„Blik 1974/Ævisögubrot“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
 
Lína 14: Lína 14:
Svo var ég allt í einu kominn í Háagarð til þessa rausnarfólks, sem var mér algerlega óvandabundið og nær óþekkt, en tók mig að sér, eins og ég væri einn úr fjölskyldunni, gaf mér fæði og umhirðu fram á næsta sumar, - og það sem meira var, sýndi mér umhyggju og ástúð, sem með fágætum má telja. Ég hef aldrei fengið að greiða krónu fyrir. Þetta var gjöf til mín á erfiðu ári - og raunar ekki sú eina, því þau hjón hafa alla tíð síðan verið veitandi mér og mínum. <br>
Svo var ég allt í einu kominn í Háagarð til þessa rausnarfólks, sem var mér algerlega óvandabundið og nær óþekkt, en tók mig að sér, eins og ég væri einn úr fjölskyldunni, gaf mér fæði og umhirðu fram á næsta sumar, - og það sem meira var, sýndi mér umhyggju og ástúð, sem með fágætum má telja. Ég hef aldrei fengið að greiða krónu fyrir. Þetta var gjöf til mín á erfiðu ári - og raunar ekki sú eina, því þau hjón hafa alla tíð síðan verið veitandi mér og mínum. <br>
En fleiri nutu gæzku þessara ágætu hjóna, því að ég veit fyrir víst, að alls munu níu ungmenni hafa dvalizt hjá þeim á námsárum sínum í kaupstaðnum, sum þrjá vetur eða fleiri. <br>
En fleiri nutu gæzku þessara ágætu hjóna, því að ég veit fyrir víst, að alls munu níu ungmenni hafa dvalizt hjá þeim á námsárum sínum í kaupstaðnum, sum þrjá vetur eða fleiri. <br>
Þennan vetur var heimilisfólkið í Háagarði auk þeirra hjóna börn þeirra, sem þá voru fædd. Þau voru þrjú, [[Stefán V. Þorsteinsson|Stefán]], [[Kristín Sigríður Þorsteinsdóttir|Kristín]] og [[Víglundur Þór Þorsteinsson|Víglundur Þór]]. Þá var þar [[Katrín Gísladóttir|Katrín]], öldruð móðir húsfreyjunnar, og ung frænka þeirra frá Norðfirði, [[Inga Jóhanna Halldórsdóttir|Inga Halldórsdóttir]]. Hún var þennan vetur við saumanám þarna einhvers staðar í kaupstaðnum. Alls eru þetta átta manns að mér meðtöldum. Árið áður mun [[Stefanía Guðjónsdóttir|fóstra]] Þorsteins hafa látizt. Hún dvaldist einnig hjá þeim hjónum síðustu æviárin. <br>
Þennan vetur var heimilisfólkið í Háagarði auk þeirra hjóna börn þeirra, sem þá voru fædd. Þau voru þrjú, [[Stefán Vigfús Þorsteinsson|Stefán]], [[Kristín Sigríður Þorsteinsdóttir|Kristín]] og [[Víglundur Þór Þorsteinsson|Víglundur Þór]]. Þá var þar [[Katrín Gísladóttir (Goðasteini)|Katrín]], öldruð móðir húsfreyjunnar, og ung frænka þeirra frá Norðfirði, [[Inga Halldórsdóttir (Sólhlíð)|Inga Halldórsdóttir]]. Hún var þennan vetur við saumanám þarna einhvers staðar í kaupstaðnum. Alls eru þetta átta manns að mér meðtöldum. Árið áður mun [[Stefanía Guðjónsdóttir (Háagarði)|fóstra]] Þorsteins hafa látizt. Hún dvaldist einnig hjá þeim hjónum síðustu æviárin. <br>
Við Stefán vorum jafnaldrar, en mikill stærðarmunur var á okkur. Hann var óvenju stór og þroskalegur unglingur. - Við deildum sama herbergi. Var það þakherbergi við austurstafn hússins. Okkur kom vel saman og urðum aldavinir. Hins vegar kom stundum fyrir, að við tókumst á, svona til að styrkja kraftana. Ég átti auðvitað ekkert að gera í Dedda, því að hann var miklu öflugri en ég. Þó gafst ég aldrei upp fyrr en í fulla hnefana, svo að af þessu varð mikið  brambolt  og  skellir,  sem glumdi um allt húsið. Þó minnist ég þess ekki, að við þessu væri amast utan einu sinni, að Þorsteinn birtist í dyrunum og spurði: „Ætlið þið að mölva niður kofann, drengir?