1.368
breytingar
„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1983/ Minning látinna“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1983/ Minning látinna (skoða efni)
Útgáfa síðunnar 3. janúar 2017 kl. 11:08
, 3. janúar 2017ekkert breytingarágrip
Karibjarna2 (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
Karibjarna2 (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 57: | Lína 57: | ||
Pétur Guðjónsson | '''Pétur Guðjónsson'''<br> | ||
frá Kirkjubæ í Vestmannaeyjum | '''frá Kirkjubæ í Vestmannaeyjum.'''<br> | ||
F. 12. júlí 1902 — D. 21. ágúst 1982 | '''F. 12. júlí 1902 — D. 21. ágúst 1982'''<br> | ||
Pétur Guðjónsson frá Kirkjubæ í | [[Pétur Guðjónsson]] frá [[Kirkjubær|Kirkjubæ]] í Vestmannaeyjum, hin síðari ár búsettur í [[Garður|Garði]] suður, andaðist í Sjúkrahúsinu í Keflavík hinn 21. ágúst 1982.<br> | ||
Pétur á Kirkjubæ var einn þeirra manna, sem setti svip á samtíð sína í | Pétur á Kirkjubæ var einn þeirra manna, sem setti svip á samtíð sína í Vestmannaeyjum og verður samferðamönnum minnisstæður. Hann var alla ævi síkvikur af krafti og fjöri, vel gefinn, hnyttinn í svörum, hinn besti granni og félagi ágætur hvort sem var á sjó eða í fjöllum, en sérstakan svip setti hann á úteyjalífið í Eyjum. Pétur var nær samfellt í 70 sumur við lundaveiðar í Ellirey og mun slíkt fátítt og áreiðanlega einsdæmi á þessari öld a.m.k.<br> | ||
Fyrst fór hann í Ellirey með föður sínum sumarið 1909, en síðasta sumardvöl hans var sumarið 1981 og höfðu þá aðeins fallið 3 sumur úr veru hans í Ellirey síðan 1909. | Fyrst fór hann í Ellirey með föður sínum sumarið 1909, en síðasta sumardvöl hans var sumarið 1981 og höfðu þá aðeins fallið 3 sumur úr veru hans í Ellirey síðan 1909.<br> | ||
Pétur Guðjónsson var fæddur á | Pétur Guðjónsson var fæddur á [[Oddstaðir|Oddstöðum]] í Vestmannaeyjum 12. júlí 1902, sonur hjónanna [[Guðjón Jónsson|Guðjóns Jónssonar]] líkkistusmiðs og bónda frá Túni í Eyjum og fyrri konu hans Guðlaugar Pétursdóttur frá [[Þorlaugargerði.]] Hann var næstelstur systkina sinna, en systkinahópurinn stækkaði ört, átti Guðjón 12 börn með fyrri konu sinni, en 4 með seinni konu sinni Guðrúnu Grímsdóttur.<br> | ||
Það varð því fljótt að taka til hendi og systkinin tóku virkan þátt í lífsbaráttunni. Eins og á öðrum jarðaheimilum í Vestmannaeyjum stunduðu menn jöfnum höndum sjómennsku og fjallaferðir með búskapnum, en mikilvægast búsílagið á hverri jörð var vetrarforði af söltuðum fugli, fýl, lunda og súlu.<br> | |||
Pétur á Oddstöðum eins og hann var einnig oft kallaður og kenndur við æskuheimili sitt, ólst frá blautu barnsbeini upp við þá öru þróun og má segja byltingu, sem varð í Vestmannaeyjum á fyrstu tugum aldarinnar, breytingar sem voru ævintýri líkastar. Á rúmlega einum áratug meira en tvöfaldaðist íbúatala, frá 600 skömmu eftir aldamót og í rúm 1300 árið 1913.<br> Pétur Guðjónsson tók frá unga aldri þátt í þessu ævintýri, sér og sínum til framfæris, og um fermingaraldur, 12 - 13 ára gamall byrjaði hann jafnframt námi í [[Barnaskóli Vestmannaeyja|barnaskólanum]] að beita hjá föðurbróður sínum [[Vigfús Guðjónsson|Vigfúsi]] í [[Holt|Holti]]. Hann fór síðan á sjóinn strax og hann hafði aldur til og byrjaði sjómennsku á [[Nansen VE 102]], sem [[Jóhann Jónsson]] frá [[Brekka|Brekku]], föðurbróðir hans var með. Þeir voru þar skipsfélagar Pétur og [[Binni í Gröf]], sá frægi sjómaður.<br> Heimili föður síns vann Pétur fram á fullorðinsár. Hann var prýðilegur sjómaður og orðlagður lagningsmaður, en það var eitt mikilvægasta sjómannsstarfið á línubátum áður en lagningsrennan kom til Vestmannaeyja árið 1929 og höfðu lagningsmenn aukahlut fyrir starf sitt.<br> | |||
