Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1971/ Vetrarvertíðin 1971

Vetrarvertíðin 1971

VERTÍÐIN 1971 einkenndist af fiskileysi á hefðbundnum miðum Vestmannaeyjabáta. Alla vertíðina voru menn að vona að afli færi að glæðast, en allar brugðust þær vonir. Vertíðin byrjaði seint, samningar voru lausir um áramót og sátu útgerðarmenn og sjómenn við samninga fram eftir janúar og útgerðarmenn því deigir að leggja kraft í undirbúning vertíðar.
Samningar tókust þó seint og um síðir og án þess, að til verkfalla kæmi. Útvegsmenn óskuðu eftir róðrarbanni 8. janúar til að knýja fram samninga, en ekki varð af því banni.
Á vetrarvertíðinni 1971 voru gerðir út 80 bátar frá Vestmannaeyjum. Fimm ungir Vestmannaeyingar hófu formennsku þessa vertíð:
Sigmar Magnússon á Bjarnarey, Benóný Benónýsson á Portlandi, Eggert Ólafsson á Freyju, Matthías Guðjónsson á Breka, og Kristján Óskarsson á Leó.
Um vertíðina skrifar Guðmundur Karlsson í Fylki hinn 15. janúar: „Tæpast er hægt að segja, að vertíðin sé byrjuð ennþá, enda hefur tíð verið fremur stirð framan af mánuðinum og sjaldan gefið á sjó. Sú breyting er að verða á sókninni héðan, að línubátum fækkar með hverri vertíð, en þeim sem stunda veiðar með net alla vertíðina fjölgar. Þá verða fleiri bátar með troll og net í vetur en áður. Leggja menn því miklu minna kapp nú en áður að vera tilbúnir að hefja róðra strax um áramótin.“

Loðnunni dælt um borð.

Þeir sjá um vinnslu aflans í landi. Verkstjórar frystihúsanna á stjórnunarnámskeiði s.l. haust.

Er þetta miður. Þessi óvissa í upphafi hverrar vertíðar dregur mjög úr þrótti útgerðar og sjósóknar héðan frá Eyjum. - Horfir þetta til vandræða og bætir enn á erfiðleika við mönnun bátaflotans. Í Grindavík og suður með sjó mun þetta á annan veg. Höfuðmeinið er þó að kjör háseta og fiskverð er alltof lágt og atvinnurekstur í landi á auðvelt með að ná til sín dugnaðarsjómönnum af neta- og línubátum.
Nokkrir bátar höfðu þó lagt net strax 10. janúar, en afli var sáratregur og enn mikið óöryggi var um snurðulaust áframhald vertíðar.
Fyrsti línubátur dró út 14. janúar og var afli strax ágætur, 10 tonn af löngu og fallegum þorski. Góður afli var á línuna, en aðeins nokkrir bátar sem stunduðu þær veiðar.
Upp úr 20. janúar fékk Engey ágætan þorskafla í net austur á Vík og Sæbjörg fékk í lok mánaðarins ágæta róðra um 60 tn. í 3 róðrum á Söginni út af Dyrhólaey.
Aðeins einn og einn togbámr rak í afla.
Í lok janúar náði Elliðaeyjan, skipstjóri Gísli Sigmarsson, t. d. ágætum túr á Víkinni, 54 lestum, en þar með var það líka upp talið.
Rannsóknarskipin Árni Friðriksson og Bjarni Sæmundsson fylgdust vel með loðnugöngunni. Urðu þau fyrst loðnunnar vör 50-70 mílur út af Langanesi í torfum, sem stóðu á 40-60 faðma dýpi og voru ekki veiðanlegar. Hinn 16. febrúar fékkst fyrsta loðnan út af Stokksnesi og gekk loðnan síðan vestur með landi með 2ja-3ja sjómílna hraða.
Í byrjun mars var loðnuaflinn 31 þús. tonn. Samtals veiddust 186.800 tonn af loðnu og voru Vestmannaeyjar hæsta löndunarhöfnin með um 54.000 tonn. Síðasti löndunardagur loðnu hér var 27. mars.
Tíð var sæmileg þessa vertíð; engar frosthörkur, en hafáttir alltíðar og framan af vertíðinni óstöðug tíð og erfið. Allan apríl var tíð einmuna góð og hélst einmuna blíða út vertíðina. Tvö eftirminnileg illviðri gerði:
Hinn 28. febrúar gerði skyndilega SA-ofsaveður með stórsjó og fékk LEÓ VE 400 á sig brotsjó og fór á hliðina vestur af Surtsey, komst sjór í lúkar og vélarrúm, en ekki drapst á aðalvél og tókst því skipstjóranum, Kristjáni Óskarssyni, að keyra bátinn upp á snúningi. Fleiri bátar, Björg og Sæbjörg, urðu fyrir áföllum í þessu veðri. Missti Sæbjörg veiðarfæri og brotnaði ofanþilja, en Björg missti björgunarbátinn. Töldu margir sjómenn þetta með verri veðrum hér á liðnum árum.
Hinn 16. mars gerði NA-bál og komust minni bátarnir í erfiðleika hér djúpt á landsuður og komu seint að.
Í lok mars höfðu borizt á land 11.854 lestir en á sama tíma árið áður 16.641 lest. Þá var Andvari langhæsti báturinn með 542 lestir, sá næsti, Sæbjörg, með 430 lestir.
Um mánaðamótin apríl-maí fóru Eyjabátar að taka upp net og var aflinn þá tæpl. 21 þúsund tonn (20.853), en var árið áður um 37.000 tonn. Skiptu bátar þá yfir á troll.
Um sama leyti og mið Eyjabáta voru svo steindauð af fiski, glæddist afli verulega hjá Grindavíkur- og Sandgerðisbátum. T. d. bárust á land í Grindavík 1100 tonn af þorski af um 70 bátum 27. apríl, en eftir helgarfrí flotans deginum áður var aflinn í Grindavík 1760 tonn af 62 bátum. Gekk fiskur síðan mjög grunnt á mið sunnanbáta og öfluðu þeir prýðilega í net langt fram eftir maí, 10 til 20 mínútna stím frá heimahöfnum.
Í heild var afli í verstöðvum suðvestanlands þó mun minni en undanfarnar vertíðir og var um mánaðamótin apríl-maí 132.000 lestir á svæðinu frá Höfn í Hornafirði til Stykkishólms, eða 53 þúsund tonnum minni en árið áður, en þá var aflinn um 185.000 lestir.

