„Snið:Grein vikunnar“: Munur á milli breytinga

Úr Heimaslóð, Sögusetri Vestmannaeyja
Fara í flakk Fara í leit
MyndræntWiki-texti
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 23: Lína 23:
  | 18=[[Mynd:Arni Valdason1.jpg|thumb|150px]]
  | 18=[[Mynd:Arni Valdason1.jpg|thumb|150px]]
  | 19=[[Mynd:Oskar Matthíasson.jpg|thumb|150px]]
  | 19=[[Mynd:Oskar Matthíasson.jpg|thumb|150px]]
  | 20=
  | 20=[[Mynd:Kerti.jpg|thumb|150px]]
  | 21=
  | 21=[[Mynd:Ráðhús.jpg|thumb|150px]]
  | 22=
  | 22=[[Mynd:Blik 1967 136.jpg|thumb|150px]]
  | 23=
  | 23=[[Mynd:Höfnin.1989.jpg|thumb|150px]]
  | 24=
  | 24=[[Mynd:Jsþ 0281 Sjómenn.jpg|thumb|150px]]
  | 25=
  | 25=[[Mynd:Vatnkom68.jpg|thumb|150px]]
  | 26=
  | 26=[[Mynd:Jónjónsson.jpg|thumb|150px]]
  | 27=
  | 27=[[Mynd:Tún 1973.jpg|thumb|150px]]
  | 28=
  | 28=[[Mynd:Hjálmar Guðnason.jpg|thumb|150px]]
  | 29=
  | 29=[[Mynd:Blik 1967 200.jpg|thumb|150px]]
  | 30=
  | 30=[[Mynd:Ræningjatangi.jpg|thumb|150px]]
  | 31=[[Mynd:Una Skáldkona.jpg|thumb|150px]]
  | 31=[[Mynd:Thórun og Kári 001.jpg|thumb|150px]]
  | 32=[[Mynd:Allurdal.jpg|thumb|150px]]
  | 32=[[Mynd:Allurdal.jpg|thumb|150px]]
  | 33=
  | 33=[[Mynd:Fiskbreiðsla.JPG|thumb|150px]]
  | 34=  
  | 34=[[Mynd:DSCF0860 bjarnarey crop.jpg|thumb|150px]]
  | 35=  
  | 35=[[Mynd:Fiskhellar1.jpg|thumb|150px]]
  | 36=  
  | 36=[[Mynd:Copaifera Langesdorfii.JPG|thumb|150px]] 
  | 37=
  | 37=[[Mynd:Mannsi (9).JPG|thumb|150px]]
  | 38=
  | 38=[[Mynd:Storhofdi DSCF4549.jpg|thumb|150px]] 
  | 39=  
  | 39=[[Mynd:Stefán Árnason.jpg|thumb|150px]] 
  | 40=[[Mynd:Þorsteinn Jónsson (Héraðslæknir).jpg|thumb|150px]]
  | 40=[[Mynd:Þorsteinn Jónsson (Héraðslæknir).jpg|thumb|150px]]
  | 41=[[Mynd:Guðni Hermansen1.jpg|thumb|150px]]
  | 41=[[Mynd:Guðni Hermansen1.jpg|thumb|150px]]
Lína 152: Lína 152:
<big>'''''[[Sólveig Pálsdóttir|Lesa meira]]''''</big>
<big>'''''[[Sólveig Pálsdóttir|Lesa meira]]''''</big>


| 23=Sjómannadagurinn í Vestmannaeyjum hefur verið haldinn hátíðlegur frá 1940. Hann er haldinn fyrstu helgina í júní ár hvert, hátíðahöld standa yfir í tvo daga, laugardag og sunnudag. Á síðustu árum hefur föstudeginum einnig verið bætt við þar sem haldið hefur verið sjómannagolfmót, knattspyrna og söngkvöld með Árna Johnsen.