Haustið 1924 sótti Pétur skipstjóra- og stýrimannanámskeið, sem [[Sigfús Scheving]] í Heiðarhvammi veitti forstöðu og lauk prófi með ágætum árangri. Hann var síðan eina vertíð formaður með vélbátinn Faxa og þá Hjálparann í 2 vertíðir, en hætti formennsku og fór í úrvalsskiprúm á Eyjaflotanum.<br> Lengi var hann með Valdimar Bjarnasyni á Lagarfossi VE 234, og mat hann ávallt mikils. Pétur stundaði sjóinn á hverri vetrarvertíð allt fram til 1958 og var síðustu 15 árin með [[Þorgeir Jóelsson|Þorgeiri Jóelssyni]] á [[Lundi VE|Lunda VE 141]], en þar voru þeir saman um árabil Oddstaðabræðurnir Pétur, Kristófer og Jón. Var þar mikill samhugur um borð. Báðir þessir formenn, Valdimar og Þorgeir voru aflakóngar Eyjamanna á sinni tíð og skiprúm hjá þeim eftirsótt.<br> | |||
Á þessum miklu athafnaárum, tímum uppbyggingar og nýrrar tækni í vaxandi kaupstað, voru oft talsverðar sviptingar í félagsmálum; verkalýðs- og sjómannafélög Vestmannaeyja voru að taka sín fyrstu skref.<br> | |||
Pétur Guðjónsson var alla ævi félagslyndur maður og tók virkan þátt í þjóðfélagsbaráttunni. Hann fylgdi alla tíð Sjálfstæðisflokknum að málum og lét sig verkalýðsmál miklu varða.<br> | |||
Pétur var einn af stofnendum [[Verkalýðsfélag Vestmannaeyja|Verkalýðsfélags Vestmannaeyja ]]9. desember 1939 og varð fyrsti ritari félagsins í stjórn [[Páll Þorbjörnsson|Páls Þorbjörnssonar]], en árin 1946-1947 og aftur árin 1951- 1953 var Pétur formaður Verkalýðsfélags Vestmannaeyja og sat á Alþýðusambandsþingum.<br> | |||
Pétur Guðjónsson hóf búskap á Kirkjubæ árið 1932 og tók við Eystri-Staðarbænum þá um vorið af Magnúsi Eyjólfssyni, sem þar hafði búið hálfa öld. Pétur kvæntist árið 1926 Guðrúnu Rannveigu Guðjónsdóttur ættaðri úr Breiðdal á Austurlandi og átti með henni 5 börn. Guðrún andaðist úr skæðri lungnabólgu, sem herjaði Eyjarnar árið 1938.<br> | |||
Hinn 2. janúar árið 1943 kvæntist Pétur síðari konu sinni Lilju Sigfúsdóttur, ættaðri frá Eyrarbakka og lifir hún mann sinn.<br> | |||
Eftir að Pétur hætti sjómennsku og búskap, hóf hann störf sem skrifstofumaður hjá Vestmannaeyjabæ og var í fyrstu hafnargjaldkeri, en tók brátt að sér umfangsmeiri störf og sá um alla reikninga Sjúkrahússins, því að hann var reikningsglöggur og prýðilega skýr á öllum sviðum.<br> | |||
Árið 1949 hafði Pétur reist myndarlegt tveggja hæða hús austan við bæjarþyrpinguna á Kirkjubæ. Það stóð austast húsa á Heimaey. Þau undu þarna vel hag sínum, þó að stundum blési all hressilega með sjávardrifi á veturna, en húsið var aðeins 2 steinköst frá sjávarbakkanum — Urðum. Óvíða var svo sumarfallegt í Vestmannaeyjum og á Kirkjubæ, vor- og sumarmorgnar einstæðir að fegurð og útsýni. Þar ætluðu þau að una ævi sinnar daga.<br> | |||
Hús Péturs og Lilju var fyrsta húsið, sem varð [[eldgos á Heimaey|jarðeldunum 23. janúar 1973]] að bráð og brann húsið snemma morguns á öðrum degi hamfaranna. Þarna misstu þau hjón nær allt sitt innbú og fluttu þennan gosvetur suður í Garð. Þar tókst þeim að koma aftur upp miklu myndarheimili, snyrtilegu og hlýlegu. Þangað var ávallt gott að koma, gestrisni og alúð í fyrirrúmi hjá húsráðendum, en grönnum sínum vom þau hjón mjög hjálpleg.<br> | |||
