„Blik 1974/Bréf til vinar míns og frænda, I. hluti“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 420: | Lína 420: | ||
Ég skrifaði greinar um hina miklu þörf á því, að kaupstaðurinn hefðist handa og byggði gagnfræðaskólahús í bænum. Fleiri tóku undir það mál mitt, t.d. [[Helgi Sæmundsson]], fyrrv. nemandi minn, nú landskunnur ritstjóri. Hann hafði brennandi áhuga á málefnum skólans.<br> | Ég skrifaði greinar um hina miklu þörf á því, að kaupstaðurinn hefðist handa og byggði gagnfræðaskólahús í bænum. Fleiri tóku undir það mál mitt, t.d. [[Helgi Sæmundsson]], fyrrv. nemandi minn, nú landskunnur ritstjóri. Hann hafði brennandi áhuga á málefnum skólans.<br> | ||
Ég vann að því með nemendum mínum að safna fé í sjóð, sem við kölluðum Byggingarsjóð Gagnfræðaskólans. Við efndum til happdrættis og hlutaveltu í þessu skyni. Þeim sjóði var síðan breytt í ''Styrktarsjóð'' nemenda. Tveir fyrrv. nemendur skólans hafa hlotið styrk úr þeim sjóði til framhaldsnáms, svo að ég viti. Ef til vill eru þeir fleiri.<br> | Ég vann að því með nemendum mínum að safna fé í sjóð, sem við kölluðum Byggingarsjóð Gagnfræðaskólans. Við efndum til happdrættis og hlutaveltu í þessu skyni. Þeim sjóði var síðan breytt í ''Styrktarsjóð'' nemenda. Tveir fyrrv. nemendur skólans hafa hlotið styrk úr þeim sjóði til framhaldsnáms, svo að ég viti. Ef til vill eru þeir fleiri.<br> | ||
Á þessum friðsemdartímum fengum við aðstöðu til að reka ''matsveinanámskeið'' á vegum gagnfræðaskólans, árin 1937 og 1938. Þar ''framleiddum'' við matsveina á hina stærri Eyjabáta. Með þessu starfi fullnægðum við að dálitlu leyti brýnum þörfum útvegsins á lærðum matsveinum. Við nutum styrks frá Fiskifélagi Íslands til þessarar starfsemi og frá bæjarsjóði kaupstaðarins. Ég kenndi þar t.d. íslenzku ókeypis. (Sjá nánar skýrslur um matsveinanámskeið [[Gagnfræðaskólinn í Vestmannaeyjum|Gagnfræðaskólans]] á bls. 211-215). Í barnaskap mínum hélt ég, að sú fórn leiddi til þess, að ég fengi að halda bæjarstyrknum áfram til þess að reka þetta bráðnauðsynlega námskeið næstu árin. En það dæmi misreiknaði ég herfilega. Þegar sýnt var, að ég ætlaði ekki að þiggja ''baunadiskinn'', var styrkurinn tekinn af, og þannig lagðist starf þetta niður af sjálfu sér. Þá skrifaði ég þessi orð og fékk þau birt í flokksblaðinu: „Það er leitt til þess að vita, að valdhafar bæjarfélagsins skuli við samþykkt síðustu fjárhagsáætlunar hafa skorið niður þennan lítilfjörlega styrk til matsveinanámskeiðsins, þrátt fyrir gildi þess og hina brýnu þörf og þrátt fyrir ókeypis kennslu mína við það, sem að öllu leyti var aukastarf. Ég hélt í sannleika sagt og af barnaskap, að sú þátttaka mín í rekstri þess myndi duga til þess að það fengi að tóra eitt árið enn eða þar til við hefðum fullnægt brýnustu þörfum útvegsins hér um nýta matsveina. En það brást.“ (Víðir 27. maí 1939).<br> | |||
Á þessum friðsemdartímum fengum við aðstöðu til að reka ''matsveinanámskeið'' á vegum gagnfræðaskólans, árin 1937 og 1938. Þar ''framleiddum'' við matsveina á hina stærri Eyjabáta. Með þessu starfi fullnægðum við að dálitlu leyti brýnum þörfum útvegsins á lærðum matsveinum. Við nutum styrks frá Fiskifélagi Íslands til þessarar starfsemi og frá bæjarsjóði kaupstaðarins. Ég kenndi þar t.d. íslenzku ókeypis. Í barnaskap mínum hélt ég, að sú fórn leiddi til þess, að ég fengi að halda bæjarstyrknum áfram til þess að reka þetta bráðnauðsynlega námskeið næstu árin. En það dæmi misreiknaði ég herfilega. Þegar sýnt var, að ég ætlaði ekki að þiggja ''baunadiskinn'', var styrkurinn tekinn af, og þannig lagðist starf þetta niður af sjálfu sér. Þá skrifaði ég þessi orð