikið. Hann lagði þó höfuðáherslu á að búa meðan kraftar leyfðu. Hann gekk ekki heill til skógar síðustu æviárin en hélt samt alltaf lifandi tengslum við fólkið sitt fram til þess síðasta.
Með föður mínum og móður minni eru gengnir fulltrúar aldamótakynslóðarinnar sem þurftu virkilega að hafa fyrir hlutunum. Þeirra er vert að minnast.
Faðir minn lést þann 22. sept. 1994 á Sjúkrahúsi Vestmannaeyja, þrotinn að kröftum. Guð blessi minningu þeirra.
Sigurður Ögmundsson
Guðsteinn Þorbjörnsson
Fæddur 6. sept. 1910 - Dáinn 14. febrúar 1995
Faðir minn, Guðsteinn I. Þorbjörnsson, var fæddur að |Þorbjörn Arnbjörnsson, póstur og sótari í Vestmannaeyjum, ættaður úr Skaftafellssýslum, og Margrét Gunnarsdóttir, ættuð úr Landeyjum. Þau reistu sér hús að Vesturvegi 15B og nefndu það Reynifell. Þar ólst faðir minn upp og stofnaði síðar sitt eigið heimili.
Systkyni föður míns voru sjö talsins og lifa þrjú þeirra föður minn, Guðrún, Sóley og Arnmundur, auk fóstursysturinnar Sigríðar Hermanns.
Fjórtán ára að aldri fór faðir minn ásamt fleirum að sumarlagi til sjós á trillu með Stefáni Erlendssyni og voru þeir á handfærum úti fyrir Austfjörðum. Eftir það var sjómennska aðalstarf föður míns meðan heilsa og kraftar entust.
Faðir minn var háseti á ýmsum bátum þessi fyrstu sjómannsár. Má þar nefna vélbátana Hebron VE 4, þar sem Magnús Helgason, faðir Magnúsar H. Magnússonar fyrrverandi bæjarstjóra og ráðherra, var formaður og Njörð VE 220.
Árið 1930 veikist faðir minn af brjósthimnubólgu og var sendur á Vífilsstaði sér til lækninga. Þar kynntist hann móður minni, Margréti Guðmundsdóttur, ættaðri úr Borgarfirði. Þau felldu hugi saman og var ekkert verið að tvínóna við hlutina. Eftir að hafa átt saman yndislegt sumar, að þeirra sögn, sumarið 1930, opinberuðu þau trúlofun sína og faðir minn flutti væntanlega brúði sína með sér heim á Reynifell um haustið. Þann 7. febrúar 1931 gengu þau í hjónaband og höfðu því nýlega haldið upp á 64 ára brúðkaupsafmæli er faðir minn lést.
Foreldrar móður minnar voru Guðmundur Kristjánsson frá Krumshólum í Borgarfirði og Guðrún Jónsdóttir kona hans. Þau Guðmundur afi minn og Guðrún amma fylgdu dóttur sinni fljótlega eftir til Vestmannaeyja og var afi þekktur sem „Guðmundur gúmmílímari“ í Vestmannaeyjum allt til dauðadags.
22. maí 1931 fæddist fyrsta barn foreldra minna, dóttirin Svanhvít Kristrós, sem lést úr kíghósta þann 8. ágúst 1935, aðeins fjögurra ára gömul. Síðan fæddust þeim sjö börn og að auki tóku þau í fóstur nýfætt stúlkubarn sem hefur verið systir okkar alla tíð síðan. Þessi átta systkini, sem lifa föður minn, eru: Reynir, skólastjóri í Kópavogi, Sóley, hjúkrunarfræðingur í Bandaríkjunum, Birgir kennari, en nú öryggisvörður í Noregi, Lilja, sérkennari í Njarðvík, Smári, vélstjóri í Vestmannaeyjum, Eygló Björk, talmeinafræðingur í Bandaríkjunum, Erna Rós, framkvæmdastjóri í Kanada og fósturdóttirin Helga Arnþórsdóttir, kennari.
Afkomendur foreldra minna eru alls 82 og eru 79 lifandi í dag.
Upp úr 1930 var víða þröngt í búi. Kreppan dundi yfir og erfitt var að fá vinnu til að sjá sér og sínum farborða. Þá keyptu faðir minn og tveir bræður móður minnar, Kristinn og Kristján, saman trilluna Birgi VE 206 og stunduðu bæði línu- og handfæraveiðar frá Vestmannaeyjum og á sumrum frá Siglufirði. Eftir að þeirri útgerð lauk tók faðir minn vélstjórapróf og varð vélstjóri á Erni VE 173 hjá Jóni A. Jónssyni sem hann var með til sjós í fjölda ára.
Hann var einnig vélstjóri hjá Jóni á Unni VE 80 og átti hlut í henni með honum og syni hans, Reykdal Jónssyni netagerðarmeistara.
Eftir að Jón fluttist úr Eyjum tók faðir minn skipstjórapróf og keypti Unni VE 80 af þeim Jóni og Reykdal ásamt Jóhanni Á. Kristjánssyni frá Reykjadal sem varð vélstjóri í stað föður míns. Unnur reyndist þeim félögum hin mesta happafleyta og faðir minn mikil aflakló og farsæll formaður.
Það var á þessum árum, útgerðarárunum með Jóhanni, sem foreldrar mínir reistu sér nýtt hús við Vallargötu í Vestmannaeyjum sem þau nefndu Bjarkarlund. Móðir mín er kunnur hagyrðingur undir skáldaheitinu Björk og þótti sjálfsagt að láta húsið heita eftir henni. Í Bjarkarlundi var oft glatt á hjalla hjá þessari stóru og samhentu fjölskyldu og mikið sungið, enda lék móðir mín ágætlega á orgel og gítar. Bjarkarlundur stóð ávallt opinn öllum vinum og kunningjum okkar systkinanna. Um jól og páska fylltist Bjarkarlundur bókstaflega af æskufélögum úr Eyjum, kærustum og skólafélögum okkar sem komu ofan af landi í skólafríum bæði til að heimsækja sína(r) heittelskuðu, að halda upp á hátíðir og ekki síður til að vinna sér inn nokkrar krónur í fiskvinnu og voru þá í fæði og húsnæði í Bjarkarlundi á meðan. Þeir eru ótaldir vinirnir sem eiga ljúfar minningar frá þessum æsku- og unglingsárum í Bjarkarlundi.
Samstarf þeirra föður míns og Jóhanns hélt áfram á sjónum þótt þeir hættu útgerð. Þegar þeir seldu Unni tók faðir minn við formennsku á Mugg VE 322 sem Helgi Benediktsson átti en Jóhann varð þar vélstjóri. Eftir samveruna á Mugg hætti Jóhann sjómennsku en faðir minn hélt áfram störfum fyrir Helga Benediktsson sem vélstjóri á Skaftfellingi í flutningum milli Reykjavíkur og Vestmannaeyja. Einar Sveinn Jóhannesson var þá skipstjóri á Skaftfellingi. Þegar Einar Sveinn tók við skipstjórn á Vonarstjörnunni VE 26, sem var í mjólkurflutningum milli Þorlákshafnar og Vestmannaeyja, fór faðir minn með honum þangað sem vélstjóri.
Eftir að faðir minn hætti sjómennsku um fimmtugt gerðist hann bílstjóri á Vörubílastöð Vestmannaeyja og stundaði það starf þar til foreldrar mínir fluttust upp á land árið 1967.
Eftir að foreldrar mínir fluttust úr Eyjum áttu þau fyrst heima í Reykjavík en fluttust síðan til Hafnarfjarðar þar sem faðir minn gerðist starfsmaður í Rafha hf. þar til hann lét af störfum fyrir lasleika og aldurs sakir árið 1983.
