Blik 1967/Jónas skáld Þorsteinsson, IV. hluti

Efnisyfirlit Bliks 1967

ÞORSTEINN Þ. VÍGLUNDSSON:

Jónas skáld Þorsteinsson

Æviágrip og nokkur ljóðmæli

(4. hluti, lok)

Á ýmsum stundum lét Jónas skáld hugann reika um liðnar lífsstundir. Endurminningarnar voru oftast nær dökkar, sárar, beiskar. Eitt sinn kvað hann, er hann minntist þrautastunda sinna:

Út á lífsins ólgusjó

einatt djarft ég reri,

happadrátt ég hlaut ei þó

heims í nauðaveri.

Hverfist tímans harða röst

heims í nauðaveri,

bátinn hennar bylgjuköst

brutu á ólánsskeri.

Lendi ég við lífsins höfn

loksins brotnum kneri,

hrakinn yfir heljardröfn

heims úr nauðaveri.

Veröldin var skáldinu nauðaver. Það hefur því miður æðioft verið mörgum gáfnabræðrum hans á þessu landi.
En ef til vill átti Jónas skáld Þorsteinsson það Högna Sigurðssyni í Vatnsdal hér í Eyjum meira að þakka en öllum öðrum, að hann náði andlegri heilsu sinni aftur 1897 og hélt henni síðan til aldurtilastundar. Þá tók þessi gáfaði og skilningsríki Eyjasonur skáldið undir væng sinn, ef svo mætti orða það, orkaði til bóta og endurvakti von og trú á lífið. Síðan er þessi vísa, sem skáldið orti og kvað í léttum tóni:

Á mig sækir ólánsfár,

aldrei sést ég glaður;

Högna bregðast heillaspár,

þótt hann sé góðviljaður.

En reyndin varð einmitt hin gagnstæða. Með góðviljanum og mannlundinni, sem glædd var guðsloga, megnaði Högni að veita þá lækningu, sem lyf og aðrir læknadómar megnuðu ekki. Eru þessa ekki mörg dæmin?

MEIRA LJÓS

Minn ljúfi vinur! Ljóssins dís

mig lúinn gleður títt,

og þrátt í dáum draumi

hún dillar mér svo blítt.

En þegar bregð ég blundi,

mér blæðir hjartans und,

því unaðsmynda himnesk hnoss

er horfin mér um stund.

Það skyggja tíðum skýjatjöld

á skæra unaðssól

og blóm í brjóstum manna,

þá brestur líknarskjól.

Á heimsins nauðahjarni

ei hlýnar lífsins rós;

hún á sinn rétt að þróast þó

og þráir yl og ljós.

Þrátt skyggist drottins dýrðarljós

á dögum syndugs manns,

því villugjarnt oss verður

á vegi sannleikans,

og sálir þreytu þjáðar

á þyrnum stráðri braut

til hvíldar leita hælis sér

við hverfileikans skaut.

Æ, mildi faðir! Meira ljós!

Því myrk er þessi öld.

Þinn himinn heiður skíni

á harma vorra fjöld.

Þitt ástarauglit blíða

lát oss í trúnni sjá

og ljóssins hallar ljóma skraut,

sem lýsa enginn má.

Á PÁSKADAG

Guðdóms dýrðar sólna sól

signist frelsuð öndin.

Sveipast dauðans sorta-pól

sigurgeisla böndin.

Ljóma birtir lífsins hvel,

ljósið dauðann þýðir.

Dáðlaus hímir döpur Hel,

drottins boði hlýðir.

Gæzkan lifir, guðson kær,

grafinn himnablómi.

Augljós verður unaðsskær

upprisunnar ljómi.

Villumyrkrið dapurt dvín

dróttum sannleiksgjörnum.

Unaðsljós um eilífð skín

öllum drottins börnum.

Dauðans birtir dimmu spor

dagur upprisunnar,

senda þangað sæluvor

sætir lífsins brunnar.

Þennan líkam saurgar synd,

sem til jarðar dettur.

