„Grænahlíð“: Munur á milli breytinga
Ekkert breytingarágrip |
mEkkert breytingarágrip |
||
Lína 1: | Lína 1: | ||
[[Mynd:Grænahlíð teikning.png|thumb|left|350px|Teikning af Grænuhlíð og næsta nágrenni]]'''Grænahlíð''' var gata sem stóð á milli [[Austurvegur|Austurvegs]] og [[Landagata|Landagötu]] og fór undir hraun í [[Heimaeyjargosið|gosinu]] 1973. | |||
{{snið:götur}} | |||
Grænahlíðin lá austur úr Heimagötunni milli íbúðarhúsanna Ásgarðs og Miðeyjar. | Grænahlíðin lá austur úr Heimagötunni milli íbúðarhúsanna [[Ásgarður|Ásgarðs]] og [[Miðey|Miðeyjar]]. | ||
Ásgarður á vinstri hönd og Miðey til hægri. Þetta var ekki sami Ásgarður og við fögnuðum í heldur sá sem fór undir hraun. Hún lá á milli Landagötu, sem var norðan við, og Austurvegar, sem var sunnan við hana. Rúmt var um hana því langt var í Landagötuna og Austurveginn. | Ásgarður á vinstri hönd og Miðey til hægri. Þetta var ekki sami Ásgarður og við fögnuðum í heldur sá sem fór undir hraun. Hún lá á milli Landagötu, sem var norðan við, og Austurvegar, sem var sunnan við hana. Rúmt var um hana því langt var í [[Landagata|Landagötuna]] og [[Austurvegur|Austurveginn]]. | ||
Þegar gengið var austur Grænuhlíðina á góðviðriskvöldum blasti Dyrhólaeyjarvitinn við með 1 leiftur á 10 sekúndum.Má segja að það hafi verið skemmtilegt einkennismerki hennar. | Þegar gengið var austur Grænuhlíðina á góðviðriskvöldum blasti Dyrhólaeyjarvitinn við með 1 leiftur á 10 sekúndum.Má segja að það hafi verið skemmtilegt einkennismerki hennar. | ||
Hún var lögð yfir falleg, gróin tún, sem nytjuð voru alveg framundir að hún var rudd. | Hún var lögð yfir falleg, gróin tún, sem nytjuð voru alveg framundir að hún var rudd. | ||
Eflaust muna mörg okkar eftir því að harðbannað var að ganga yfir þau á vorin og fram yfir slátt. Ef stytta átti sér leið yfir þau á fyrrnefndum tíma var alveg eins víst að kallað var úr einhverju húsanna í nágrenninu og hóað frá. Símon Egilsson í Miðey var á árum áður vel vakandi yfir grassprettunni. Einhverju sinni, þegar hann leit út um austurglugga á húsi sínu, sá hann hóp fólks koma austan að vestur yfir túnin. Það var að stytta sér leið. Sagt er að þá hafi honum orðið að orði. “Kominn er hann enn ………..skríllinn.” Allir Vestmannaeyingar þekkja síðan þetta orðatiltæki sem enn lifir góðu lífi. Á öðrum timum var mikið leikið sér á þeim án athugasemda. Eigendur þessara túna voru Nikolína Halldórsdóttir og Jóhann Scheving á Vilborgarstöðum, Guðný Magnúsdóttir og Högni Sigurðsson í Vatnsdal, Elínborg Gísladóttir og Þorsteinn Jónsson í Laufási, Bjarngerður Ólafsdóttir og Guðjón Jónsson á Heiði og Björn Bjarnason og Ingibjörg Ólafsdóttir í Bólstaðarhlíð. | Eflaust muna mörg okkar eftir því að harðbannað var að ganga yfir þau á vorin og fram yfir slátt. Ef stytta átti sér leið yfir þau á fyrrnefndum tíma var alveg eins víst að kallað var úr einhverju húsanna í nágrenninu og hóað frá. Símon Egilsson í Miðey var á árum áður vel vakandi yfir grassprettunni. Einhverju sinni, þegar hann leit út um austurglugga á húsi sínu, sá hann hóp fólks koma austan að vestur yfir túnin. Það var að stytta sér leið. Sagt er að þá hafi honum orðið að orði. “Kominn er hann enn ………..skríllinn.” Allir Vestmannaeyingar þekkja síðan þetta orðatiltæki sem enn lifir góðu lífi. Á öðrum timum var mikið leikið sér á þeim án athugasemda. Eigendur þessara túna voru Nikolína Halldórsdóttir og Jóhann Scheving á [[Vilborgarstaðir|Vilborgarstöðum]], Guðný Magnúsdóttir og [[Högni Sigurðsson]] í [[Vatnsdal]], Elínborg Gísladóttir og [[Þorsteinn Jónsson]] í Laufási, Bjarngerður Ólafsdóttir og Guðjón Jónsson á Heiði og Björn Bjarnason og Ingibjörg Ólafsdóttir í [[Bólstaðarhlíð]]. | ||
