Barnaskólinn í Vestmannaeyjum 1880-1930/Barnaskólinn/Gjörðabók/Gjörðabók fyrir skólanefndina í Vestmannaeyja skólahéraði 1909-1932 texti bls. 61-70

Bls. 61

Ár 1919, fimmtudagur 29. maí átti hin nýkosna skólanefnd fund að Kirkjuhvoli. Á fundinn mættu þeir sóknarprestur Oddgeir Guðmundsson, hjeraðslæknir Halldór Gunnlaugsson, Árni Filippusson í Ásgarði og Gunnar Ólafsson í Vik. Einn nefndarmanna sem sje Jes A. Gíslason mætti ekki sökum fjarveru erlendis.

Var þar og þá fyrirtekið.

1. Að kjósa formann nefndarinnar og skrifara og voru þessir kosnir með öllum greiddum atkvæðum.: Formaður Árni Filippusson og skrifari Jes A. Gíslason.
2. Nefndin hafði áður gengið uppað skólahúsinu og um það til þess að athuga hvað gera þyrfti, bæði við skólahúsið sjálft og í kringum það.

Eptir því sem nefndin leit til vantar mikið á að skólahúsið sé fullgert. 2 af þeim 6 kennslustofum sem ætlast er til að verði á 1. og 2. lofti hússins eru enn ómálaðar og að ýmsu öðru leiti ekki fullbúnar. Kjallarinn er sömuleiðis ónothæfur eins og stendur en þar má gera 2 auka kennslustofur, er nefndin ætlast til að mætti nota annað til leikfimiskennslu (á meðan ekki er á betra völ) en hitt fyrir bókasafn bæjarins.

Eins og nú stendur er enginn skúr við húsið og stendur því vindurinn beint uppá dyrnar í norðan og vestan átt. Þetta reynist mjög óheppilegt, því þegar snjóar eða rignir af þessum áttum gengur mikið af snjó eða vatni inní forstofuna og þaðan niður í kjallaragang hússins í hvert sinn sem það er opnað áveðurs og upp í stiga. Auk þess gengur ómælt stríð vindstroka um alla stiga og ganga. Nefndin er þeirrar skoðunar að úr þessu verði að bæta áður langt um líður, helst sem fyrst, með því að byggja skúr framaf dyrunum að vestan og verði hann með tveimur útdyrum, er opna megi eftir áttum.

Nauðsynlegt virðist að leggja vatnspípur úr brunninum upp á háaloft hússins og sje því svo hagað að vatn verði tekið á hverri hæð hússins á einum eða tveimur stöðum. Hugsar nefndin sjer að vatnsgeymir verði settur uppi undir þaki hússins og vatni dælt í hann. Væri þá aftur leiðsla úr vatnsgeyminum niður á hverja hæð. Einnig vantar skólppípur sömu leiðir um húsið og ræsi frá því. Í herbergi innar af ganginum

Bls. 62

í kjallaranum eru einhver tæki sem virðast vera ætluð til baðútbúnaðar en mikið virðist vanta á að þau sé í lagi eða til nokkurra nota eins og stendur enda er herbergið og allur sá gangur ófullbúið.

Er nefndin þeirrar skoðunar að þetta þyrfti að laga svo fljótt sem kostur er á eins og annað, sem ábóta er vant við skólahúsið.

Vegir að skólanum eru alveg nauðsynlegir, frá tveimur áttum að minnsta kosti og leikvöllur kringum húsið, að að minnsta kosti að sunnanverðu, en þar er nú for og hallar að húsinu svo að jafnan er þar lítt fært svað í vætutíð eða leysingum. Sjerstaklega er niðurgrafið fyrir framan dyrnar og verður þar að fyllast upp sem allra fyrst, hvort sem leikvöllurinn verður gerður fyrr eða síðar.