Æðri, dýrðleg, eilíf mynd

upp af honum sprettur.

Það má veita þjóðum ró,

þar og krafta hvetja,

að með oss lifði, leið og dó

ljóssins sigurhetja.

Í DÖGUN

Kom blessuð sól með árdagsyl,

við auglit þitt ég gleðjast vil.

Þín heilög mynd er hjartakær,

því hún er unaðsskær;

þú hrífur oss frá sorgaseim

í sæluríkan dýrðarheim,

því hvar sem vér þitt lítum ljós

skín lífsins bjarta rós.

Þú kallar lífið fram úr fold

og frjóvga gjörir dauða mold,

því guðdómsandi gæzku hýr

í geisla þínum býr.

Þú gulli skýrðir blóm og björk

um byggðir, fjöll og eyðimörk

og laugar allt með líknaryl

á láði, sem er til.

Hve gleðjast má ég sérhvert sinn

við sælan dýrðar bjarma þinn.

Þú átt mitt líf, - ég elska þig,

sem endurnærðir mig.

Og nær mín hérvist enda á

ég óska mér að svífa þá

á geislum þínum glæsta braut

í guðs míns friðarskaut.

KVÖLD

Höfuð mitt á hægum dún

hafi værðir góðar

og dula nemi draumarún,

sem dísir rista fróðar, -

unz röðull roðar tind

og guðdómlegri geislaveig

hin gullna dreifir mynd;

ég fer þá út og tek mér teig

úr tærri himinlind.

Eins og ljóssins unnir frá

upp heimsveldi streyma,

aldinblóma angan má –

æðri drottins heima –

andans ilman ná.

Æðstu lífsins ósk ég næ,

ef ég vesall má,

drottins sæta dýrðarblæ

daglega andað fá.

VEÐURBLÍÐA

Trauðla ennþá tekur rýrð

tíðar blíðu megin.

Himinblámans heilög dýrð

hvergi verður orðum skýrð,

morgunroða rósaböndum dregin.

Engill drottins unaðsblítt

andar mér á kinnum;

vestanáttar blær, sem blítt

barna máli hjálpar títt;

hann mitt signir höfuð þúsund sinnum.

Hverfileikans endar önd –

annar lýsir dagur.

Dýrðar himins dregst um tjöld,

dauðans fyrir handan kvöld,

sælu lífsins sólarroði fagur.

HERHVÖT

Sungið á bindindisfundi í Norðfirði 1890.

Bakkus, þú ert böli valdur,

brenni' á þér vor tár!

Vorri þjóð um allan aldur

eitruð bjóstu sár.

Ránum fé af rekkum tættir,

ristir þeim svo níð;

saklaust brjóst þú sárast grættir, -

svei þér fyrr og síð.

Æðstu landsins óskamegi,

öll sem harmar þjóð,

hraktir þú á láð og legi,

laptir þeirra blóð.

Jónas, Kristján, - finnum fleiri, -

felldir þú í val.

Hitnar því vor hjartadreyri;

hefna þeirra skal.

Mæddri tíðum móður tókstu

málung hinzta frá;

hennar með því harma jókstu

hungruð börn að sjá.

Þó er verst af þessum málum:

Þú hvern rýfur eið,

tryggðir slítur, týnir sálum,

tapar dyggðaleið.

Heyrið tímans heróp gellur

hátt í hverjum tind;

þyngri engin þruma svellur

þrúðgri himinlind.

Finnið ekki ferðamóðinn

færast hjörtun í?

Hefði forna hetjuþjóðin

hræðst við slíkan gný?

Stígum vér á stokka, bræður,

strengjum þannig heit:

„Brátt skal rekinn Bakkus skæður

brott úr frónskri sveit.“

Móðurlandsins freyjan fríða,

fylgdu máli því.

Það er allt eins þrek og blíða

þínu brjósti í.

TIL MATTHÍASAR JOCHUMSSONAR

Garpur skarpur gígjuslög

gjörir í bezta lagi.

Ólu þennan óskamög

Ísafold og Bragi.