Upphaf að gerð þessarar götu var að Friðrik Ágúst Hjörleifsson í Skálholti langaði að byggja sér og fjölskyldu sinni íbúðarhús í túninu fyrir sunnan æskuheimili hans, Skálholt, sem stóð sunnan við Landagötuna. Um áramótin 1954 og 1955 gekk hann á fund | Upphaf að gerð þessarar götu var að Friðrik Ágúst Hjörleifsson í [[Skálholt|Skálholti]] langaði að byggja sér og fjölskyldu sinni íbúðarhús í túninu fyrir sunnan æskuheimili hans, Skálholt, sem stóð sunnan við Landagötuna. Um áramótin 1954 og 1955 gekk hann á fund | ||
Guðlaugs Gíslasonar bæjarstjóra og óskaði eftir leyfi til þess. Bæjarstjórinn sagði að það skyldi hann fá ef hann útvegaði 2 aðra með sér til að byggja þarna. | Guðlaugs Gíslasonar bæjarstjóra og óskaði eftir leyfi til þess. Bæjarstjórinn sagði að það skyldi hann fá ef hann útvegaði 2 aðra með sér til að byggja þarna. | ||
Friðrik fékk þá Ágúst Ólafsson í Gíslholti og Gísla Grímsson á Haukabergi í lið með sér, og voru þeir tilbúnir í slaginn. | Friðrik fékk þá Ágúst Ólafsson í Gíslholti og Gísla Grímsson á Haukabergi í lið með sér, og voru þeir tilbúnir í slaginn. |
Útgáfa síðunnar 3. nóvember 2005 kl. 18:54
Mynd:Grænahlíð teikning.pngGrænahlíð var gata sem stóð á milli Austurvegs og Landagötu og fór undir hraun í gosinu 1973.
Grænahlíðin lá austur úr Heimagötunni milli íbúðarhúsanna Ásgarðs og Miðeyjar. Ásgarður á vinstri hönd og Miðey til hægri. Þetta var ekki sami Ásgarður og við fögnuðum í heldur sá sem fór undir hraun. Hún lá á milli Landagötu, sem var norðan við, og Austurvegar, sem var sunnan við hana. Rúmt var um hana því langt var í Landagötuna og Austurveginn. Þegar gengið var austur Grænuhlíðina á góðviðriskvöldum blasti Dyrhólaeyjarvitinn við með 1 leiftur á 10 sekúndum.Má segja að það hafi verið skemmtilegt einkennismerki hennar. Hún var lögð yfir falleg, gróin tún, sem nytjuð voru alveg framundir að hún var rudd.
Eflaust muna mörg okkar eftir því að harðbannað var að ganga yfir þau á vorin og fram yfir slátt. Ef stytta átti sér leið yfir þau á fyrrnefndum tíma var alveg eins víst að kallað var úr einhverju húsanna í nágrenninu og hóað frá. Símon Egilsson í Miðey var á árum áður vel vakandi yfir grassprettunni. Einhverju sinni, þegar hann leit út um austurglugga á húsi sínu, sá hann hóp fólks koma austan að vestur yfir túnin. Það var að stytta sér leið. Sagt er að þá hafi honum orðið að orði. “Kominn er hann enn ………..skríllinn.” Allir Vestmannaeyingar þekkja síðan þetta orðatiltæki sem enn lifir góðu lífi. Á öðrum timum var mikið leikið sér á þeim án athugasemda. Eigendur þessara túna voru Nikolína Halldórsdóttir og Jóhann Scheving á Vilborgarstöðum, Guðný Magnúsdóttir og Högni Sigurðsson í Vatnsdal, Elínborg Gísladóttir og Þorsteinn Jónsson í Laufási, Bjarngerður Ólafsdóttir og Guðjón Jónsson á Heiði og Björn Bjarnason og Ingibjörg Ólafsdóttir í Bólstaðarhlíð.