og fékk þau birt í flokksblaðinu: „Það er leitt til þess að vita, að valdhafar bæjarfélagsins skuli við samþykkt síðustu fjárhagsáætlunar hafa skorið niður þennan lítilfjörlega styrk til matsveinanámskeiðsins, þrátt fyrir gildi þess og hina brýnu þörf og þrátt fyrir ókeypis kennslu mína við það, sem að öllu leyti var aukastarf. Ég hélt í sannleika sagt og af barnaskap, að sú þátttaka mín í rekstri þess myndi duga til þess að það fengi að tóra eitt árið enn eða þar til við hefðum fullnægt brýnustu þörfum útvegsins hér um nýta matsveina. En það brást.“ (Víðir 27. maí 1939).<br> | |||
Þannig launaði valdaklíkan í bænum mér fórnfúst starf í þágu atvinnulífsins. Og nú blöstu líka við ný viðhorf hjá forustuliði Flokksins, því að [[Guðlaugur Gíslason|G.G.]] hafði lokið fyrsta áfanga til undirbúnings blaðamennsku sinni fyrir flokkinn og var tekinn að skrifa um „Framsóknarhvolpana“ í Flokksblaðið.<br> | Þannig launaði valdaklíkan í bænum mér fórnfúst starf í þágu atvinnulífsins. Og nú blöstu líka við ný viðhorf hjá forustuliði Flokksins, því að [[Guðlaugur Gíslason|G.G.]] hafði lokið fyrsta áfanga til undirbúnings blaðamennsku sinni fyrir flokkinn og var tekinn að skrifa um „Framsóknarhvolpana“ í Flokksblaðið.<br> | ||
Meðan á námskeiði þessu stóð, skrifaði ritstjóri Víðis, Flokksblaðsins, vinsamlega grein um gagnfræðaskólann og námskeiðið. Það var [[Magnús Jónsson]], skipstjóri. Hann segir m.a.: „... Að kennsla sé í góðu lagi hér (í gagnfræðaskólanum) sanna unglingar, sem leitað hafa héðan að loknu námi til æðri skóla . .. Eins og undanfarin ár veitir gagnfræðaskólinn tilsögn í iðnaði. Stúlkur læra ýmiss konar útsaum og náttfatasaum. Piltar fá tilsögn í smíði og útskurði, og auk þess læra þeir nú í sérstökum tímum undirstöðuatriði raffræðinnar. Ætlunin er, að þeir læri einnig í þeim kennslustundum að skilja gang bifvélar og algengustu raf- og mótorvéla ... Eins og áður er sagt, hefur það sýnt sig, að hann stendur ekki að baki öðrum gagnfræðaskólum í landinu um bóklega fræðslu, en veitir meiri verklega kennslu en sumir hinir skólarnir gera ... Matsveinanámskeið er nú starfrækt hér í sambandi við gagnfræðaskólann fyrir pilta, sem hug hafa á því að gerast matreiðslumenn á fiskiskipum eða öðrum skipum, sem útilegur stunda ...<br> | Meðan á námskeiði þessu stóð, skrifaði ritstjóri Víðis, Flokksblaðsins, vinsamlega grein um gagnfræðaskólann og námskeiðið. Það var [[Magnús Jónsson]], skipstjóri. Hann segir m.a.: „... Að kennsla sé í góðu lagi hér (í gagnfræðaskólanum) sanna unglingar, sem leitað hafa héðan að loknu námi til æðri skóla . .. Eins og undanfarin ár veitir gagnfræðaskólinn tilsögn í iðnaði. Stúlkur læra ýmiss konar útsaum og náttfatasaum. Piltar fá tilsögn í smíði og útskurði, og auk þess læra þeir nú í sérstökum tímum undirstöðuatriði raffræðinnar. Ætlunin er, að þeir læri einnig í þeim kennslustundum að skilja gang bifvélar og algengustu raf- og mótorvéla ... Eins og áður er sagt, hefur það sýnt sig, að hann stendur ekki að baki öðrum gagnfræðaskólum í landinu um bóklega fræðslu, en veitir meiri verklega kennslu en sumir hinir skólarnir gera ... Matsveinanámskeið er nú starfrækt hér í sambandi við gagnfræðaskólann fyrir pilta, sem hug hafa á því að gerast matreiðslumenn á fiskiskipum eða öðrum skipum, sem útilegur stunda ...<br> | ||
| Lína 436: | Lína 430: | ||