| 23=[[Blik 1967]] „Hákarlatúrar“ hétu veiðiferðir þessar í daglegu tali í Vestmannaeyjum, þegar farið var í hákarlalegur. Þær voru mikið stundaðar á opnum skipum á tímabilinu 1860-1890. Um 1860 tregaðist mjög fiskafli við Eyjar. Þá tóku útgerðarmenn og formenn að stunda hákarlaveiðar, því að þær voru ábótasamari. Þegar á leið, gáfu þær mikið í aðra hönd, sérstaklega á Norðurlandi, því að verðið þar nam 50-60 krónum fyrir hverja lifrartunnu og stundum allt að 70 krónum (Þ. Th.), en var jafnan mun lægra á Suðurlandi, sérstaklega í Vestmannaeyjum.
<big>'''''[[Sjómannadagurinn|Lesa meira]]''''</big>
 
 
| 24=Skipafloti Vestmannaeyja samanstendur mestmegnis af fiskiskipum sem eru í útgerð að minnsta kosti hluta ársins. Frá því að byggð hófst á Íslandi hafa Vestmannaeyjar verið mjög mikilvæg verstöð, en það hlutverk margefldist þegar vélbátavæðingin hófst.
   
   
<big>'''''[[Blik 1967/Hákarlaveiðar í Vestmannaeyjum|Lesa meira]]''''</big>
<big>'''''[[Útgerðarsaga|Lesa meira]]''''</big>




  | 24=Sjómannadagurinn í Vestmannaeyjum hefur verið haldinn hátíðlegur frá 1940. Hann er haldinn fyrstu helgina í júní ár hvert, hátíðahöld standa yfir í tvo daga, laugardag og sunnudag. Á síðustu árum hefur föstudeginum einnig verið bætt við þar sem haldið hefur verið sjómannagolfmót, knattspyrna og söngkvöld með Árna Johnsen.  
  | 23=Sjómannadagurinn í Vestmannaeyjum hefur verið haldinn hátíðlegur frá 1940. Hann er haldinn fyrstu helgina í júní ár hvert, hátíðahöld standa yfir í tvo daga, laugardag og sunnudag. Á síðustu árum hefur föstudeginum einnig verið bætt við þar sem haldið hefur verið sjómannagolfmót, knattspyrna og söngkvöld með Árna Johnsen.  


<big>'''''[[Sjómannadagurinn|Lesa meira]]''''</big>
<big>'''''[[Sjómannadagurinn|Lesa meira]]''''</big>




  | 25=[[Andreas August von Kohl]] Stofnaði Herfylkinguna, sem er sérstakt fyrirbæri í íslensku þjóðlífi. Hann er talinn fyrsti bindindisfrömuðurinn hér í Eyjum. Lét vegabætur til sín taka. Gekkst fyrir því að ruddur var vagnfær vegur í Herjólfsdal og endurbættar brautirnar upp fyrir Hraun og að Vilborgarstöðum og flutti inn fyrsta vagninn, sem til Vestmannaeyja kom.  
  | 25=Þrátt fyrir miður skemmtilegar heimsóknir ræningja, hættulegar glímur við sjóinn og kúgun í gegnum aldirnar, hafa Vestmannaeyingar óttast vatnsskort hvað mest. Ekki eru vatnslindir Vestmannaeyinga stórar eða vatnsmiklar og því hefur þurft að nota aðrar leiðir til að svala þorsta eyjaskeggja.  
 
<big>'''''[[Vatnsveitan|Lesa meira]]''''</big>
 


  | 26=Bærinn Svaðkot var ein af Ofanleitishjáleigum fyrir ofan hraun. Stóð bærinn í útsuður frá Ofanleiti og skammt frá því húsi. Mjög vandaður hlaðinn garður úr grjóti var kringum Svaðkot en sá garður lenti undir flugbrautinni þegar hún var lengd til vesturs.
  | 26=Jón Jónsson í Brautarholti fæddist 15. júlí 1869 í Norðurbænum á Vilborgarstöðum og lést 4. september 1964. Jón fluttist með foreldrum sínum að Dölum árið 1880. Foreldrar hans voru hjónin Jón Jónsson hreppsjóri í Dölum og kona hans Jóhanna Gunnsteinsdóttir. Eina systur átti hann, Dómhildi, en hún flutti ung til Ameríku.  


