11.675
breytingar
mEkkert breytingarágrip |
(lagfæringar) |
||
Lína 1: | Lína 1: | ||
'''Hans Jensen Klog''' kaupmaður | '''Hans Jensen Klog''' kaupmaður kom til Vestmannaeyja um 1750 og varð þá verzlunarþjónn, en var orðinn forstjóri konungsverzlunarinnar í Eyjum í lok einokunartímabilsins 1787. Afnám einokunarinnar var tilkynnt með auglýsingu 18. ágúst 1786 og málið afgreitt til fullnustu með tilskipun 13. júní 1787 og skyldi gilda frá 1. janúar 1788. | ||
Klog keypti konungsverzlunina 1788, líklega snemma árs, því að 8. maí það ár skrifa yfirvöld í Danmörku um afhendingu [[Garðurinn|Garðsverzlunar]] til Hans Klog. Garðsverzlun eða hinn danski Garður voru húsin kölluð, því að þau voru byggð innan garðs í [[Skansinn|Skanzinum]]. Með kaupunum fylgdi þilskipið [[Seien]] | Klog keypti konungsverzlunina 1788, líklega snemma árs, því að 8. maí það ár skrifa yfirvöld í Danmörku um afhendingu [[Garðurinn|Garðsverzlunar]] til Hans Klog. Garðsverzlun eða hinn danski Garður voru húsin kölluð, því að þau voru byggð innan garðs í [[Skansinn|Skanzinum]]. Með kaupunum fylgdi þilskipið [[Seien]] en konungsbátarnir voru seldir sér. Lóðin var undanskilin og taldist eign konungs eins og aðrar lóðir og lönd í Eyjum. | ||
Klog var mikill athafnamaður, hafði búskap bæði á [[Kornhóll|Kornhól]] og [[Miðhús|Miðhúsum]] og voru þá 27 manns í heimili hjá honum um skeið. | |||
Erfiðleikar, fiskleysi, harðindi og fólksflótti frá Eyjum komu honum í þrot. Verzlunin var tekin af honum og eignir hans seldar 1798, en hann flutti til Danmerkur. Verzlunin var seld árið eftir þeim [[Westy Petreus]] og Peter Ludvig Svane. Þeir höfðu einnig keypt Innréttingarnar og verzlunina í Reykjavík og Keflavík.<br> | Klog var mikill athafnamaður, hafði búskap bæði á [[Kornhóll|Kornhól]] og [[Miðhús|Miðhúsum]] og voru þá 27 manns í heimili hjá honum um skeið. Erfiðleikar, fiskleysi, harðindi og fólksflótti frá Eyjum komu honum í þrot. Verzlunin var tekin af honum og eignir hans seldar 1798, en hann flutti til Danmerkur. Verzlunin var seld árið eftir þeim [[Westy Petreus]] og [[Peter Ludvig Svane]]. Þeir höfðu einnig keypt Innréttingarnar og verzlunina í Reykjavík og Keflavík.<br> | ||
Sagt er, að hann hafi alið upp og kostað til náms sr. [[Páll Jónsson|Pál skálda Jónsson]] | Sagt er, að hann hafi alið upp og kostað til náms sr. [[Páll Jónsson|Pál skálda Jónsson]] og ef til vill einnig alið upp [[Þuríður Jónsdóttir|Þuríði]] systur hans, en [[Jón Eyjólfsson]] faðir þeirra hafði verið undirmaður hans. Var Hans Klog svaramaður Þuríðar, er hún giftist. <br> | ||
Hans Klog var höfðingi í lund og kom það líka fram við bágstatt hrakningsfólk af | |||
Hans Klog var höfðingi í lund og kom það líka fram við bágstatt hrakningsfólk af fimm skipum úr Mýrdal 1775, alls 90 manns.<br> | |||
Sr. Jón Oddsson orti um þá atburði:<br> | Sr. Jón Oddsson orti um þá atburði:<br> | ||
Viðtektir góðar veitti þjáðum | :''Viðtektir góðar veitti þjáðum | ||
Vestmannaeyja þjóðin flest | :''Vestmannaeyja þjóðin flest | ||
gáfu þeim kost með kærleiksdáðum, | :''gáfu þeim kost með kærleiksdáðum, | ||
kaupmaður Hans þó allra bezt, | :''kaupmaður Hans þó allra bezt, | ||
nákvæma sýndi hjúkrun hann | :''nákvæma sýndi hjúkrun hann | ||
hverjum, sem til hans koma vann. | :''hverjum, sem til hans koma vann. | ||
== Kirkjumál == | |||
Hans Klog átti frumkvæði að því 1771, að byggð yrði [[Landakirkja|kirkja]] sú, sem enn stendur í Eyjum. Skrifaði hann yfirvöldum um málið og fékk góðar undirtektir. Var kirkjan fullbúin 1778 eða 1780. Gaf hann kirkjunni tvo altarisstjaka 1766.<br> | Hans Klog átti frumkvæði að því 1771, að byggð yrði [[Landakirkja|kirkja]] sú, sem enn stendur í Eyjum. Skrifaði hann yfirvöldum um málið og fékk góðar undirtektir. Var kirkjan fullbúin 1778 eða 1780. Gaf hann kirkjunni tvo altarisstjaka 1766.<br> | ||
== Fjölskylda == | |||
Kona hans var Abelone Klog, fædd Holm og áttu þau þrjú börn. Þau voru: | Kona hans var Abelone Klog, fædd Holm og áttu þau þrjú börn. Þau voru: | ||
#Tómas Klog, sem varð landlæknir að Nesi við Seltjörn, fæddur 15. apríl 1768 í Eyjum og lézt 31. janúar 1824 í Nyköbing á Falstri. Hann var skipaður landlæknir 25. maí 1804 og veitt lausn 23. júní 1815. | #Tómas Klog, sem varð landlæknir að Nesi við Seltjörn, fæddur 15. apríl 1768 í Eyjum og lézt 31. janúar 1824 í Nyköbing á Falstri. Hann var skipaður landlæknir 25. maí 1804 og veitt lausn 23. júní 1815. | ||
#Jens verzlunarstjóri í Eyjum (1801), f. 1778. | #Jens verzlunarstjóri í Eyjum (1801), f. 1778. | ||
#Anna Soffía. | #Anna Soffía. | ||
{{Heimildir| | {{Heimildir| | ||
*''Upphaflega grein skrifaði [[Víglundur Þór Þorsteinsson | *''Upphaflega grein skrifaði [[Víglundur Þór Þorsteinsson]]'' | ||
*[[Jóhann Gunnar Ólafsson]] | *[[Jóhann Gunnar Ólafsson]]. Verzlunarstaðir í Vestmannaeyjum. ''Gamalt og nýtt'', 1949. | ||
*[[Jóhann Gunnar Ólafsson]] | *[[Jóhann Gunnar Ólafsson]]. Landakirkja í Vestmannaeyjum. ''[[Blik]]'', 1957. | ||
*''Læknar á Íslandi''. Reykjavík: Þjóðsaga, 2000. | *''Læknar á Íslandi''. Reykjavík: Þjóðsaga, 2000. | ||
*Manntal 1801. | *Manntal 1801. |
breytingar