„Blik 1980/Ágrip af sögu landbúnaðar í Vestmannaeyjum, III. hluti“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 60: | Lína 60: | ||
samtök hafa skilað þar drýgri arði til heilla öllum almenningi í bænum en þessi búnaðarsamtök.<br> | samtök hafa skilað þar drýgri arði til heilla öllum almenningi í bænum en þessi búnaðarsamtök.<br> | ||
Aðeins 14 menn stóðu að stofnun Búnaðarfélags Vestmannaeyja árið 1924. Þar af voru 2 bændur. - Þessir voru stofnendur félagsins:<br> | Aðeins 14 menn stóðu að stofnun Búnaðarfélags Vestmannaeyja árið 1924. Þar af voru 2 bændur. - Þessir voru stofnendur félagsins:<br> | ||
[[Páll Bjarnason]], fyrrv. ritstjóri Skeggja, þá orðinn skólastjóri barnaskóla bæjarins; [[Páll V. G. Kolka]], læknir; sr. [[Sigurjón Þorvaldur Árnason|Sigurjón Þ. Árnason]], sóknarprestur að [[Ofanleiti]]; [[Guðmundur Sigurðsson]], verkstjóri, [[Heiðardalur|Heiðardal]]; [[Sigurður Sigurðsson (lyfsali)|Sigurður Sigurðsson]] skáld frá Arnarholti, lyfsali; [[Erlendur Árnason]], smiður, [[Gilsbakki|Gilsbakka]]; [[Jón Guðmundsson (Suðurgarði)|Jón Guðmundsson]], bóndi, [[Suðurgarður|Suðurgarði]]; [[Bjarni Jónsson á Svalbarða|Bjarni Jónsson]], gjaldkeri, [[Svalbarð|Svalbarða]]; [[Guðjón Jónsson (Heiði)|Guðjón Jónsson]], skipstjóri, [[Heiði]]; [[Steinn Sigurðsson (klæðskeri)|Steinn Sigurðsson]], klæðskeri, [[Ingólfshvoll|Ingólfshvoli]]; [[Þorbjörn Guðjónsson]], bóndi, [[Kirkjubær|Kirkjubæ]]; [[Símon Egilsson]], útgerðarmaður, [[Miðey]]; [[Einar Símonarson]], útgerðarmaður, [[London]]; [[Jón Gíslason (Ármótum)|Jón Gíslason]], útgerðarmaður að [[Ármót|Ármótum]] við [[Skólavegur|Skólaveg]]. <br> | [[Páll Bjarnason]], fyrrv. ritstjóri Skeggja, þá orðinn skólastjóri barnaskóla bæjarins; [[Páll V. G. Kolka]], læknir; sr. [[Sigurjón Þorvaldur Árnason|Sigurjón Þ. Árnason]], sóknarprestur að [[Ofanleiti]]; [[Guðmundur Sigurðsson (Heiðardal)|Guðmundur Sigurðsson]], verkstjóri, [[Heiðardalur|Heiðardal]]; [[Sigurður Sigurðsson (lyfsali)|Sigurður Sigurðsson]] skáld frá Arnarholti, lyfsali; [[Erlendur Árnason]], smiður, [[Gilsbakki|Gilsbakka]]; [[Jón Guðmundsson (Suðurgarði)|Jón Guðmundsson]], bóndi, [[Suðurgarður|Suðurgarði]]; [[Bjarni Jónsson á Svalbarða|Bjarni Jónsson]], gjaldkeri, [[Svalbarð|Svalbarða]]; [[Guðjón Jónsson (Heiði)|Guðjón Jónsson]], skipstjóri, [[Heiði]]; [[Steinn Sigurðsson (klæðskeri)|Steinn Sigurðsson]], klæðskeri, [[Ingólfshvoll|Ingólfshvoli]]; [[Þorbjörn Guðjónsson]], bóndi, [[Kirkjubær|Kirkjubæ]]; [[Símon Egilsson]], útgerðarmaður, [[Miðey]]; [[Einar Símonarson]], útgerðarmaður, [[London]]; [[Jón Gíslason (Ármótum)|Jón Gíslason]], útgerðarmaður að [[Ármót|Ármótum]] við [[Skólavegur|Skólaveg]]. <br> | ||
Strax völdust þarna mætir menn og dugnaðarforkar til forustu og létu strax mikið að sér kveða í erfiðri aðstöðu á ýmsa lund. Fyrsti formaður Búnaðarfélags | Strax völdust þarna mætir menn og dugnaðarforkar til forustu og létu strax mikið að sér kveða í erfiðri aðstöðu á ýmsa lund. Fyrsti formaður Búnaðarfélags | ||
Vestmannaeyja var Guðmundur verkstjóri í Heiðardal. Ritari fyrstu búnaðarfélagsstjórnarinnar var Páll Bjarnason, skólastjóri. Gjaldkeri stjórnarinnar og samtakanna var Þorbjörn Guðjónsson, bóndi, og meðstjórnendurnir: Séra Sigurjón Þ. Árnason, sóknarprestur, og Jón Gíslason, útgerðarmaður. Þannig skiptu stjórnarmennirnir með sér verkum samkvæmt fimmtu | Vestmannaeyja var Guðmundur verkstjóri í Heiðardal. Ritari fyrstu búnaðarfélagsstjórnarinnar var Páll Bjarnason, skólastjóri. Gjaldkeri stjórnarinnar og samtakanna var Þorbjörn Guðjónsson, bóndi, og meðstjórnendurnir: Séra Sigurjón Þ. Árnason, sóknarprestur, og Jón Gíslason, útgerðarmaður. Þannig skiptu stjórnarmennirnir með sér verkum samkvæmt fimmtu | ||