Síðustu árin hafa foreldrar mínir búið að Hjallabraut 33 í Hafnarfirði þar sem þau höfðu keypt sér þjónustuíbúð. Þar býr móðir mín áfram við góða andlega heilsu en sjónin farin að daprast. Hún verður 86 ára á þessu ári.
Faðir minn var alla tíð virkur í söfnuði Sjöunda dags aðventista. Hann var einn þeirra sem stofnuðu söfnuðinn í Vestmannaeyjum og var alla tíð staðfastur í trúnni á Jesú Krist. Hann hlakkaði til þess dags er hann fengi að sjá frelsara sinn augliti til auglitis og beið þess að Kristur kæmi aftur til að sameina alla ástvini hans. Með þá fullvissu trúarinnar sem einkenndi allt líf hans, að ástvinir sameinast á ný á hinum mikla degi upprisunnar, sofnaði hann vonglaður í kyrrð og friðsæld.
Blessuð sé minning föður míns.
Reynir Guðsteinsson
Gunnar Eiríksson
Fæddur 9. sept. 1916. - Dáinn 7. des. 1994.
Gunnar Eiríksson var fæddur í Vestmannaeyjum 9. september 1916. Hann lést á dvalarheimili aldraðra, Hraunbúðum, 7. desember 1994. Foreldrar hans voru Eiríkur Ögmundsson verkstjóri og kona hans Júlía Sigurðardóttir. Gunnar var næstelstur af sex systkinum og að auki voru tveir hálfbræður sem Júlía átti með fyrri manni sínum, Sigurfinni Árnasyni, en hann drukknaði er drengirnir voru á barnsaldri. Af þessum átta systkina hópi eru nú fjögur á lífi, Sigurfinna, Margrét, Þórarinn og Óskar.
Fregnin um andlát Gunnars hefði ekki átt að koma á óvart, aldurinn orðinn nokkuð hár, og heilsan farin að bila. En það er eins og maðurinn með ljáinn komi alltaf á óvart, ekki síst þegar það gerist snögglega og án verulegs aðdraganda. Svo fór með Gunnar, hann reis upp frá matarborðinu, en hneig svo niður og var allur. Hljóðlátt og án alls umstangs, en þannig var líf hans. Hann var ekki mikið fyrir að láta hafa fyrir sér.
Gunnar var Vestmanneyingur, fæddur þar og uppalinn, á eyjunni fögru þar sem allt snýst um hafið og það sem það gefur af sér. Það var ekki um sérlega margt að velja fyrir efnalitla unga menn á fyrri hluta þessarar aldar, annað hvort að koma sér á brott, upp á fastalandið, eða snúa sér að sjónum. Og það var það sem Gunnar gerði, sjómennska varð hans aðalævistarf. Hann stundaði sjóinn á fiskiskipum, smáum og stórum, frá Eyjum og frá Reykjavík. Gunnar var frábær sjómaður, skyldurækinn og harðduglegur, enda eftirsóttur í skiprúm. Í landi átti hann lengst af öruggt og gott heimili í litla húsinu sem foreldrar hans áttu við Heimagötu, Dvergasteini. En örlög þessa sögufræga húss urðu, eins og svo margra annarrra húsa í Eyjum, að grafast undir tugi metra þykku hraunlagi.
Eftir hamfarirnar miklu í Eyjum 1973 fluttist Gunnar til Reykjavíkur. Hann hætti til sjós og gerðist starfsmaður hjá Hampiðjunni og vann þar meðan heilsa hans leyfði. Síðustu árin dvaldist hann á Dvalarheimili aldraðra, Hraunbúðum, í Eyjum , og undi þar vel hag sínum.
Gunnar var ekki mikið fyrir að láta á sér bera eða trana sér fram. Honum gast betur að því að sitja rólegur og hlusta, en væri hann spurður álits var yfirleitt ekki komið að tómum kofunum þar. Ég held að hans bestu stundir hafi verið er hann gat komið sér vel fyrir í ró og næði með góða bók, en hann hafði mikið yndi af lestri góðra bóka.
Og nú er hann horfinn, horfinn yfir í annan, betri og bjartari heim þar sem honum hefur örugglega verið vel tekið.
Gunnar var sannarlega það sem allir menn gjarnan vilja vera - drengur góður.
Óskar Steindórsson
Steinar Ágústsson
Fæddur 16. febrúar 1936 - Dáinn 7. ágúst 1994
Steinar Ágústsson var fæddur í Reykjavík 16. febrúar og lést í Vestmannaeyjum 7. ágúst 1994. Hann var sonur Benjamíns Ágústs Jenssonar frá Snæfjallaströnd við Ísafjarðardjúp og Þórhildar Þorsteinsdóttur frá Patreksfirði. Steinar ólst upp í Reykjavík, en hann fluttist til Vestmannaeyja snemma á sjöunda áratugnum. Hann var lengi til sjós á ýmsum bátum og þá sem kokkur. Hann var meðal annars lengi vel á Kópnum hjá Villa Fisher, Glófaxa hjá Bedda svo og með Guðfinni á Kristbjörginni. Þá var hann einnig á millilandaskipum.
Steinar vitnaði oft í siglingarnar og hvernig heimurinn hefði komið honum fyrir sjónir. Það voru fróðlegar frásagnir. Tíðrætt var honum um siglingarnar til gamla Sovéts og hafði hann frá mörgu að segja. Hann talaði oft um það að þeir sem væru hallir undir stjórnarfarið og ráðamenn austantjalds þess tíma hefðu gott af því að fara og skoða með eigin augum þá eymd sem þjóðirnar bjuggu við. Það hlyti að hafa áhrif á þá sem nærri kæmu og vart líklegt að þeir hinir sömu myndu hampa slíkum aðstæðum og biðja um það sér og löndum sínum til handa.
Seinasta áratuginn starfaði Steinar í landi sem verkamaður og þá lengst af í Vinnslustöðinni.
Steinar fylgdist vel með, var víðlesinn og var hvar og hvenær sem var tilbúinn til að taka hressilegan þátt í umræðunni og hvað hressilegast þegar stjórnmálin voru á dagskrá. Þar kom enginn að tómum kofanum. Hann ritaði margar blaðagreinar bæði í bæjarblöðin hér í Vestmannaeyjum sem og í Alþýðublaðið. Þar fjallaði hann meðal annars um málefni þeirra sem undir voru í þjóðfélaginu og þá ekki síst þeirra sem voru atvinnulausir. Þau sjálfsögðu mannréttindi að hafa vinnu var baráttumál sem Steinar lagði mikla áherslu á. Hann vissi hvað hann var að tala um enda hafði hann kynnst atvinnuleysinu af eigin raun. Það leyndist engum, sem kynntist Steinari, að þar fór mikill jafnaðarmaður. Jafnaðarmaður sem hafði skoðanir og lá ekkert á þeim. Hann var alltaf til í spjall um lífið og tilveruna og oftar en ekki varð pólitíkin aðalumræðuefnið. Þegar Steinar var kominn á skrið gat fátt stoppað hann og málið var flutt af slíkum eldmóð og krafti að fátt gat verið til varnar.
Þeir sem þekktu til Steinars vissu að hann átti til að skvetta duglega í sig og var þá oft skuggalegur þegar hann var kominn í kompaní við Bakkus. Heldur hafði þó dregið úr þeim félagsskap og hafði Steinar reyndar orð á því að þetta væri bara argasta vitleysa hjá sér að vera að þessu sulli, hann hefði ekkert upp úr þessu nema vesældóminn.
