Úr fórum Árna Árnasonar. Verk annarra/Kvæði eftir Gísla Engilbertsson, I. hluti

Kvæði eftir Gísla Engilbertsson

1. kafli. Endurminningar

Endurminningar 1906

	1. Mitt var ungdómsára skjól				2. Fékk þar margoft mettað kvið
	undir Syðstumerkur hól,				meira til að gjöra lið.
	fimm og þrjátíu ár þar ól				Leggi og skeljar lék mér við,
	ei skammdegis leit þó sól.				lærði að þekkja stafrófið.

	3. Menntun féll ei mitt í skaut,				4. Enn þá man ég móðir góð
	margur hennar þá ei naut.				mitt í hjartað lagðir sjóð,
	Grandvar lífs að ganga braut				sem að faðir fast um hlóð
	góða tilsögn í þó hlaut.				framarlega á æskuslóð.

	5. Þegar lampinn loga vann				6. Þar ég hverja þekkti laut,
	las ég sögur oft í bann.				þar ég æskudrauma naut.
	Móðir ullu mjúka spann,				Oft af lyngi berin braut,
	margsöng amma grallarann.				blóma undi mér við skaut.

	7. Vatn og hey ég færði í fjós,				8. Kafað hef ég kaldan snjá,
	fékk af ald´inni kerling hrós.				kveðið rímur vökum á,
	Þrátt á fannir risti rós,				smíðað koppa, kirnur, ljá,
	rós þá gylltu norðurljós.				köttum gælt og lömbum smá.

	9. Fjalls á gnípur gekk ég þrátt,				10. Þegar sólin seig í haf,
	gekk í jökul, þó ei hátt.				sveittur kom heim göngu af.
	Vers til líka í vestur átt.				Undir skinnfeld oft þá svaf,
	Var þar oft í hjöllum kátt.				ilinn nægan hann mér gaf.

	11. Gaman fannst og gagn að slá,				12. Líka stökkva yfir á
	gott að þeysa hestum á				og úr fljóti silung ná.
	yfir sand og glæra gljá,				Taka eggin fuglum frá,
	grænan völl og holtin lág.				fagurt, sem ei heita má.

	13. Oft eg gékk á ísaspöng				14. Foss í á og fjöllin há
	yfir læk í kletta þröng,				fannst mér hjarta mitt við slá,
	fossnið kjá og fuglasöng,				vötnin blá og blómin smá,
	fannst mér ekki tíðin löng.				bjartan snjáinn, holt og lág.

	15. Þegar sólargeislar gljá				16. Geymd er enn frá ungdómstíð
	gylla fjöllin himinblá,				endurminning, sem er blíð,
	stikklar tindum andinn á				mig er batt í böndin þýð
	æskudaga til að sjá.				blómarós í grænni hlíð.

	17. Æskan færist alltaf fjær				18. Ellin glottir, æskan flýr,
	ellin þungbrýn kemur nær.				ei til baka glaðværð snýr.
	Ungdómsrós þar engin grær,				Ellin þykir önug, rýr,
	er á beinum kerling rær.				æskan blómleg vonar hýr.

19. Æskugeislar innst í sál

enn mig gleðja sérhvert mál.

Ei mér reyndist æskan hál

öðrum þótt hún finnist tál.

Árið 1905

Nú er endað árið blítt,

oss það kvaddi sumarþítt.

Þakkir færi þelið hlýtt

þeim, sem gefur annað nýtt.

Biðjum guð að blessa ár,

biðjum guð að hindra fár,

biðjum guð að græða sár

gleðja menn og þerra tár.

Gamlaárskvöld 1905

Óðum fjölgar fólk og vaknar hugur,

fjörið glæðir tuttugasta öld,

áttatíu einn og hálfur tugur

eyju vora byggir þetta kvöld.

Þegar fimmta aldar hverfur árið,

einum færra þá er talið rétt.

Dóu sjö, oft dýpra skein í sárið,

dautt af hundrað tæpur einn er létt.