<big>'''''[[Svaðkot|Lesa meira]]''''</big>
<big>'''''[[Jón Jónsson (Brautarholti)|Lesa meira]]''''</big>
   
   


  | 27=Goslokahátíðin er hátíðleg haldin fyrstu helgina í júlí. Þá er goslokanna á Heimaey minnst með ýmsum hætti, svo sem harmonikkuleik og öðru skralli í krónum í Skvísusundi.  
  | 27=Heimaeyjargosið hófst 23. janúar 1973 og var því lýst lokið þann 3. júlí sama ár. Gosið er fyrsta eldgos sem hefst í byggð á Íslandi. Giftusamlegri björgun á fólki og stórum hluta af eignum er minnst þegar gosið er rifjað upp. Þó að nú á 21. öldinni rísi upp kynslóð, sem ekki upplifði atburðina örlagaríku, eru þeir þó greyptir í hjörtu Eyjamanna.


<big>'''''[[Goslokahátíðin|Lesa meira]]''''</big>
<big>'''''[[Heimaeyjargosið|Lesa meira]]''''</big>


  | 28=Húsið Bólstaðarhlíð stóð við Heimagötu 39. Björn Bjarnason, sjómaður, byggði húsið. Móðurætt Bjarna var úr Bólstaðarhlíð í Húnavatnssýslu og kemur nafn hússins þaðan.
  | 28=Hjálmar Guðnason fæddist á Vegamótum í Vestmannaeyjum 9. desember 1940, og lést 27. janúar 2006. Eiginkona Hjálmars var Kristjana Svavarsdóttir og áttu þau sex börn saman. Börn þeirra eru Anna Kristín, Guðni, Sigurbjörg, Ásta Margrét og Ólafur.


<big>'''''[[Bólstaðarhlíð|Lesa meira]]''''</big>
<big>'''''[[Hjálmar Guðnason|Lesa meira]]''''</big>


  | 29==[[Blik 1967]] Fyrir mörgum árum fannst steyptur treyjuhnappur í kálgarði í námunda við Strandveginn hér í bæ ekki langt frá Mandal. Hnappurinn fannst vor eitt, þegar garðurinn var pældur. Á honum, sem er úr eirblöndu, er hálfmáni og stjarna. Sumir hugsa sér hnappinn orðinn þannig til í Eyjum:
  | 29==[[Blik 1967]] Fyrir mörgum árum fannst steyptur treyjuhnappur í kálgarði í námunda við Strandveginn hér í bæ ekki langt frá Mandal. Hnappurinn fannst vor eitt, þegar garðurinn var pældur. Á honum, sem er úr eirblöndu, er hálfmáni og stjarna. Sumir hugsa sér hnappinn orðinn þannig til í Eyjum:
Lína 182: Lína 189:
<big>'''''[[Blik 1967/Tyrkneski Hnappurinn|Lesa meira]]''''</big>
<big>'''''[[Blik 1967/Tyrkneski Hnappurinn|Lesa meira]]''''</big>


  | 30=Kristnisaga Vestmannaeyja er mjög samtvinnuð kristnisögu Íslands. Margar sagnir eru af írskum munkum sem voru hér fyrir landnám Vestmannaeyja. Örnefni í Heimakletti og fleiri stöðum á eyjunni benda til veru þeirra. Kristnir menn komu næst árið 1000 þegar Noregskonungur sendi Gissur hinn hvíta og Hjalta Skeggjason til að kristna Íslendinga.
  | 30=Þann 16. júlí 1627 réðust um 300 sjóræningjar frá Algeirsborg á Vestmannaeyjar. Vestmannaeyingar höfðu komið sér upp vörnum við höfnina en sjóræningjarnir sigldu fram hjá höfninni, suður með eynni og gengu þeir á land á Ræningjatanga og komu þannig Eyjamönnum í opna skjöldu. Sjóræningjarnir dvöldu 3 daga í Vestmannaeyjum, með aðsetur á Ræningjaflöt í Lyngfellisdal


<big>'''''[[Kirkjumál|Lesa meira]]''''</big>
<big>'''''[[Tyrkjaránið|Lesa meira]]''''</big>




  | 31=Una Jónsdóttir var fædd 31. janúar 1878 og lést 29. febrúar 1960, 82 ára gömul. Hún var gift Guðmundi Guðlaugssyni og var hann ævinlega kallaður Unu-Gvendur. Þau bjuggu að Sólbrekku á Faxastíg.  
  | 31=Þórunn Pálsdóttir húsfreyja í Presthúsum, fæddist 12. nóv. 1879 í Vesturholtum undir Eyjafjöllum og lézt 15. marz 1965 í Reykjavík.


