11.675
breytingar
„Vélbátaútgerð“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| (5 millibreytingar ekki sýndar frá 2 notendum) | |||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
[[Mynd:Arabatur.jpg|thumb|200px|Árabátar voru ekki framtíðin og voru það vélbátar sem koma skyldi.]]Árið 1904 markaði tímamót í útgerðarsögu Vestmannaeyja því að þá var fyrsti vélbáturinn fenginn til Eyja. | [[Mynd:Arabatur.jpg|thumb|200px|left|Árabátar voru ekki framtíðin og voru það vélbátar sem koma skyldi.]] | ||
Eros, sem oftast var kallaður Rosi, uppfyllti ekki þær væntingar sem gerðar voru og var ekki gerður út til fiskveiða. | {{Snið:20.öld}} | ||
Árið 1904 markaði tímamót í útgerðarsögu Vestmannaeyja því að þá var fyrsti vélbáturinn fenginn til Eyja. Hann var smíðaður í Reykjavík af Páli Þorkelssyni, skipasmið og var 3,5 tonn að stærð. Í Eyjum var sett í hann 6 hestafla vél af Möllerupsgerð. Báturinn fékk nafnið [[Eros]] og einkennisstafina VE 79. Eigendur hans og upphafsmenn að þessari tilraun voru [[Gísli J. Johnsen]] kaupmaður, [[Sigurður Sigurðsson í Frydendal|Sigurður Sigurðsson]] í [[Frydendal]], sem var formaður á bátnum og [[Ágúst Gíslason]] frá [[Valhöll]] sem var vélamaður. | |||
Eros, sem oftast var kallaður Rosi, uppfyllti ekki þær væntingar sem gerðar voru og var ekki gerður út til fiskveiða. Hann þótti óhentugur til slíks og við bættist að vélin var ekki gangviss. | |||
== Upphafið á Ísafirði == | == Upphafið á Ísafirði == | ||
Vestmannaeyingar voru ekki forgöngumenn í vélvæðingu bátaflotans, því að tveimur árum áður hafði vél verið sett í bát á Ísafirði. Í nóvember 1902 var vél sett í sexæringinn Stanley á Ísafirði og síðan í fleiri báta. Líklegt má telja að þetta frumkvöðlastarf Ísfirðinga hafi verið kveikjan að vélvæðingunni í Eyjum sem og annars staðar en [[Þorsteinn Jónsson]] í [[Laufás]]i kynntist þessari tækni í bátnum Bjólfi frá Seyðisfirði og hreifst af henni.. | Vestmannaeyingar voru ekki forgöngumenn í vélvæðingu bátaflotans, því að tveimur árum áður hafði vél verið sett í bát á Ísafirði. Í nóvember 1902 var vél sett í sexæringinn Stanley á Ísafirði og síðan í fleiri báta. Líklegt má telja að þetta frumkvöðlastarf Ísfirðinga hafi verið kveikjan að vélvæðingunni í Eyjum sem og annars staðar en [[Þorsteinn Jónsson (Laufási)|Þorsteinn Jónsson]] í [[Laufás]]i kynntist þessari tækni í bátnum Bjólfi frá Seyðisfirði og hreifst af henni.. | ||
== Fyrstu bátarnir == | == Fyrstu bátarnir == | ||
| Lína 12: | Lína 15: | ||
[[Mynd:Höfningamla.jpg|thumb|200px|Vélbátar farnir að kræla á sér í höfninni.]] Þó að þessi fyrsta tilraun í Eyjum hafi misheppnast, lögðu menn ekki árar í bát. Í september, árið 1905, komu tveir vélbátar til Eyja. [[Sigurður Sigurfinnsson]], hreppstjóri og formaður á [[Heiði]], sigldi hingað báti sem fékk nafnið [[Knörr VE-73]]. | [[Mynd:Höfningamla.jpg|thumb|200px|Vélbátar farnir að kræla á sér í höfninni.]] Þó að þessi fyrsta tilraun í Eyjum hafi misheppnast, lögðu menn ekki árar í bát. Í september, árið 1905, komu tveir vélbátar til Eyja. [[Sigurður Sigurfinnsson]], hreppstjóri og formaður á [[Heiði]], sigldi hingað báti sem fékk nafnið [[Knörr VE-73]]. | ||