Sem fyrr segir var Pétur alla tíð mikill bjargveiðimaður og fór á yngri árum og fram eftir í allar fjallaferðir í leigumála Oddstaða í [[Elliðaey|Ellirey]] og síðan Kirkjubæjarjarða, sem áttu m.a. nytjar í [[Suðurey]] og [[Brandur|Brandi]].<br> Hann var góður fjallamaður og annálaður lundaveiðimaður. Eitt sinn veiddi hann á einum degi 9 kippur eða 900 lunda í Skoru í Ellirey.<br> í Elliðaey eða Ellirey eins og hann, sem þekkti þessa eyju best allra manna, vildi kalla hana og rökstuddi prýðilega og vakti með því mig og fleiri til umhugsunar um nafnið, átti Pétur á Kirkjubæ ógleymanlegar ánægjustundir. Þar var hann hrókur alls fagnaðar og sumardvölin í Ellirey var hans líf og yndi, sem hann hlakkaði til strax og hann kvaddi eyjuna á síðsumri.<br> Pétur skrifaði skemmtilegt lítið kver um eyjuna, lundaveiðistaði og örnefni og bjargaði með því mörgu frá gleymsku. Ég held, að í hugum flestra Vestmanneyinga, sem voru samtíða Pétri á Kirkjubæ verði Ellirey og hann tengd svo sterkum og órjúfanlegum böndum, að þegar hugsað er til hans kemur eyjan í hugann.<br> | |||
Þegar ég kveð Pétur á Kirkjubæ verður mér hugstæð mynd af þeim Oddstaðabræðrum þar sem þeir sigla léttir í lund og með einlægum fögnuði frá Bæjarbryggjunni á litilli trillu út til eyjunnar sinnar fögru á miðsumri, þegar sólin skín hvað heitast á hvít og tignarleg Háubæli, iðandi af svartfugli og arri.<br> | |||
Pétur Guðjónsson var kynsæll eins og hann átti ætt til og átti orðið fjölda barnabarna.<br> | |||
Péturs á Kirkjubæ er gott að minnast. Til nær hinstu stundar var hann reifur og lífsglaður maður, sem lagði hverjum manni gott.<br> | |||
Hann var jarðsunginn frá [[Útskálakirkja|Útskálakirkju]] Garði að viðstöddu fjölmenni hinn 4. september 1982.<br> | |||
'''Guðjón Armann Eyjólfsson.''' | |||
Guðlaugnr Þórarinn Helgason frá Heiði | |||
F. 13. nóvember 1928 — D. 23. sept. 1982. | |||
Guðlaugur var fæddur í Vestmannaeyjum 13. nóvember 1928. | |||
Hér í Eyjum sleit hann barnsskónum og hér átti hann heima til dauðadags. Foreldrar hans voru Guðrún Bjarnadóttir og Helgi Guðlaugsson. Guðlaugur ólst upp í foreldra-húsum ásamt bræðrum sínum, Guðmundi og Bjama. Guðmundur dó um tvítugt. Móðir Guðlaugs lést árið 1971. | |||
Ungur fór Guðlaugur að stunda sjóinn, var hann á ýmsum bátum, en um sjö ára skeið á m.b. Halkion með Stefáni í Gerði. | |||
Skömmu eftir að Fiskiðjan hóf rekstur varð Guðlaugur starfsmaður þar, lengst af sem verkstjóri í tækjunum, allt þar til hann fékk sjúkdóm þann, sem hann barðist við í hart nær tvö ár og lagði hann að lokum að velli. Guðlaugur andaðist á sjúkrahúsinu hér 23. september 1982. | |||
Guðlaugur giftist Lilju Jensdóttur árið 1950. Eignuðust þau sex börn, sem nú eru öll búin að stofna sín eigin heimili, nema Erna, 13 ára, sem býr hjá móður sinni. Guðlaugur og Lilja hófu búskap að Heimagötu 30, en er fjölskyldan stækkaði byggðu þau sér yndis-legt hús að Kirkjubæjarbraut 22. Það hús fór undir hraun í gosinu 1973. Um tíma bjó fjölskyldan á Eyrarbakka, en Guðlaugur vann hér. | |||
m 12. júlí 1902, sonur hjónanna Guðjóns Jónssonar Vigfússonar líkkistusmiðs | |||