„Blik 1980/Fyrsti gúmmíbjörgunarbáturinn“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit

Blik 1980/Fyrsti gúmmíbjörgunarbáturinn (skoða efni)

Útgáfa síðunnar 11. júlí 2007 kl. 13:04

Engin breyting á stærð ,  11. júlí 2007
Smáleiðr.
MyndræntWiki-texti
Ekkert breytingarágrip
(Smáleiðr.)
Lína 12: Lína 12:
„Öllu má nú nafn gefa. En vert er að geta þess, að [[Sighvatur Bjarnason]], útgerðarmaður í [[Ás]]i hér í Eyjum, keypti gúmmíbjörgunarbát skömmu eftir að ég keypti bátinn handa vélbátnum mínum Veigu. Þess vegna mun vélbáturinn hans, Erlingur, hafa verið búinn þessu björgunartæki eins og vélbáturinn minn á vertíð 1951.“
„Öllu má nú nafn gefa. En vert er að geta þess, að [[Sighvatur Bjarnason]], útgerðarmaður í [[Ás]]i hér í Eyjum, keypti gúmmíbjörgunarbát skömmu eftir að ég keypti bátinn handa vélbátnum mínum Veigu. Þess vegna mun vélbáturinn hans, Erlingur, hafa verið búinn þessu björgunartæki eins og vélbáturinn minn á vertíð 1951.“


„Þar sem ég hygg, að fólki þætti fróðleikur í því að heyra eitthvað um tildrög að aðdraganda þess, að bú festir kaup á þessu björgunartæki, þá vænti ég, að þú segir mér stuttlega frá þessum atburði.“
„Þar sem ég hygg, að fólki þætti fróðleikur í því að heyra eitthvað um tildrög að aðdraganda þess, að þú festir kaup á þessu björgunartæki, þá vænti ég, að þú segir mér stuttlega frá þessum atburði.“