Sigurður fór um sumarið til Noregs og keypti þar 14 tonna seglbát, smíðaðan úr eik og furu. Hann sigldi honum til Frederikshavn í Danmörku og lét setja í hann átta hestafla Dan-vél. Síðan sigldi hann bátnum frá Danmörku til Íslands og þótti það mikið afrek. | Sigurður fór um sumarið til Noregs og keypti þar 14 tonna seglbát, smíðaðan úr eik og furu. Hann sigldi honum til Frederikshavn í Danmörku og lét setja í hann átta hestafla Dan-vél. Síðan sigldi hann bátnum frá Danmörku til Íslands og þótti það mikið afrek. | ||
Eigendur að Knerrinum með Sigurði voru fjórir. [[Árni Filippusson]] í [[Ásgarður|Ásgarði]], [[Einar Jónsson frá Garðhúsum|Einar Jónsson]] [[Garðhús]]um, [[Lyder Höjdal]] [[Þingvellir|Þingvöllum]] og [[Magnús Þórðarson]] í [[Sjólyst]]. | Eigendur að Knerrinum með Sigurði voru fjórir. [[Árni Filippusson]] í [[Ásgarður (við Heimagötu)|Ásgarði]], [[Einar Jónsson frá Garðhúsum|Einar Jónsson]] [[Garðhús]]um, [[Lyder Höjdal]] [[Þingvellir|Þingvöllum]] og [[Magnús Þórðarson]] í [[Sjólyst]]. | ||
Í ljós kom að vélin var of lítil fyrir jafnstórt skip og Knörrinn var. Hann náði ekki sama gangi og áraskipin og væri eitthvað að veðri, var vélaraflið ekki nóg til að andæfa á línunni. Þá var báturinn of djúpristur fyrir dýpið í höfninni. Um haustið var Knörr notaður til flutninga milli lands og Eyja, bæði upp í Landeyjasand og til Stokkseyrar og þótti gífurleg framför frá því sem verið hafði. | Í ljós kom að vélin var of lítil fyrir jafnstórt skip og Knörrinn var. Hann náði ekki sama gangi og áraskipin og væri eitthvað að veðri, var vélaraflið ekki nóg til að andæfa á línunni. Þá var báturinn of djúpristur fyrir dýpið í höfninni. Um haustið var Knörr notaður til flutninga milli lands og Eyja, bæði upp í Landeyjasand og til Stokkseyrar og þótti gífurleg framför frá því sem verið hafði. | ||
| Lína 19: | Lína 22: | ||
[[Unnur VE-80]] kom til Eyja fjórum dögum á eftir Knerrinum, þann 9. september 1905, og var báturinn fluttur frá Danmörku með Lauru. Unnur var nýsmíði frá Frederikssund í Danmörku, súðbyrt, 7,23 tonn að stærð, 33 fet á lengd og 8 feta breið. Í henni var átta hestafla Dan-vél. | [[Unnur VE-80]] kom til Eyja fjórum dögum á eftir Knerrinum, þann 9. september 1905, og var báturinn fluttur frá Danmörku með Lauru. Unnur var nýsmíði frá Frederikssund í Danmörku, súðbyrt, 7,23 tonn að stærð, 33 fet á lengd og 8 feta breið. Í henni var átta hestafla Dan-vél. | ||
Fimm voru eigendur að Unni. Formaðurinn, Þorsteinn Jónsson í Laufási, [[Geir Guðmundsson]] [[Geirland]]i, [[Friðrik Svipmundsson]] [[Lönd]] | Fimm voru eigendur að Unni. Formaðurinn, Þorsteinn Jónsson í Laufási, [[Geir Guðmundsson]] [[Geirland]]i, [[Friðrik Svipmundsson]] [[Lönd-vestri|Löndum]], [[Þórarinn Gíslason]] [[Lundur|Lundi]] og [[Þorsteinn Jónsson í Jómsborg|Þorsteinn Jónsson]] í [[Jómsborg]] sem var vélamaður. | ||
== Aflinn þrefaldaðist == | == Aflinn þrefaldaðist == | ||
| Lína 37: | Lína 40: | ||
{{Heimildir| | {{Heimildir| | ||
* Sigfús M. Johnsen. ''Saga Vestmannaeyja.'' Reykjavík: Fjölsýn forlag, 1989. | * [[Sigfús M. Johnsen]]. ''Saga Vestmannaeyja.'' Reykjavík: Fjölsýn forlag, 1989. | ||
* Þorsteinn Jónsson. ''Aldahvörf í Eyjum.'' Vestmannaeyjar: Bæjarstjórn Vestmannaeyja, 1958. | * [[Þorsteinn Jónsson (Laufási)|Þorsteinn Jónsson]]. ''Aldahvörf í Eyjum.'' Vestmannaeyjar: Bæjarstjórn Vestmannaeyja, 1958. | ||
* Friðrik Ásmundsson. Aðstoð við aðra heimildaöflun. | * [[Friðrik Ásmundsson]]. Aðstoð við aðra heimildaöflun. | ||
}} | }} | ||
[[Flokkur:Sjórinn]] | [[Flokkur:Sjórinn]] | ||