Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1969/ Af blöðum Jóhanns Gunnars Ólafssonar
Skipsáróður
Gat verið mishár eftir atvikum og samningum. Þannig var hann á áttæringnum Ebeneser hákarlavertíðina 1856 einn ril fjórir ríkisdalir. Þá var formannskaup 12 ríkisdalir. Magnús Oddsson var þá formaður á skipinu.
Vatnsból undir Stóru-Löngu
Undir StóruLöngu hefur áður verið vatnsból fyrir verzlanir og skip þau, sem hingað hafa komið, og áttu kaupmenn þar tvö stórkeröld, er tóku mgi tunna, til að taka við vatni því, er þar drýpur niður úr berginu, en nú er þar aðeins eitt slíkt kerald táfúið og nær dottið í stafi, og gám nú í sumar leið aðeins tollað í því 2-3 tunnur af vatni í senn. Lítur því út fyrir, að kaupmenn ætli sér eigi að nota vatnsból þetta framvegis, enda hafa þeir nú allir komið upp stórum, múruðum brunnum, hver við sinn verzlunarstað, sem sjaldan mun þurfa að þrjóta vatn.
Úr bréfi ábúenda Vilborgarstaða til sýslumanns Vestmannaeyja, dags. 16. desember 1889.
Frakkneskir skiptapar
Við Vestmannaeyjar strönduðu tvö frönsk fiskiskip árið 1888, Jeanne Berthe og Agneau de Dieu, en Marie Valentine sökk í námunda við Eyjarnar.
Skipshafnirnar björguðust og dvöldust í Eyjum þangað til skipsferð féll. Varð af þessu mikill kostnaður, sem sýslumaður varð að inna af hendi, en síðan var innheimtur í Frakklandi.
Skipshöfn á hverju skipi var 18 manns.
Hákarlaveiðar
Voru lengi vel stundaðar í Vestmannaeyjum á opnu skipunum. Samkvæmt skiptabók Garðsverzlunar yfir hákarlalifur gengu þessi skip, sem við hana skiptu, ril hákarla árið 1875: Neptúnus, Haffrú, Gideon, Enok, Svanur Mýrdælingur, Æolus og ennfremur þilskipið Olga.
Skipri voru þannig, að spíralagjald var dregið frá óskiptum afla, en eftirstöðvar skipmst þannig, að formaður skipsins fékk tvo hluti, skipið sjö, en hásetar einn og prestur einn hlur. Skipti voru þessi á afla Gideons 8. apríl 1875: Aflinn var 6 runnur og 14 pottar af hákarlalifur, en spíralagjald kr. 1.20.
Hluturinn var kr. 6.87 og skiptist svona: 1 hlut Guðmundur í París 1„ Hannes í Kastala 1„ Jóhannes í Hólakoti 1„
Guðmundur á Fögruvöllum 1 hlut Klemus
1 „ Sigurður á Steinsstöðum
1 „ Guðmundur Þórarinsson
1 „ Gísli Stefánsson
1 „ Týli í Norðurgarði
1 „ Uni Runólfsson
1 „ Jósef Valdason
1 „ Eiríkur á Fossi
1 „ Ólafur í Litlakoti
2 hluti Árni Diðriksson (formaðurinn)
1 hlut Jón Jónsson í Gvendarhúsi
1 „ Guðmundur í Hólmahjáleigu
7 hluti skipið
1 hlut prestur. fktri ferð gerði Olga 7. maí 1875. Afli var 42 tunnur af hákarlalifur á 24 kr. tunnan, samtals kr. 1.008,00. - Spítalagjald var kr. 8,40. En skiptin urðu þannig:
2 hluti Guðmundur í Sjólyst . . . 142.80
1 hlut Jósef Valdason 71.40
1 „ Árni Diðriksson 71.40
1 „ Árni Einarsson 71.40
1 „ Jón í Gvendarhúsi 71.40
1 „ Gísli Stefánsson og Ingim. 71.40
7 hluti skipið 499.80
Hvalreki
Eins og yður er kunnugt, herra sýslumaður, eru prestinum hér á Vestmannaeyjum, meðal annars ætlaðar til uppeldis 7 jarðir er svo nefnast 4 á Ofanleiti, 3 á Kirkjubæ, og sem beneficiarius hefur hann öll afnot þessara jarða og hlunninda þeirra, er þeim fylgja. Mér getur ekki betur skilizt en svo sé, þar sem á annan bóginn engin undantekning er gjörð, er svipti þessi beneficia - Ofanleiti og Kirkjubæ nokkrum réttindum, og fresti á hinn bóginn er gjört að embœttisskyldu að sjá um, að ekkert gangi undan frestakallinu eða jörðum þess.
Sem beneficiarius og usufructuarius þessara jarða leyfi ég mér því að krefjast, að mér verði skipt tiltölulegum hlut eftir jarðarmegni af landshlur þeim, sem landeiganda ber af hval þeim, sem var róinn í land hér í gær. Ég vil nefnilega ekki selja minn hluta af landhlutnum á uppboði eða við verði, en ætla mér að hagnýra mér hann öðruvísi.
Ofanleiti í Vestmannaeyjum 31. ágúst 1888.
Stefán Thordersen Til sýslumannsins í Vestmannaeyjasýslu.