<big>'''''[[Una Jónsdóttir|Lesa meira]]''''</big>
<big>'''''[[Þórunn Pálsdóttir|Lesa meira]]''''</big>




Lína 196: Lína 203:
<big>'''''[[Herjólfsdalur|Lesa meira]]''''</big>
<big>'''''[[Herjólfsdalur|Lesa meira]]''''</big>


| 33=Húsið Tanginn við Strandveg 46. Það var verslun Gunnars Ólafssonar en var rifin þegar verslun reis við hliðina. Þar er verslunarhúsnæði enn þann dag í dag.


<big>'''''[[Tanginn|Lesa meira]]''''</big>


  | 33=Kirkjubær var einn sögufrægasti staður Vestmannaeyja. Bæjarlandið samanstóð af átta bæjum í manntali sem tekið var árið 1892, en þeir stóðu nokkuð austan við byggðakjarna Heimaeyjar.
  | 34=Bjarnarey liggur skammt suður af Elliðaey og er næst henni í stærð, 0.32km². Eyjan er mjög hálend og þverhníptir klettahamrar umlykja eyjuna alla nema á litlu svæði norðaustan megin. Þar er uppgangur á eyjuna.
 
<big>'''''[[Kirkjubær|Lesa meira]]''''</big>
 
| 34=[[Finnbogi Björnsson]] bóndi, útvegsmaður og formaður í Norðurgarði fæddist 1. janúar 1856 í Neðri-Dal, Eyjafjöllum og lést 6. apríl 1943 í Eyjum.


<big>'''[[Finnbogi Björnsson|Lesa meira]]'''</big>
<big>'''[[Bjarnarey|Lesa meira]]'''</big>


  | 35= Húsið [[Laufás]] stóð við Austurveg 5 og var áður fyrr Vestasti-Hlaðbær að Vilborgarstöðum. Húsið var byggt af Jóni Ágústi Kristjánssyni sem meðal annars var söngstjóri „Principal“kórsins svonefnda en það var blandaður kór sem starfaði í Vestmannaeyjum á árunum 1903 til 1905.
  | 35=Fiskhellar eru hellar sem eru sunnan og vestan megin í Hánni, þar sem hún er þverhnípt.
Fyrr á öldum var venja að flytja fisk að berginu og draga hann upp í fiskbyrgin sem byggð höfðu verið á syllum og snösum upp eftir öllu bergi.


<big>'''[[Laufás|Lesa meira]]'''</big>
<big>'''[[Fiskhellar|Lesa meira]]'''</big>


  | 36= Árið 1704 voru 8 aðskildir bæir á Vilborgarstöðum og sá 9. sem tilheyrði staðnum var Háfagarður. Þar voru reiknuð 16 kýrfóður. Jörðinni fylgdu 9 hjallar á Skipasandi og fiskigarðar undir Há. Eitt húsmannsbýli, í eyði fallið 1704, tilheyrði Vilborgarstöðum. Vilborgarstaðabæirnir voru: Norðurbær, Vestasti-, Nyrsti-, Austasti-, Syðsti- og Miðhlaðbær, Háigarður, Miðbær og Austastibær. Nöfnin voru lítið notuð því alltaf var talað um Vilborgarstaðabæina.  
  | 36=Ástand heilbrigðismála á Íslandi á 18. og 19. öld var dönskum stjórnvöldum stöðugt áhyggjuefni og ítrekað voru sendar tillögur til úrbóta á ýmsum málum og síðan fyrirspurnir um hvers vegna ekkert væri gert í málunum. Dönsk heilsupólitík átti að tryggja heilbrigði sem flestra til þess að efla vinnumarkaðinn og minnka útgjöld til fátækramála. Íslenskir embættismenn létu hjá líða að skipta sér af málum ef mögulegt var enda virðast þeir ekki hafa verið sammála þeirri stefnu sem rekin var af hálfu heilbrigðisyfirvalda.


