|
|
The content of the new revision is missing or corrupted. |
| Lína 1: |
Lína 1: |
| '''Lárus Jónsson''' bóndi, formaður og hreppstjóri í [[Kornhóll|Kornhól]] og [[Búastaðir vestri|Syðri Búastöðum]], fæddist 30. janúar 1839 og lézt 9. febrúar 1895, drukknaði.
| |
|
| |
|
| ==Ætt og uppruni==
| |
| Foreldrar hans voru Jón bóndi á Dyrhólum í Mýrdal, f. 25. nóvember 1808 á Steig í Mýrdal, d. 20. júní 1882 í Hryggjum þar, Ólafs bónda á Steig, f. 1758 á Lambafelli, d. 1812-1816, Einarssonar, Ólafssonar og seinni konu Ólafs bónda á Steig, Fríðar húsfreyju á Steig 1801, f. 1768, d. 5. júní 1835, Jónsdóttur, Bjarnasonar. Móðir Lárusar og kona Jóns bónda var Ólöf húsfreyja, f. 4. júní 1811 á Höfðabrekku í Mýrdal, d. 14. júní 1873 á [[Búastaðir vestri|Syðri Búastöðum]] í Eyjum, Eiríksdóttir, Sighvatssonar.<br>
| |
|
| |
| ==Lífsferill==
| |
| Lárus á Búastöðum fluttist til Eyja 1863, en áður hafði hann komið þangað reglulega á árunum 1857-1860 til lundaveiða. Hann settist að í [[Kornhóll|Kornhól]] , en að [[Búastaðir vestri|Syðri Búastöðum]] flutti hann 1869 og þá í gamla bæinn. Hann fékk byggingu fyrir jörðinni Syðri Búastaðir ([[Búastaðir vestri|Vestri-Búastaðir]]) 1870. (Eystri-Búastaðir stóðu áður norðan við þá og því nafnið Syðri-Búastaðir). Þar byggði hann bæinn upp 1888 og bætti jörðina mikið með sléttun og stækkun. Hann hafði 2 kýr, 12 ær og nokkuð af lömbum, eitt hross. Auk þessa hafði hann fé í hagagöngu í [[Elliðaey]], en þar átti jörðin [[Beitarréttur|beitarrétt]]. Jörðin átti [[Veiðihlunnindi|hlunnindi í veiði]], svo sem [[Fýll|fýlatekju]] í [[Stórhöfði |Stórhöfða]], [[Reki|rekafjöru]] í [[Brimurð]], [[Lundi|lundatekju]] o.fl. í [[Elliðaey]], [[Súla|súlu-]] og [[Fýll|fýlatekju]] í [[Súlnasker]]i og [[Hellisey]] o. fl. <br>
| |
| Lárus kom mjög við sögu Eyjanna. Honum er svo lýst af [[Árni Árnason (símritari)|Árna símritara]], dóttursyni hans, að „Hann var góður bóndi og vel stæður, smiður ágætur á skip og hús, formaður heppinn og fiskisæll, mikill umbótamaður á opinberum vettvangi, hafnsögumaður og hreppstjóri. Kunnastur sem formaður með skipin [[Enok (áraskip)|„Enok”]] (t.d. í útilegunni miklu 1869) og mörg ár með [[Friður (áraskip)|„Frið”]]. Þá var Lárus kunnur [[Lundi|lundaveiðimaður]], bæði í holu og með háf, og einn af þeim, er komu austan úr Mýrdal til fuglaveiða hér 1857-1860. Veiddi hann 17-32 kippur árlega frá byrjun lundaveiða til sláttarbyrjunar......”.
| |
| Lárus drukknaði á skipinu „[[Hannibal]]” í innsiglingunni 9. febr. 1895.<br>
| |
| Þá var kveðið:
| |
|
| |
| ''Hreppstjóri Lárus nú sefur í sæ<br>
| |
| ''Þó sjáist ei grafreitar merki,<br>
| |
| ''En lítum við skipin og lítum hans bæ<br>
| |
| ''Þá lítum við handanna verkin.<br>
| |
| ''Nú horfinn er snillingur, hnípin er sveit,<br>
| |
| ''því Heimaey grætur þann öðling um aldir''.<br>
| |
|
| |
| ==Fjölskylda==
| |
| Kona hans (2. október 1862) var [[Kristín Gísladóttir]], f. 13. janúar 1843 í Pétursey í Mýrdal, d. 30. desember 1921 á [[Búastaðir vestri| Vestri Búastöðum]] í Eyjum.<br>
| |
| Börn þeirra Kristínar voru:
| |
| #[[Ólöf Lárusdóttir|Ólöf]] húsmóðir á [[Kirkjuból]]i f. 19. desember 1862 í Pétursey í Mýrdal, d. 16. nóvember 1944 í Eyjum, gift [[Guðjón Björnsson|Guðjóni Björnssyni]].