| Lína 141: | Lína 141: | ||
Þá hefi ég skráð hér nokkurn útdrátt úr hinni merku grein búnaðarmálastjóra, eftir að hann hafði kynnt sér landgæði til ræktunar á Heimaey, svo sem jarðveg og legu landsins. Þá kynnti hann sér einnig ábúðarétt bænda þar og leiguliðasamninga við landsdrottin, sjálft ríkið.<br> | Þá hefi ég skráð hér nokkurn útdrátt úr hinni merku grein búnaðarmálastjóra, eftir að hann hafði kynnt sér landgæði til ræktunar á Heimaey, svo sem jarðveg og legu landsins. Þá kynnti hann sér einnig ábúðarétt bænda þar og leiguliðasamninga við landsdrottin, sjálft ríkið.<br> | ||
Óneitanlega hafði afstaða búnaðarmálastjóra, Sigurðar Sigurðssonar, til jarðræktarmálanna í Eyjum mikil áhrif á hug og hjarta Eyjafólks, ef ég mætti komast þannig að orði, - og þá ekki sízt bændurna og búalið, sem ekki vissi annað sannara og réttara, en að Eyjabændur hefðu óskoraðan rétt til valds og ráða yfir öllu landi á Heimaey, láglendi, hæðum og fjöllum.<br> | Óneitanlega hafði afstaða búnaðarmálastjóra, Sigurðar Sigurðssonar, til jarðræktarmálanna í Eyjum mikil áhrif á hug og hjarta Eyjafólks, ef ég mætti komast þannig að orði, - og þá ekki sízt bændurna og búalið, sem ekki vissi annað sannara og réttara, en að Eyjabændur hefðu óskoraðan rétt til valds og ráða yfir öllu landi á Heimaey, láglendi, hæðum og fjöllum.<br> | ||
Þó er mér persónulega þessi skilningur þeirra á réttinum mikla hulin ráðgáta. Ástæðan er sú, að ég hefi í hendi mér byggingarbréf annars bóndans í [[Þorlaugargerði|Þórlaugargerði]], dag- og ársett 1. febr. 1905. Þá var [[Jón Magnússon]] sýslumaður í Vestmannaeyjum. Hann byggir bóndanum [[Jón Pétursson |Jóni Péturssyni]] [[Þorlaugargerði eystra|Eystra-Þórlaugargerðið]].<br> | Þó er mér persónulega þessi skilningur þeirra á réttinum mikla hulin ráðgáta. Ástæðan er sú, að ég hefi í hendi mér byggingarbréf annars bóndans í [[Þorlaugargerði|Þórlaugargerði]], dag- og ársett 1. febr. 1905. Þá var [[Jón Magnússon]] sýslumaður í Vestmannaeyjum. Hann byggir bóndanum [[Jón Pétursson (Þorlaugargerði) |Jóni Péturssyni]], [[Þorlaugargerði eystra|Eystra-Þórlaugargerðið]].<br> | ||
Þegar þessi mál voru öll í deiglunni í Eyjum, var [[Kristján Linnet]] bæjarfógeti þar og umboðsmaður ríkisins gagnvart bændum. Bæjarfógetinn var mjðg hlynntur því, að land Heimaeyjar yrði allt mælt og „þurrabúðarmönnum“ gefinn kostur á landi til ræktunar í mun stærra mæli en áður hafði átt sér stað. Ekki verður annað sagt, en að áhrif þessa embættismanns reyndust mikilvæg gagnvart landsdrottni og tillögur hans teknar til greina. Stjórn Búnaðarfélags | Þegar þessi mál voru öll í deiglunni í Eyjum, var [[Kristján Linnet]] bæjarfógeti þar og umboðsmaður ríkisins gagnvart bændum. Bæjarfógetinn var mjðg hlynntur því, að land Heimaeyjar yrði allt mælt og „þurrabúðarmönnum“ gefinn kostur á landi til ræktunar í mun stærra mæli en áður hafði átt sér stað. Ekki verður annað sagt, en að áhrif þessa embættismanns reyndust mikilvæg gagnvart landsdrottni og tillögur hans teknar til greina. Stjórn Búnaðarfélags | ||
Vestmannaeyja hafði nána samvinnu við bæjarfógeta í málum þessum. <br> | Vestmannaeyja hafði nána samvinnu við bæjarfógeta í málum þessum. <br> | ||