Meiri skaði er máske samt að einum,

en mörgum tugum, þjóð og landsins heild,

sem að hefir sýnt í mörgum greinum

sannleiks ást með þrek og kjark (óveill )[ódeild].

Þann veg samt var því nú hér ei varið,

þreyttir lifað höfðu sumir nóg.

Ungra barna blásið lífs á skarið,

bágt að skilja veitir hugum fró.

2. Barnagælur

Guðrún Pálsdóttir

Þetta kvæði munu vera ort um barnabarn Gísla, Guðrúnu, f. 10. febrúar 1909, d. 1922,
barn Katrínar Gísladóttur húsfreyju á Sunnuhvoli og Páls Ólafssonar verslunarmanns.

Guðrún iðar öll af kæti

afa gamla þekkir sinn.

Bröltir upp úr sínu sæti

sig vill hjúfra hans við kinn.

Brosir hýrt og karlinn kyssir,

krækir fingrum skeggið í,

ekki niður úrið missir,

oft hún bragða vill á því.

Saklaus bros á vörum kvika,

koma blíðri sálu frá.

Æskurósir bjartar blika,

blómin næra tárin smá.

Barnavininn biður afi

blessa þetta litla fljóð.

Guðs og manna hylli hafi

heitt á meðan rennur blóð.

Ragnhildur Þórarinsdóttir

Þetta kvæði munu vera ort um barnabarn Gísla, Ragnhildi, f. 23.10.1908,
barn Matthildar Þorsteinsdóttur húsfreyju á Lundi og Þórarins Gíslasonar gjaldkera og útgerðarmanns.

Í lundi situr Ragna rjóð

með rósirnar á vanga.

Við afa sinn er ætíð góð

og vill til hans ganga,

og klappa honum, kyssa kinn,

hún kvakar þá sem Lóa,

er svífur gegnum sólskins rann

og syngur glöð í móa.

Hún saklaus eins og Lóa leggst

í litla hreiðrið mjúka,

en ávallt bænin upp þá vekst

að yfir rekkju dúka

vor drottinn leggi líknarhönd

og láti friðinn bjarta

úr náðargeislum gjöra bönd,

sem geymi óspillt hjarta.

(Án heitis).

	1. Barn í vöggu blundar rótt.				2. Saklaust barnið ánægt er
	Barnið, þegar vaknar,				æsku reifað blóma,
	líta verður ljós um nótt,				þegar sólin gegnum gler
	ljóssins barn þess saknar.				geisla sendir ljóma.

	3. Geisla straumur geisla brá				4. Þegar mæðra munar hlý
	guðs frá sólartjöldum.				milda röddin hljómar,
	Barna saklaus brosin smá				sjá má barna sálum í
	blika ljóss í öldum.				saklaus gleðin ljómar.

	5. Móður brjóstin börnin við				6. Saklaus æskan aldrei má
	blundinn væran festa.				ein á ferli vera.
	Móðurást þeim leggur lið,				Henni verður hönd að ljá
	líknar gyðjan besta.				hana leiða og bera.

	7. Leggja hennar lífs á borð		8. Orð og gjörðir eins og ber
	láns og gæfu forða.		eldri kynslóð vandi.
	Kenna snemma eilíf orð		Æskan, þegar annað sér,
	á þeim framtíð skorða.		oft er hætt við grandi.

(Merkt: 1906)

Þórhildur Þorsteinsdóttir

Þórhildur var dótturbarn Gísla Engilbertssonar, dóttir Elínborgar Gísladóttur húsfreyju
í Laufási og Þorsteins Jónssonar. Hún varð kona sr. Sveinbjörns Högnasonar á Breiðabólsstað í Fljótshlíð. (Heimaslóð).

Þú gleður mig þrásinnis glóhærða mær

með glaðlega andlitið bjarta.

Þá leiftrar í augunum lífsgleðin skær

og ljósbrosin streyma frá hjarta.

Í skapandi krafti frá himnanna hæð

býr hreyfiafl mannlegrar sálar.