Upphaf að gerð þessarar götu var að Friðrik Ágúst Hjörleifsson í Skálholti langaði að byggja sér og fjölskyldu sinni íbúðarhús í túninu fyrir sunnan æskuheimili hans, Skálholt, sem stóð sunnan við Landagötuna. Um áramótin 1954 og 1955 gekk hann á fund Guðlaugs Gíslasonar bæjarstjóra og óskaði eftir leyfi til þess. Bæjarstjórinn sagði að það skyldi hann fá ef hann útvegaði 2 aðra með sér til að byggja þarna. Friðrik fékk þá Ágúst Ólafsson í Gíslholti og Gísla Grímsson á Haukabergi í lið með sér, og voru þeir tilbúnir í slaginn.
Segja má að fljótt hafi gengið að skipuleggja svæðið og teikna fyrstu húsin. Í apríl 1955 ruddi jarðýta fyrir Grænuhlíðinni í fyrstu austur að Laufástúninu. Jarðvegurinn var mold og ofan á hana var sett rauðamöl. Á vordögum 1955 byrjuðu þau fyrstu að byggja. Í upphafi þurfti að gera lóðarleigusamninga við ríkið. Það var á meðan Eyjarnar voru í eigu þess. En eftir að Vestmannaeyjakaupstaður eignaðist, svo til allar, eyjarnar með lögum frá Alþingi 1960, voru þeir gerðir við Vestmannaeyjakaupstað. Bærinn keypti þær fyrir eina miljón króna. Fyrsti samningurinn sem var gerður við Vestmannaeyjakaupstað eftir að fyrrnefnd lög höfðu tekið gildi var samningurinn vegna Grænuhlíðar 18. Fjögur hús, nr. 6, 12, 16 og 19, voru seld einu sinni á byggingartíma þeirra. Og eitt, nr. 9, var tvisvar selt eftir að flutt var í það.
Þegar gaus og íbúarnir þurftu að yfirgefa heimili sín voru þeir 107, 19 börn höfðu fæðst meðan foreldrarnir áttu heima í Grænuhlíðinni og tveir íbúar hennar dóu meðan hún var til. Jórunn Sigurðardóttir á nr. 18, 8. júlí 1965, 84 ára, og Sigurgeir Halldór Adólfsson á nr. 25 úr hvítblæði aðeins tæplega 8 ára, 18. ágúst 1967. Hér verður sagt frá upphafi byggingar og íbúum hvers húss.
Grænahlíð 1
Hús Sveinbjarnar Guðlaugssonar frá Laugalandi og Svanhildar Guðmundsdóttur frá Ásgarði. Lóðarleigusamningur var samþykktur í bæjarstjórn 21. september 1965 og undiritaður 20. ágúst 1966.
Þau Svana og Sveinbjörn byrjuðu að byggja haustið 1965 í austurhluta lóðar Ásgarðs að hluta og Vilborgarstaðatúninu að hluta. Fluttu inn í nóvember 1970. Börnin voru þrjú, Gísli fæddur 7. apríl 1954, Emilía 24. september 1958 og Svanhildur 26. september 1965.
Grænahlíð 2
Hús Hjálmars Þorleifssonar og Kristínar Björnsdóttur frá Bólstaðarhlíð. Lóðarleigusamningur var undirritaður 7. júlí 1956, og viðbótarleigusamningur var samþykktur í bæjarstjórn 19. júlí 1963 og undirritaður 25. júní 1964. Þau Stína og Hjalli byrjuðu að byggja í Bólstaðarhlíðartúninu 1955. Fluttu inn árið 1959. Börnin voru tvö Hjálmfríður Inga og Ólafur. Inga fædd 2. apríl 1955 og Óli 6. febrúar 1957. Börnin Þorleifur og Soffía bættust síðar í hópinn. Hann fæddur 27. desember 1961 og hún 10. desember 1966. Áður en fjölskyldan fluttist inn var húsið leigt vertíðarfólki eina vetrarvertíð. Það var nokkuð algengt á þesum árum að heilu nýbyggðu íbúðarhúsin voru leigð vertíðarfólki. Þá voru þau tilbúin undir tréverk.