Slíkan finna má ei mann,

menn þó leita vildu.

Eðalborinn öðling þann

allir heiðra skyldu.

Allt er mærings óðarspjall

unaðsfágað ljóma,

andans líf og ómur snjall

uppheims dýrðar hljóma.

Skáldið góða Garðarsströnd

getur frægð og sóma,

er þess líta önnur lönd

andans helgidóma.

ÍSLAND

Þú falda skautar fríð og há,

hin fjallaprúða eyjadrottning,

þér færðu goðin fórn með lotning

og guðastólum gengu frá.

Með góðri Freyju gyllti dali;

þig gæddi Óðinn kappavali;

þér lagði Bragi hörpu í hönd,

er hetjur sáu þína strönd.

Þinn hástóll yzt við himingátt

í hafís - köldum - geimi stendur,

þars rammefld hamast Rán við strendur,

svo klettadrangar kveina þrátt.

En hvar mun svanur syngja fegra,

og sýnið himins prýðilegra?

Hvar verður heims í villtum glaum

eins værum haldið æskudraum?

Á SUMARDAGINN FYRSTA

Lýði gleðja lífsins jól, -

létt er vetrardrunga.

Í geislabaði gullin sól

grasið laugar unga.

Það má reifað síðan sjá, -

svona er drottinn góður. –

Bráðum þroska blómin ná

á brjóstum sinnar móður.

HAUSTSTÖKUR

Fannir stækka, freyðir hrönn,

fenna góðar vonir senn;

sannarlega bjargarbönn, -

brenni helzt þó skorti menn.

Mjöllin kæfa mengi vill,

mollan þyngist eigi holl.

Tröllum hæfir tíðin ill,

tollir hríðin þeim við koll.

Leynir sunna ljóssins hrönnum,

lokast brunnur himinyls.

Varla grunnum fá í fönnum

fleinarunnar slyddu byls.

Fölvarós í kuldaklóm

kreystir grimmur vetur,

en guðs náðar blessuð blóm

bliknað aldrei getur.

Út um hóla grimmdargjóla

gullið fjólu hefur máð.

Hverfur sól, en nú er njóla

nærri jólum skrauti fjáð.

HAUST

Haustar í dölum

með blómskreyttum bölum

og brumfagra skóga.

Grösunum fölum

í gammsanda svölum

má gaddurinn óga.

Hætt er vér kölum

með holdlegum kvölum

og hugarkröm nóga.

Ljúfa von ölum,

að ljóssins frá sölum

oss líkn muni fróa.

Finn ég æ betur

að færist að vetur

forlaga minna

Líkamatetur

ei gagn unnið getur

og glapin er sinna.

Örbirgðin hvetur,

en eymdin mig letur

til auðlegðar vinna.

Enginn það metur,

hvað armóður étur

margt áformið svinna.

HAUSTIÐ 1917

Heimsstyrjöldin fyrri (1914-1918) hefur þjáð mannkynið í þrjú ár, þegar þetta ljóð er ort:

Við skulum, lyngormsvallar slóð,

velja slyngast lag við óð;

Það má yngja þrotinn móð,

þegar klingja fögur ljóð.

Margt á seiði orðið er,

öllum leiðast tíminn fer;

gæfu sneyðir gjörðan hér

guðareiði köllum vér.

Höldar fengið hafa mát,

hnignar gengi, minnkar stát;

er á mengi fallið fát,

finnst ei lengur hyggja kát.

Refsar veröld sjálfri sér,

syndin þvera dóminn ber.

Ægir mér að inna þér

allt sem skera hjörtun fer.

Kulnar gróður kristninnar,

kærleikssjóður veraldar;

dansa um slóðir dreyrugar

djöfulóðar þjóðirnar.

Friði spottast öldin að,

allt, sem gott er, fótum trað.

Sefur drottinn? - Sýnist það!

Satan glottir veröld að.

Dýrðleg kirkja dáð ei ber

dyggð að styrkja, - því er ver!

Grimmdin Tyrkja göfgast fer,

guðlaust myrkur hrósar sér.