Jæja. Þá erum við búnir með síldina!!! - Næst er það loðnan!

Niðurstaða vetrarvertíðarinnar var því þrátt fyrir stutta aflahrotu sunnanbáta 30% minni afli en árið áður.
Samtals var landað í Vestmannaeyjum frá áramótum til 15. maí 23.000 tonnum af bolfiski og 53.300 tonnum af loðnu. Lifrarmagn á vertíðinni var 1050 tonn og nýting 58.5%.
Móttaka aflans til vinnslu skiptist þannig frá 1. janúar-15. maí 1971:

Ísleifarnir landa loðnu í Friðarhöfn.

Afli er allur óslægður með haus og slægðum afla breytt í óslægt með því að bæta 25% við aflann. Með trillum eru taldir þilfarsbátar að 12 rúmtn. Í fyrra veiddust 500 tn í nót - 1.3%.
Flest voru 80 bátar á vetrarvertíð.
Á botnvörpu voru lengst af 25 bátar. Flestir urðu bátar 8 á línu í janúar.
Langhæstur minni báta var Báran, formaður Bjarni Guðmundsson í Háagarði, eru þeir 3 og 4 á og öfluðu iðulega eins og stærri bátarnir.
Báran er 12 rúmlestir og aflaði samtals 192 tonn á línu og færi að verðmæti um 1,4 milljónir króna.

Sjómannadagurinn 1970: Sjómenn heiðraðir fyrir björgun mannslífa úr sjávarháska. Frá vinstri: Richard Sighvatsson skipstjóri, Hafsteinn Sigurðsson skipstjóri, Leifur Gunnarsson stýrimaður, Pálmi Lórenz matsveinn.

Fyrsti löndunardagur loðnu í Vestmannaeyjum var 20. febrúar, sá síðasti 27. mars. Því miður hefur starfsemi niðursuðuverksmiðjunnar Ölfu legið niðri liðna vertíð. Ekkert var fryst af svilum eins og fyrri vertíðar.
Af loðnu var talsvert magn fryst til manneldis á japanskan markað.
Til viðbótar knöppum annál af daufri vetrarvertíð 1971, má geta þess, að er þetta er skrifað, 2. júní, er mikill mokafli á miðum Vestmannaeyjabáta í botnvörpu. Annir í bænum sem á vetrarvertíð.

• Efnisyfirlit: Sjómannadagsblað Vestmannaeyja