Steinar átti við alvarlegan sjúkdóm að glíma, krabbameinið, sem dró hann til dauða langt um aldur fram. Barátta hans var hetjuleg og hann var hvergi á því að gefast upp. Það var sama hvenær maður heimsótti hann og sama hversu veikur hann var, alltaf talaði hann um að þetta væri að koma hjá sér og hann yrði fljótlega til í slaginn. Veikindin voru alvarlegri en svo að Steinar kæmist aftur í slaginn. Þrátt fyrir lækningameðferð og sjúkrahúsvistir var ljóst að hverju stefndi. Þrátt fyrir að mátturinn færi þverrandi og röddin yrði veikari var hugsunin skýr. Það var svo mikið sem hann Steinar ætlaði að gera þegar hann kæmist á fætur aftur. Þegar ég heimsótti hann undir það síðasta sagði hann mér frá hugmyndum sínum um hvernig við ættum að efla félagsstarfið í Alþýðuflokknum og blaðaútgáfuna okkar. Honum entist ekki aldur til þeirra verka sem honum voru svo ofarlega í huga.
Með Steinari er genginn góður félagi. Félagi sem hafði sitt til málanna að leggja og hikaði ekki við að fylgja málunum eftir ef honum sýndist svo.
Hafðu þakkir, kæri vinur, fyrir samfylgdina og allt sem þú hafðir að gefa. Megi góður Guð varðveita þig og blessa.
Guðmundur Þ. B. Ólafsson
Gunnar Ingi Einarsson
Fæddur 29. okt. 1951 - Dáinn 26. febr. 1995
Gunnar var fæddur í Reykjavík, sonur hjónanna Hrefnu Jónsdóttur og Einars Ágústssonar. Þau bjuggu að Baldursgötu 37 og þar ólst Gunnar upp til fullorðinsára í hópi fjögurra systkina, en einn bróðirinn dó ungur.
Ekki er hægt að minnast á Gunnar nema tala um Ágúst tvíburabróðir hans líka því þeirra samband var svo mikið að þar sem annar var, þar var hinn líka. Þetta sýndi sig best þegar Gústi krækti sér í skátastelpu úr Vestmannaeyjum, þá gerði Gunnar það líka. Báðir urðu þeir á skömmum tíma eins og innfæddir eyjapeyjar geta bestir orðið. Á æskuárum myndaðist sterkur hópur vina og leikbræðra í hverfinu, en aðalleiksvæðið var á Skólavörðuholtinu. Oft var gaman og mikið hlegið þegar þeir bræður voru að rifja upp alls konar atvik og prakkarasögur frá þessum árum.
Aðalstarf Gunnars var trésmíði sem hann lærði hjá föður sínum. Hér í Eyjum vann hann um tíma hjá Ístaki, Vestmannaeyjabæ og Erlendi Péturssyni, en lengst, eða um 18 ár, hjá Hraðfrystistöðinni og Ísfélaginu eftir sameiningu. Ef Gunnar tók að sér verk, hvort sem það var fyrir vinnuveitandann eða vini og kunningja, svo sem eitt sólhús eða bílskúr, þá var verkið klárað til enda og ekkert málæði þar um, en húmorinn var alltaf á sínum stað.
Hann vann sér traust allra sem kynntust honum og í félagsstarfinu, bæði í Lions og Íþróttafélaginu Þór, var hann vel virkur og átti þar fjölda vina.
Fyrsta smjörþef af sjómennsku fékk Gunnar árið 1971 þegar hann réðst sem háseti á Selána eitt sumar og sigldi á Evrópuhafnir. Árið 1991 réðst hann svo á nótaskipið Sigurð Ve og var þar öll úthöld síðan, en vann við smíðar þess á milli hjá sínum trausta vinnuveitanda Sigurði Einarssyni.
Þeir bræður leiddu brúðir sínar upp að altari Háteigskirkju 29. des. 1973. Prestur var hinn góðkunni Eyjaklerkur, sr. Jóhann Hlíðar. Þetta var fallegt brúðkaup, enda brúðhjónin ungt og fallegt fólk. Ég vil meina að þar hafi Guð tengt saman persónur sem áttu vel saman. Gunnar sýndi fljótt hvaða maður í honum bjó. Vann sér traust tengdaforeldra sinna við fyrstu kynni og þeirrar stóru fjölskyldu sem hann hafði tengst. Hann reyndist mjög til fyrirmyndar sem faðir og eiginmaður, alltaf hinn fasti punktur og öruggur, en vinur og þátttakandi í lífi fjölskyldu sinnar, og alltaf var grunnt á gríninu og stríðninni. Það má fullyrða að hann var hamingjumaður í sínu einkalífi, Birna og dæturnar þrjár var það sem hann bar mest fyrir brjósti.
Blessuð sé minning um góðan dreng.
Hilmir Högnason
Hörður Róbert Eyvindsson
F. 31. des. 1944 - Dáinn 19. júni 1994.
Hörður Róbert Eyvindsson, eða Róbert, eins og hann var ávallt kallaður, fæddist 31. des. lýðveldisárið 1944 á Seyðisfirði. Hann er sonur hjónanna Jórunnar Emilsdóttur Torshamars húsmóður, ættaðrar norðan úr Skagafirði og af Austurlandi, og Eyvindar Torshamars sjómanns sem var færeyskur að ætt og uppruna. Hann lést af slysförum 1976.
Róbert ólst upp á Seyðisfirði og í Færeyjum og þar sleit hann barnsskónum. Hann ólst upp við ástríki foreldra sinna í faðmi stórrar fjölskyldu, en hann átti átta systkini og var næstelstur þeirra.
Hann fluttist til Vestmannaeyja með fjölskyldu sinni um 1960 og hóf þá fljótlega störf hjá Fiskiðjunni hf. hér í bæ og starfaði þar að mestu um 20 ára skeið, þó ekki samfellt.
Róbert naut stuttrar skólagöngu og fór snemma út á vinnumarkaðinn, en þrátt fyrir það var það honum ekki til trafala í lífinu því fljótlega valdist hann til starfa við fiskvinnsluvélar og fórst honum það mjög vel úr hendi.
Hann var mjög lipur starfsmaður og aldrei heyrðist hann hallmæla nokkrum manni. Hann var glaðlyndur í vinahópi og alltaf var stutt í brosið. Hann var yfirvegaður og hugsandi og var því eftirsóttur starfskraftur og ákaflega vel liðinn af samstarfsfólki sínu. Róbert bjó tvö ár í Færeyjum og sagði oft frá þeirri reynslu sem hann lenti í, m.a. er hann fór í 9 mánaða langan túr á saltfisktogara, og á góðri stundu var oft gaman en hann söng og kvað á færeysku.
Ungur hóf Róbert sambúð með Ingigerði Stefánsdóttur hér í Eyjum og gengu þau í hjónaband 1968. Þau eignuðust saman tvö börn sem bæði eru búsett hér. Róbert og Ingigerður slitu samvistir.
Árið 1974 kynntist Róbert Guðrúnu Víglundsdóttur frá Akureyri. Þau felldu hugi saman og gengu í hjónaband 18. maí 1976 í Akureyrakirkju. Hófu þau búskap á Akureyri og byggðu sér einbýlishús við Tungusíðu þar í bæ. Þau fluttust hingað til Vestmannaeyja árið 1983 og keyptu fljótlega íbúðarhúsið við Faxastíg 11. Hjónaband þeirra Róberts og Guðrúnar var hamingjusamt. Hún bjó honum fagurt heimili þar sem kærleiksþel og hlýja réð ríkjum. Þau eignuðust saman tvær dætur en fyrir átti Guðrún tvo drengi og gekk Róbert þeim í föðurstað.
Þann 17. október 1993 dró ský fyrir sólu í lífi Róberts og barna þeirra er þau misstu elskulega móður sína og hann kæran lífsförunaut sinn. Og svo átta mánuðum seinna gerist það sem enginn átti von á að Róbert, enn á besta aldri, var hrifinn brott frá börnum sínum og fjölskyldu.