Reynum flug þeim raunum frá

rýrum hugarvængjum á;

trauðla duga mærðin má,

mest er bugar neyð og þrá.

Við skulum ræða' um veðrin hörð,

varla stæð á frónskri jörð;

hriktir svæði' - og grundargjörð

gýs með æði' um fjallaskörð.

Flestir hýrast inni' í yl,

af sér stýra norðan byl;

kúra hlýr í kör ég vil,

kuldi býr fyrir utan þil.

Frostið bítur helju hart,

hríðar þýtur élið margt,

fannir lýta foldarskart,

fellur ýtum tíðin vart.

Himins skyggir bláu brá.

Börnin þiggja ljós að fá.

Spila glyggur Grýlu á,

greyið liggur þá á skjá.

Látum grímu leika sér

lítinn tíma að stjörnu hér.

Móðir híma megum vér,

minnkar skíma, - kvöldað er.

Gjaldahólið eygló á,

alda hjól hún knýja má;

halda' í bólið fljótt vill fá

faldasólin ung og smá.

Þá skal kvæðið þagna skjótt,

það er bæði stirt og ljótt.

Lofi í næði sætt og rótt

seljan klæða hverja nótt.

Hana dreymi unaðsauð -

æðri heima daglegt brauð. –

Dýrðargeim, sem drottinn hrauð,

drósin sveimi frí við nauð.

Fauskur „kallinn“ orðinn er,

óðarspjall sem flytur þér;

þreyttan skalla beimur ber,

bráðum hallar klumsa sér.

Það vill enginn þennan brag,

þótt gullstrengja - hörpuslag

syng'ann mengi sérhvern dag,

samt ég fengi hryggjar nag.

Barnagælan hættir hér

helzt sem fælu þvætting ber, -

en þó hæla ætti mér,

ef hún skælur bætti þér.

HUGLEIÐING Á FERÐ UM NÓTT

Ég er sem barn og skoða megin skara,

sem skautið auðga náttúrunnar ber.

En hvaðan kom ég? Hvert er ég að fara?

Minn hugur spyr, en svar ei fengið er.

Í gegnum myrkrið leiftra stjörnuljósin

og lífi mínu vekja himinþrá,

og hverfulleikans reglu táknar rósin,

sem rís og fellur jarðargrundum á.

Ég þreifa á og því ég trúa kunni,

í þeirri skoðun sæla veitist mér,

því auglit guðs í allri náttúrunni

við anda mínum brosir hvar ég er.

Frá guði sérhver geisli lífsins stafar,

og guði þjónar tilverunnar heild.

Til guðs er allt, þó gjarnan ekki án tafar,

en guð mun hefja lífsins neðri deild.

SJÓFERÐARSÁLMUR

Á djúpið ræ ég drottinn kær

með djörfung fyrir kraftinn þinn.

Ef býður þú, þá blíðkast sær

og bátinn ekki skaðar minn.

Ef hasta þú á vindinn villt,

þá verður kyrrð um land og sjá,

og himinbráin hýr og stillt

oss hermir þinni gæzku frá.

Ég leita hafsins auðlegð að,

sem öllum gafst til líknar þú.

Ég veit ei henni vísan stað,

ég verð að þreyta bæn í trú.

Ó, drottinn gef mér daglegt brauð,

sem duga má til bjargar mér.

Ég fel þér lífið, lán og auð,

í lífi' og deyð ég treysti þér.

Ekkjan Rósa Bjarnadóttir, sem bjó í Hvammi í Mjóafirði á árunum 1880-1887 og missti mann sinn, Jón Hermannsson það ár, varð aftur fyrir sárri sorg þrem árum síðar, er hún missti tvö börn sín sama haustið, 1890. María Ingibjörg dóttir hennar lézt 15. nóvember, þá 8 ára gömul, og Hermann sonur hennar 18. des. sama ár, 23 ára.
Jónas skáld orti þetta ljóð í nafni móðurinnar henni til fróunar:

SYSTKININ HERMANN JÓNSSON OG MARÍA I. JÓNSDÓTTIR

Hvað er lán og atgjörvi? Hvað er æskan blíð?

