„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 2007/Nýsköpunartogarar Vestmannaeyinga“: Munur á milli breytinga

<center>'''HELGA HALLBERGSDÓTTIR'''</center>

[[Mynd:Helga Hallbergsdóttir Sdbl. 2001.jpg|thumb|245x245dp|Helga Hallbergsdóttir]]

Stríðsárin voru mikill uppgangstími í íslensku atvinnu- og efnahagslífi. Nýsköpunarstjórnin sem tók við völdum í október 1944, hafði m.a. á stefnuskrá að verja um 300 milljónum af gjaldeyriseign landsmanna til að styrkja atvinnuvegina og viðhalda lífskjörum fólks þegar stríðið og hersetan væru að baki. Einn liðurinn í því átaki var samningur um smíði 32 togara í Bretlandi, sem voru bæði stærri og fullkomnari en Íslendingar höfðu áður átt. Íslendingar voru hins vegar búnir að þurrausa gjaldeyrisvarasjóði sína um mitt ár 1947 og togararnir því að mestu fjármagnaðir með erlendum lánum.<br>

'''Niðurstöður'''<br>

Fullmikil einföldun er að ætla að halda því fram að kaupin á nýsköpunartogurunum hafi verið annaðhvort böl eða blessun, öllu heldur nokkur blanda af hvoru tveggja. Ljóst er að reksturinn var alltaf í járnum. Einkaaðilar sýndu togarakaupunum lítinn áhuga sem bendir til að þeir hafi ekki talið þar mikla hagnaðarvon. Bæjarútgerð hafði ef til vill önnur markmið að leiðarljósi þó að vissulega væri stefnt að hagnaði. Skýringar bæjarblaðanna á að stoðirnar hafi ekki verið nógu styrkar, skortur á rekstrarfé, losaraleg stjórn og ef til vill reynsluleysi þeirra sem héldu um stjórnartaumana, hljóma allar mjög sannfærandi. Einnig er áberandi hvað rekstrarreikningar og bókhaldsuppgjör virðast alltaf lögð seint fram sem hlýtur að hafa skapað mikla óvissu um stöðu. Skipin rótfiskuðu og náðu í restina af góðærinu á sölumörkuðum erlendis en það virðist samt ekki nýtast til að byggja undir áframhaldandi rekstur. Eftir að sölumál versnuðu og meira var landað í heimahöfn, var minna upp úr togaramennskunni að hafa og erfiðlega gekk að manna skipin.

Rekstur togaranna skapaði vissulega mörgum vinnu bæði beint og óbeint og áhrifanna gætti víða í bænum. Reynsla skapaðist, sótt var á ný og fjarlæg mið og hugmyndir kviknuðu um nýja markaði og betri nýtingu afla sem allt átti eftir að nýtast áfram. Ábendingar Einars Sigurðssonar, ritstjóra ''Víðis'', um að Vestmannaeyjar verði að taka þátt í togaraútgerðinni til að dragast ekki aftur úr sem verstöð, tel ég líka athyglisverðar. Skuldir Bæjarútgerðarinnar, sem ekki náðist að greiða með sölu togaranna, virðast ekki hafa skaðað rekstur bæjarins til lengri tíma litið því bæjarstjóri segir þær allar greiddar og Vestmannaeyjakaupstað með best stæðu kaupstöðum landsins aðeins ári síðar.