“ „Nei, það var nú ekki meining okkar. -Heyrist þetta niður?“ spurðum við undrandi. Við höfum bara ekki gert okkur grein fyrir, hve hljóðbært var í svona timburhúsi. En ekki gat ég betur séð, en að Þorsteinn brosti í laumi að þeirri sjón, er við honum blasti, þar sem við strákarnir lágum saman kræktir og snúnir á gólfinu, leitandi að nýjum brögðum til að geta yfirbugað hinn, móðir og rjóðir af átökunum. - Háigarður þurfti líka öflugri hamfarir, til að gliðna í sundur. Það skeði nákvæmlega þrjátíu árum síðar, þá er jörðin rifnaði á [[Foldir|Foldum]] austur og eldgos reið yfir. En það er önnur saga, sem hér verður ekki sögð. <br>
Við Stefán vorum jafnaldrar, en mikill stærðarmunur var á okkur. Hann var óvenju stór og þroskalegur unglingur. - Við deildum sama herbergi. Var það þakherbergi við austurstafn hússins. Okkur kom vel saman og urðum aldavinir. Hins vegar kom stundum fyrir, að við tókumst á, svona til að styrkja kraftana. Ég átti auðvitað ekkert að gera í Dedda, því að hann var miklu öflugri en ég. Þó gafst ég aldrei upp fyrr en í fulla hnefana, svo að af þessu varð mikið  brambolt  og  skellir,  sem glumdi um allt húsið. Þó minnist ég þess ekki, að við þessu væri amast utan einu sinni, að Þorsteinn birtist í dyrunum og spurði: „Ætlið þið að mölva niður kofann, drengir?“ „Nei, það var nú ekki meining okkar. -Heyrist þetta niður?“ spurðum við undrandi. Við höfum bara ekki gert okkur grein fyrir, hve hljóðbært var í svona timburhúsi. En ekki gat ég betur séð, en að Þorsteinn brosti í laumi að þeirri sjón, er við honum blasti, þar sem við strákarnir lágum saman kræktir og snúnir á gólfinu, leitandi að nýjum brögðum til að geta yfirbugað hinn, móðir og rjóðir af átökunum. - Háigarður þurfti líka öflugri hamfarir, til að gliðna í sundur. Það skeði nákvæmlega þrjátíu árum síðar, þá er jörðin rifnaði á [[Foldir|Foldum]] austur og eldgos reið yfir. En það er önnur saga, sem hér verður ekki sögð. <br>
Ef ég er spurður nú um, hvað mér sé eftirminnilegast frá veru minni í Háagarði, þá á ég örðugt um svar. Dvöl mín á þessu ágæta heimili er mér öll ógleymanleg og ljúf í endurminningunni. Enda sá tími, sem mest afgerandi varð um framvindu lífshlaups míns. - Eitt er það þó, sem efst ber, þá ég hugleiði þetta: Sjálft hjónaband húsráðenda. Þar var ástarsælan ekki skammvinn, hún ljómaði og skein alla daga og vermdi heimilislífið, sem eldur á arni. Samvinna Ingu og Þorsteins til að gera heimilið að sannkölluðum velferðarreit og griðastað, þar sem vopnabrak umhverfisins var víðsfjarri, var undraverð og fögur fyrirmynd. <br>
Ef ég er spurður nú um, hvað mér sé eftirminnilegast frá veru minni í Háagarði, þá á ég örðugt um svar. Dvöl mín á þessu ágæta heimili er mér öll ógleymanleg og ljúf í endurminningunni. Enda sá tími, sem mest afgerandi varð um framvindu lífshlaups míns. - Eitt er það þó, sem efst ber, þá ég hugleiði þetta: Sjálft hjónaband húsráðenda. Þar var ástarsælan ekki skammvinn, hún ljómaði og skein alla daga og vermdi heimilislífið, sem eldur á arni. Samvinna Ingu og Þorsteins til að gera heimilið að sannkölluðum velferðarreit og griðastað, þar sem vopnabrak umhverfisins var víðsfjarri, var undraverð og fögur fyrirmynd. <br>

Leiðsagnarval