Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1955/ Magnús Guðmundsson, Vesturhúsum

Hinn 24. apríl s.l. andaðist á Sjúkrahúsinn hér, eftir stutta legu, Magnús Guðmundsson frá Vesturhúsum.
Magnús var fæddur að Vesturhúsum 27. júní 1872. Foreldrar hans voru hjónin Guðrún Erlendsdóttir og Guðmundur Þórarinsson er bjuggu að Vesturhúsum nær hálfa öld og gerðu þar garðinn frægan.
Mér þykir eiga vel við, að minnast Magnúsar í Sjómannadagsblaði Vestmannaeyja, því hálfan fjórða tug ára stundaði hann hér sjómennsku, þar af 30 ár formaður.
Magnús byrjaði snemma sjómennsku, eins og flestir aðrir drengir, sem ólust upp hér í Vestmannaeyjum á þeim árum, eða þar til línan var tekin hér í notkun, árið 1897. Fram að þeim tíma voru hér eingöngu notuð handfæri og fóru þá flestir drengir að róa hér 12 til 14 ára gamlir, sem hálfdrættingar og ekki var Magnús nema 12 ára þegar hann byrjaði að róa.
Magnús fékk snemma orð á sig fyrir góða sjómannshæfileika og ekki var hann nema 18 ára, þegar hann byrjaði formennsku á vetrarvertíð, árið 1890, með sexæring og var með hann í 5 vertíðir. Þá tók hann við nýsmíðuðum stórum og góðum áttæringi, sem Ingólfur hét, og var með hann þar til hann lét smíða sér annan Ingólf, með færeysku lagi, en það þóttu betri gangskip og léttari til róðurs og því henta betur til línuveiða.
Magnús var mjög aflasæll og sumar vertíðarnar var hann hlutahæstur. Alla sína formannstíð hafði Magnús úrvalsskipshöfn og meðan hann var með áraskipin, 15 vertíðir, voru oftast með honum sömu mennirnir og flestir þeirra Eyjamenn.
Eins og fleiri Vestmannaeyingar um aldamótin, fór Magnús á Vesturhúsum til sjóróðra austur á land, yfir sumarmánuðina. Tvö sumur, 1895 og 1896, fór Magnús austur á firði og var bæði sumrin formaður með árabát, fyrir Vilhjálm Hjálmarsson óðalsbónda á Brekku í Mjóafirði. Þar kynntist Magnús og þeir Eyjamenn, sem með honum réru, fyrst þorskalóðinni og lærðu að fara með hana. Magnús byrjaði svo fyrstur formanna að nota þorskalóð hér og 10. apríl 1897 fór hann sinn fyrsta róður, með það veiðarfæri, og heppnaðist sú tilraun svo vel, að þessi fiskiróður hlýtur ávallt að teljast til, að hafa markað tímamót í fiskveiðisögu Vestmannaeyja. Hann hafði í för með sér gjörbreyting á afkomu og lífi Eyjabúa til hins betra.
Vetrarvertíðina 1907 var Magnús formaður með m.b. Hansínu Ve 100. Keypti hann þann bát frá Danmörku. Hansína mun hafa verið um 7 lestir að stærð. Með þann bát var Magnús formaður til 1917, en lét þá smíða sér, hér í Eyjum, stærri Hansínu Ve 200, um 12 lestir að stærð, og var formaður með hana til 1921. Eftir vetrarvertíðina 1921, hætti Magnús formennsku og sjóferðum og snéri sér að öðrum störfum.
Á sínum yngri árum stundaði Magnús mjög mikið fjallaferðir og fuglaveiðar og þótti hann á því sviði, með allra fræknustu og fremstu mönnum hér. Lundaveiðar stundaði hann fram á elliár.
Árið 1903, 23. maí, giftist Magnús Jórunni Hannesdóttur, lóðs frá Miðhúsum, og bjuggu þau saman í mjög farsælu hjónabandi, tæp 52 ár. Þau eignuðust 4 börn, tvö þeirra, Nanna og Magnús búsett hér, Hansína búsett í Hafnarfirði. Guðmundur sonur þeirra hjóna dó um tvítugs aldur, mjög efnilegur maður.
Með Magnúsi Guðmundssyni er horfinn af sjónarsviðinu einn af þeim mætu Vestmannaeyingum, sem lifðu hér og störfuðu á þeim mestu umbóta- og framfaratímum, sem hér hafa þekkzt.
Í sambandi við þróunarsögu fiskiveiðanna í Vestmannaeyjum, mun nafn Magnúsar lengi uppi verða.

EYJÓLFUR GÍSLASON.

Ásta Kristinsdóttir, metsölustk. Sjómannadagsblaðsins 1954.

• Efnisyfirlit: Sjómannadagsblað Vestmannaeyja