Grænahlíð 3
Eins og áður kom fram ætlaði Ágúst Ólafsson í Gíslholti að byggja í Grænuhlíðinni en hætti við. Systir hans Sigríður Ólafsdóttir (Sirrý í Gíslholti) og maðurinn hennar Tryggvi Sigurðsson komu í hans stað. Lóðarleigusamningur var undirritaður 11. mai 1956. Þau Tryggvi og Sirrý byrjuðu að byggja í túni Vilborgarstaða og Bólstaðarhlíðar að hluta í mai 1955. Fluttu inn í nóvember 1958 með synina Ólaf Kristinn fæddan 30. mars 1951, Hallgrím 9. nóvember 1952 og Sigurð Hjálmar 20. janúar 1956. Tvær dætur bættust í hópinn Klara fædd 14. september 1961 og Kristný Sigurbjörg 20. mars 1966.
Grænahlíð 4
Hús Sigurðar Arnars Sighvatssonar í Ási og Soffíu Björnsdóttur frá Bólstaðarhlíð. Lóðarleigusamningur var undirritaður 18. mai 1956. Þau Arnar og Soffa byrjuðu að byggja í Bólstaðarhlíðartúninu og smáskika úr Laufástúninu í mai 1955. Fluttu inn í október 1957 með soninn Sighvat fæddan 10. október 1954. Ingibjörg dóttir þeirra fæddist 13. febrúar 1972. Arnar og Soffía voru fyrst að flytja í Grænuhlíðina. Þau urðu að bíða með flutninginn í hálfan mánuð vegna þess að skolplögn var ekki komin í götuna. Ingibjörg í Bólstaðarhlíð móðir Soffíu fluttist til þeirra 1971.
Grænahlíð 5
Hús Gísla Grímssonar Haukabergi og Bjarneyjar Erlendsdóttur Ólafshúsum. Lóðarleigusamningur var undirritaður 3. mai 1956. Þau Gísli og Baddý byrjuðu að byggja í Vilborgarstaðatúni og smá skikum úr Bólstaðarhlíðar – og Vatnsdalstúnum í mai 1955. Fluttu inn 12. nóvember 1960 með börnin, Erlu Ólafíu fædda 21. mai 1955 og Grím 26. apríl 1960.
Grænahlíð 6
Í upphafi hús Harðar Runólfssonar í Bræðratungu og Kristínar Baldvinsdóttur í Steinholti. Lóðarleigusamningur var undirritaður 6. mai 1957. Þau Hörður og Stína byrjuðu að byggja í Laufástúninu 1957. Þegar þau höfðu steypt upp kjallarann 1958 seldu þau hann Birgi Jóhannssyni og Kolbrún Karlsdóttur Ingólfshvoli. Birgir og Kolla luku við húsið og fluttu inn 15. september 1960 með dótturina Ester fædda 11. febrúar 1959. Sonurinn Karl Jóhann fæddist 29. september 1960, hálfum mánuði eftir flutninginn. Tvær yngri dætur bættust í hópinn, Ólafía fædd 26. janúar 1963, og Lilja fædd 12. mai 1966.
Grænahlíð 7
Hús Friðriks Ágústs Hjörleifssonar í Skálholti og Önnu Jóhönnu Oddgeirs Þorlaugargerði. Lóðarleigusamningur var undirritaður 31. ágúst 1955. Þau Gústi og Anna byrjuðu að byggja í Vilborgarstaðatúninu og smáskika af Vatnsdalstúninu vorið 1955. Fluttu inn 18. desember 1958 með börnin, Auróru Guðrúnu fædda 18. apríl 1953, Þóru Margréti 14. febrúar 1955 og Hjörleif Arnar 2. mars 1958. Yngri synirnir Jón Rúnar og Friðrik Þór bættust síðar í hópinn. Jón Rúnar fæddur 17. júlí 1960 og Friðrik Þór 24. nóvember 1962.