| |
| #[[Gísli Lárusson|Gísli]], gullsmiður í [[Stakkagerði]], f. 16. febrúar 1865 í [[Kornhóll|Kornhól]], d. 27. september 1935.
| |
| #[[Jóhanna Lárusdóttir|Jóhanna]] húsfreyja á [[Grund]] í Eyjum, f. 23. september 1868, d. 8. desember 1953.
| |
| #[[Steinvör Lárusdóttir|Steinvör]] húsfreyja, f. 12. júlí 1866, d. um 1940 í Blaine í Washington-fylki í Bandaríkjunum.
| |
| #Auðbjörg, f. 28. sept. 1871, d. 6. des. sama ár.
| |
| #Auðbjörg Jónína, f. 16. júlí 1873, d. 27. sept. sama ár.
| |
| #[[Jóhann Pétur Lárusson|Jóhann Pétur]] á Búastöðum, f. 16. desember 1876, d. 18. október 1953.
| |
| #[[Lárus Kristján Lárusson|Lárus Kristján]], f. 19. okt. 1874, d. 17. febr. 1890.
| |
| #[[Jórunn Fríður Lárusdóttir|Jórunn ''Fríður'']] húsmóðir í [[Stakkagerði]], síðar á [[Hvassafell]]i, f. 17. apríl 1880, d. 7. október 1959.
| |
| #Ingunn Katrín, f. 27. nóv. 1885, d. 17. febr. 1888.
| |
|
| |
| ==Ættbogi í Eyjum==
| |
| Móðurbróðir Lárusar var Ólafur Eiríksson, f. 1795, faðir Ólafs, f. 1828, föður [[Þorsteinn Ólafsson|Þorsteins]] í [[Háigarður|Háagarði]], f. 16. okt. 1859, föður [[Helga Þorsteinsdóttir|Guðleifar ''Helgu'']] húsfreyju á [[Kirkjubær|Kirkjubæ]], f. 22. sept.1898, konu [[Þorbjörn Guðjónsson|Þorbjörns Guðjónssonar]] bónda ; einnig Ketill Eiríksson, f. 1798, ættfaðir [[Þórunn Ketilsdóttir|Þórunnar Ketilsdóttur]] í [[Litlibær|Litlabæ]] (Tótu í [[Uppsalir|Uppsölum]]), f. 1865, og Heiðu ([[Brynheiður Ketilsdóttir|Brynheiðar Ketilsdóttur]]) í [[Gerði-stóra|Gerði]], f. 1907; og Sesselja Eiríksdóttir, f. 1810,- af henni [[Gísli Geirmundsson]], f. 1874, faðir [[Guðlaugur Gíslason|Guðlaugs Gíslasonar]] bæjarstjóra og alþingismanns.
| |
| {{Heimildir|
| |
| *''Upphaflega grein skrifaði [[Víglundur Þór Þorsteinsson.]]''
| |
| *[[Árni Árnason (símritari)|Árni Árnason]]: Búastaðahjónin. ''[[Blik]]'', 1957.
| |
| *Björn Magnússon. ''Vestur-Skaftfellingar''. Reykjavík: Prentsmiðjan Leiftur, 1970-1973.
| |
| *[[Guðjón Ármann Eyjólfsson]]. ''Vestmannaeyjar- byggð og eldgos''. Reykjavík: Ísafoldarprentsmiðja, 1973.
| |
| *Manntöl.
| |
| *Prestþjónustubækur.}}
| |
| [[Flokkur: Bændur]]
| |
| [[Flokkur: Formenn]]
| |
| [[Flokkur: Hafnsögumenn]]
| |
| [[Flokkur: Hreppstjórar]]
| |