Að leiðarlokum færi ég eftirlifandi börnum og fósturbörnum, aldraðri móður og systkinum hans, tengdaforeldrum og fjölskyldum þeirra innilegar samúðarkveðjur.
Stefán Runólfsson
Einar Guðmundsson
F. 14. júlí 1914 - D. 24. mars 1995
Laugardaginn 1. apríl 1995 var til moldar borinn frá Landakirkju Einar Guðmundsson. Einar, sem ýmist var kenndur við æskuheimili sitt Málmey hér í bæ eða við bátinn sinn, Björgu, var einn af þessum ljúfu mönnum sem gott var að eiga samskipti við.
Einar var fæddur í Vestmannaeyjum þann 14. júlí 1914 og var því á áttugasta og fyrsta ári er hann lést. Foreldrar Einars voru hjónin Kristbjörg Einarsdóttir frá Málmey í Skagafirði, f. 2. des. 1886, d. 27. nóv. 1967, og Guðmundur Jónsson frá Móhúsum á Stokkseyri, f. 7. febr. 1875, d. 25. nóv. 1953. Einar var elstur þriggja systkina sem nú eru öll látin. Hin voru Jón, f. 15. júlí 1915, d. 26. des. 1994, og Rósa f. 15. júní 1918, d. 27. apríl 1974.
Strax á unga aldri markaðist lífsbraut Einars er hann fer að stunda sjómennsku 15 ára gamall með Ólafi Ingileifssyni skipstjóra. Næstu níu árin er hann að mestu með Guðjóni Valdasyni, fyrst á Voninni frá Akureyri, þá Gottu, Skiðblani og lengst á Kap sem vélstjóri. Einar aflaði sér vélstjóraréttinda 1932 og hið minna fiskimannapróf tók hann 1933. Eftir að Einar hættir á Kapinni var hann næstu árin vélstjóri eða stýrimaður á ýmsum bátum héðan frá Eyjum, m.a. sigldi hann nær öll stríðsárin með ísvarinn fisk til Englands á Sæfellinu. Árið 1946 lauk Einar prófi úr Stýrimannaskólanum í Reykjavík og er eftir það stýrimaður eða skipstjóri á bátum héðan frá Eyjum allt fram að árinu 1950 en þá verða þáttaskil í lífi Einars er hann kaupir Björgu VE 5 ásamt öðrum. Einar var alla tíð farsæll skipstjóri og útgerðarmaður.
Einar var virkur félagi í Skipstjóra- og stýrimannafélaginu Verðandi, en þar var hann gjaldkeri í 17 ár. Einar var af verðleikum heiðraður af stéttarfélagi sínu og einnig af sjómannadagsráði Vestmannaeyja. Einar var einn af 30 sem stofnuðu Sparisjóð Vestmannaeyja árið 1942 en þá var Einar 28 ára gamall. Einar bar ávallt hag Sparisjóðsins fyrir brjósti og sat nær alla aðalfundi frá upphafi og seinast þann 25. febrúar 1995.
Vegna veikinda varð Einar að fara í land 1962 og gerðist hann þá vigtarmaður við Fiskiðjuna hf. sem var eitt af frystihúsunum hér í bæ og þar er hann fram á árið 1985. Í vigtarhúsinu í Fiskiðjunni hófst kunningsskapur okkar Einars fyrir alvöru þó að allmörg ár skildu okkur að í aldri. Það var gaman að koma til Einars í vigtarhúsið og ræða við hann um allt milli himins og jarðar. Einkum var þó rætt um aflabrögð og sjósókn.
Ég heimsótti Einar á Sjúkrahús Vestmannaeyja nokkrum dögum áður en hann lést. Enn var hann samur við sig, ljúfur og viðræðugóður, og þó nokkuð væri af honum dregið líkamlega var hann andlega heill. Einar lést 21. mars 1995.
Einar var lánsmaður í einkalífi sínu. Hann kvæntist 1. vetrardag árið 1937 eftirlifandi konu sinni, Guðfinnu Bjarnadóttur frá Norðfirði. Stóð heimili þeirra ávallt hér í Eyjum og frá goslokum að Hrauntúni 11 en þau misstu hús sitt, eins og svo margir Eyjabúar, undir hraun árið 1973. Börn þeirra eru Gísli, hafnarvörður hér í Eyjum, kvæntur Ellý Gísladóttur og eiga þau þrjú börn og fjögur barnabörn, og Kristbjörg hárgreiðslukona á Selfossi, gift Tryggva Sigurðssyni og eiga þau þrjú börn og tvö barnabörn.
Með Einari Guðmundssyni er genginn góður og gegn maður. Ég er þakklátur fyrir að hafa fengið tækifæri til að kynnast honum. Ég sendi eftirlifandi eiginkonu og öllum afkomendum Einars Guðmundssonar samúðarkveðjur.
Benedikt Ragnarsson
Karl S. Guðmundsson
F. 4. maí 1903 - D. 10. maí 1993.
Karl Guðmundsson, skipstjóri og virðingarmaður Bátaábyrgðarfélags Vestmannaeyja, var einn þeirra manna sem settu svip á sjósókn og lífið við sjóinn í Vestmannaeyjum á þessari öld. Minningu hans á því að geyma á síðum Sjómannadagsblaðs Vestmannaeyja.
Hann var fæddur í Reykjavík 4. maí 1903 og hét fullu nafni Karl Schiött. Kornungur fluttist hann til Vestmannaeyja með foreldrum sínum, Guðmundi Magnússyni trésmið og konu hans, Helgu Jónsdóttur, sem bjuggu að Goðalandi á Flötum vestur. Eins og þá var venja voru þau kennd við það hús og var Guðmundur á Goðalandi þekktur maður í bæjarlífinu.
Jafnaldrar og félagar Karls voru þeir Benóný Friðriksson í Gröf, Magnús Ísleifsson í Nýjahúsi og Þorgeir Jóelsson á Sælundi. Þeir urðu allir þekktir sjómenn í Vestmannaeyjum, miklir fiskimenn og aflakóngar.
Í bókinni „Aflamenn“ skrifaði Ási í Bæ ágætan kafla um sjósókn þessara félaga, en þeir byrjuðu sjómennsku sína með róðrum á litlum árabáti. Binni í Gröf var formaðurinn og var stíft sótt; þá voru þeir 15 ára gamlir. Þetta úthald var í minnum haft og varð einum gamlingjanum að orði þegar þeir félagarnir voru á sjó í suðursjónum í austanrumbu og honum blöskraði: „Og enn róa strákarnir, það er mikið að þeir skulu ekki vera búnir að margdrepa sig!“
Karl byrjaði fimmtán ára gamall sem beitningarmaður hjá Jóni á Hólmi á elsta Ófeigi, en árið 1926 byrjaði hann formennsku með
mb. Skúla fógeta. Karl var formaður næstu 16 árin og var með Skúla fógeta í fimm vertíðir; síðan með Tjald, Ófeig og Óðin. Árið 1934 fór Karl í útgerð ásamt Jóni bróður sínum og bræðrunum Guðjóni og Tómasi Sveinssonum, ættuðum frá Selkoti undir Eyjafjöllum og þekktum borgurum í Vestmannaeyjum á sinni tíð. Þeir félagar keyptu nýjan 22ja tonna bát sem var smíðaður í Fredrikshavn í Danmörku. Bátin nefndu þeir Ver VE 318 og gekk hann fyrst á vetrarvertíð í Eyjum árið 1935. Jón, bróðir Karls, sem var alla tíð mikill fiskimaður var með bátinn og varð hann fiskikóngur Eyjanna á þessum fyrsta Ver vetrarvertíðina 1946.
