„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1993/Dýptarmælar og fiskleitartæki“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 16: Lína 16:
Á árunum 1940-1942 voru settir Hughes-mælar í átta norsk skip hér í Reykjavík. Að minnsta kosti eitt þessara skipa, Honningvauk var seinna sent til Englands. Þegar það kom aftur hingað var ég beðinn að líta á dýptarmælinn. Ég sá strax að nýtt tæki var komið í skipið og þar eð sumir hlutar þess voru nákvæmlega eins og í dýptarmælinum fór ég að spyrja hvað þetta væri. Norsku offiserarnir litu hver á annan og urðu alldularfullir. Einn þeirra sagði mér þó síðar að það væri að vísu hernaðarleyndarmál, en hér væri kominn skelfir þýskra kafbáta: Asdic (kennt við stofnun þá eða nefnd sem falið var að finna upp varnir og vopn gegn kafbátum, Anti Submarine Detection Institute C.)<br>
Á árunum 1940-1942 voru settir Hughes-mælar í átta norsk skip hér í Reykjavík. Að minnsta kosti eitt þessara skipa, Honningvauk var seinna sent til Englands. Þegar það kom aftur hingað var ég beðinn að líta á dýptarmælinn. Ég sá strax að nýtt tæki var komið í skipið og þar eð sumir hlutar þess voru nákvæmlega eins og í dýptarmælinum fór ég að spyrja hvað þetta væri. Norsku offiserarnir litu hver á annan og urðu alldularfullir. Einn þeirra sagði mér þó síðar að það væri að vísu hernaðarleyndarmál, en hér væri kominn skelfir þýskra kafbáta: Asdic (kennt við stofnun þá eða nefnd sem falið var að finna upp varnir og vopn gegn kafbátum, Anti Submarine Detection Institute C.)<br>
Lítt grunaði mig þá að ég ætti eftir að vinna að því tíu árum síðar að setja samskonar tæki í varðskipið Ægi til síldarleitar.<br>
Lítt grunaði mig þá að ég ætti eftir að vinna að því tíu árum síðar að setja samskonar tæki í varðskipið Ægi til síldarleitar.<br>
En nú tók ýmislegt að gerast sem átti eftir að hafa víðtæk áhrif á fiskveiðar framtíðarinnar. [[Sigurjón Einarsson]] skipstjóri hefur sagt mér að á meðan hann var með [[Garðar VE]] hafi sjálfritarinn aldrei verið látinn ganga lengi í einu heldur brugðið í gang til að sjá dýpið. Á herskipunum hér við land og annars staðar var hins vegar ekki verið að spara pappírinn, þar gengu sjálfritararnir stöðugt og sendu frá sér bæði lóðrétta og lárétta leitargeisla. Það gat því ekki hjá því farið að eitthvað annað en kafbátar yrðu fyrir, enda munu bæði hvalir og fiskitorfur hafa fengið að kenna djúpsprengjunum.<br>
En nú tók ýmislegt að gerast sem átti eftir að hafa víðtæk áhrif á fiskveiðar framtíðarinnar. Sigurjón Einarsson skipstjóri hefur sagt mér að á meðan hann var með [[Garðar VE]] hafi sjálfritarinn aldrei verið látinn ganga lengi í einu heldur brugðið í gang til að sjá dýpið. Á herskipunum hér við land og annars staðar var hins vegar ekki verið að spara pappírinn, þar gengu sjálfritararnir stöðugt og sendu frá sér bæði lóðrétta og lárétta leitargeisla. Það gat því ekki hjá því farið að eitthvað annað en kafbátar yrðu fyrir, enda munu bæði hvalir og fiskitorfur hafa fengið að kenna djúpsprengjunum.<br>
Eitthvað heyrðist talað um „tvöfaldan botn“ í Hvalfirði á stríðsárunum en yfirleitt var öllum svonefndu truflunum eða ójöfnum botni ekki mikill gaumur gefinn fyrr en undrið skeði næstum fyrirvaralaust. Um haustið 1946 fann Ingvar Pálmason skipstjóri allmikla síld í Kollafirði og fékk 60 tunnur í lélegar netadruslur. Síðan var fengin nót austan af landi og fékkst fullfermi rétt utan við höfnina. Jókst nú brátt þátttaka í þessum veiðum og barst leikurinn upp í Hvalfjörð en lengi vel datt engum í hug að nota dýptarmæla til að finna síld. Undarlegar lóðningar sem komu fram voru taldar drasl frá stríðsárunum. En svo fór að lokum að menn komust upp á lag með að finna síldina á mælana og haustið eftir, 1947, varð þetta svo algengt að vonlaust var talið að fást við þessar veiðar án mæla, enda var síldin mjög brellin og hvarf stundum alveg.<br>
Eitthvað heyrðist talað um „tvöfaldan botn“ í Hvalfirði á stríðsárunum en yfirleitt var öllum svonefndu truflunum eða ójöfnum botni ekki mikill gaumur gefinn fyrr en undrið skeði næstum fyrirvaralaust. Um haustið 1946 fann Ingvar Pálmason skipstjóri allmikla síld í Kollafirði og fékk 60 tunnur í lélegar netadruslur. Síðan var fengin nót austan af landi og fékkst fullfermi rétt utan við höfnina. Jókst nú brátt þátttaka í þessum veiðum og barst leikurinn upp í Hvalfjörð en lengi vel datt engum í hug að nota dýptarmæla til að finna síld. Undarlegar lóðningar sem komu fram voru taldar drasl frá stríðsárunum. En svo fór að lokum að menn komust upp á lag með að finna síldina á mælana og haustið eftir, 1947, varð þetta svo algengt að vonlaust var talið að fást við þessar veiðar án mæla, enda var síldin mjög brellin og hvarf stundum alveg.<br>
Hófst nú mikil uppsetningaralda og minnist ég þess að ég setti upp 15 mæla í einni lotu án þess að hlé yrði á milli. Nú var það orðin staðreynd að hægt væri að finna fisk í sjónum með nýrri og áður lítt þekktri aðferð. Þetta átti ekki aðeins við um Hvalfjörð. Í suðurhöfum var farið að nota asdic-tæki við hvalveiðar og togaraskipstjórar tóku að veita fisklóðningum meiri athygli.<br>
Hófst nú mikil uppsetningaralda og minnist ég þess að ég setti upp 15 mæla í einni lotu án þess að hlé yrði á milli. Nú var það orðin staðreynd að hægt væri að finna fisk í sjónum með nýrri og áður lítt þekktri aðferð. Þetta átti ekki aðeins við um Hvalfjörð. Í suðurhöfum var farið að nota asdic-tæki við hvalveiðar og togaraskipstjórar tóku að veita fisklóðningum meiri athygli.<br>
1.368

breytingar

Leiðsagnarval