Himinperla fallandi, blóm í vetrarhríð.

Lífið manns er bóla á brimóðum ver

borin hörðum straumi á fjörbrotasker.

Hvað er það, sem friðlausu hjarta veitir ró?

Hvað er lífsins bjargráð í tímans ólgusjó?

Það er drottins svalandi sæta náðarlind;

sýnir hún oss lifandi Jesú dýrðarmynd.

Mér brunnu tár á kinnum og blæddi hjartans und.

Ég ber í fersku minni þá sáru raunastund,

bani þegar lífinu barna minna hratt,

blómi ættar sinnar þau voru, það er satt.

Það er satt, að atgjörvi var þeim lánað bezt,

þrek og fegurð andans þau prýddi allra mest.

Undi ég við sælustu ellidagavon

um efnilega dóttur og mannvænlegan son.

Þannig fer oss aumum í þessum bernskuheim;

þykist taka gæfuna maður höndum tveim;

það er aðeins geisli, sem glitrandi deyr;

gleður snöggvast augað og sést ekki meir.

Ég heyri rödd, sem komin er himninum frá:

,,Hver, sem á mig trúir, mun ekki dauðann sjá.“

Fagna ég nú vissu, en framar ekki von, -

faðir himna kallaði dóttur mína' og son.

Friður sé með duftinu, - færi ég því tár.

Fylgja hlýtur lífinu tregi hjartans sár.

Finn ég þau svo sannlega fjarri þessum heim

fáguð lambsins blóði í sælunnar geim.

ÞANNIG BAÐ JÓNAS SKÁLD FYRIR PRESTINUM SÍNUM:

Gautur kjóla gæfukrans

guðs í skjóli beri;

æskusólar unaðsdans

andans bólin lýsi hans.

SLÉTTUBANDAVÍSA UM VORIÐ

Blómin fríðu þróast þétt,

þekur víðir hjalla

rómin blíða lóan létt

lætur tíðum gjalla.

Ekki er ég alveg viss um, að allir lesendur mínir viti einkenni sléttubandavísna, síður hinir yngri, en hana má kveða afturábak sem áfram með réttu rími og óbrenglaðri hugsun:

Gjalla tíðum lætur létt

lóan blíða róminn

hjalla víðir þekur þétt,

þróast fríðu blómin.

---

Sléttubandavísur vel

virðum, branda kveddu;

léttu andans þunga þel,

þína landa gleddu.

ÁHRIF VETRARINS Á SKÁLDIÐ

Vetrarnorn með hljóðahorn

hugann þorna lætur vorn;

jötunborna flægðar þorn

fótum ornar minnsta korn.

SLÉTTUBÖND:

Fellur tíðin ekki enn

eftir lýða högum;

gellur hríðin mögnuð; menn

mega kvíða dögum.

STÖKUR

EINLÆG ÁST

Hvað friðar lífið svo sem einlæg ást?

Og enn spyr ég: Hvað sízt í dauða brást?

Oft veitir auður vesalt líf þá stund,

en veikum fróar ástrík vinarmund.

SEINT FYRNIST FORN ÁST

Kærleiks ornar ljósið leynt

lífs í neyðarkælu;

ástin forna fyrnist seint,

fyrri þornar særinn hreint.

Hún er eilíft unaðsskin,

alvalds dýrðarljómi;

því ég feginn faðma vil

fjörs á vegi', er þungt ég styn.

Á FYRSTA SUMARDAG

Lýði gleður lífsins sól,

léttir vetrardrunga;

í geislabaði gullin sól

grasið laugar unga.

Það má reifað síðan sjá,

svona er drottinn góður;

bráðum þroska blómin ná

á brjóstum sinnar móður.

HAUSTKVÖLD

Ó, ég dáist út að sjá,

undraljós ei dvína,

himinsgljáum guðvef á

geislarósir skína.