Þegar Guðjón Sveinsson fluttist frá Vestmannaeyjum árið 1948 varð Björgvin Jónsson frá Garðsstöðum, mágur þeirra Goðalandsbræðra, vélstjóri og meðeigandi. Útgerðin gekk mjög vel. Þeir seldu bátinn árið 1950 og keyptu stærri bát, Ver VE 118, 35 tonna bát, sem þeir áttu í 10 ár. Þá stækkuðu þeir enn við sig með kaupum á Ver VE 318 sem hét áður Hugrún VE 51 og var rúmlega 50 tonna Svíþjóðarbátur. Þann bát áttu þeir í þrjú ár, til ársloka árið 1963, þegar Jón lét af formennsku. Hættu þeir bræður og félagar þá útgerð eftir 29 ára útgerðarrekstur. Útgerðarsaga þeirra er dæmigerð saga margra útgerðarmanna og sjómanna í Vestmannaeyjum sem tóku sig saman og keyptu bát fyrr á öldinni þegar afli var óskammtaður og nægilegt svigrúm var fyrir þá alla í þessari atvinnugrein.
Eftir að Karl kom í land var hann útgerðarstjóri tíu báta sem útgerðarfélagið Fram hf. átti en aðaleigandi þess var Einar Sigurðsson. Eignaðist Einar þessa báta þegar hann hóf uppbyggingu Hraðfrystistöðvar Vestmannaeyja á gömlu Garðslóðinni árið 1939 og 1940. Áður höfðu margir bátanna verið í eigu samnefnds kaupfélags, Kaupfélagsins Fram, sem lenti í erfiðleikum á kreppuárunum á milli 1930 og 1940. Auk þessara starfa leit Karl til með útgerðinni á Ver.
Frá og með árinu 1958 og fram til eldgossins 1973 var Karl virðingarmaður Bátaábyrgðarfélags Vestmannaeyja og sat einnig í stjórn félagsins. Jafnframt var hann trúnaðarmaður Fiskifélags Íslands og tók saman aflaskýrslur Vestmannaeyjabáta. Í þessum störfum var Karl farsæll og nákvæmur.
Karl sneri ekki aftur til Vestmannaeyja eftir eldgosið 1973 og vann síðustu árin hjá Umbúðamiðstöðinni í Reykjavík.
Karl var dulur maður, rólegur og yfirvegaður, og það sem hann tók að sér vann hann með festu og ákveðni og fylgdi vel eftir sínum málum. Hann var lærður húsasmiður og listrænn í sér. Liggur eftir hann nokkuð af teikningum frá fyrri tíð og var birt sýnishorn af þeim í Sjómannadagsblaði Vestmannaeyja árið 1975.
Hann var einn af stofnendum Knattspyrnufélagsins Týs árið 1921 og var hann gerður að heiðursfélaga Týs á 70 ára afmæli félagsins árið 1991. Þegar skipstjóra- og stýrimannafélagið Verðandi var stofnað árið 1938 var Karl valinn í fyrstu stjórnina sem gjaldkeri og gegndi hann því starfi fyrstu sex ár félagsins í formannstíð Árna Þórarinssonar sem var fyrsti formaður Verðanda frá 1938-1943. Eftir að Karl lét af störfum gjaldkera í stjórn Verðanda var hann endurskoðandi reikninga félagsins í mörg ár.
Árið 1974 heiðraði sjómannadagsráð Vestmannaeyja Karl fyrir gifturík störf í þágu sjómannastéttarinnar og Vestmannaeyja með heiðursskjali sjómannadagsins í Vestmannaeyjum.
Karl var kvæntur Unni S. Jónsdóttur. Þau gengu í hjónaband árið 1931. í Vestmannaeyjum bjuggu þau alla tíð að Reykholti við Urðaveg og byggðu nýtt hús vestan við gamla Reykholt sem faðir Unnar, Jón Ingileifsson skipstjóri, hafði byggt. Hann lauk námi frá Stýrimannaskólanum i Reykjavík 1917 en dó í farsóttinni miklu árið 1918 sem nefnd var spænska veikin. Unnur andaðist sl. vetur.
Þau hjón eignuðust þrjá syni, Jón málarameistara, Guðmund, fyrrv. forstjóra Fiskiðjunnar og alþingismann, nú starfsmann Fiskistofu, og Ellert hljómlistarmann og bankastarfsmann; þeir eru allir kvæntir og búsettir í Reykjavík.
Karl Guðmundsson andaðist í Reykjavík 10. maí 1993 og var útför hans gerð frá Fossvogskirkju hinn 19. maí.
Með Karli í Reykholti er horfinn góður fulltrúi þeirrar kynslóðar sem byggði upp þann þróttmikla útgerðarbæ sem Vestmannaeyjar hafa lengstum verið á þessi öld.
G.Á.E.
Páll Kristinn Halldór Pálsson
F. 22. ágúst 1930 - D. 24. mars 1995.
Drengur góður hefur kvatt, Páll K.H. Pálsson, fæddur 22. ágúst 1930, lést 24. mars 1995. Foreldrar hans voru Guðbjörg Oktavía Sigurðardóttir frá Austur-Eyjafjallahreppi og Páll Ágúst Jóhannsson frá Arnarnesi við Eyjafjörð.
Palli ólst upp í góðum og tilþrifamiklum bræðrahópi. Stundum gegndu þeir nafni allir fyrir einn og einn fyrir alla: Óli, Kalli, Rabbi, Mari, Már og Palli, fullu nafni Hjörleifur Már Erlendsson, Marinó Hafsteinn Andreasson, Karl Valur Andreasson, Óli Markús Andreasson og Þórir Rafn Andreasson. Móðir þeirra, Guðbjörg Sigurðardóttir, var kjarnakona, en þótt oft væri erfitt í ári á heimilinu auðnaðist húsmóðurinni alltaf að eiga mat handa strákunum sem allir voru hörkuduglegir og listrænir. Þetta var fátækt fólk með stórt hjartalag og kom sér áfram af miklum dugnaði og elju, með vinarþel í buddu stað, þegar lagt var í hann á eigin ábyrgð.
Palli gekk aðeins í barnaskóla, en tók strangar lotur í lífsins skóla og fór ekkert alltof vel út úr því þar sem hann ánetjaðist Bakkusi ungur og rauf ekki þau bönd meðan heilsa entist. Palli var ákaflega handlaginn og oft gott að vinna á móti honum sökum hæfileika hans og þess að hann var örvhentur. Hann stundaði öll störf til sjós og lands og fetaði lífsins fábreytta farveg hávaðalaus í garði samfélagsins.
Palli var góður drengur og hjartahreinn og aldrei lagði hann neitt illt til annarra. Þegar móðir hans var orðin ein var hann stoð og stytta hennar og sýndi henni kærleik og virðingu alla tíð. Hann var snyrtimennskan uppmáluð og þegar hann var ungur að árum og hjó við í eldinn fyrir móður sína var eftir því tekið hvað fallega hann hlóð upp viðarköstinn. Enda var hann eftirsóttur til vinnu ævina alla fyrir lagtækni. Síðustu ár ævi sinnar bjó Palli á elliheimilinu Hraunbúðum, en hann hefði orðið 65 ára n.k. haust.
Megi góður Guð geyma hann, megi minningin um góðan dreng gefa eftirlifandi hlýju og gleði.
Páll Helgason
Ragnar Helgason
F. 20. febrúar 1918 - D. 27. jan. 1995
Ragnar Axel Helgason lögreglufulltrúi, Brimhólabraut 11, fæddist 20. febrúar 1918 að Kálfatjörn á Vatnsleysuströnd og lést á sjúkrahúsi Vestmannaeyja 27. janúar s.l. Hann var jarðsunginn frá Landakirkju laugardaginn 4. febrúar sl. Ragnar var tíunda barn hjónanna Friðriku Þorláksínu Pétursdóttur og Helga Jónssonar frá Tungu í Reykjavík. Af þrettán systkinum Ragnars eru eftirlifandi þrjár systur, Elísabet, Áslaug og Sjöfn.
