„Blik 1967/Hákarlaveiðar í Vestmannaeyjum“: Munur á milli breytinga

[[Blik 1967|Efnisyfirlit Bliks 1967]]

Hákarlalifrin féll hinsvegar mjög í verði, þegar leið nær aldamótunum. T.d. voru aðeins greiddar 24 krónur fyrir hverja lifrartunnu á Norðurlandi árið 1896 (Þ.Th.). Eftir lifrinni úr hákarlinum var næstum eingöngu sótzt, - ekki hákarlinum sjálfum.<br>

Þegar lifrin féll svo mjög í verði, urðu sjómenn tregari til að leggja á sig allt það erfiði, þær vökur og þá vosbúð, - og hættur, sem var samfara hákarlaveiðum.<br>

Allir minni bátar en þessir, voru kallaðir ''jul'' hvort sem 1 eða 2 hlutir voru goldnir eftir þá.<br>

Auk þeirra hluta, sem teknir voru í bátsleigu, var tekinn einn beituhlutur af hákarlslifrinni og tveir hlutir fyrir lán á sókninni, og akkeri með járnfesti, sem nam 5-6 föðmum (10-12 m), og var sá keðjustúfur ofan við akkerið kallaður „forhlaupari“. Þá var tóg til þess að liggja við. Það var allt að 120 faðmar á lengd. Þessum legufærum fylgdu einnig handfæri úr gildri línu með sökku, sem var oftast 8 pund (4 kg) á þyngd, og öngull, hákarlsöngull. Hann var með segulnagla (sigurnagla). Þar í var fest smágerð járnfesti 2-3 faðma löng. Einnig var ofan við sökkuna eða lóðið festi um það bil 1 faðmur á lengd. Í hana var svo færið bundið. Þessi festarstúfur ofan við sökkuna var kallaður bálkur. Járnfestar þessar voru nauðsynlegar til þess að hindra, að „sá grái“ klippti sundur öngultauminn eða færið næst fyrir ofan sökkuna með hinum ofurbeittu sköflum sínum.

''Efst á myndinni er tromphnífur með járnskafti. Þá er hákarlaskutull með tógi. Þá ífæra. Þá sakka með járnfesti að taum og hákarlsöngull. Neðst á myndinni er hákarlsdrepur.'']]

Allan þennan búnað, öll þessi áhöld, allar birgðir til hákarlaveiðanna þurftu hákarlaformennirnir að hafa til reiðu og á vísum stað, hvenær sem til þurfti að taka á tímanum frá vetrarnóttum til vordaga. Einnig mátti ekki vanta næga beitu, þ.e. hangið hrossakjöt og svonefnt blóðkjöt. Svo nefndu menn hrossakjöt af blóðvelli, látið í ílát ásamt blóðinu, er hirt var til að geyma kjötið í. Flestir létu ögn af rommi í blóðið, svo að það rotnaði síður. Með hrossakjötinu þótti gott að hafa selskjöt og spik. Til þess að hafa það rétt „matreitt“ var selur, - oftast smærri selur, - ýldaður 2-3 mánuði. Var hann þá heill með innyflum látinn í fjós, svo að hann gæti úldnað sem mest og bezt. Af allri þessari hákarlsbeitu var hin sterkasta og versta ólykt, og ekki sjóveikum hent að vera nálægt, er önglarnir voru egndir fyrir hákarlinn. Það verk var ætlað einhverjum þeim manni, er vann bezt í sæti sínu sökum stirðleika og ekki þótti snúningaliðugur við önnur störf á skipinu, til dæmis við skurð á hákarlinum. Þó varð þessi beitumaður að kunna verk sitt, kunna að laga beituna, egna öngulinn eftir því sem siðvenja var og bezt hafði reynzt til veiða. En brjóstheill þurfti beitumaðurinn að vera og laus við sjóveiki, því að stækjan var römm af beitunni, lyktin ferleg. Óþefinn lagði fyrir brjóst.<br>

Einnig var saltað selspik notað til beitu. Var þá skinnið haft við spikið til þess að beitan héldist betur á önglinum.<br>

Síðast skal svo talinn stór vatnskútur með drykkjar- og kaffivatni handa skipshöfninni.<br>

- - - - -<br>

Svo er skipi ýtt úr vör, [[Lækurinn|Læknum]], lagðar út árar og damlað austur úr [[Leið|Leiðinni]]. Á meðan les skipshöfnin berhöfðuð sjóferðabæn sína og rækir þannig kristilegar skyldur sínar við kirkju og kristindóm, guð og allar góðvættir, en þó fyrst og fremst við sjálfa sig.

:''„Í skaparans nafni ýtt var út''  

Árið 1887:

:18. apríl 109 tunnur

Árið 1888: