68.779
breytingar
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
(9 millibreytingar ekki sýndar frá 3 notendum) | |||
Lína 1: | Lína 1: | ||
== Læknisembætti stofnað í Vestmannaeyjum == | == Læknisembætti stofnað í Vestmannaeyjum == | ||
Íbúar Vestmannaeyja sendu beiðni til yfirvalda árið 1820 um að þeim væri sendur læknir og var íslenskur læknir, [[Ólafur Thorarensen]], sendur. Hann vildi hins vegar ekki setjast að í Vestmannaeyjum en skrifaði skýrslu til yfirvalda um hvað bæri að gera til að bæta ástandið. Tillögur hans voru á sömu nótum og tillögur Klogs en sem fyrr var ekki farið eftir þeim. Landlæknir, Jón Thorstensen og stiftamtmaður Hoppe, gerðu þá tillögu til yfirvalda um að stofnað yrði sérstakt læknisembætti í Vestmannaeyjum og var það samþykkt af konungi 6. júní 1827. Þar sem erfiðlega gekk að fá lækni var ákveðið að ef danskur læknir fengist til starfans og sæti í sex ár fengi hann embætti í Danmörku að því loknu. Fyrsti héraðslæknirinn, [[Carl Ferdinand Lund]], kom til starfa árið 1828 en síðan komu þeir hver af öðrum, [[Carl Hans Ulrich Balbroe]], [[Andreas Steener Iversen Haaland]], [[August Ferdinand Schneider]] og [[Philip Theodor Davidsen]], sem lést í embætti árið 1860 eins og Lund hafði gert tæpum 30 árum fyrr. Ekkert hafði breyst í Vestmannaeyjum þrátt fyrir komu læknanna en þeir gerðu sér betur grein fyrir vandamálinu og voru með tillögur til úrbóta. | Íbúar Vestmannaeyja sendu beiðni til yfirvalda árið 1820 um að þeim væri sendur læknir og var íslenskur læknir, [[Ólafur Thorarensen (læknir)|Ólafur Thorarensen]], sendur. Hann vildi hins vegar ekki setjast að í Vestmannaeyjum en skrifaði skýrslu til yfirvalda um hvað bæri að gera til að bæta ástandið. Tillögur hans voru á sömu nótum og tillögur Klogs en sem fyrr var ekki farið eftir þeim. Landlæknir, Jón Thorstensen og stiftamtmaður Hoppe, gerðu þá tillögu til yfirvalda um að stofnað yrði sérstakt læknisembætti í Vestmannaeyjum og var það samþykkt af konungi 6. júní 1827. Þar sem erfiðlega gekk að fá lækni var ákveðið að ef danskur læknir fengist til starfans og sæti í sex ár fengi hann embætti í Danmörku að því loknu. Fyrsti héraðslæknirinn, [[Carl Ferdinand Lund]], kom til starfa árið 1828 en síðan komu þeir hver af öðrum, [[Carl Hans Ulrich Balbroe]], [[Andreas Steener Iversen Haaland]], [[August Ferdinand Schneider]] og [[Philip Theodor Davidsen]], sem lést í embætti árið 1860 eins og Lund hafði gert tæpum 30 árum fyrr. Ekkert hafði breyst í Vestmannaeyjum þrátt fyrir komu læknanna en þeir gerðu sér betur grein fyrir vandamálinu og voru með tillögur til úrbóta. Davidsen var læknir á því tímabili sem Schleisner kom og gerði úrbætur á ginklofavandamálinu. Hann vildi að sú fæðingaraðstaða sem komið hefði verið upp í Landlyst væri betur nýtt og jafnvel notuð til almennrar hjúkrunar. Danska stjórnin studdi Davidsen í sjúkrahúsbyggingu en landsmenn og eyjamenn stóðu gegn honum, og varð því ekkert úr sjúkrahúsbyggingu á sjötta áratug 19. aldar. | ||
== Ginklofinn í Vestmannaeyjum == | == Ginklofinn í Vestmannaeyjum == | ||
Lína 7: | Lína 7: | ||
Eitt mesta heilbrigðisvandamál í sögu Vestmannaeyja er ginklofinn. Í áraraðir dó meirihluti ungbarna úr ginklofa og það var ekki fyrr en Danir sendu ungan lækni til Eyja, sem að lausn fannst á þessum hræðilega sjúkdómi. Á tiltölulega stuttum tíma var sjúkdómnum útrýmt. Læknirinn [[Peter Anton Schleisner]] kom árið 1847 og fann hann fljótlega rót vandans. | Eitt mesta heilbrigðisvandamál í sögu Vestmannaeyja er ginklofinn. Í áraraðir dó meirihluti ungbarna úr ginklofa og það var ekki fyrr en Danir sendu ungan lækni til Eyja, sem að lausn fannst á þessum hræðilega sjúkdómi. Á tiltölulega stuttum tíma var sjúkdómnum útrýmt. Læknirinn [[Peter Anton Schleisner]] kom árið 1847 og fann hann fljótlega rót vandans. | ||