Við [[Þorsteinn Einarsson]], samkennari minn, síðar íþróttafulltrúi, fengum leyfi bæjarvaldanna til að stofna til ''vinnuskóla'' tvö vor (1938 og 1939), eins og við kölluðum starfsemi þessa. Við bjuggum þá með 30 piltum í heimavist að [[Breiðablik]]i, leiguhúsnæði gagnfræðaskólans. Við unnum síðan með piltunum ýmisleg nytsemdarstörf vestur í Hrauni, og hann, íþróttakennarinn, æfði piltana og þjálfaði í margs konar íþróttum að loknu verki í Hrauninu næstum dag hvern. Piltarnir báru úr býtum ókeypis fæði og laun kr. 1,00 á dag. Þetta þóttu þá ágæt kjör og sanna meira en þau segja um ástandið, eins og það þá var á þeim fjárkrepputímum.<br> | Við [[Þorsteinn Einarsson]], samkennari minn, síðar íþróttafulltrúi, fengum leyfi bæjarvaldanna til að stofna til ''vinnuskóla'' tvö vor (1938 og 1939), eins og við kölluðum starfsemi þessa. Við bjuggum þá með 30 piltum í heimavist að [[Breiðablik]]i, leiguhúsnæði gagnfræðaskólans. Við unnum síðan með piltunum ýmisleg nytsemdarstörf vestur í Hrauni, og hann, íþróttakennarinn, æfði piltana og þjálfaði í margs konar íþróttum að loknu verki í Hrauninu næstum dag hvern. Piltarnir báru úr býtum ókeypis fæði og laun kr. 1,00 á dag. Þetta þóttu þá ágæt kjör og sanna meira en þau segja um ástandið, eins og það þá var á þeim fjárkrepputímum.<br> | ||
Eftir þessi tvö vor klippti valdaklíkan einnig fyrir styrkinn til vinnuskólans, og var honum komið fyrir kattarnef. Enn var það ''baunadiskurinn'', sem olli þessari ógæfu.<br> | Eftir þessi tvö vor klippti valdaklíkan einnig fyrir styrkinn til vinnuskólans, og var honum komið fyrir kattarnef. Enn var það ''baunadiskurinn'', sem olli þessari ógæfu.<br> | ||
Á þessu tímaskeiði friðarins hófum við útgáfu á Bliki okkar. Við, segi ég, því að nemendur mínir stóðu fast í ístaðinu með mér að útgáfu þessari, þó að ég greiddi hallann af henni frá fyrstu tíð. Vitaskuld stóð útgáfa ritsins ekki undir sjálfri sér fjárhagslega í þessu smáa umhverfi. Ritið hefur komið út síðan nema styrjaldarárin skelfilegu.<br> | Á þessu tímaskeiði friðarins hófum við ''útgáfu á Bliki'' okkar. Við, segi ég, því að nemendur mínir stóðu fast í ístaðinu með mér að útgáfu þessari, þó að ég greiddi hallann af henni frá fyrstu tíð. Vitaskuld stóð útgáfa ritsins ekki undir sjálfri sér fjárhagslega í þessu smáa umhverfi. Ritið hefur komið út síðan nema styrjaldarárin skelfilegu.<br> | ||
Fátækt Eyjafólks á kreppuárunum var mikil og hjá sumum átakanleg. Margir foreldrar höfðu ekki efni á að kaupa námsbækur handa unglingum sínum, svo að þeir gætu sótt gagnfræðaskólann. Þá hlupu nokkrir vinir mínir undir bagga með mér og hjálpuðu mér að stofna 'bókakaupasjóð''. Og svo létu stjórnarvöldin í bænum það afskiptalaust, þó að ég verði nokkrum hundruðum króna árlega af rekstrarfé skólans til þessara bókakaupa. Við leigðum síðan námsbækur þessar nemendum skólans fyrir 10% af verði þeirra. Til skamms tíma hafa verið á hanabjálkalofti gagnfræðaskólabyggingarinnar nokkrir kassar fullir af þessum gömlu námsbókum, sem lagðar hafa verið þar til geymslu að lokinni notkun.<br> | Fátækt Eyjafólks á kreppuárunum var mikil og hjá sumum átakanleg. Margir foreldrar höfðu ekki efni á að kaupa námsbækur handa unglingum sínum, svo að þeir gætu sótt gagnfræðaskólann. Þá hlupu nokkrir vinir mínir undir bagga með mér og hjálpuðu mér að stofna 'bókakaupasjóð''. Og svo létu stjórnarvöldin í bænum það afskiptalaust, þó að ég verði nokkrum hundruðum króna árlega af rekstrarfé skólans til þessara bókakaupa. Við leigðum síðan námsbækur þessar nemendum skólans fyrir 10% af verði þeirra. Til skamms tíma hafa verið á hanabjálkalofti gagnfræðaskólabyggingarinnar nokkrir kassar fullir af þessum gömlu námsbókum, sem lagðar hafa verið þar til geymslu að lokinni notkun.<br> | ||
Við kennararnir unnum mikið að ''félagsmálum nemenda og bindindismálum''. | Við kennararnir unnum mikið að ''félagsmálum nemenda og bindindismálum''. | ||