„Blik 1959/Réttin á Eiðinu“: Munur á milli breytinga
(Ný síða: Efnisyfirlit 1959 =Réttin á Eiðinu= <br> <br> left|thumb|400px <big>Frá ómunatíð höfðu Eyjabændur átt rétt sína á ...) |
Ekkert breytingarágrip |
||
| (1 millibreyting ekki sýnd frá sama notandanum) | |||
| Lína 5: | Lína 5: | ||
<big><big><big><big><center>Réttin á Eiðinu</center></big></big></big> | |||
<br> | <br> | ||
<br> | <br> | ||
[[Mynd: 1959, bls. 108.jpg|left|thumb|400px]] | [[Mynd: 1959, bls. 108.jpg|left|thumb|400px]] | ||
Frá ómunatíð höfðu Eyjabændur átt rétt sína á Eiðinu vestanverðu. Hún var hlaðin upp úr fjörugrjóti og útveggir tvíhlaðnir en milliveggir einhlaðnir. <br> | |||
Um 1930 stóðu enn leifar af réttinni, þó að veggir væru þá flestir hrundir, fallnir fyrir afli veðra og sjávargangs. <br> | |||
Fyrir tveim árum fékk stjórn [[Vestmannaeyingafélagið Heimaklettur|Vestmannaeyingafél. Heimklettur]] [[Kristinn Ástgeirsson|Kristin Ástgeirsson]] frá [[Litlibær|Litlabæ]] til þess að móta réttina, gera af henni líkan úr smáum steinvölum, fjörumöl. Þetta gerði Kristinn eftir eigin minni og að yfirsýn nokkurra aldraðra Eyjabúa. Síðan gaf stjórn Heimakletts Byggðarsafni Vestmannaeyja réttarlíkan þetta. Þar er það geymt síðari kynslóðum til fræðslu og augnayndis. <br> | |||
Hér birtir síðan Blik greinargerð um notkun réttardilkanna. [[Eyjólfur Gíslason]] á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] hefur tekið saman þessa greinargerð eftir eigin minni og með yfirsýn glöggra, aldraðra Eyjabúa, svo að öruggt sé, að rétt sé greint. Réttin var nefnd [[Almenningurinn á Eiðinu]]. <br> | |||
Dilka-sameign og -notkun mun hafa verið dálítið breytileg, og réði þar nokkru um vinátta fólks og tengdir.</big> | |||
::::::::::::::::::::::::[[Þorsteinn Þ. Víglundsson|''Þ.Þ.V.'']] | |||
| Lína 19: | Lína 28: | ||
DILKAR: <br> | <big>DILKAR: <br> | ||
1. [[Ofanleiti]], 4 jarðir. <br> | 1. [[Ofanleiti]], 4 jarðir. <br> | ||
2. [[Norðurgarður]], 2 jarðir og [[Þorlaugargerði vestra|Vestra-Þórlaugargerði]], 1 jörð. <br> | 2. [[Norðurgarður]], 2 jarðir og [[Þorlaugargerði vestra|Vestra-Þórlaugargerði]], 1 jörð. <br> | ||
| Lína 49: | Lína 52: | ||
14. [[Stakkagerði]], 2 jarðir og [[Landakot]], tómthús með ræktuðu túni ([[Nýjatún]]). <br> | 14. [[Stakkagerði]], 2 jarðir og [[Landakot]], tómthús með ræktuðu túni ([[Nýjatún]]). <br> | ||
Einn dilkur var aflagður stuttu eftir síðustu aldamót. Hann stóð austastur norðanmegin og mun hafa fylgt Vilborgarstaðajörðum. Notaður síðast af [[Gísli Engilbertsson|Gísla Engilbertssyni]] á [[Tanginn|Tanganum]] o.fl. | Einn dilkur var aflagður stuttu eftir síðustu aldamót. Hann stóð austastur norðanmegin og mun hafa fylgt Vilborgarstaðajörðum. Notaður síðast af [[Gísli Engilbertsson|Gísla Engilbertssyni]] á [[Tanginn|Tanganum]] o.fl. | ||
{{Blik}} | {{Blik}} | ||
Núverandi breyting frá og með 11. júlí 2010 kl. 20:37
Frá ómunatíð höfðu Eyjabændur átt rétt sína á Eiðinu vestanverðu. Hún var hlaðin upp úr fjörugrjóti og útveggir tvíhlaðnir en milliveggir einhlaðnir.
Um 1930 stóðu enn leifar af réttinni, þó að veggir væru þá flestir hrundir, fallnir fyrir afli veðra og sjávargangs.
Fyrir tveim árum fékk stjórn Vestmannaeyingafél. Heimklettur Kristin Ástgeirsson frá Litlabæ til þess að móta réttina, gera af henni líkan úr smáum steinvölum, fjörumöl. Þetta gerði Kristinn eftir eigin minni og að yfirsýn nokkurra aldraðra Eyjabúa. Síðan gaf stjórn Heimakletts Byggðarsafni Vestmannaeyja réttarlíkan þetta. Þar er það geymt síðari kynslóðum til fræðslu og augnayndis.
Hér birtir síðan Blik greinargerð um notkun réttardilkanna. Eyjólfur Gíslason á Bessastöðum hefur tekið saman þessa greinargerð eftir eigin minni og með yfirsýn glöggra, aldraðra Eyjabúa, svo að öruggt sé, að rétt sé greint. Réttin var nefnd Almenningurinn á Eiðinu.
Dilka-sameign og -notkun mun hafa verið dálítið breytileg, og réði þar nokkru um vinátta fólks og tengdir.
DILKAR:
1. Ofanleiti, 4 jarðir.
2. Norðurgarður, 2 jarðir og Vestra-Þórlaugargerði, 1 jörð.
3. Presthús, 2 jarðir (Hóll, Hlíðarhús) og 2 Vilborgarstaðajarðir (Heiði og Vatnsdalur), 1 Kirkjubæjarjörð (Frydendalur).
4. Ólafshús og Nýibær, 2 jarðir.
5. Suðurgarður (Svaðkot), Steinsstaðir, Draumbær, 3 jarðir.
6. Vilborgarstaðir, 2 jarðir, Brekkhús, 1 jörð, Fögruvellir, tómthús (Siggi Fúsason), Sveinsstaðir (tómthús, Guðrún Runólfsdóttir).
7. Eystri-Vesturhús, 1 jörð, Tún, 1 jörð, Vilborgarstaðir, 1 jörð og
2 tómthús, Skel (Þorgerður Gísladóttir), Eyjólfshús, (Kró) (Eyjólfur og Kristín).
8. Búastaðir, 2 jarðir, Gvendarhús,
1 jörð, Grund, tómthús (Árni
Árnason). Seinna Hlíð (Jón
Jónsson).
9. Gjábakki, 2 jarðir, Miðhús, 1
jörð og Kornhóll (Garður) 1 jörð.
10. Dalir, 2 jarðir, Oddsstaðir, 2 jarðir.
11. Stóragerði, 1 jörð (2 búendur), Eystra-Þórlaugargerði, 1 jörð.
12. Kirkjubæir, 5 jarðir.
13. Vestri-Vesturhús, 1 jörð, Eystri-Lönd, tómthús.
14. Stakkagerði, 2 jarðir og Landakot, tómthús með ræktuðu túni (Nýjatún).
Einn dilkur var aflagður stuttu eftir síðustu aldamót. Hann stóð austastur norðanmegin og mun hafa fylgt Vilborgarstaðajörðum. Notaður síðast af Gísla Engilbertssyni á Tanganum o.fl.