Grænahlíð 8
Hús Angantýs Elíassonar Hlaðbæ og Sigríðar Björnsdóttur Bólstaðarhlíð. Lóðarleigusamningur var undirritaður 23. október 1956. Þau Týri og Silla byrjuðu að byggja í Laufástúninu í mai 1956. Fluttu inn í ágúst 1959, með börnin Elías fæddan 20. ágúst 1948 og Eddu 7. apríl 1953. Drífa Vermundsdóttir sambýliskona Elísar fluttist til hans 1971.
Grænahlíð 9
Hús Árna Filipussonar Austurvegi og Solveigar Guðlaugsdóttur Reykjavík. Lóðarleigusamningur var undirritaður 29. júlí 1957. Þau Árni og Solveig byrjuðu að byggja í Vatnsdalstúninu í júní 1956. Fluttu inn á þjóðhátíðinni 1960, með soninn Filipus Gunnar fæddan 14. júlí 1956 og mánaðargamla dóttur, Þórdísi, fædda 5. júlí 1960.
Þetta var eina húsið, sem gekk kaupum og sölum eftir að það var fullbyggt. Guðni B. Guðnason og Valgerður Þórðardóttir keyptu húsið vorið 1962 og fengu það afhent í mailok það ár. Með þeim voru synirnir Gunnar fæddur 1. janúar 1951, Þórólfur 28. október 1953 og Guðni Björgvin 30. september 1961. Sambýliskona Gunnars, Erna Olsen, og sonur þeirra Valur. Þau Guðni og Gerða innréttuðu íbúð í kjallara sem var tilbúinn undir tréverk þegar þau keyptu. Magnús Jónasson á Grundarbrekku og Guðfinna Óskarsdóttir keyptu af Guðna og Gerðu í mai 1972, fluttu þá í kjallarann, og upp á hæðina í september þegar Guðni og fjölskylda fluttu á Selfoss. Í kjallarann flutti þá Bergmundur Elli Sigurðsson kona hans Ólöf Helga Júlíusdóttir og sonur þeirra Valur.
Grænahlíð 10
Hús Sigurgeirs Jónassonar í Skuld og Jakobínu Guðlaugsdóttur í Geysi. Lóðarleigusamningur var undirritaður 7. september 1956. Þau Sigurgeir og Jagga byrjuðu að byggja í Laufástúninu vorið 1956. Fluttu inn 9. júlí 1960 með börnin Sigrúnu Ingu fædda 7. júlí 1954 og Guðlaug 16. júlí 1956. Yngri dóttirin Guðrún Kristín fæddist 16. júli 1965 og bættist þá í hópinn. Húsið var leigt vertíðarfólki í tvær vetrarvertíðir á byggingartímanum.
Grænahlíð 11
Hús Högna Sigurðarsonar og Önnu Sigurðardóttur bæði frá Vatnsdal. Lóðarleigusamningur var samþykktur í bæjarstjórn 16. júní 1960 og undirritaður 3. febrúar 1965. Þau byrjuðu að byggja í Vatnsdalstúninu í júní 1961. Fluttu inn 14. ágúst 1967 með dótturina Sigríði, sem var fædd 5. september 1956.
Grænahlíð 12
Hús Sævars Sæmundssonar og Sigríðar Sigurbjörnsdóttur Sólhlíð Lóðarleigusamningur var undirritaður 1. júní 1959. Óskar Bjarnason og Sigurrós Ottósdóttir Austurvegi 18 byrjuðu að byggja þetta hús í Laufástúninu 1958. Sævar og Sigga keyptu það tæplega fokhelt haustið 1960 og héldu byggingunni áfram. Fluttu inn í nóvember 1963 með dótturina Sigrúnu sem var fædd 9. febrúar 1960.
Grænahlíð 13
Hús Björns Jónssonar og Ástu Hildar Sigurðardóttur frá Vatnsdal. Lóðarleigusamningur var undirritaður 13. mai 1957. Þau Bjössi og Dúdda byrjuðu að byggja í Vatnsdalstúninu vorið 1958. Fluttu inn í október 1962.
