Sögur og sagnir úr Vestmannaeyjum/Útlendingadysin við Erlendarkrær

Útlendingadysin við Erlendarkrær.

Nokkru fyrir miðja síðustu öld bar það við í Vestmannaeyjum, að enskt eða hollenzkt fiskiskip rak á land í Víkinni, en hún skerst inn í vestanverða Heimaey, milli Stórhöfða og Klaufarinnar. Þótti furðu sæta, að engin mannaferð sást á skipinu, og brugðu eyjarskeggjar þegar við og fóru um borð í skipið. Varð þar fyrir mönnum hin hryllilegasta sýn. Víðsvegar um skipið lá skipshöfnin dauð, og var sýnilegt, að alllangt var um liðið frá því að andlát mannanna hafði borið að höndum. Voru líkin svo mjög rotnuð, að hold var víðast hvar af beinum. Til marks um það var sagt, að kögglarnir úr tánum hafi hrunið úr stígvélunum, þegar þau voru dregin af fótum líkanna.
Ekki varð séð hvaðan skip þetta var, en af ýmsu þóttust menn þó geta ráðið, að það væri enskt að þjóðerni fremur en hollenzkt. Mörgum getum var að því leitt, hverju sætti dauði þessara manna, og héldu sumir að pest mundi hafa komið upp í skipinu, en aðrir að banvæn eitrun hefði myndazt í slagvatni skipsins, og hefði skipverjar látizt, þegar eitrunarbólurnar sprungu.
Sýslumaður setti þegar tvo menn til þess að halda vörð um skipið og vaka yfir líkunum. Þegar hina fyrstu nótt urðu svo mikil brögð að reimleikum, að þeir treystu sér ekki til þess að halda vökunni áfram. Var þá Guðrún Laugadóttir (Guðlaugsdóttir), sem síðar giftist Gísla Jónssyni hreppstjóra í Presthúsum, fengin til þess að vaka. Var Guðrún annáluð fyrir kjark sinn og einbeitni.
Um þetta leyti, eins og jafnan síðan, var draugagangur mikill í héraðinu, og víða vart reimleika. Á þá bæi, sem mest kvað að draugaganginum, var Guðrún jafnan fengin, þegar aðrir voru horfnir frá. Var hún ekki að stíga á gýpinn framan í drauga og vofur, og lét sig slíkt engu skipta. Eftir að Guðrún hafði tekið við vökunni yfir skipinu og líkunum í Víkinni, varð einskis reimleika vart um sinn.
Ekki þótti fært, að lík þessi fengi leg í kirkjugarði. Þóttust menn ekki vita, nema útlendingar þessir hefði verið heiðnir og jafnvel að þeir hefði orðið hver öðrum að bana. Varð það að ráði, að þeim var búin ein gröf hjá Erlendarkróm, sem eru fornar fiskikrær neðst í Stórhöfða að norðan, við Víkina, og voru öll líkin dysjuð þar. Skipið var rifið, og var það, ásamt fargögnum, selt á uppboði. Strax eftir að líkin höfðu verið dysjuð þarna, tók að nýju að bera á reimleikum, og urðu menn fyrir ýmsum skráveifum af afturgöngum þessum í nánd við Erlendarkrær. Einhverju sinni hafði Ragnhildur Ingimundardóttir verið á ferð nálægt þeim, og hafði hún orðið fyrir alvarlegri ásókn af afturgöngunum, en nánari atvik munu nú vera fallin í gleymsku. Hefur til skamms tíma oft orðið vart við afturgöngur þessar, og hafa þær gjört mönnum ýmsar brellur, ef þeir hafa verið á ferli í nánd við Erlendarkrær eftir að dimma hefur færst yfir.
Árið eftir kom enskt fiskiskip í Vestmannaeyjar. Var skipstjóri á því bróðir skipstjórans á duggunni, sem rekið hafði í Víkinni. Leitaði hann fregna af duggunni, og varð hinn reiðasti, er honum var sagt, að skipshöfnin hefði öll verið dysjuð úti á víðavangi. Heimtaði hann að líkin væri grafin upp og veitt kirkjuleg. Tóku menn dauflega undir það, og varð ekki af því þá, að líkin væri grafin upp. Það var ekki fyrri en árið 1934, að menn þessir fengu leg í kirkjugarði. Þá var maður nokkur að grafa fyrir vegi að fiskiskúr, sem hann átti þarna, og kom niður á beinin. Voru þau þá tekin upp og jörðuð á kostnað ríkissjóðs í Landakirkjugarði.
Í annál 19. aldar, er sagt frá því, að árið 1821 hafi í maímánuði fundizt á hvolfi ensk skúta við Vestmannaeyjar. Var gat höggvið á botninn og fundust í henni fimm menn dauðir, og nokkuð af úldnum fiski. Mun þar vera um sama skipið að ræða, þó nokkuð beri á milli.
(Sögn Hannesar Jónssonar).

• Efnisyfirlit: Sögur og sagnir úr Vestmannaeyjum