Það líður um taugar og loghitar æð

og ljósbjarta æskuna málar.

Ég blíðheima ilinn frá brjóstinu finn,

er breiðir út æskunnar roða.

Í ungbarna sakleysis svipnum á kinn

og sólmyndir englanna skoða.

Þá flýgur minn hugur um geislanna geim

að guðs dýrðar hásæti björtu,

bið ungbarna vininn að annast í heim

hin óstyrku nýsköptu hjörtu.

og

Þórhildur þriflegt fljóð,

þú ert svo ung og rjóð,

brosmild og blíð.

Glitra þín gullnu tár,

geislarnir lauga hár,

kinnar og blíðar brár,

blómrósin fríð.

Svipurinn hreinn og hýr,

hreimurinn blíður, skýr,

fagureygt fljóð.

Höndin mjúk, hvít og slétt,

hárið gult, sítt og þétt,

yndisleg öll og nett,

ungmærin góð.

Sem dúfa saklaus þú

sefur og vakir nú

ljós-engli lík,

og ber þín ungdómsblóm

áfellis laus við dóm,

syngur með svana róm

sakleysis rík.

Axel og Óskar

Þetta munu vera bræðurnir Axel og Óskar Bjarnasen, synir Antons Bjarnasen verslunarstjóra
hjá Bryde kaupmanni í Garðsverslun og konu Antons Sigríðar Bjarnasen húsfreyju.

Siðprúðir sveinar tveir

syngjandi dansa þeir,

brosandi blítt.

Ástvina eiga skjól

ánægju- skín þeim sól,

léttfættir hól af hól

hlaupa svo títt.

Ágætust auðnan þeim

ætíð sé með í heim

ókomin ár.

Sakleysis svipur hýr

sýni hvað innra býr,

uns frá jörð andinn snýr

öll hverfi tár.

Axel Bjarnasen

Axel kæri Antons-stjarna

engin hindrun nái varna

að þér vilji vinur barna

veita gleði fyrr og síð.

Hans þig leiði heims á brautum

höndin mjúk í sæld og þrautum,

vel metinn af landsins lýð.

Móður orð

Vænu börnin bjóða góðar nætur

móður, föður, ömmu, afa,

öllum þeim, er hjá sér hafa.

Líka bjóða börnin góðan daginn,

vilja klæðast, kemba hárið,

kroppinn lauga, dylja tárið.

Láta fögur fötin á sér laga,

áður hlaupa út úr bænum

upp á hól með laufum grænum.

Gott að læra girnast vænu börnin,

aldrei skrökva eða blóta,

enga brúka siði ljóta.

Vænu börnin vilja flestir eiga,

gull þeim margir gefa fögur,

góðu klæðin brauð og sögur.

Guð vill ætíð góðu börnin eiga,

alla daga einnig nætur

á þeim hefir sterkar gætur.

Hann þeim líf og ljósið gefur bjarta,

upp svo vaxi eins og blómin

á, sem hvílir sólar ljóminn.

Unnur 1-1/4 árs

Þetta mun vera Unnur Þorsteinsdóttir frá Laufási, dótturbarn Gísla Engilbertssonar.

Hún varð kona Runólfs Runólfssonar í Bræðratungu.

Unnur móti afa

einatt brosir hýrt.

Margt vill mærin skrafa,

málið enn óskírt.

Blómarósin er svo ung,

en samt stór og furðu þung.

Heit og rjóð er hraustleg snót,

hárabjört með kvikan fót.

Augun litlu ljóma

líkt og stjörnur blá.

Heyrast tónar hljóma

hlýju brjósti frá.

Æskublóminn klæðir kinn,

kvikar höndin ljósroðin,

svipur hreinn og sálin blíð,

saklaus hyggur ei á stríð.

Upp um háls á afa

Unnur flýgur þrátt,

yngir upp án vafa

aldinn sálarmátt.

Því vill biðja hjartað hrært,

hennar önd að fái nært

vonin, trúin, viska og náð,

viljakraftur, þrek og dáð.

II. hluti