Grænahlíð 14
Hús Ragnars Runólfssonar í Bræðratungu og Gertrud Runólfsson. Lóðarleigusamningur var samþykktur í bæjarstjórn 25. júní 1965 og undirritaður 14. febrúar 1967. Þau Ragnar og Gertrud byrjuðu að byggja í Laufástúni og og skika af Vatnsdalstúni í mai 1965. Fluttu in 22. desember 1970 með báða synina, Allan fæddan 27. janúar 1960 og Ómar 26. júlí 1964. Þarna í túninu voru kofar frá Vatnsdal. Kartöflukofi sem Högni eldri Sigurðsson átti og annar sem Sigurður sonur hans notaði einnig undir kartöflur. Og einn sem var notaður fyrir kálfa og að hluta til fyrir geymslu.
Grænahlíð 15
Óbyggð lóð
Grænahlíð 16
Hús Kristjáns Þórs Kristjánssonar og Katrínar Báru Bjarnadóttur. Kristján Sigfússon og Sigga Pétursen, sem áttu heima í London, byrjuðu að byggja þetta hús. Lóðarleigusamningur var samþykktur í bæjarstjórn 29. júní 1966 og undirritaður 10. ágúst 1967 Kristján Þór og Kata keyptu húsið, fokhelt, án glers á miðju ári 1971. Fluttu inn á miðju ári 1972 með börnin Kolbrúnu fædda 15. febrúar 1966 og Kristján Þór jr. 20. október 1967.
Grænahlíð 17
Óbyggð lóð.
Grænahlíð 18
Hús Friðriks Ásmundssonar Löndum og Valgerðar Erlu Óskarsdóttur Stakkholti. Lóðarleigusamningur var samþykktur í bæjarstjórn 17. nóvember 1959 og undirritaður 5. mai 1961. Þau Friðrik og Erla byrjuðu að byggja í Vatnsdalstúninu í desember 1959. Fluttu inn 20. janúar 1964 með synina Ásmund fæddan 21. janúar 1956 og Óskar Pétur 19. júni 1958. Einnig flutti inn með þeim Jórunn Sigurðardóttir frá Löndum. Hún lést 8. júlí 1965 84 ára. Yngsti sonurinn Elías Jörundur fæddist 2. júní 1967 og bættist þá í hópinn.
Grænahlíð 19
Hús Engilberts Þorbjörnssonar á Kirkjubæ og Magnúsínu Magnúsdóttur á Stapa. Árni Stefánsson á Grund byrjaði að byggja þetta hús. Lóðarleigusamningur var samþykkturt í bæjarstjórn 18. mars 1967 og undirritaður 8. ágúst 1967. Árni byrjaði að byggja í mai 1965 í Vatnsdalstúninu. Seldi Berta og Nancy í júní 1970. Þá var búið að pússa húsið að utan og innan. Þau fluttu inn í janúar 1972 með dóttur - og uppeldissoninn Magnús Lárusson, sem var fæddur 13. nóvember 1963.
Grænahlíð 20
Hús Sigurðar Guðmundssonar á Eiðum og Kristínar Önnu Karlsdóttur. Lóðarleigusamningur var samþykktur í bæjarstjórn 17. nóvember 1959 og undirritaður 30 júlí 1964 . Þau Siggi og Stína byrjuðu að byggja í Heiðartúninu um mitt sumar 1960. Fluttu inn í október 1964 með dótturina Sigríði fædda 30. ágúst 1960. Guðmundur Eyjólfsson á Eiðum faðir Sigurðar flutti með þeim. Dæturnar, tvíburarnir Anna Kristín og Árný, fæddust 19. ágúst 1965 og bættust þá í hópinn.
Grænahlíð 21
Óbyggð lóð
Grænahlíð 22
Hús Magnúsar Sigurðssonar Urðarvegi og Dorótheu Einarsdóttur Faxastíg. Lóðarleigusamningur var samþykktur í bæjarstjórn 28. apríl 1962 og undirritaður 22. nóvember 1962. Þau Maggi og Dóra byrjuðu að byggja í Heiðartúninu í mai 1962. Fluttu inn 4. september 1965 með börnin Kristínu fædda 4. desember 1960 og Sigurð 16. júní 1964. Yngri sonurinn Einar bættist í hópinn 3. júní 1969
Grænahlíð 23
Hús Alexanders G. Guðmundssonar og Hjördísar Guðmundsdóttur Bergstöðum. Lóðarleigusamningur var samþykktur í bæjarstjórn 20 júlí 1962 og undirritaður 8. ágúst 1962. Þau Alexander og Hjördís byrjuðu að byggja í Heiðartúninu í ágúst 1962. Fluttu inn, 28. desember 1963, með börnin Albert fæddan 13. nóvember 1955, Sigurð 6. nóvember 1956 og Elínu Jóhönnu 13. janúar 1959. Yngsti sonurinn Þór bættist í hópinn 10. október 1965.
