Vestmannaeyjaflugvöllur
Framan af tuttugustu öldinni voru flugsamgöngur sama og engar. Fyrsta flug til Eyja sem heppnaðist var árið 1928. Lenti flugvélin, sem var vatnaflugvél, í höfninni. Fyrsta flugvélin sem lenti á Heimaey var TF-SUX og var það 1. október 1939. Það var á túni Einars Sigurðssonar og Helga Benónýssonar upp af Lambaskorum. Flugmaður var Agnar Kofoed-Hansen og farþegi var Bergur G. Gíslason. Höfðu þessir félagar stofnað með sér flugfélag árið 1938 og var þetta eitt af fyrstu verkefnum þess félags. Flugvélin hékk í lofti gömlu flugstöðvarinnar en hún er í vörslu flugmálastjórnar nú. Þess má geta að flugvélin er enn flughæf þrátt fyrir að vera byggð á árunum 1933-35.
Ekkert gerðist í málunum fyrr en árið 1945, þegar bygging flugvallarins hófst.
Bygging flugvallarins
Jóhann Þ. Jósefsson átti frumkvæðið í flugvallamálum Vestmannaeyinga, enda var hann alþingismaður þeirra. Hann, ásamt reyndum flugmönnum, gerði frumathuganir á skilyrðum á Heimaey til flugvallagerðar. Þeir komust að því að hagstæðast væri að byggja flugvöllinn austan Ofanleitis, þar eð austanátt var ríkjandi vindátt. Verkfræðingar voru sammála staðsetningunni og var tillaga til flugvallargerðar samþykkt á Alþingi 1944-45. Ákveðið var að flugbrautin yrði 800 m löng og 60 m breið.
Varðskipið Ægir kom til Vestmannaeyja 11. nóvember 1945 fullhlaðið af stórvirkum vinnuvélum. Þar voru ýtur, gaddavaltarar, kranar, traktorar, loftpressur og fleira. Það var svo um mitt sumar 1946 að farið er að keyra rauðamöl úr Helgafelli í yfirborð flugvallarins.
Fyrsta flugvélin lenti á flugbrautinni þann 14. ágúst 1946. Flugbrautin var þá 250 m löng. Flugmenn vory Hjalti Tómasson og Halldór Bach og flugu þeir á tveggja sæta flugvélinni Piper Cub J-3 TF-KAK. Tóku þeir í fyrsta sinn póst frá Eyjum loftleiðis. Daglegt áætlunarflug hófst skömmu síðar, 12. október, á vegum Loftleiða. Loftleiðir voru leiðandi í flugvallarmálunum og þeirra menn áttu drjúgan þátt í allri framkvæmd byggingar hans. Vígsla flugvallarins var 13. nóvember 1946.
Tvö óhöpp áttu sér stað á þessum haustmánuðum. Voru það bæði lendingaróhöpp og átti fyrra atvikið sér stað þann 25. september 1946. Alla lýsingu vantaði á völlinn og því þurfti bíll að lýsa brautina upp eftir að dimma hafði tekið. Ekki fór það betur en að flugvélin, TF-RVC vél Loftleiða, klessti á bílinn og var flugvélin ónothæf eftir atvikið. Engin slys urðu á fólki og því má þakka að farþegi í bílnum, Magnús Thorberg póstmeistari, fór út úr bílnum til þess að hrekja burt hest með virtist ætla að hlaupa inn á brautina. Seinna atvikið átti sér stað í farþegaflugi frá Öræfum. Kom flugvélin, TF-TUK, til þess að taka eldsneyti en flugmanni tókst ekki að stöðva vélin sökum sterks meðvinds og fór vélin út af. Brotnuðu bæði aðalhjólin undan vélinni og skrúfan eyðilagðist. Engan sakaði.
Lengd flugvallarins
Við vígsluna var aðeins ein flugbraut, austur-vestur brautin og var hún 700 m löng. Hún var lengd upp í 900 m fyrir gos og norður-suður brautin einnig lögð og var hún 700 m. Lítið var um uppfyllingarefni fram að gosi en eftir gos var nóg af efni, þannig að brautirnar voru lengdar og eru nú 1300 m og 1100 m. Slitlag var lagt á báðar brautir árið 1990. Samtals eru brautirnar 100 þúsund fermetrar.
Tækjakostur og aðstaða
Flugvöllurinn samanstendur af flugvallarbyggingu, tækjahúsi og flugturni. Flugturninn var tekinn í notkun árið 1979, gamla flugstöðin árið 1980 og endurgerð fyrir nokkrum árum, og svo var tækjahúsið byggt árið 1995.
Fram að byggingu tækjahússins höfðu öll tæki og bílar verið geymdir úti, en með tilkomu hússins varð ekkert mál að koma snjóruðningstækjum af stað, þar sem ekki þarf fyrst að ryðja þau.
Bílar sem eru í eigu flugvallarins eru vörubíll með 5 m tönn og sóp, Oshkosh bifreið árgerð 1952 með 3,5 m tönn, tveir slökkvibílar og Volvo 1947 með blásara.
Heimildir
- Arngrímur Sigurðsson. Annálar íslenskra flugmála 1942-1945. Reykjavík: Íslenska flugsögufélagið, 1990.
- Ómar Garðarson. Fjölfarnasti flugvölllur landsins á hvern íbúa. Fréttir. 23. árg. 50. tbl. 12. desember 1996.
- Sigurjón Einarsson. Upphaf flugs um Vestmannaeyjaflugvöll fyrir 50 árum. Dagskrá. 32. tbl. 25. árg. 30. ágúst 1996.