== | == Ígerðir hjá fiskverkunarfólki == | ||
Eftir 1906, er vélbátaútgerð hófst, batnaði afkoma fólks og húsakostur einnig, en þá bættist við nýtt vandamál. Fylgifiskur velmegunar var fiskúrgangur sem erfitt var að kom í lóg. Fiskhús voru reist á pöllum út í höfnina. Voru þau hús kölluð [[Pallakrær]]. Menn gengu örna sinna undir pöllum. Háflæðið sá svo um hreinsunina. Sjór til þvotta á fiski var dreginn upp um gat á króargólfi. Engan þarf að undra að menn voru meira og minna frá vinnu vegna ígerða og handarmeina. | Eftir 1906, er vélbátaútgerð hófst, batnaði afkoma fólks og húsakostur einnig, en þá bættist við nýtt vandamál. Fylgifiskur velmegunar var fiskúrgangur sem erfitt var að kom í lóg. Fiskhús voru reist á pöllum út í höfnina. Voru þau hús kölluð [[Pallakrær]]. Menn gengu örna sinna undir pöllum. Háflæðið sá svo um hreinsunina. Sjór til þvotta á fiski var dreginn upp um gat á króargólfi. Engan þarf að undra að menn voru meira og minna frá vinnu vegna ígerða og handarmeina. | ||
Lína 19: | Lína 19: | ||
Tæring var viðloðandi og 1923 gaus upp taugaveiki og var þá bent á óhollustu brunnvatns. | Tæring var viðloðandi og 1923 gaus upp taugaveiki og var þá bent á óhollustu brunnvatns. | ||
== Heilsuverndarstöð == | |||
Heilsuverndarstöð var komið á laggirnar árið 1938 og var það héraðslæknirinn [[Ólafur Ó. Lárusson]] sem kom því að. Á stöðinni fór fram berklaeftirlit. Bágt húsnæði háði lækninum og hjúkrunarkonu, en lítið var gert í aðstöðuleysinu. Það var ekki fyrr en bæjarráð samþykkti að kaupa [[Arnardrangur|Arnardrang]] að hjólin fóru að snúast. Arnardrangi var breytt og voru íbúðir lækna og hjúkrunarfræðinga í rishæð, heilsuvernd á miðhæð og nuddstofa á neðstu hæð. Þar hafði [[Emma á Heygum]] nuddstofu ásamt íbúð. Í Arnardrangi fór fram heilsuvernd og almenn lækningastarfsemi til 30. maí 1971, þegar starfsemin var flutt í nýja sjúkrahúsið. | |||
== Læknatal == | |||
=== Héraðslæknar === | |||
# [[Carl Ferdinand Lund]] 23. janúar 1828 - 4. desember 1831 | |||
# [[Carl Hans Ulrich Balbroe]] 7. desember 1832 - 30. september 1839 | |||
# [[Andreas Steener Iversen Haaland]] 1. febrúar 1840 - 27. apríl 1845 | |||
# [[August Ferdinand Schneider]] 28. júlí 1845 - 2. september 1848 | |||
# [[Philip Theodor Davidsen]] 30. júlí 1852 - 1860 | |||
# [[Magnús Stephensen]] 11. október 1863 - 12. febrúar 1865 | |||
# [[Þorsteinn Jónsson (héraðslæknir)|Þorsteinn Jónsson]] 21. september 1865 - 30. september 1905 | |||
# [[Jón Rósenkranz]] 1. október 1905 - 30. júní 1906 | |||
# [[Halldór Gunnlaugsson]] 1. júlí 1906 - 16. desember 1924 | |||
# [[Páll V. G. Kolka]] 17. desember 1924 - 30. júní 1925 | |||
# [[Ólafur Ó. Lárusson]] 1. júlí 1925 - 1. júlí 1951 | |||
# [[Baldur Johnsen]] 1. júlí 1951 - 1. október 1960 | |||
# [[Henrik Linnet]] 1. október 1960 - 1. ágúst 1964 | |||
# [[Þórhallur B. Ólafsson]] 1. ágúst 1964 - 1. júní 1966 | |||
# [[Örn Bjarnason]] 1. júní 1966 - 1. ágúst 1974 | |||
=== Læknar [[Franski Spítalinn|Franska Spítalans]] === | |||
* Halldór Gunnlaugsson 1907-1924 | |||
* Páll V. G. Kolka desember 1924 - 1. júlí 1925 | |||
* Ólafur Ó. Lárusson 1925 - 1928 | |||
=== Læknar Gamla Spítalans === | |||
* Ólafur Ó. Lárusson 1928 -1930 | |||
* Páll V. G. Kolka 1930 - 1934 | |||
* [[Einar Guttormsson]] 1934 - 1971 og 1972 - 31. janúar 1973 | |||
* [[Einar Valur Bjarnason]] 1972 - 1973 | |||
== Sjá einnig == | |||
* [[Vatnsskortur]] | |||
* [[Landlyst]] | |||
* [[Taugaveiki]] | |||
* [[Gamli spítali]] | |||
* [[Sjúkrahús Vestmannaeyja]] | |||
{{Heimildir| | |||
* Haraldur Guðnason. ''Við Ægisdyr: Saga Vestmannaeyjabæjar í 60 ár.'' I. bindi. Reykjavík: Vestmannaeyjabær, 1982. | |||
}} | |||
[[Flokkur:Saga]] | [[Flokkur:Saga]] |