Ragnar kynntist eiginkonu sinni, Vilborgu Hákonardóttur, á Siglufirði árið 1939, en hún lést 3. apríl sl. Foreldrar Vilborgar voru Guðrún Vilhelmína Guðmundsdóttir og Hákon Kristjánsson. Þau byrjuðu búskap á heimslóðum hennar í Vestmannaeyjum að Kirkjuvegi 88 og giftu sig 1. júní 1941.
Ragnar stundaði sjómennsku á sínum yngri árum, m.a. með
Binna í Gröf og Helga Bergvinssyni svo að einhverjir séu nefndir. Aðalstarf hans varð svo löggæsla, en við það starfaði hann frá árinu 1952 til 1988.
Leiðir okkar Ragnars lágu fyrst saman veturinn 1954, á mjög skemmtilegan og eftirminnilegan hátt sem mig langar til að segja hér frá þó af mörgu öðru sé að taka. Þetta var mín fyrsta vertíð hér í Eyjum. Ég var þá háseti og beitingarmaður á Freyju VE 260 með Halldóri Ágústssyni, en Halldór átti bátinn í félagi við Sigurgeir Kristjánsson lögregluþjón og síðar forstjóra hjá Esso. Ragnar hafði þá hafið störf í lögreglunni og hafði verið fenginn til að róa með okkur í nokkra daga, í stað skipverja sem varð veikur. Ég var þarna yngstur um borð, en heyrði á tali skipsfélaga minna að það mundi nú verða gaman í næsta róðri. Þeir mundu þá sýna löggunni hvernig sjómennskan væri og nú skyldi láta reyna á manninn. Síðan var nú róið. Veðrið var ekki sem best og ekki fyrir sjóveika. Var þá ekki örgrannt um að hlakkaði í sumum að fylgjast með hvernig löggan mundi duga. En þegar byrjað var að draga netin urðu ýmsir fyrir vonbrigðum því vel gekk undan löggunni og hvatti hann okkur óspart að láta hendur standa fram úr ermum við netadráttinn. Kom í ljós að þarna var enginn viðvaningur eða liðleskja á ferð. Þvert á móti var þarna kominn eldklár og hress sjómaður, harðduglegur og drífandi. Þessa róðra sem hann reri með okkur gekk vinnan um borð það vel að sjaldan vorum við eins fljótir á sjónum og þessa daga.
Síðar á lífsleiðinni átti ég svo eftir að kynnast Ragnari betur og reyndist hann ætíð traustur og góður félagi, bæði í leik og starfi. Hans minnist ég ætíð með þakklátum huga og margs góðs er að minnast frá þeim árum sem við þekktumst.
Þau áttu fjögur börn: Friðrik Helga, f. 12. febr. 1941, maki Erla Víglundsdóttir og eiga þau tvö börn, Sigurð Vigni og Vilborgu; Anna Birna, f. 28. sept. 1948, og á hún þrjá syni, Ragnar Vilberg, Hákon Vilhelm og Grétar Mar; Hafsteinn, f. 1. des. 1952, maki Steinunn Hjálmarsdóttir og eiga þau þrjú börn, Guðrúnu Vilhelmínu, Hjálmar Rúnar og Hafstein Elvar; Ómar, f. 14. júní 1956. Barnabarnabörn: Friðrik Þór og Elvar Þór.
Blessuð sé minning Ragnars Helgasonar.
Agnar Angantýsson
Ingvar Gíslason
F. 7. júlí 1913 - D. 11. mars 1995.
Kallið kom snöggt og óvænt því að Ingvar ók hress á bíl sínum út í flugvöll að morgni 13. febrúar sl. til þess að gangast undir aðgerð á Landspítalanum í Reykjavík. Aðgerðin var síðan framkvæmd 21. febrúar og vaknaði hann ekki eftir hana.
Ingvar var fæddur á Grund á Stokkseyri. Foreldrar hans voru Diðrikka Jónsdóttir og Gísli Gíslason. Hann ólst upp hjá móður sinni á Grund og var síðan í vegavinnu o.fl., þar á meðal við smíði Markarfljótsbrúar.
Ingvar kom til Vestmannaeyja upp úr 1930. Hann lauk vélstjóraprófi í Vestmannaeyjum í byrjun vertíðar 1934 og síðan skipstjóraprófi 1939. Hann réðst fyrst á mb. Kristbjörgu og var á henni til 1946, fyrstu árin sem vélstjóri, en síðan sem formaður. Ingvar var síðan á ýmsum skipum sem vélstjóri. Hann fór á síld fyrir Norðurlandi á tvílembingunum Fróða og Braga frá Njarðvík, en annar þessara báta varð síðan Ver sem lengi var gerður út héðan frá Eyjum. Ingvar var síðan á Fellinu sem var í eigu Snæfellsútgerðarinnar og var hann þar undir stjórn Jóhanns Pálssonar þegar Hvalfjarðarsíldin var. Síðan gerist hann kyndari á togaranum Bjarnarey hjá Bæjarútgerð Vestmannaeyja og var síðan 2. vélstjóri á því skipi. Hjá Bæjarútgerðinni er hann síðan þar til síðla árs 1953 er hann ræðst sem formaður á mb. Tý VE 315 sem var í eigu Einars ríka og var Ingvar með Tý til ársloka 1957. Vertíðina 1958 er hann formaður með mb. Berg NK. Haustið 1958 kaupir hann síðan vélbátinn Gunnar EA sem hann skýrði eftir tengdaföður sínum Magnús Magnússon. Þennan bát gerir Ingvar síðan út næstu ár, fyrst á hinum hefðbundnu vertíðarveiðarfærum, línu og netum, en síðar á handfærum og síðustu árin á trolli.
Ingvar var farsæll á formannsferli sínum og fiskaði oft mjög vel, sérstaklega síðasta árið á mb. Tý og vertíðina með Berg NK en þá var hann með aflahæstu bátum hér í Eyjum.
Ingvar hætti til sjós og seldi útgerðina árið 1975 en hann hafði þá starfað til sjós í rúm 40 ár. Ingvar fór að starfa hjá Fiskiðjunni hf. sem vélstjóri eftir að hann hætti á sjónum og var þar til ársins 1983 er hann varð að láta af störfum fyrir aldurssakir er hann varð sjötugur. Síðast starfaði hann hjá fiskverkunarstöðinni Stakki hf.
Ingvar giftist 21. maí 1955 Guðbjörgu Magnúsdóttur frá Felli en hún lést 5. maí árið 1982.
Guðni Grímsson
Emil M. Andersen
F. 31. júlí 1917 - D. 17. mars 1995.
Emil Marteinn Andersen, eins og hann hét fullu nafni, var fæddur í Vestmannaeyjum 31. júlí 1917. Foreldrar hans voru hjónin Jóhanna Guðjónsdóttir, sem ættuð var úr Landeyjum, og maður hennar Pétur Andersen, skipstjóri og útgerðarmaður, sem fæddur var í Frederikssundi í Danmörku.
Pétur faðir hans gekk undir nafninu Danski-Pétur og lagði merkan skerf til útgerðarsögu Vestmannaeyja á fyrri hluta aldarinnar og fyrstu árum vélbátaútgerðar í Eyjum. Hann kom aðeins 19 ára til Íslands og til Vestmannaeyja á vetrarvertíðina árið 1907, var vélstjóri fyrstu þrjú árin en eftir það skipstjóri og útgerðarmaður og einn þeirra sem var á fyrsta stýrimannanámskeiðinu í Vestmannaeyjum árið 1918. Á þessum fyrstu árum Péturs Andersens í Eyjum kynntust þau foreldrar Emils, Jóhanna Guðjónsdóttir og Pétur. Fór brátt mikið orð af Danska-Pétri, bæði sem vélstjóra og fiskimanni, og varð hann aflakóngur vertíðina 1924.
