„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1997/Jón í Hlíð og m.b. Kapítóla“: Munur á milli breytinga

<big><big><center>JÓN Í HLÍÐ OG M.B. KAPÍTÓLA</center></big></big>

Í sóknarlýsingu Landeyjaþinga 1872-73 skrifar klerkur um Kúfhól: „Nú sem stendur er húsmaður í kofa, er hefur verið byggður úr svokölluðum Borgarhól, er áður voru fjárhús frá Kúfhóli, en bæjarmynd þessi er ekki ennþá lögbýli, og getur því ekki tekist í bæjatölu.“<br>

Borgarhóll varð aldrei lögbýli en þar var Jón Pétursson talinn „húsmaður“ 1870-1888. Hann var landlaus, hefur fengið slægjubletti hjá þeim betur stæðu. Reyndar lifðu Landeyingar meira á sjónum en landinu. Ef útræði brást, sem var sjaldan, var vá fyrir dyrum. Fátækt algjör. Vorið 1888 fá Jón og Guðný ábúð á Oddakoti. Jón er þá 62 ára og Guðný 55 ára. Þar eru og börn þeirra þrjú: Magnús 23 ára, Ólöf 14 ára og Jón, sem síðar segir frá, 10 ára, „les vel, kann fræðin vel,“ skrifar prestur. Oddakot var lögbýli en afar rýrt kot. Þar bjó Jón í fjögur ár.<br>

Sigurður í Skuld var formaður á bátnum vertíðarnar 1910 og 1911. Milli Hlíðar og Skuldar lágu gagnvegir og urðu þeir Jón og Sigurður meðeigendur í útgerð.<br>

Fyrsta áfallið í útgerð Jóns var þá er Kapítóla fórst 21. mars 1913. Var á heimleið úr róðri. Vélin bilaði og voru þá sett upp segl og átti að ná til lands á þeim. Suðaustan hvassviðri var á, þó ekki svo að báturinn ætti að vera í hættu. Eftir skamma siglingu kastaðist báturinn á hliðina og hvolfdi. Skipverjar voru fjórir, náðu taki á duflum á floti og héldu sér upp á þeim. Enskur togari, kallaður Danski-Pétur, var nærstaddur. Hann bjargaði þrem mannanna, mjög köldum og hrökktum. Einn skipverja drukknaði, Tryggvi Bjarnason frá Ísafirði. Formaður var Sigfús Scheving.<br>

Talið var að eignarhluti Jóns hafi ekki verið tryggður. Þar við bættist að skuldir Jóns fóru vaxandi og aflatregða.<br>

Á þessum tíma átti Jón þriðjung í vélbátnum Baldri VE 155. Baldur var tíu og hálft tonn með 12 hestafla Gídeonsvél, smíðaður í Danmörku. Meðeigendur Arinbjörn Ólafsson skrifstofumaður og [[Sigurður Oddsson]] í [[Skuld]]. Sigurður var formaður með bátinn í 13 ár. Baldur var keyptur 1912 og var síðast haldið út 1928.<br>

Á vertíð 1914 eignaðist Jón part í mótorbát, Trausta VE 175. Meðeigendur voru: [[Þorbjörn Arnbjörnsson]], Einar Runólfsson og Guðmundur Helgason, átti hver fjórðungshlut. Trausti var tæp 9 tonn, smíðaður úr eik og furu, smiður Jens Andersen. Guðmundur Helgason, síðar formaður Sjómannafélagsins Jötuns, var formaður fyrstu vertíðina. Eftir það úthald þurfti að skipta um vél í bátnum. Fremur mun hafa verið tap en gróði á útgerð Trausta. Í vertíðarlok 1919 var báturinn seldur.<br>

Árið 1924 hefst annað tímabil í útgerðarsögu Jóns í Hlíð. Hann festi kaup á 27 tonna vélbát frá Noregi, smíðaður þar árið 1919, með 50 hestafla Hansavél. Var þá með stærstu bátum í flotanum. Nú var ekki haldið Kapítóla-nafninu heldur stytt í Kap, fyrsta Kap í Eyjaflotanum. Jón var eini eigandi bátsins. Kap var fyrst á vertíð 1925.<br>

Þröngt var í höfninni og bátar allir tréskip; þurftu því oft viðgerðar. Eitt sinn er Kap var í slipp kom Jón þar að líta á bát sinn, hitti Jón á Enda sem var smiður. Jón á Enda heilsaði nafna sínum með hálfri vísu:

::Kap er orðin viðamát