Liljan frýs, en ljóðadís

líkinu heldur ræður.

Hreinar lýsa hálan ís

himins elda glæður.

Ó, hve dýrlegt er að sjá

upp á himinboga

hreinu glansa í heiði blá

helgan stjörnuloga.

En það helzt mér yndið fær

og undrun sálu fyllir,

er segulljósa-sían skær

sunnutjaldið gyllir.

ÞRÁIR SÓL

Eygló skær ég eina þig

eins og lífið þrái;

sigurgeislum signdu mig,

svo ég blessan fái.

---

Hrynur fram um hnattastig

hrönn af ljóssins brunni;

farðu máni að fela þig

fyrir sólgyðjunni.

---

Nóttin sjálf í felur flýr

felmtruð, - það við sjáum,

af því dagsins engill hýr

er á næstu stráum.

---

Heiðan stari ég himin á,

hygg að ljóssins gáttum.

Honum leikur bros um brá,

birtir af hýrudráttum.

Skáldið gekk fram hjá bóndabæ um nótt, og kemur honum þá í hug sjálfur bóndinn:

Bóndinn heima blundar nú

í bólinu holulausu;

sælt hann dreymir seims hjá brú

og setur upp nef á ausu.

Sláttur lét skáldinu illa:

Mætti ég líta aldrei orf,

enginn maður nefndi hrífu;

hvílíkt blessað heillahorf

og himinskin í mótgangsdrífu.

Steinn Jónsson kennari og Jónas skáld glettust títt og sendu þá hvor öðrum vísu:

Steinn er oft með stirða lund

og starir á lífið hissa,

af því rínar - eldagrund

engin vill hann kyssa.

Verkamaður á Nesi í Norðfirði var kunnur að kerskni við samstarfsmenn sína. Eitt sinn unnu þeir saman, verkamaðurinn og Jónas skáld, sem gekk daglega með gleraugu, er var ekki algengt þá. Verkamaðurinn erti skáldið og kallaði gleraugnaglám. Þá kvað það:

Þótt ég horfi gegnum gler

glöggskyggni að reyna,

sómakosti samt hjá þér

sé ég ekki neina.

Sögnin segir, að verkamaðurinn hafi þagnað. Ekki óskað eftir fleiri vísum, sem yrðu húsgangar þarna austur í fjörðum, eins og þessi varð.

Tvær einsetukonur gerðu hagyrðing heimboð af gömlum kunningsskap og báðu Jónas skáld að yrkja svo sem tvær vísur, sem þær þá flytti gestinum við komuna til þeirra. Hagyrðingurinn hét Jón.

1. k.:

Jóni lætur ljóðasmíði,

löngum kætir sprund og hal.

Hann er mætust húsaprýði,

honum sæti bjóða skal.

2. k.:

Vertu hingað velkominn,

vísna slyngur smiður;

senn í kringum sessinn þinn

sætur dyngjast niður.

Páll jökull Pálsson, sem fylgdi W.L. Watts yfir Vatnajökul þveran árið 1875, kynntist Jónasi skáldi á Austfjörðum. Páll fullyrti eitt sinn, er þeir ræddust við, að tilfinningar sínar væru ýmist heitar sem bál eða kaldar sem sjálfur Vatnajökull. Þá kvað skáldið:

Sami jökull, sem að frýs,

svellabrynju klæddur,

einatt heitum eldi gýs,

innan loga bræddur.

HEILRÆÐI

Falskan gimstein, ef þú átt

og þér svíður skaðinn,

fleygðu honum frá þér brátt

og finndu gull í staðinn.

Sigling og sjómennska var skáldinu unun:

Á SIGLINGU

Festir böndin fegin hönd.

Fram með strönd og boðum

súðaönd um sílalönd

siglir þöndum voðum.

Syndir márinn súða nú

sollið þara-inni;

blíður Kári, ber oss þú

beint í vararmynni.

Gefist leiði grund að ná,

gæfa þreyð er fengin;

valinn reiða vængi þá

vel út breiða skaltu sjá.

