Matthildur Guðmundsdóttir (ljósmóðir)

Matthildur Guðmundsdóttir ljósmóðir fæddist að Prestbakkakoti á Síðu í V-Skaft. 15. ágúst 1847 og lézt að Löndum í Eyjum 14. febr. 1937.

Ætt og fjölskylda

Faðir Matthildar var Guðmundur bóndi á Fossi Síðu, síðar á Kálfafelli í Fljótshverfi, f. 13. marz 1818 á Núpum í Fljótshverfi í V-Skaft., d. 24. júlí 1868 á Kálfafelli, Guðmundsson bónda víða, en lengst á Núpum 1817-1840, á Fossi á Síðu 1843-dd, f. 1. júní 1787 á Hæðargarði í Landbroti, d. 24. apríl 1851 á Fossi, Hálfdanarsonar bónda lengst í Fagurhlíð í Landbroti 1792-1802, f. 1753 í Suðursveit, A-Skaft., d. 9. maí 1837 á Núpum, Guðbjargarson (stundum ritaður Gíslason), og konu Guðmundar í Fagurhlíð, Guðrúnar húsfreyju, f. 1753, d. 25. júní 1811, Einarsdóttur.
Móðir Guðmundar á Fossi og fyrri kona Guðmundar Hálfdanarsonar var Guðlaug húsfreyja, f. 4. október 1788 á Maríubakka, d. 2. júní 1844 á Fossi, Þorláksdóttir bónda á Maríubakka í Fljótshverfi, f. 1752, d. 20. júlí 1829 á Rauðabergi í Fljótshverfi, Árnasonar, og konu Þorláks á Maríubakka, Halldóru húsfreyju, f. 1751, d. 16. júlí 1816 í Seglbúðum í Landbroti, Gunnsteinsdóttur.

Móðir Matthildar og kona Guðmundar á Fossi var Guðný húsfreyja, f. 11. ágúst 1823 á Prestsbakka, d. 27. nóv. 1873, Pálsdóttir prests og prófasts á Prestbakka og í Hörgsdal, f. 17. maí 1797, d. 1. nóv. 1861, Pálssonar klausturhaldara, spítalahaldara og um tíma sýslumanns, búanda í Gufunesi 1801, f. 29. mars 1737, d. 8. febrúar 1819, Jónssonar, og síðari konu hans, Ragnheiðar húsfreyju, f. 10. október 1766, d. 24. ágúst 1840, Guðmundsdóttur.
Móðir Guðnýjar á Prestsbakka og fyrri kona sr. Páls, (7. apríl 1818, skildu með konungsleyfi 26. september 1842), var Matthildur húsfreyja, f. 27. september 1795 á Lágafelli í Mosfellssveit, d. 16. maí 1850 á Geirlandi á Síðu, Teitsdóttir bónda á Hittu í Mosfellssveit, f. 1756 í Reykjavík, Þórðarsonar, og konu Teits, Ástríðar húsfreyju, f. 1752, d. 22. ágúst 1825, Ingimundardóttur.
Fósturforeldrar Matthildar ljósmóður voru Árni Gíslason sýslumaður á Kirkjubæjarklaustri og Elín Árnadóttir frá Dyrhólum.

Maki (27. júlí 1872): Þorsteinn Hjörtur bóndi og hreppstjóri að Dyrhólum í Mýrdal, en búsettur í Eyjum frá 1905, f. 21. ágúst 1847, d. 10. nóv. 1914 að Löndum, Árnason bónda að Dyrhólum Hjartarsonar og Elínar Þorsteinsdóttur frá Dyrhólum.
Börn:

1. Friðrik kennari í Mýrdal, síðar bókhaldari á Eskifirði, vann um skeið ýmiss störf í Kanada, framkvæmdastjóri Ísfélags Vestmannaeyja, en síðast bókhaldari í Rvk, f. 4. apríl 1873, d. 28. jan. 1957, ókv. og barnlaus;
2. Guðný húsfreyja, f. 17. maí 1874, d. 24. nóv. 1964. Maki I: Jón Lúðvígsson skósmíðameistari á Seyðisfirði. Maki II: Christian Björnæs, norskrar ættar, símaverkstjóri í Reykjavík;
3. Gróa Sigríður húsfreyja, f. 17. apríl 1875, flutti til Ameríku um 1910, lézt þar. Maki I: Hallvarður Ólafsson, búsettur í Ameríku. Maki II: Kristján Einarsson, búsettur í Ameríku;
4. Elín Ragnheiður húsfreyja, f. 24. júní 1879, d. 27. febr. 1968. Maki: Jón Þorsteinsson bakari á Eskifirði;
5. Elín húsfreyja á Löndum, f. 3. jan. 1882, d. 28. júní 1978: Maki: Friðrik Svipmundsson formaður og útgerðarmaður á Löndum, f. 15. apríl 1871 á Loftsölum í Mýrdal, d. 3. júlí 1935 í Reykjavík. Meðal barna þeirra var Ásmundur skipstjóri faðir Friðriks skipstjóra og skólastjóra;
6. Matthildur húsfreyja, f. 31. des. 1887, d. 24. júlí 1960. Maki: Þórarinn Gíslason gjaldkeri á Lundi.
   

Nám og störf

Matthildur tók ljósmæðrapróf hjá Jóni Hjaltalín landlækni í Reykjavík 5. okt. 1871; framhaldsnám stundaði hún hjá Sigurði Ólafssyni lækni í Vík í Mýrdal og endurtók ljósmæðrapróf í Rvk sama ár.
Hún var bústjóri á búi fósturföður síns að Holti á Síðu frá 18 ára aldri um skeið. Ljósmóðir var hún í Dyrhólahreppsumdæmi 1. okt. 1871 – 30. maí 1905. Um hana skrifar Eyjólfur Guðmundsson bóndi og rithöfundur á Hvoli í Mýrdal (handrit): „.....hún var sem læknir í byggðarlaginu sem um flest var vísað til, meðan héraðslæknir var ekki nær en vestur í Hvolhreppi eða austur á Síðu.” Hún var heiðruð af konum í Dyrhólahreppi 1905.

Matthildur var starfandi ljósmóðir í Eyjum 1905 – 1922. Lengst dvaldi hún á heimili dóttur sinnar, Elínar á Löndum. Hún var blind síðustu æviárin.

---

Heimildir

• Upphaflegur höfundur var Víglundur Þór Þorsteinsson.
• Brynleifur Tobíasson: Hver er maðurinn Reykjavík: Bókaforlag Fagurskinna (Guðmundur Gamalíelsson), 1944.
• Kennaratal á Íslandi. Reykjavík: Útgefandi Prentsmiðjan Oddi H.F., 1958-1988.
• Ljósmæður á Íslandi. Reykjavík: Ljósmæðrafélag Íslands, 1984.
• Vestur-Skaftfellingar 1703-1966. Björn Magnússon. Leiftur 1970-1973.
• Manntöl.
• Íslendingabók.is.