Yfirleitt er skólahúsið þannig nú sem stendur að það er tæplega nothæft og felur nefndin formanni sínum að tjá bæjarstjórninni þetta álit sitt og skýra henni frá standi hússins með tilheyrandi og jafnframt hefjast endurbóta á því áður en næsta skólaár byrjar.

Fleira ekki tekið fyrir. Fundi slitið

Árni Filippusson Oddgeir Guðmundsson

Halldór Gunnlaugsson Gunnar Ólafsson

Ár 1919, mánudaginn hinn 28. júlí, átti skólanefnd Vestmannaeyja fund með sjer að Ásgarði.
4 nefndarmenn mættu á fundinum, en einn þeirra semsje sr. Jes A. Gíslason, var í langferð (utanför)

Var þar og þá tekið fyrir:

1. Lagðar voru fram, athugaðar og undirskrifaðar hinar fyrirskipuðu skýrslur um nemendur barnaskólans og próf þeirra skólaárið 1918/19.
2. Lagður var fram athugaður og undirskrifaður reikningur, saminn af formanni nefndarinnar yfir tekjur og gjöld barnaskólans skólaárið 1918/19.
3. Formanni var falið að afgreiða skýrslurnar og reikninginn til yfirstjórnar fræðslumálanna og að sækja jafnfram um, að barnaskólanum veitist

Bls. 63

styrkur úr landssjóði. Einnig var sama falið að afgreiða samrit af reikningum og fylgiskjöl hans til hlutaðeigandi bæjarstjórnar.
4. Formaður skýrði frá því, að hann hefði samkvæmt ályktun skólanefndarinnar á fundi hennar 29. maí næstl., skýrt bæjarstjórninni frá því hvað skólanefndin teldi nauðsynlegt að gjöra skólahúsinu, o. fl. Því tilheyrandi, til bóta og viðhalds, en gat þess um leið, að jafnvel þótt tillögur skólanefndarinnar hafi ekki sætt neinum andmælum frá bæjarstjórnarinnar hálfu, gerði hann sjer ekki von um að allt, sem farið var fram á, gæti átt sjer stað á yfirstandandi sumri, þar sem ekkert væri enn aðhafst í þá átt, annað en að leitast við- því næst árangurslaust þó- að fá áætlun um hvað umbæturnar mundu kosta. Var þá skólanefndarmanninum Gunnari Ólafssyni, sem nú er settur oddviti bæjarstjórnarinnar, falið að leitast við að koma því til leiðar, að bæjarstjórnin ljeti sem fyrst gjöra það sem bráð þörf krefur til viðhalds húsinu og til þess að það hamli ekki auknu skólahaldi, svo sem málun á járni og timbri utan húss og á gluggunum að innan, vatns- og skólpleiðslur og 40 – 50 skólabekki ásamt 3ur skólapúltum, enn fremur fjalagólf í stofu þá sem til bráðabyrgða væri ætluð til leikfimiskennslu.
5. Formaður gat þess, að eins og skólanefndin hefði ekki sagt upp neinum af þeim sem kennslu hefði haft á hendi næstl. skólaár, svo hefði og enginn þeirra sagt lausri stöðu sinni við skólann, mættu þeir því allir teljast ráðnir við hann næstkomandi skólaár. Með skírskotun til þess álits um kennslukrafta skólans og væntanlegan nemendafjölda, sem nefndarmenn yfirleitt létu í ljósi á seinasta fundi þeirra, bar hann jafnframt fram uppástungu um að leitast væri við að útvega tvo kennara til viðbótar við þá sem fyrir eru og var honum falið að gjöra það með auglýsingum í „Morgunblaðinu“ og „Skólablaðinu“ og skyldi það tekið fram í auglýsingunni að annar þeirra kennara þyrfti helst að geta kennt söng, hinn leikfimi.

Bls. 64

Fleira fjell ekki fyrir. Fundi slitið.