Reiðatjaldur reisir hlið

ránarfaldi móti.

Báran skvaldrar borðið við

barnakjaldur þungskilið.

Herðir sprettinn heim á leið

húnalétti jórinn

hægir þétta hugarneyð

hans ið netta renniskeið.

„STRENDINGUR“ HÉT BÁTUR SKÁLDSINS

Þegar Strending er ég á

út úr lending kominn,

gleðifjendur, þraut og þrá

þönkum venda mínum frá.

Svei því doði svæfir mann,

sá er gnoðablómi,

fer með voð um flyðrurann,

fær ei boði tekið hann.

Á dögum Jónasar skálds nutu sumir kaupmenn lítillar ástsældar með alþýðu manna þar austur í fjörðunum. Þeir virtust hafa öll ráð almennings í sínum höndum og þóttu harðdragir, illskeyttir og ágengir í meira lagi í viðskiptum við verkafólk og smærri útvegsbændur a.m.k.
Sumir þeirra lögðust til hinztu hvíldar með fálkaorðuna íslenzku á brjóstinu.
Hug almennings til kaupmanna túlkaði Jónas skáld með vísu þessari:

Kaupmenn véla og kúga þjóð,

köldum þela beita,

svíkja, stela, sjúga blóð,

söfn í pelann reyta.

Um margra ára bil og fram yfir aldurstilastund Jónasar skálds Þorsteinssonar var líkkistusmiður á Nesi í Norðfirði Páll Markússon, faðir tónlistamannsins Helga heitins Pálssonar.
Jónas skáld sendi eitt sinn Páli líkkistusmið tvær stökur. Þá mun skáldið hafa grunað, að það ætti ekki langt eftir. Á þeim árum voru líkkistur ætíð málaðar svartar og silfurlitaðir málmkrossar stóðu upp af skrúfum þeim, sem héldu kistulokinu.
Jónas skáld hafði hugsað sér kistuna sína málaða hvíta. Hann sendi því líkkistusmiðnum þessar stökur:

Fögur héðan ferðin er,

flestir svo á líta.

Kæru bræður, krítið þið

kistuna mína hvíta.

Það skal nýjung það að sjá

þar á grafarfundi.

Krossinn rauði ofaná

all-vel fara mundi.

Norðfirðingar segja mér, að farið hafi verið að ósk skáldsins í þessum efnum og síðan hafi hvíti liturinn tíðkazt þar á líkkistum.

MIKIÐ FAGNA ÉG MÍNUM DAUÐA

Mikið fagna ég mínum dauða,

miskunnsami Jesús minn.

Heimtu mig úr haldi nauða

heim í dýrðar bústað þinn,

svo ég megi sjá þig bert,

sem að guðdómsljómi ert;

maður þó af meyju fæddur,

mætti guðs og speki gæddur.

Þú ert sól í sannleiksheimi,

svalalind og náðarskjól.

Hátt í dýrðar-geislageimi

guðdóms tignar áttu stól.

Á þig hrópar andi minn

eins og barn á föður sinn;

brjóstið þá af böli stynur,

bróðir minn og einkavinur.

Júlíus Rafn, tengdafaðir Ísleifs Högnasonar fyrrv. kaupfélagsstjóra hér í Vestmannaeyjum, var hagorður vel og greindur. Hann kynntist Jónasi Þorsteinssyni skáldi þau árin, sem Júlíus Rafn dvaldist á Austfjörðum.
Eitt sinn sendi hann Jónasi skáldi þessi tvö erindi:

Komstu til að kæta sál,

kvæðaskáldið góða;

eld og stál en ekkert prjál

áttu til að bjóða.

Þú átt gnótt af guðamóð,

gnægð af þrótt að stríða;

kraft þú sóttir krists í blóð,

er kvalir mátti líða.

(Hinar kirkjulegu heimildir að efninu í greinarkorn þetta kannaði fyrir mig sveitungi minn Sigurður Helgason rithöfundur mér til léttis og tímasparnaðar. Kann ég honum beztu þakkir fyrir).

Til baka