„Saga Vestmannaeyja II./ III. Atvinnuvegir, 2. hluti, framhald 2“: Munur á milli breytinga

<center>[[Mynd:Saga Vestm., E., I., 112ca.jpg|ctr|400px]]</center><br>

'''Svartfuglaveiðar'''. Utan í standbjörgunum í úteyjum og sums staðar í fjöllunum á Heimaey, er vita að sjó, verpir svartfuglinn á hillum og bekkjum, sums staðar svo mörgum hundruðum skiptir á sömu syllunni, og kallast það ''svartfuglabæli''. Svartfuglinn kemur til eyjanna í febrúar—marz og heldur sig á sjónum, en sezt ekki upp í bergið fyrr en seint í apríl eða maí og oft ekki að staðaldri fyrr en seint í maí; fer þetta eftir veðráttufari. Svartfuglaveiðar eru erfiðar, því að síga verður í björgin í hvert sinn, sem farið er til veiða, og hefir með þessum hætti verið veitt eingöngu á seinni tímum. Nú er fyrir fáum árum hætt að veiða svartfugl, sökum þess, hve erfitt það þykir, og ef til vill vegna vöntunar á sigamönnum. Allmarga menn þurfti og til veiðanna, ''sigamenn'', ''undirsetumenn'' og ''bátslegumenn'', svo að tæplega þykir borga sig framar að stunda svartfuglaveiðar, ''fara til svartfugla''.<br>

Svartfuglaveiði mun allgömul í eyjunum. Hennar getur í sóknarlýsingu séra Gissurar og ferðabók Eggerts Ólafssonar og Bjarna Pálssonar.<br>

Aðalveiðiaðferðin var fólgin í því, að svartfuglinn var snaraður á bælunum. Voru gerð til þess sig niður í bergið. Þar staðnæmdist fuglamaðurinn á bandinu í námunda við bælin, er undirsetumönnunum hafði verið gefið merki um það, annað hvort af sigamanni sjálfum eða brúnamanni. Var sigamaður þannig bundinn á festinni, að hann gat setið sem í stól. Brá nú sigamaður snörunni, er hann hélt á í hendinni, þegar hann var kominn í færi við fuglinn í bælunum. Svartfuglasnaran er þannig útbúin, að á þriggja álna langa tréstöng er fest snærislykkja og höfð á kappmella, spöng af hvalskíði einnig notuð.<br>

Áður höfðu menn fjaðrasnörur. Veiðimaður bar að stöngina og festi lykkjuna um hálsinn á fuglinum, herti að og dró fuglinn að sér, og svo hvern af öðrum, jafnvel svo hundruðum skipti af sama bæli, unz hann hafði tæmt bælið. Þótt fuglinn sprikli og ærist í snörunni, fær það ekki á hina, en undir eins og eitthvert annarlegt hljóð heyrist, svo sem að manninum verði það á að hósta eða hnerra, kemur óðara styggð að fuglinum og hann flýgur allur út á augabragði. Svartfugl var helzt snaraður að kvöldi og undir lágnætti, því að þá er hann spakastur. Mjög mikið var snarað af ''egglægju'' í bælunum, en annar fugl tekur síðan eggið og leggst á það, ef bælin eru ekki tæmd. Þá lögðust stundum bælin í auðn um lengri tíma og sótti enginn fugl í þau, eins og mörg dæmi voru til, er of mikið var tekið af fugli í einu, svo sem átti sér stað með eitt bezta svartfuglabælið í Elliðaey, Stórabælið, en þar voru teknir einu sinni um 1800 fuglar. Utan í björgunum er hver bekkur setinn, og á sjónum er geysimergð af fugli og á nefjum og flúðum, svo að auðsætt er, að eigi kemst nærri allur fuglinn fyrir uppi í bælunum, og fyllist því venjulega fljótt í skörðin, nema þegar alrænt er og eggin tekin, þá er eins og fuglar forðist staðinn.<br>