„Já, það var haustið 1950, sem skipaskoðun ríkisins skrifaði öllum útgerðarmönnum og tjáði þeim, að krafizt yrði, að allir íslenzkir fiskibátar hefðu björgunarbát eða fleka til taks í sjóferðum. - Ég var þá staddur í Reykjavík um haustið og hafði nýlega lesið grein í tímariti um gúmmíbjörgunarbáta. Einnig hafði ég heyrt sagt, að setuliðið hefði selt nokkra slíka báta til manna, sem veiða í vötnum og ám. Ég snéri mér því þegar til Sölunefndar setuliðseigna, sem þá var til húsa í Kveldúlfshúsunum, og náði þar tali af gömlum Vestmannaeyingi, Jóni Magnússyni. Ég spurði hann um björgunarbáta þessa. Hann sagði mér, að þeir hefðu selt nokkra slíka báta til manna, sem stunduðu lax- og silungsveiðar. - Ég sagði honum, að ég hefði hug á að kaupa þannig bát til nota sem björgunartæki á vélbáti mínum. Þá kvaðst Jón hafa þrjá slíka báta til sölu og væri einn þeirra nýr, en tveir notaðir. - Ekki gat ég þá afráðið kaupin, þar sem mig skorti viðurkenningu Skipaskoðunar ríkisins á björgunartæki þessu. Þá lofaðist Jón til þess að geyma nýja bátinn þar til ég hefði fengið viðurkenningu Skipaskoðunarinnar á bátnum. Þó kvaðst hann ekki geta geymt bátinn lengur en í þrjá daga.
„Já, það var haustið 1950, sem skipaskoðun ríkisins skrifaði öllum útgerðarmönnum og tjáði þeim, að krafizt yrði, að allir íslenzkir fiskibátar hefðu björgunarbát eða fleka til taks í sjóferðum. - Ég var þá staddur í Reykjavík um haustið og hafði nýlega lesið grein í tímariti um gúmmíbjörgunarbáta. Einnig hafði ég heyrt sagt, að setuliðið hefði selt nokkra slíka báta til manna, sem veiða í vötnum og ám. Ég snéri mér því þegar til Sölunefndar setuliðseigna, sem þá var til húsa í Kveldúlfshúsunum, og náði þar tali af gömlum Vestmannaeyingi, Jóni Magnússyni. Ég spurði hann um björgunarbáta þessa. Hann sagði mér, að þeir hefðu selt nokkra slíka báta til manna, sem stunduðu lax- og silungsveiðar. - Ég sagði honum, að ég hefði hug á að kaupa þannig bát til nota sem björgunartæki á vélbáti mínum. Þá kvaðst Jón hafa þrjá slíka báta til sölu og væri einn þeirra nýr, en tveir notaðir. - Ekki gat ég þá afráðið kaupin, þar sem mig skorti viðurkenningu Skipaskoðunar ríkisins á björgunartæki þessu. Þá lofaðist Jón til þess að geyma nýja bátinn þar til ég hefði fengið viðurkenningu Skipaskoðunarinnar á bátnum. Þó kvaðst hann ekki geta geymt bátinn lengur en í þrjá daga.
Lína 24: Lína 24:
Daginn eftir kom skipaskoðunarstjóri með mér til þess að skoða bátinn. Með honum voru þrír starfsmenn hans. Við fengum bátinn lánaðan í húsakynni skipaskoðunarstjóra. Á spjaldi, sem fest var við umbúðirnar, stóð, að þetta væri 9 manna bátur óyfirbyggður. (Ekkert tjald yfir honum). - Honum fylgdu tvær árar, kolsýrufyllt flaska, til að blása hann upp, og handdæla. Einnig stóð á spjaldi þessu, að verksmiðjan hefði afhent bátinn fyrir tveim árum.
Daginn eftir kom skipaskoðunarstjóri með mér til þess að skoða bátinn. Með honum voru þrír starfsmenn hans. Við fengum bátinn lánaðan í húsakynni skipaskoðunarstjóra. Á spjaldi, sem fest var við umbúðirnar, stóð, að þetta væri 9 manna bátur óyfirbyggður. (Ekkert tjald yfir honum). - Honum fylgdu tvær árar, kolsýrufyllt flaska, til að blása hann upp, og handdæla. Einnig stóð á spjaldi þessu, að verksmiðjan hefði afhent bátinn fyrir tveim árum.


Var nú skotið á bátinn úr flöskunni, og skoðuðu þeir hann lengi og gaumgæfilega. Síðan var báturinn tæmdur og svo blásinn upp að nýju. Það tók um 20 mínútur að blása bátinn upp með handdælunni. þegar síðasta kolsýruflaskan hafði verið tæmd í bátinn, var ákveðið, að hann skyldi vera þannig uppblásinn til næsta dags.<br>
Var nú skotið á bátinn úr flöskunni, og skoðuðu þeir hann lengi og gaumgæfilega. Síðan var báturinn tæmdur og svo blásinn upp að nýju. Það tók um 20 mínútur að blása bátinn upp með handdælunni. Þegar síðasta kolsýruflaskan hafði verið tæmd í bátinn, var ákveðið, að hann skyldi vera þannig uppblásinn til næsta dags.<br>
Næsta dag kom í ljós, að báturinn var eins og skilið hafði verið við hann fyrir 24 klukkustundum. - Ég spurði þá, hvort þeir vildu viðurkenna bátinn löglegt björgunartæki, ef ég keypti hann. Þeir töldu á honum ýmsa annmarka, þ.á.m. að hann væri svo eldfimur, vegna þess, að hann væri úr gúmmí. Varð mér þá að orði, að allir vissu, að sjómenn notuðu bæði gúmmístakka og -stígvél, og hefði annað ekki reynzt þeim betur. Ennfremur bentu þeir á, að ekki mætti koma nálægt honum línukrókur eða nagli, svo að ekki kæmu á hann gat eða göt. Þá myndu engin tök að gera við hann. - Ég gekk fast eftir því, hvort þeir ætluðu að heimila mér að kaupa bátinn til löglegra nota sem björgunartæki. Þeir hétu því að láta mig vita það eftir nokkra daga. - Loks fékk ég loforð fyrir því að vitja svarsins næsta dag.
Næsta dag kom í ljós, að báturinn var eins og skilið hafði verið við hann fyrir 24 klukkustundum. - Ég spurði þá, hvort þeir vildu viðurkenna bátinn löglegt björgunartæki, ef ég keypti hann. Þeir töldu á honum ýmsa annmarka, þ.á.m. að hann væri svo eldfimur, vegna þess, að hann væri úr gúmmí. Varð mér þá að orði, að allir vissu, að sjómenn notuðu bæði gúmmístakka og -stígvél, og hefði annað ekki reynzt þeim betur. Ennfremur bentu þeir á, að ekki mætti koma nálægt honum línukrókur eða nagli, svo að ekki kæmu á hann gat eða göt. Þá myndu engin tök að gera við hann. - Ég gekk fast eftir því, hvort þeir ætluðu að heimila mér að kaupa bátinn til löglegra nota sem björgunartæki. Þeir hétu því að láta mig vita það eftir nokkra daga. - Loks fékk ég loforð fyrir því að vitja svarsins næsta dag.