Árni Filippusson Oddgeir Guðmundsson

Halldór Gunnlaugsson Gunnar Ólafsson

Ár 1919, mánudaginn hinn 22. september, átti skólanefndin fund með sjer að Kirkjuhvoli, aðeins þrír skólanefndarmenn mættu á fundinum, sem sje þeir sjera Oddgeir Guðmundsson, Halldór læknir Gunnlaugsson og Árni Filippusson.

Tilefni fundarins var það, að Björn H. Jónsson skólastjóri, staddur í Reykjavík, hafði daginn fyrir gefið formanni skólanefndarinnar vísbendingu um það, að Sigurbjörn Sveinsson áður kennari við barnaskólann í Reykjavík, mundi vilja takast á hendur kennarastarf við barnaskóla Vestmannaeyja, jafnframt hafði skólastjórinn spurst fyrir um það hvort skólanefndin vildi fela sjer á hendur að ráða greindan kennara, eða gera aðra ráðstöfun til ráðningar hans til skólans hjer.

Skólanefndin ályktaði að fela Birni H. Jónssyni að ráða Sigurbjörn Sveinsson sem kennara við skólann hér og að senda honum (Birni) svolátandi símskeyti:

„Yður gefst hjermeð umboð til að ráða Sigurbjörn Sveinsson, Reykjavík, kennara við barnaskólann hjer næsta skólaár með þeim launakjörum sem væntanlega viðeigandi lög ákveða.“

Fleira fjell ekki fyrir. Fundi slitið.

Árni Filippusson H. Gunnlaugsson

Oddg. Guðmundsson

Bls. 65

Árið 1919, föstudaginn 26. september, átti skólanefnd Vestmannaeyja fund með sjer að Ásgarði.

Af skólanefndarmönnunum voru allir viðstaddir nema Gunnar konsúll Ólafsson, sem var í Reykjavík.

Tilefni fundarins var símskeyti frá ritstjóra Páli Bjarnasyni, sem staddur var í Reykjavík og var það svolátandi: „Óska að mjer verði veitt kennarastaða barnaskóla Ve., svar innan 3ja daga.“

Nefndin kom sjer saman um að veita Páli Bjarnasyni kennarastöðu við barnaskólann í Vestmannaeyjum
næstkomandi skólaár og var formanni falið að tilkynna viðkomandi það.

Fleira fjell ekki fyrir fundinn. Fundi slitið.

Árni Filippusson Jes A. Gíslason

Oddgeir Guðmundsson H. Gunnlaugsson

Árið 1919, fimmtudaginn 9. október átti skólanefnd Vestmannaeyja fund með sjer að Ásgarði. Allir skólanefndarmennirnir voru viðstaddir og auk þess yfirkennari Björn. H. Jónsson, sem formaður nefndarinnar hafði kvatt á fundinn.

Formaður minntist fyrst á rúðuskortinn í skólabyggingunni. Kvaðst hann hafa fyrir nokkru lagt drög fyrir gler frá Reykjavík, en það reyndist hér ófáanlegt, en fengið það svar að gler væri með öllu áfáanlegt. Var því afráðið að teppa í hina brotnu glugga með tréspjöldum til bráðabirgða.

Þar næst minntist formaður á kolaleysið, að engin kol færu fáanleg hjer í plássi og hefðu ekki fengist hjer síðan í júní er hlutafjel. „Bjarni“ fékk kol til handa sínum hluthöfum. Nefndarmenn gátu ekki gefið neinar upplýsingar um hvenær kola væri von hingað. Sökum þessara kolavandræða, kom nefndin sjer saman um að fela Gunnari kaupmanni Ólafssyni að útvega í bráðina eitt tonn af kolum frá Reykjavík með fyrstu ferð þaðan.

Var því næst rætt um það hvenær skólinn skyldi byrja og lét nefndin í ljósi þann vilja sinn að skólinn yrði byrjaður nú þegar.

