„Blik 1938, 1. tbl./Hvernig leiðast unglingar til eiturlyfjanautna“: Munur á milli breytinga

[[Þorsteinn Þ. Víglundsson|Þorsteinn Þ. Víglundsson]], skólastjóri:<br>

Áður en mennirnir þekktu orsakir sótta og pesta, sóttkveikjurnar, stóðu þeir varnarlausir fyrir þeim. Þeir hugðu bænir eina ráðið gegn voðanum. Til þess svo að sannfæra drottinn um einlæga trú sína og traust á honum, gáfu menn kirkjunni gjafir, lögðu á sig föstur, gáfu mat hungruðum landshornalýð eða búandi öreigum, lásu „Faðir vorið“ nokkrum tugum sinnum afturábak og áfram, fóru pílagrímsferðir um langa vegu og aðhöfðust ýmislegt fleira þvílíkt, sem þeir héldu að Guði, Jesú og dýrðlingunum mætti þóknast og til dýrðar verða. En ekkert dugði. Hinar skæðu sóttir drápu fólkið svo ákaft, að þriðjungur heilla þjóða eyddist á skömmum tíma, án þss að nokkur fengi rönd við reist.<br>

Eiturlyfjanautn Íslendinga er þjóðarpest, sem tærir og drepur. Hún veldur efnalegum og andlegum dauða í ríkara mæli, en þjóðin virðist yfirleitt gera sér í hugarlund.<br>

Ég vil síður en svo gera lítið úr því, að menn taki trú sína og bænir með í bindindisstarfið. En það eitt vinnur ekki bug á böli eiturlyfjanautnanna og bjargar ekki æskunni frá yfirvofandi hættu. Við verðum að grafast fyrir ræturnar, leita að orsökunum til þess, að æskan smitast nautnapestinni. Síðan verða foreldrar og aðrir aðstendendur æskumanna að reyna eftir megni að fyrirbyggja smitunina, þegar ljóst er á hvern hátt hún á sér stað eða gerist.<br>

Í hittið fyrra komst ég að því, að þrír drengir, sem stundað höfðu nám í 1. bekk gagnfræðaskólans  hér, komu ekki aftur í skólann vegna tóbaksneyslu. Um sumarið, eftir fyrsta veturinn í skólanum, létu þeir leiðast til ákafrar tóbaksnautnar og treystu sér ekki til að hlíta lögum og reglum skólana og búa við bindindisáhrif og -anda kennara og nemenda.

Þegar þing Sambands bindindisfélaga í skólum var haldið í haust í Reykjavík, kom í ljós, að gagnfræðaskólinn hér var eini skólinn, sem þá var í sambandinu, þar sem 100% af nemendunum, eða hver einasti þeirra starfar í bindindisfélagi skólans. Ég segi þetta ekki okkur kennurunum til hróss, heldur þessum mannvœnlega æskulýðshóp  og Eyjunum, því að þeim er það sómi.<br>

Minnumst þess, að í kjölfar bindindis fer margt annað'' gott'', eins og neysla áfengis og tóbaks hefir margt annað ''illt'' í för með sér.<br>

Í haust leituðum við eftir því hjá nemendum skólans, hvernig unglingar hér í bæ yfirleitt leiðast til tóbaks- og áfengisnautnar, svo fljótt sem raun ber vitni um. Sérstaklega voru hafðir í huga unglingar, sem stundað hafa nám í skólanum, verið þar einbeittir og áhugasamir bindindismenn, en orðið þrælar eiturlyfjanautnanna mjög bráðlega, eftir að námi lauk.<br>

Við vitum sem er, að skynsömum unglingum er það sjálfum ljósast, hvað veldur þessari afturför og ógæfu þeirra, þegar þeir fást til þess að hugleiða það. Og enginn þarf að efast um einlægni og sannsögli þessara ungu og áhugasömu bindindismanna.<br>

Þegar við unglingarnir síðan komum ''út í lífið'' og förum að ''fylgjast með'', eins og það er kallað, steðja önnur öfl að okkur, sem leitast við að freista okkar og skaða okkur, því að almenn þekking á skaðræði tóbaks- og vínnautnar virðist vera á mjög lágu stigi.<br>

Þegar  unglingurinn  fer að fylgjast með og sér, að allflestir, sem hann kemst í kunningsskap við, og fleiri, bæði reykja og drekka, missir hann  trú á orðum kennara sinna og skólasystkina. Hann lætur hugfallast í baráttunni gegn hinum illu áhrifum og  fer  að  efast  um sannleiksgildi  þess,  að  eitulyfjanautnirnar    geri    manni nokkuð illt, eins og hann var fræddur um  í  skólanum,  og semur sig að siðum hinna, sem hann umgengst.<br>

Hinn nemandinn segir m.a: „Hér í skólanum eignast nemendur þá hugsjón, að sporna við tóbaks- og áfengisnautn og eru stöðugt varaðir við að eiga nokkur mök við hin skaðlegu eiturlyf. Þegar nemendurnir fara héðan úr skólanum, tekur alloft við þeim atvinnu- og aðgerðarleysið. Þeir stunda því göturnar, sem svo er kallað. En götulífið fyrst og fremst, heldur óreglunni, nautnunum að unglingunum.<br>

Oft er tóbaki og áfengi haldið að unglingum af þeim fullorðnu.<br>

Mörgum vanþroskuðum unglingum finnst líka upphefð í því að ganga með sígarettustert í munninum.“<br>

Í 33 ritgerðum af 60, eða rúmlega 50%, segjast unglingarnir vita til þess, að siðspiltir unglingar afvegaleiði hina í þessum efnum. Unglingurinn lendir í vondum félagsskap og er tældur til tóbaksnautnar, eða honum er storkað, þykir minni maður, ekki félagshæfur, ef hann ekki fylgist með, neytir tóbaka og víns.<br>

Margir nemendanna taka það beint fram, að skólastarfið, og sérstaklega hið mikla námsannríki, haldi þeim frá áhrifum spilltra unglinga. Þeir eru alltaf hlaðnir störfum.<br>

Annar drengur skrifar: „Hér í Vestmannaeyjum eru brennur á gamlaárskvöld. Á kvöldin næstu fyrir gamlaárskvöld vaka drengir yfir því, sem brenna á, svo að aðrir drengir steli því ekki. Eins og kunnugt er, er það, sem brennt er, ýmist frjálst eða stolið. Sumir drengjanna, sem vaka, hafa það æði oft fyrir sið, að hafa með sér vindlinga, og reykja þeir þá óspart og kenna öðrum að reykja í húmi kvöldsins.“<br>

Nemendurnir benda á það, að vanda þurfi betur  til  bíó­mynda, hvað þessar nautnir snertir.<br>