Grænahlíð 24
Hús Þorsteins Matthíassonar í Vinaminni og Guðnýjar Helgu Örvar. Lóðarleigusamningur var samþykktur í bæjarstjórn 16. október 1968 og undirritaður 17. sama mánaðar. Steini byrjaði að byggja í Heiðartúninu í mai 1962. Skömmu síðar kynntust þau Guðný Helga. Fluttu inn sumarið 1970 með dæturnar Þorgerði Helgu fædda 16. nóvember 1964 og Elísabetu Guðmundu 3. ágúst 1967. Matthías Jónsson faðir Þorsteins flutti líka inn með þeim. Matthildur Unnur fæddist 26. febrúar 1971 og bættist þá í hópinn.
Grænahlíð 25
Hús Adólfs Sigurgeirssonar Stafholti og Önnu Jennýar Marteinsdóttur Björgvin. Lóðarleigusamningur var samþykktur í bæjarstjórn 5. desember 1960 og undirritaður 8. ágúst 1962. Þau Adólf og Anna Jenný byrjuðu að byggja í Heiðartúninu haustið 1961. Fluttu inn í október 1965 með synina Sigurgeir Halldór fæddan 24. desember 1959 og Kjartan Friðrik 6. nóvember 1964. Dæturnar Margrét og Sigrún bættust við síðar, Margrét fædd 27. september 1966 og Sigrún 13. desember 1969. Sigurgeir Halldór dó úr hvítblæði aðeins tæplega átta ára 18. ágúst 1967.
Hönnun Grænuhlíðar
Á þeim árum sem Grænahlíðin var byggð, þekktist það varla að verktakar tækju að sér byggingu íbúðarhúsa. Þegar teikningar voru tilbúnar, fengu væntanlegir húseigendur Óskar Kárason, byggingarfulltrúa, til þess að mæla staðsetningu húsanna. Í framhaldi af því var grafinn sjötíu centimetra breiður og fimmtíu centimetra djúpur skurður fyrir sökklinum. Þetta gerðu húsbyggjendur sjálfir með vinum og vandamönnum. Til verksins voru notaðar handskóflur og hakar, því sumsstaðar var nokkur móklöpp. Annars var þetta að mestu mold. Næst á dagskrá var að fá smið til þess að slá upp fyrir sökklinum. Sjálfsagt hafa einhverjir gert það sjálfir. Í framhaldi af því þurfti að sækja möl og sand inn í Botn. Bílar voru pantaðir á Bílastöðinni og aftur leitað til vina og kunningja til þess að moka á þá. Efninu var svo keyrt að viðkomandi byggingu. Einnig þurfti að ná í sement og tómar olíutunnur undir vatn. Bílastöðin sá um að fylla þær. Þá var leigð steypuhrærivél sem gekk fyrir bensínmótor. Enn og aftur var hóað í vina – og vandamannaliðið, nú til að steypa. Steypustyrktarjárni var komið fyrir í sökklinum og líka grjóti sem hafði verið sótt í gömlu grjótgarðana vestur í hrauni. Venjulega var neðsta platan steypt síðar með sama vinnuferli og áður var lýst nema ekkert grjót var sótt í hana. Síðan voru smiðir fengnir til að slá upp fyrir kjallara og eða hæð og aftur hófst sama ferlið þegar kom að steypiríinu. Þetta var miklu meiri vinna en nú þegar hægt er að fá steypuna keypta, lagaða, heim að viðkomandi byggingu. Þegar slá mátti uppslættinum frá uppsteyptum veggjunum, hófst mikil vinna hjá eigendum viðkomandi bygginga. Naglhreinsa og skafa þurfti allt timbrið. Algengt var að hluti þess væri seldur næsta húsbyggjenda með einhverjum afslætti og hinn hluti þess notaður til þess að klæða sperrurnar áður en pappi og þakjárn kom þar yfir.