Síðan var rætt um skólagöngu þeirra barna hjer, sem ekki eru á skólaskyldualdri. Nefndin taldi það til stór-óhagræðis og trafala fyrir skólann að taka í hann börn sem væru ólæs með öllu, en áleit þó að ekki yrði hjá því komist að láta

Bls. 66

þau börn í skólann sem reyndust staulandi við skólasetningu og var formanni falið að festa upp auglýsingu þar að lútandi. Stakk nefndin upp á sra. Oddgeiri Guðmundssyni til þess að vera við, er börn þau sem hjer um ræðir yrðu reynd við skólabyrjun. Lýsti prestur því yfir að hann mundi fúslega verða við þeim tilmælum nefndarinnar.

Því næst var tekið til umræðu unglingakennsla fyrir hjeraðið. Eptir nokkrar umræður samþykkti nefndin að lána eina stofu til unglingakennslu, þó þannig að það komi ekki í bága við aðra kennslu í skólanum. Þó áleit nefndin rjett að tilraun yrði gerð til þess að fá staðfesta reglugerð þá fyrir unglingaskólann, sem stjórnarráðið með brjefi dags. 1. marz þ. á. hafði synjað um staðfestingu á.

Formaður gat um það, að hann hefði leitað fyrir sjer um mann til að ræsta skólann og fól nefndin honum að ráða mann til þess starfa og einnig til þess að gera ráðstafanir til ílagningu í ofnana og aðra hirðu þar að lútandi.

Minnst var á leikfimiskennslu í skólanum, en sökum ýmsra annmarka, einkum að því er húsrúmið snerti sá nefndin sjer ekki fært að láta framkvæma þá kennslu að þessu sinni.

Þar á móti áleit nefndin að æskilegt væri að reyna að halda uppi söngkennslu í skólanum og það þótt ekki væri nema um einraddaðan söng að ræða og fól nefndin formanni sínum að gera ráðstafanir þar að lútandi.

Fleira fjell ekki fyrir fundinn. Fundi slitið.

Oddg. Guðmundsson Jes A. Gíslason

H. Gunnlaugsson Gunnar Ólafsson

Árni Filippusson

Árið 1919, föstudaginn 25. október átti skólanefnd Vestmannaeyja fund með sjer að Ásgarði. Af skólanefndarmönnum voru allir mættir.<br<

Fundarefnið: að semja áætlanir um kostnað við skólahald í Vestmannaeyjum.

a.) frá októberbyrjun til ársloka 1919.,

b.) fyrir allt árið 1920.

Var lögð fram áætlunin frá 1. okt. til ársloka 1919 og var hún svolátandi:

Bls. 67

1. Laun:
a. 2/3 af launum skólastjóra kr. 666.67 b. 2/3 af launum kennara „ 3.000.00 kr. 3.666.67

2. Kostnaður við húsnæði skólans: Ljós, hiti og ræstun. a. Ljósgjöld og ljóskúlur m.m. kr. 550.00 b. 10 smálestir kol á 230/- „ 2.300.00 c. Flutningur kolanna „ 75.00 d. Kveikjuspýtur og steinolía „ 25.00 e. Kynding og hirðing stóa „ 100.00 f. Dagleg ræsting skólahúss og salerna „ 200.00 g. Ársræsting „ 50.00 h. Ræstingartæki (sápa, sódi o.fl. „ 50.00 i. Brunabótagjald „ 151.88 kr. 3.501.88 3. Vextir o. fl. Vextir og afborgun af skuldum skólans „ 3.532.34

4. Kennsluáhöld

Til kennsluáhalda „ 50.00

5. Önnur gjöld

Önnur gjöld „ 99.00 Alls kr. 10.850.00

Áætlunin um kostnað við skólahaldið 1920 var svolátandi:
1. Laun:
a. 2/3 af launum skólastjóra kr. 1.333.33 b. 2/3 af launum kennara „ 6.000.00 kr. 7.333.33