Þau hjón, Jóhanna og Pétur Andersen, bjuggu að Sólbakka við Hásteinsveg og voru þau og börn þeirra oft kennd við það hús.
Pétur Andersen og Jóhanna eignuðust sex börn sem öll komust til manns. Jóhanna Guðjónsdóttir andaðist 23. nóvember árið 1934. Síðari kona Danska-Péturs var Magnea Jónsdóttir og eignuðust þau tvö börn. Pétur Andersen andaðist árið 1955.
Afkomendur Péturs Andersens hafa sett svip á mannlíf í Vestmannaeyjum á þessari öld, ekki síst á sviði sjávarútvegs og útgerðar, en allt er þetta atgervis- og dugnaðarfólk.
Emil Andersen var uppalinn á heimili þar sem voru mikil umsvif og lífið snerist um útgerð og afla úr sjó. Að honum stóðu styrkir stofnar í báðar ættir.
Hann byrjaði kornungur sjómennsku og útgerð og var aðeins 17 ára gamall vetrarvertíðina 1935 þegar hann hóf útgerðarrekstur ásamt föður sínum og bræðrum, þeim Willum, Knud og Njáli, sem allir voru þekktir borgarar í Vestmannaeyjum, en Willum skipstjóri er nú látinn.
Þessa sömu vertíð byrjaði Emil sjómannsferil sinn sem háseti á Skógafossi VE 236, en eftir að hann lauk vélstjóraprófi í Vestmannaeyjum vorið 1938 varð hann vélstjóri á bátnum. Nokkru síðar settist Emil í Stýrimannaskólann í Reykjavík og lauk þaðan hinu meira fiskimannaprófi vorið 1942 með ágætiseinkunn og var hæstur þeirra sem gengu undir prófið. Eftir að Emil lauk prófi frá Stýrimannaskólanum í Reykjavík var hann á styrjaldarárunum stýrimaður á Vestmannaeyjaskipunum
Helga VE 333 og es. Sæfelli VE 30 í siglingum með ísaðan fisk til Bretlands. Árið 1946 tók hann við skipstjórn á mb. Metu VE 236, 36 tonna báti, sem þeir Andersenfeðgar keyptu frá Danmörku í byrjun stríðsins, árið 1939. Emil var með þann bát þar til hann keypti mb. Júlíu árið 1953, 53ja tonna eikarbát, sem hann gerði einn út í 30 ár eða þar til hann var seldur frá Vestmannaeyjum til Kópaskers haustið 1983.
Þegar Danski-Pétur VE 423,103 tonna stálskip frá skipasmíðastöð Þorgeirs og Ellerts á Akranesi, kom til heimahafnar í fyrsta skipti 10. mars 1971 átti ég viðtal við Emil sem birtist í Sjómannadagsblaðinu það ár. Hann sagði mér þá að Danski-Pétur væri fimmti báturinn sem hann gerði út. Aðrir bátar sem Emil átti í voru Skógafoss elsti, VE 236, Meta, Skógafoss yngri og Júlía. Með kaupunum á Júlíu hóf Emil rekstur eigin útgerðar, en áður höfðu þeir Andersenbræður rekið félagsútgerð. Emil Andersen var lengstum sjálfur skipstjóri á Júlíu og var oftast kenndur við þann bát og þekktur sem Malli á Júlíu, svo samgróinn var hann starfinu og bátnum.
Þegar Jóel sonur hans hafði lokið skipstjórnarprófi frá Stýrimannaskólanum í Vestmannaeyjum árið 1970 tók hann smám saman við skipstjórn á Júlíu og síðar Danska-Pétri.
Þrátt fyrir nokkurt heilsuleysi á undanförnum árum bar andlát Emils brátt að. Það lýsir vel hvernig maður Emil Andersen var, áhuga hans og elju, að kvöldið áður en hann andaðist á Sjúkrahúsi Vestmannaeyja, 17. mars sl., fór hann eins og svo oft áður í slæmum veðrum niður á bryggju til þess að gæta að báti sínum, Danska-Pétri.
Þegar Emil Andersen féll frá hafði hann starfað í 60 ár við útgerð og sjómennsku og lagt gjörva hönd að þeirri miklu uppbyggingu sem varð á ævi hans í Vestmannaeyjum þar sem hann ól allan sinn aldur.
Emil Andersen var alltaf ágætur aflamaður og úrtökusjómaður, en það sem hann var þekktastur fyrir var hin einstaka reglusemi og hirða á öllu því er viðkom útgerðinni. Hann var sívinnandi og allt var í röð og reglu og á sínum stað, hvort sem var á heimili hans á Heiðarveginum eða niðri í kró. Malli á Júlíu var til slíkrar fyrirmyndar í útgerðarrekstri að það var hverjum ungum sjómanni góður skóli að kynnast honum. Útgerð hans komst því vel af.
Mér er minnisstætt þegar ég var í Eyjum að þegar skattskráin kom út var Emil Andersen ár eftir ár hæsti skattgreiðandi eða í hópi þeirra hæstu í Vestmannaeyjum. Hann var í því sem öðru, samborgurum sínum til fyrirmyndar og hafði lagt mikið til samfélagsins.
Auk útgerðarrekstrar og sjómennsku var Emil einn af hluthöfum í Ísfélagi Vestmannaeyja og sat í stjórn félagsins frá 1956 og fram yfir eldgosið 1973.
Emil var sérstaklega hógvær maður, vel gefinn og traustur í hvívetna. Hann bar með sér að hann var mikill sómamaður sem hlífði sér hvergi. Hann var hamingjumaður og unni eiginkonu sinni, heimili og fjölskyldu sem stækkaði eftir því sem árin liðu og barnabörnin voru honum sérstaklega kær.
Eftirlifandi eiginkona hans er
Þórdís Jóelsdóttir Eyjólfssonar frá Sælundi og voru þau gefin saman í hjónaband 29. júní árið 1940. Þau hjón voru höfðingjar heim að sækja, en Þórdís frænka mín hefur alltaf verið sérstaklega ættrækin og veglynd. Heimili þeirra hefur lengstum staðið að Heiðarvegi 13. Þau eignuðust fimm börn sem eru: Guðbjörg Októvía, Jóhanna Emilía, Júlía Petra, Jóel Þór og Mardís Maila. Þau eru öll á lífi og hafa eignast maka og fjölda afkomenda.
Með Emil Andersen er kvaddur einn af traustustu sjómönnum og útgerðarmönnum í Vestmannaeyjum á síðari hluta þessarar aldar. Öll störf hans voru til fyrirmyndar. Útför hans var gerð frá Landakirkju að viðstöddu fjölmenni hinn 25. mars s.l.
Ég, sem þessar línur rita, á Emil margt að þakka, höfðingsskap og vinsemd. Fjölskylda mín og háaldraður faðir, sem þau hjón hafa alltaf sýnt einstaka vináttu og tryggð, vottum eftirlifandi eiginkonu hans, Þórdísi Jóelsdóttur, og allri fjölskyldunni einlæga samúð við fráfall hans og sendum þeim kveðjur. Minning hans lifir.
Guðjón Ármann Eyjólfsson
Högni Magnússon
F. 18. júní 1921 - D. 10. október 1994.
Högni var fæddur í Vestmannaeyjum hinn 18. júní 1921, sonur hjónanna Ingigerðar Bjarnadóttur og Magnúsar Árnasonar sem bjuggu að Lágafelli við Vestmannabraut. Var Högni og fjölskyldan ætíð kennd við það hús.