<big>'''[[Vilborgarstaðir|Lesa meira]]'''</big>
<big>'''[[Ginklofi|Lesa meira]]'''</big>


  | 37=Húsið Móhús var gefið upp í manntali frá árinu 1859 sem tómthús, syðst í Kirkjubæjartúninu og tilheyrði einu af svonefndum húsmannahúsum. Er Móhúsum lýst sem litlum kotbæ. Eyflalía Nikulásdóttir bjó að Móhúsum í kringum aldamótin 1900.  
  | 37=Kaplagjóta er löng gjóta sunnan við Dalfjall sem gengur til austurs, samhliða Herjólfsdal. Gjótan dregur nafn sitt af því að hestum var varpað þar niður til þess að farga þeim, þar sem ekki mátti eta hrossakjöt lengi vel á Íslandi.


<big>'''''[[Eyflalía Nikulásdóttir|Lesa meira]]''''</big>
<big>'''''[[Kaplagjóta|Lesa meira]]''''</big>


  | 38=[[Gísli Lárusson]] nam gullsmíði og tók sveinsbréf 1885. Hann starfaði sem gullsmiður og úrsmiður í Eyjum. Jafnframt var hann bóndi í Stakkagerði, formaður á áraskipinu Frið og fróðleiksmaður.  
  | 38=Stórhöfði er 122 metra hár og er syðsti hlutinn á Heimaey. Höfðinn myndaðist í gosi í sjó fyrir um 6 þúsund árum, og er samtengdur Heimaey um mjóa flá sem heitir Aur, en hann gengur til norðurs frá Stórhöfða og myndar þar Brimurð að austan og Vík og Klauf að vestan.


<big>'''[[Gísli Lárusson|Lesa meira]]'''</big>
<big>'''[[Stórhöfði|Lesa meira]]'''</big>


  | 39=Vegna þess hve stutt er á miðin frá Vestmannaeyjum hafa eyjarnar skipað sér sess sem stærsta verstöð Íslands. Þegar mest var voru Vestmannaeyjar að skapa um þriðjung af útflutningstekjum þjóðarinnar, en þó voru ekki nema um 5% af þjóðinni búsett í Vestmannaeyjum á þeim tíma.  
  | 39=Stefán Árnason fæddist 31. desember 1892 í Sauðhúsnesi, Álftavershreppi, V-Skaftafellssýslu og lést 29. júlí 1977. Árið 1920 fluttist hann til Vestmannaeyja.  


<big>'''[[Útgerðarsaga|Lesa meira]]'''</big>
<big>'''[[Stefán Árnason|Lesa meira]]'''</big>


  | 40= [[Þorsteinn Jónsson (héraðslæknir)|Þorsteinn Jónsson]], héraðslæknir, var alþingismaður Vestmannaeyja frá 1887 til 1890 en þá sagði hann af sér þingmennsku.  
  | 40= [[Þorsteinn Jónsson (héraðslæknir)|Þorsteinn Jónsson]], héraðslæknir, var alþingismaður Vestmannaeyja frá 1887 til 1890 en þá sagði hann af sér þingmennsku.  

Útgáfa síðunnar 9. október 2009 kl. 11:32

Jón Jónsson í Brautarholti fæddist 15. júlí 1869 í Norðurbænum á Vilborgarstöðum og lést 4. september 1964. Jón fluttist með foreldrum sínum að Dölum árið 1880. Foreldrar hans voru hjónin Jón Jónsson hreppsjóri í Dölum og kona hans Jóhanna Gunnsteinsdóttir. Eina systur átti hann, Dómhildi, en hún flutti ung til Ameríku.

Lesa meira'

Sótt frá „http://heimaslod.is/index.php?title=Snið:Grein_vikunnar&oldid=49581“