2. Kostnaður við húsnæði skólans a. Ljósgjald og ljóskúlur m.m. kr. 1.100.00 b. 25 smálestir kol 220/- „ 5.500.00 c. Flutningar kolanna „ 150.00 d. Kveikjuspýtur og steinolía „ 50.00 e. Kynding og hirðing stóa „ 200.00 f. Dagleg ræsting og skólans og salerna „ 400.00 g. Ársræsting „ 100.00 h. Ræstingartæki (sápa, sódi o. fl. ) „ 50.00 i. Brunabótagjald „ 151.88 kr. 7.701.88

3. Vextir og afborgun Vextir og afborgun af skuldum skólans kr. 5.200.00

4. Kennsluáhöld Til kennsluáhalda kr. 90.00

5. Önnur gjöld Önnur gjöld 174.79 Alls kr. 20.500.00

Áætlanir þessar eru gerðar án tillits til þess sem skólanefndin álítur nauðsynlegt að gjöra skólahúsinu til bóta, en um það leyfir hún sjer að skírskota til brjefs formannsins til bæjarstjórnarinnar

Bls. 68

dags. 3. júní þ. á. og því flytjandi fundargjörðir skólanefndarinnar.

Vextir og afborganir miðast við þá skuld sem nú stafar af byggingu skólahússins, án tillits til þess þótt nýtt lán kunni að þurfa að taka til að leiða hana til lykta.

Fleira fjell ekki fyrir fundinn. Fundi slitið.

Oddg. Guðmundsson Árni Filippusson Jes A. Gíslason

H. Gunnlaugsson Gunnar Ólafsson

Árið 1920, sunnudaginn 28. mars var skólanefndarfundur haldinn að Ásgarði.

Allir nefndarmenn mættir.

Efni fundarins að ræða um það hvort halda skuli skólanum lengur áfram, með því að hinn ákveðni tími 6 mánaða kennslutími sje þegar á enda, en mjög legið niðri kennsla á liðnu skólaári sökum eldiviðarskorts og veikinda, svo sem kunnugt er.

Eptir nokkrar umræður var það samþykkt með 3 atkvæðum gegn 2 að framlengja skólann um 1 mánuð þ. e. til aprílmánaðarloka og ennfremur var samþykkt með 4 atkv. gegn 1 að kenna aðeins í 6 efri bekkjunum, þó talið æskilegt ef hægt væri og kennarar sæju sjer það fært að bæta við 7. bekknum. Að síðustu var samþykkt að halda aðeins fullnaðarpróf í skólanum í lokin án þess, að það væri þó gert kunnugt að fallið yrði frá prófi að öðru leyti.

Fleira fjell ekki fyrir fundinn. Fundi slitið.

Árni Filippusson Jes A. Gíslason

H. Gunnlaugsson Oddg. Guðmundsson  ::Gunnar Ólafsson

Árið 1920, miðvikudaginn 19. maí, var skólanefndarfundur haldinn í Ásgarði.

Þrír nefndarmanna mættir.

Tilefni fundarins var símskeyti frá Páli kennara Bjarnasyni dags. 18. þ. m. Með því lætur nefndur Páll Bjarnason skólanefndina vita, að hann sendi Stjórnarráðinu umsókn um skólastjórastöðuna við barnaskólann í Vestmannaeyjum og æskir hann jafnframt meðmæla skólanefndarinnar hér. Nefndin kom sjer saman um það í einu hljóði að veita Páli kennara Bjarnasyni hin umboðnu meðmæli og var formanni skólanefndarinnar falið að afgreiða það.

Fleira ekki tekið fyrir. Fundi slitið.

Árni Filippusson

Oddg. Guðmundsson Jes A. Gíslason

Bls. 69

Árið 1920, sunnudaginn 6. júní var skólanefndarfundur haldinn að Ásgarði.

Allir fundarmenn mættir nema Halldór læknir Gunnlaugsson.

Tilefni fundarins var að ræða um umsóknir um kennslustörf við skólann sem borizt höfðu skólanefndinni með tilmælum um meðmæli.