Misjafnt var hvað fólk gat unnið mikið sjálft við húsin. Þeir laghentu og þeir, sem höfðu yfir bíl að ráða stóðu nokkuð vel að vígi. En þeir sem ekki kunnu að reka nagla voru verr settir. Allir reyndu þó að vinna sem mest sjálfir. Sumir gátu pússað og smíðað að einhverju leyti, aðrir ekki. Þeir færustu pússuðu allt úti og inni og smíðuðu bráðabirgðainnréttingar og jafnvel glugga sjálfir. Töluvert var um vinnuskipti. Klár múrari múraði hjá klárum rafvirkja sem aftur lagði rafmagnið hjá hinum. Þarna var oft um svokallaða gervimenn í báðum tilvikum að ræða. Margs konar önnur vinnuskipti fóru fram. Flestir gátu málað annað en eldhús og böð. Svona gekk það til. Talsvert var um að húsbyggjendur hjálpuðu hverjir öðrum og seint á kvöldin í lok vinnu var oft rætt um gang mála og hvernig best væri að standa að framhaldinu. Gott var þá að leita ráða hjá þeim sem voru búnir að ganga í gegnum byggingarferilinn.
Margir fluttu inn áður en húsin voru fullgerð, í eldhús, tvö svefnherbergi, klósett og bað. Jafnvel vantaði öll efni á steypt gólfin en að sjálfsögðu voru þau máluð. Annað beið betri tíma þegar meira fjármagn hafði safnast til framkvæmdanna. Allt var þetta á misjöfnum stigum, frá því sem sagt hefur verið að fullbúnum húsum þegar flutt var inn.
Lánamöguleikar voru litlir í samanburði við nútímann. Ekkert lán fékkst í upphafi. Þegar lokið var við að steypa neðstu plötu lánaði Sparisjóður Vestmannaeyja víxillán að upphæð þrjátíu til þrjátíu og fimm þúsund kr. lengst af þeim tíma sem verið var að byggja í Grænuhlíð. Svokölluð plötulán. Þegar húsin voru fokheld fór ríkið að lána og þá að hámarki sjötíu og fimm til hundrað þúsund kr. Þá þurfti að borga Sparisjóðslánið. Útvegsbankinn hérna lánaði ekki til húsbygginga á þessum árum. Úttekt fékkst hjá fyrirtækjum til skamms tíma eins og vertíðarloka. Á árunum sem Grænahlíðin var byggð, kostuðu fullbúin einbýlishús eins og þar voru fjögur hundruð - til sex hundruð þúsund kr. og er þá vinna eigendanna, ættingja og vina ekki talin með. Sumir fóru inn fyrir helming þessarar upphæðar, meðan húsin voru enn í byggingu. Unga fólkið sem þarna byggði, þurfti að leggja mikið á sig við vinnu við húsin og úti á markaðinum til þess að afla fjár til framkvæmdanna. Góð og gjöful vetrarvertíð hjálpaði mörgum mikið, bæði sjómönnum og þeim sem í landi voru við verkun aflans. Þangað streymdu líka flestir þó þeir væru annars við önnur störf.
Iðnaðarmenn fóru á sjó og margir t.d. skrifstofumenn og kennarar o.fl. fóru í fiskvinnu eftir að venjubundnum störfum lauk og þá langt fram eftir kvöldi og fram á nótt. Með þessu hafðist þetta. Lánaerfiðleikar fylgdu því ekki í kjölfar bygginganna. Nema þá helst að þau fengust ekki. Engin verðtrygging var til en verðbólga hjálpaði til að gera lánabyrðina enn léttari.
Ábyggilega minnast allir þessa tíma með ánægju. Það kom vel fram þegar við hittumst á götumótinu okkar. Bæði tímans þegar við vorum að byggja og líka tímans sem við fengum að eiga heima á þessum frábæra stað sem gatan okkar var. Þarna var gott að búa.
Hún var aldrei malbikuð og engin gangstétt var við hana meðan hún var til. En það gerði ekkert til, kostir hennar voru svo miklir.
- Vestmannaeyjum 28. ágúst 2002
- Friðrik Ásmundsson
- Vestmannaeyjum 28. ágúst 2002
Gatnamót
ATH: Skáletraðar götur fóru undir hraun
Heimildir
- Friðrik Ásmundsson, Grænahlíð, samantekt unnin 2002.