Magnús Guðmundsson (Vesturhúsum)

Sjá aðgreiningarsíðuna fyrir aðra sem hafa borið nafnið „Magnús Guðmundsson“

---

Magnús í Vesturhúsum.

Magnús Guðmundsson fæddist 27. júní 1872 að Vesturhúsum og lést 24. apríl 1955. Magnús var bóndi og formaður.
Foreldrar hans voru Guðmundur bóndi Þórarinsson á Vesturhúsum og Guðrún Erlendsdóttir.
Magnús giftist Jórunni Hannesdóttur hafnsögumanns Jónssonar.
Þau hjón bjuggu allan sinn búskap á Vesturhúsum í Eyjum, nema nokkur ár er þau bjuggu í húsinu Helgafelli við Helgafellsöxl, en þau byggðu húsið. Þau bjuggu þar í nokkur ár frá árinu 1936 en fluttu aftur á Vesturhús. Jórunn lést 24. janúar 1962.

Magnús byrjaði að stunda sjóinn um fermingaraldur. Fljótlega varð hann formaður.
Magnús var um áratugi með allra snjöllustu formönnum og fyrstur til að stunda veiðar við Vestmannaeyjar með þorskalínu árið 1897. Einnig byrjaði Magnús á því að leggja þorskanet í sjó við Eyjar.
Magnús var aflakóngur 1908.

Magnús varð formaður á Hannibal, sem var lítill sexæringur 1890, þá 18 ára, til 1891.
Formaður á Ingólfi (eldri) 1892-1904. Ingólfur var sexræðingur, smíðaður af eigandanum Ólafi Magnússyni í London, sem einnig átti Hannibal.
Eftir vertíðina 1904 var Ingólfi lagt. Ingólfur (yngri) var tíæringur, smíðaður í Eyjum 1904, með færeysku lagi. Eigandi og formaður var Magnús Guðmundsson 1905-1906. Ingólfur var seldur eftir vertíðina 1906.
Magnús var formaður með m/b Hansínu VE 100, 1907 – 1912, og ½ vertíð 1915-1916.
Eftir vertíðina 1916 var Hansína seld til Keflavíkur.
Með Hansínu VE 200, sem smíðuð var í Vestmannaeyjum 1916, var Magnús 1917-1921. Hann átti 1/6 part í fyrri bátnum, en 1/5 í þeim seinni.
„Enskt línuveiðagufuskip strandaði hér í ágústmánuði 1896. Bjargaðist úr því flest lauslegt, þar á meðal öll línan og keyptu þeir Gísli Lárusson formaður með Frið, Hannes Jónsson formaður með Gideon og Magnús Guðmundsson formaður með Ingólf línuna, með það fyrir augum að reyna hana næstu vetrarvertíð.“ (Formannsævi í Eyjum, bls. 29.).
Magnús var fyrstur til að reyna línuna á vertíðinni 1897.
Magnús var einn af þremur formönnum, sem hófu þorskanetaveiðar árið 1916. Hinir voru Stefán Guðlaugsson í Gerði, á Halkion VE-140 og Gísli Magnússon í Skálholti, á Óskari VE 185.

Sjá ennfremur Blik 1969/Vesturhúsafeðgarnir II. kafli.

---

Heimildir

• Eyjólfur Gíslason. Hannes Lóðs. Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1954.
• Jón Sigurðsson. Aflakóngar Vestmannaeyja 1906-1929. Sjómannadagsblaðið 1961. 10. árg.
• Sjómannablaðið Víkingur. Farmanna- og Fiskimannasamband Íslands.
• Þorsteinn Víglundsson. Saga barnafræðslunnar í Vestmannaeyjum. Blik. 23. árg 1962.
• Gísli Eyjólfsson frá Bessastöðum

Frekari umfjöllun

Magnús Guðmundsson formaður og útgerðarmaður á Vesturhúsum fæddist 27. júní 1872 og lést 24. apríl 1955.
Foreldrar hans voru Guðmundur Þórarinsson bóndi á Vesturhúsum, f. 28. desember 1850, d. 13. mars 1916, og kona hans Guðrúnar Erlendsdóttir húsfreyja, f. 1. febrúar 1841, d. 14. júní 1921.

Kona Magnúsar var Jórunn Hannesdóttir húsfreyja, f. 30. september 1879, d. 24. janúar 1962.
Börn Magnúsar og Jórunnar voru:
1. Hansína Árný, f. 12. janúar 1904, d. 16. september 1980, kona Ársæls Grímssonar bónda.
2. Magnús húsasmíðameistari, f. 12. september 1905, d. 26. maí 1978, kvæntur Kristínu Ásmundsdóttur húsfreyju.
3. Nanna húsfreyja, f. 12. september 1905, d. 9. september 1975, gift Helga Benónýssyni búfræðingi.
4. Guðmundur, f. 20. september 1916, d. 18. ágúst 1936.

Úr fórum Árna Árnasonar símritara:
Bjargveiðimannatal.
Magnús byrjaði snemma fuglaveiðar eins og tíðkaðist á þeim tímum, og alls konar bjarggöngur vegna nytjunar á jörð föður síns. Voru nytjarnar miklar bæði í Álsey, Heimalandinu, Smáeyjum, Súlnaskeri og víðar.
Magnús gerðist því brátt slyngur í fjöllum og við veiðar allar svo að orð fór af. Er vitanlegt, að Magnús taldist til þeirra stóru í þessari íþróttagrein og voru þó engir meðalmenn við að keppa. Allar úteyjarnar hefur Magnús gist til bjargveiða, en þó verið lengst af í Suðurey, Álsey og Bjarnarey.
Ein mesta fjallaferð hans mun þó hafa verið, þegar hann og Gísli sálugi Lárusson lögðu veginn upp á Geldung árið 1897, enda varð sú för landfræg.
Magnús stundaði lundaveiðar allt til ársins 1951; þá var hann í Álsey það sumar, en þá fann hann sig ekki nógu styrkan til þess að fara oftar. Ekki er að efa, að Magnús hefir unað sér vel við veiðar, bæði fugl og fisk, enda mjög aflasæll formaður bæði á stórskipum og vélbátunum.
Hann er heiðursfélagi í bjargveiðimannafélaginu.

Úr fórum Árna Árnasonar, efnisyfirlit

---

Heimildir

• Samantekt: Víglundur Þór Þorsteinsson.
• Eyjar og úteyjalíf – Úrval verka Árna Árnasonar símritara frá Grund. Sögufélag Vestmannaeyja í samstarfi við Safnahús Vestmannaeyja 2012.
• Heimaslóð.
• Íslendingabók.is