Umsóknir höfðu borist frá:

Páli Bjarnasyni um skólastjórastöðuna,
Eiríki Hjálmarssyni um kennarastöðu,
Ágústi Árnasyni um kennarastöðu,
Sigurbirni Sveinssyni um kennarastöðu,
Dýrfinnu Gunnarsdóttur um kennarastöðu.
Umsóknum þessum fylgdu vottorð frá hlutaðeigandi lækni og sóknarpresti, þó ekki frá Páli Bjarnasyni, því hann hafði sent þau plögg beint til Stjórnarráðs Íslands.

Nefndin kom sjer saman um það í einu hljóði að veita þeim fjórum kennurum sem hjer um ræðir í þessari fundargerð, meðmæli til Stjórnarráðs Íslands til að fá veitingu fyrir kennarastöðum þeim við barnaskólann í Vestmannaeyjum, sem þeir hafa sótt um.

Nefndin kom sjer ennfremur saman um það að auglýsa eftir kennara sem æskilegast væri að gæti tekið að sjer kennslu í söng og leikfimi.

Minnst var á uppfyllingu umhverfis skólann og það álitið bráðnauðsynlegt að foræði það sem verið hefur þar, væri þurrkað upp fyrir næsta kennslutímabil.

Að endingu fól nefndin formanni skólanefndarinnar að beina áleiðis til Stjórnarráðs Íslands fyrr nefndum kennarastöðuumsóknum ásamt meðfylgjandi skjölum þar á meðal meðmælum skólanefndarinnar.

Árni FilippussonOddg. Guðmundsson Jes A. Gíslason

Með þeirri athugasemd að jeg álít að sjálfsagt hefði verið að augýsa skólastjórastöðuna og reyna að fá lærðan

Bls. 70

og duglegan mann, helst kandidat, þar að jeg tel að skólastjóri verði, ef vel á að vera að hafa nokkra yfirburði yfir aðra kennara skólans.

Tel Pál Bjarnason vanta flest til þess að geta talist hæfur til að stýra svona stórum skóla ekki síst ef unglingaskóli yrði settur hér á stofn.

Gunnar Ólafsson

Árið 1920, laugardaginn 10. júlí hjelt skólanefndin fund með sjer að Ásgarði.

Allir skólanefndarmennirnir voru mættir.

Var þar og þá tekið fyrir:

1. Að skrifa undir 2 reikninga skólans n. l. annan fyrir tímabilið frá 1. okt. til ársloka 1919 og hinn fyrir skólaárið 1919/1920 og að skrifa undir prófskýrslur skólans um aðalpróf 1920.
2. Að athuga áætlun yfir viðgerðir o.fl. á skólahúsinu utan og innan. Var áætlunin gerð af þeim Ágústi Árnasyni, Magnúsi Ísleifssyni og Engilbert Gíslasyni og var hún alls að upphæð kr. 20.765.00

Eptir nokkrar umræður kom nefndin sjer saman um að leggja til við bæjarstjórnina að hún ljeti framkvæma viðgerðirnar fyrir xxx haust, samkvæmt því sem áætlunin gerir ráð fyrir, þó svo að málning skólans hið innra yrði látin vera á hakanum, ef það álitist ókleift, en taldi sjálfsagt að láta hið bráðasta framkvæma þær viðgerðir sem nauðsynlegar eru til að verja skólahúsið bersýnilegum skemmdum.

Nefndin kom sjer einnig saman um að mæla með því við bæjarstjórnina að Magnús trjesmiður Ísleifsson yrði ráðinn til þess að sjá um og hafa framkvæmd verksins með höndum, ef hann yrði fáanlegur til þess.

Fleira fjell ekki fyrir fundinn. Fundi slitið.

Árni Filippusson Jes A. Gíslason

Oddg. Guðmundsson H. Gunnlaugsson

Gunnar Ólafsson

• Efnisyfirlit: Barnaskólinn í Vestmannaeyjum 1880-1930