Daginn eftir veittu þeir mér svo munnlegt leyfi til kaupa og nota á bátnum, þó takmarkaðan tíma, og ekki lengur en eitt ár. Ég keypti þá bátinn og greiddi fyrir hann kr. 1200,oo. Síðan var smíðaður kassi úr tré utan um bátinn og honum komið fyrir á þaki stýrishússins á vélbáti mínum Veigu V.E. 291 í vertíðarbyrjun 1951.
Daginn eftir veittu þeir mér svo munnlegt leyfi til kaupa og nota á bátnum, þó takmarkaðan tíma, og ekki lengur en eitt ár. Ég keypti þá bátinn og greiddi fyrir hann kr. 1200,oo. Síðan var smíðaður kassi úr tré utan um bátinn og honum komið fyrir á þaki stýrishússins á vélbáti mínum Veigu VE 291 í vertíðarbyrjun 1951.


Áður en gengið var þannig frá bátnum, var haldin æfing með áhöfn og skipstjóra, [[Sigurbjörn Sigurfinnsson|Sigurbirni Sigurfinnssyni]], en hann ásamt Sighvati Bjarnasyni, skipstjóra, núverandi forstjóra [[Vinnslustöðin|Vinnslustöðvar Vestmannaeyja]], voru fyrstu formenn með slík björgunartæki um borð í íslenzkum mótorbát.
Áður en gengið var þannig frá bátnum, var haldin æfing með áhöfn og skipstjóra, [[Sigurbjörn Sigurfinnsson|Sigurbirni Sigurfinnssyni]], en hann ásamt Sighvati Bjarnasyni, skipstjóra, núverandi forstjóra [[Vinnslustöðin|Vinnslustöðvar Vestmannaeyja]], voru fyrstu formenn með slík björgunartæki um borð í íslenzkum mótorbát.