Högni var yngstur fimm systkina sem eru nú öll látin. Hann hóf ungur sjómennsku og var á sjónum fram undir fimmtugt. Högni hafði þá stundað sjóinn í um aldarfjórðung, í fyrstu á bátum og síðar á togurum frá Vestmannaeyjum. Hann var m.a. á Sjöstjörnunni með Ásmundi Friðrikssyni frá Löndum og vetrarvertíðina 1945 á Kristbjörgu með Ingvari Gíslasyni á Haukabergi. Eftir það fór Högni á togarann Helgafell VE 32 sem útgerðarfélagið Sæfell hf. keypti frá Hafnarfirði haustið 1945 og gerði út frá Vestmannaeyjum í nokkur ár, en útgerð togarans lauk 1948. Þetta var gamall síðutogari sem hét áður Surprise GK 4, smíðaður árið 1920 og var gufuskip eins og allir gömlu togararnir.
Ég man eftir Högna á Lágafelli á nýsköpunartogaranum Bjarnarey VE 11 sem kom til Eyja um miðjan mars 1948. Þeir voru þar samskipa bræðurnir Ottó og Högni, en Ottó var vélstjóralærður og kyndari um borð.
Högni var síðar með Kristni Pálssyni á Berg og var á elsta Berg þegar hann fórst 6. desember 1962 út af Snæfellsnesi. Mannbjörg varð en þar mátti vart tæpara standa þegar Vestmannaeyjabáturinn
Halkion undir skipstjórn
Stefáns Stefánssonar í Gerði bjargaði áhöfninni.
Eftir að Högni kom í land vann hann við netagerð, m.a. í Net hf. og á netaverkstæði Einars Sigurðssonar í gömlu Austurbúðinni, eða Fram eins og það hús var einnig nefnt.
Högni á Lágafelli tók alla tíð virkan þátt í störfum sjómannasamtakanna í Vestmannaeyjum. Hann sat í stjórn Sjómannafélagsins Jötuns um árabil, bæði í trúnaðarráði og í stjórn; fyrst í trúnaðarráði og í varastjórn frá 1962. Árið 1968 var hann kjörinn í aðalstjórn Jötuns sem gjaldkeri og gegndi því embætti fram til aðalfundar í janúar 1976. Högni var þá fluttur með fjölskyldu sína til Reykjavíkur eins og svo margur Vestmanneyingur í eldgosinu 1973. En þetta sýnir vel hvert traust félagarnir sýndu honum.
Högni var fulltrúi Sjómannafélagsins í sjómannadagsráði Vestmannaeyja og í ritnefnd Sjómannadagsblaðs Vestmannaeyja árið 1957 og 1958. Árin 1960 og 1961 var hann ritstjóri og ábyrgðarmaður Sjómannadagsblaðsins ásamt Jóni Bondó Pálssyni og árið 1962 með Guðjóni Pálssyni og Hauki Kristjánssyni.
Eftir að Högni fluttist til Reykjavíkur árið 1973 hóf hann störf hjá Almennum tryggingum hf. og Alþýðusambandi Íslands og starfaði þar fram yfir sjötugt.
Högni kvæntist Kristínu Magnúsdóttur frá Skinnalóni á Melrakkasléttu árið 1953. Þau eignuðust tvo syni, Einar Ottó og Magnús Hörð, og er Einar Ottó búsettur í Vestmannaeyjum.
Högni var í félaginu Akóges í Reykjavík í nærri 19 ár og reyndist þar hinn góði og trausti félagi eins og alls staðar þar sem hann var, hvort sem var til sjós eða í landi.
Í viðræðum við Högna fann ég alltaf að kjör sjómanna og velferð voru honum hjartans mál. Hann fylgdist vel með gömlum skipsfélögum og vinum og bar sérstaklega hlýjan hug til þeirra eins og Kristins í Þingholti og félaganna um borð í Berg á sínum tíma.
Hin síðari árin átti Högni við erfiðan hjartasjúkdóm að stríða og var mjög alvarlega veikur þó að hann kæmist aftur til nokkurrar heilsu með dugnaði og viljastyrk. Hinn 10. október sl. fékk hann skyndilega hjartaáfall sem lagði hann að velli þar sem hann var í heimsókn hjá kærum sonarsyni í Eyjafjallasveit.
Með Högna á Lágafelli kveðja sjómenn í Vestmannaeyjum góðan samherja sem var lengi í forystusveit þeirra. Blessuð sé minning hans.
G.Á.E.
Halldór Páll Stefánsson
F. 11. nóvember 1948 - D. 1. apríl 1995.
Mig langar að minnast nokkrum orðum vinar og félaga, Halldórs P. Stefánssonar, sem fórst af slysförum í Ólafsvík 1. apríl 1995.
Halldór var frá Mörk, fæddist 11. nóvember 1948. Foreldrar hans voru Ása Guðrún Jónsdóttir og Stefán Kristvin Pálsson sem lést af slysförum 5. janúar 1965.
Ég fékk fréttina um slysið í Ólafsvík í gegnum síma snemma morguns og sló á mig óhug því þarna sá ég á eftir góðum vin og félaga sem var enn í blóma lífsins. Hann eins og aðrir sjómenn vinna oft við erfiðar og hættulegar aðstæður og það sannaðist þarna að hætturnar liggja víða. Oftast tengja menn slys á sjó við það þegar skip eru úti á rúmsjó, en því fylgir einnig hætta þegar sjómenn þurfa að fara um borð í skip sín í alls konar veðrum við erfið skilyrði.
Halldór stundaði sjó mest alla starfsævi sína, lengst af á Huginn VE 55. Ég var þeirra gæfu aðnjótandi að vera til sjós með Dóra eins og við félagarnir kölluðum hann, en jafnan var hann kenndur við húsið Mörk þar sem hann ólst upp.
Ég byrjaði á Huginn árið 1972, en þegar útgerðin keypti nýjan Huginn árið 1975 sneri Dóri aftur um borð en hann hafði stundað vinnu í Noregi um nokkurn tíma, og þarna hófust okkar kynni.
Það var mjög gott að umgangast Dóra og það var alveg sama hvað hann var beðinn um að gera, hann brást alltaf bæði fljótt og vel við. Það var eitt af einkennum hans að honum fannst svo sjálfsagt að ganga í öll störf og var víkingur til vinnu.
Dóri var hvers manns hugljúfi, og það var oft líflegt um borð því þegar sá gállinn var á honum átti hann það til að æsa menn upp og var laginn við að vera ósammála mönnum til að fá umræður. Hann hafði gaman af því að koma inn í eldhús til að æsa kokkinn upp en ég var kokkur. Ég verð að viðurkenna að honum tókst það stundum. En það var segin saga að eftir stutta stund kom hann aftur eins og ekkert hefði í skorist og spurði hvort hann ætti ekki að vaska upp fyrir mig. Þetta er aðeins brot af því sem kemur upp í hugann þegar ég rifja upp samveruna með Dóra.
Leiðir okkar skildu á sjónum. Ég hef oft síðan hugsað til hans og saknað þar góðs vinar. Dóri var einstakt snyrtimenni og var alltaf reiðubúinn að hjálpa mér við tiltektir og þrifnað og hafa fáir sem ég hef verið með til sjós komist með tærnar þar sem hann hafði hælana í þeim efnum. Þetta eru eiginleikar sem ég, kokkurinn um borð, kunni að meta.
Ég votta Ásu, móður hans, systkinum og öðrum ættingjum mína dýpstu samúð. Dóri var stoð og stytta móður sinnar og missir hennar er mikill. Ég vona að góður Guð veiti þeim styrk í sorginni en ég veit að minningar þeirra um góðan son, bróður og frænda mun létta þeim byrði sorgarinnar.
Páll S. Grétarsson