Vertíðin 1951 gekk að óskum og engin þau óhöpp áttu sér stað, er gerðu gúmmíbátinn nauðsynlegan. Og líður tíminn að vertíðarlokum 1952.<br>
Vertíðin 1951 gekk að óskum og engin þau óhöpp áttu sér stað, er gerðu gúmmíbátinn nauðsynlegan. Og líður tíminn að vertíðarlokum 1952.<br>
Þá gerðist það laugardaginn fyrir páska, 12. apríl, er allir Eyjabátar voru á sjó. Er leið á daginn, gerði suðvestan rok og stjórsjó. - Þá var v/b Veiga, 24 lestir, á sjó með net suðvestur af [[Einidrangur|Einidrang]]. Skipverjar voru hættir að draga netin og undirbjuggu ferðina heim í höfn. Þó ætluðu þeir að leggja eina netatrossu, sem var aftur á dekkinu, áður en lagt yrði af stað heim. - Þá fékk báturinn á sig brot, sem braut borðstokkinn á löngum kafla, fyllti stýrishúsið og setti sjó í lest. Tók þá út netátrossuna, sem var aftur á, og einn háseta, sem hvarf í djúpið og drukknaði. Skipstjórinn, sem þá var Elías Gunnlaugsson frá Gjábakka, gat komizt fram í lúkar og sent út neyðarkall. Þegar svo var komið, var gripið til gúmmíbjörgunarbátsins. Skyldi hann nú blásinn upp með kolsýrunni, flöskunni. En það mistókst fyrst í stað, af því að ventill, sem var til þess gerður að hleypa lofti úr gúmmíbátnum, tæmdi hann jafnharðan. Var þá ventlinum lokað og báturinn dældur upp með handdælunni. Það verk tók 15-20 mínútur. Þegar því var lokið, var Veiga komin að því að sökkva. Þá var gúmmíbátnum hent fyrir borð í skyndi. Allir komust í bátinn nema vélstjórinn, sem var fram á og sennilega að huga að því, hvort hann heyrði eða sæi til bátsferða. Rétt í sömu andrá reið ólag yfir bátinn og kippti vélstjóranum útbyrðis, svo að hann hvarf í hafið.
Þá gerðist það laugardaginn fyrir páska, 12. apríl, er allir Eyjabátar voru á sjó. Er leið á daginn, gerði suðvestan rok og stjórsjó. - Þá var v/b Veiga, 24 lestir, á sjó með net suðvestur af [[Einidrangur|Einidrangi]]. Skipverjar voru hættir að draga netin og undirbjuggu ferðina heim í höfn. Þó ætluðu þeir að leggja eina netatrossu, sem var aftur á dekkinu, áður en lagt yrði af stað heim. - Þá fékk báturinn á sig brot, sem braut borðstokkinn á löngum kafla, fyllti stýrishúsið og setti sjó í lest. Tók þá út netátrossuna, sem var aftur á, og einn háseta, sem hvarf í djúpið og drukknaði. Skipstjórinn, sem þá var Elías Gunnlaugsson frá Gjábakka, gat komizt fram í lúkar og sent út neyðarkall. Þegar svo var komið, var gripið til gúmmíbjörgunarbátsins. Skyldi hann nú blásinn upp með kolsýrunni, flöskunni. En það mistókst fyrst í stað, af því að ventill, sem var til þess gerður að hleypa lofti úr gúmmíbátnum, tæmdi hann jafnharðan. Var þá ventlinum lokað og báturinn dældur upp með handdælunni. Það verk tók 15-20 mínútur. Þegar því var lokið, var Veiga komin að því að sökkva. Þá var gúmmíbátnum hent fyrir borð í skyndi. Allir komust í bátinn nema vélstjórinn, sem var fram á og sennilega að huga að því, hvort hann heyrði eða sæi til bátsferða. Rétt í sömu andrá reið ólag yfir bátinn og kippti vélstjóranum útbyrðis, svo að hann hvarf í hafið.


Nærstaddir bátar, sem heyrt höfðu neyðarkallið, hröðuðu sér eins og þeir gátu til hjálpar. Fyrst bar að vélbátinn [[Frigg VE]], sem bjargaði áhöfn Veigu úr gúmmíbátnum, en þá höfðu skipverjarnir 6 verið í honum um það bil 40 mínútur.  
Nærstaddir bátar, sem heyrt höfðu neyðarkallið, hröðuðu sér eins og þeir gátu til hjálpar. Fyrst bar að vélbátinn [[Frigg VE]], sem bjargaði áhöfn Veigu úr gúmmíbátnum, en þá höfðu skipverjarnir 6 verið í honum um það bil 40 mínútur.  
Sigurgeir
1.401

breyting

Sótt frá „http://heimaslod.is/index.php/Kerfissíða:MobileDiff/26614“

Leiðsagnarval