„Blik 1974/Samvinnusamtökin í Vestmannaeyjum, I. hluti“: Munur á milli breytinga

'''Umboðsverzlun'''<br>

Fyrir aldamótin tók frú [[Anna Sigríður Árnadóttir Johnsen|Sigríður Árnadóttir]] í [[Frydendal]], ekkja [[Jóhann J. Johnsen|Jóhanns J. Johnsen]], til að reka dálitla umboðsverzlun fyrir fyrirtæki í Reykjavík.<br>

Þessa verzlun rak hún í stofu á neðri hæð íbúðarhúss síns, Frydendal, og seldi þar margskonar smávarning og álnavöru við hagstæðu verði. Elzti sonur hennar, [[Gísli J. Johnsen|Gísli Jóhannsson Johnsen]], var móður sinni hægri hönd um verzlunarrekstur þennan. Þá þróaðist sú hugsun með honum, að hann skyldi efna sjálfur til verzlunarreksturs í Vestmannaeyjum svo fljótt sem hann fengi aldur til, en hann var þá tæplega tvítugur að aldri.<br>

Nú loks var mælirinn fullur. Eldri menn í Eyjum mundu atburðinn 1895. En þá í janúarlokin komu boð frá „etatsráðinu,“ en það var heiðurstitill [[J. P. T. Bryde]] einokunarkaupmanns, að selja ekki salt nema kaupandinn skuldbindi sig skriflega til að selja kaupmanninum allan fisk sinn og öll hrogn fyrir verð, sem hann vitaskuld afréði sjálfur. Hér endurtók sagan sig eins og fyrri daginn. Og reiðin sauð og vall.<br>

Upp úr vertíðarlokunum 1908 eða um miðjan maímánuð boðuðu þeir [[Sigurður Sigurfinnsson|Sigurður hreppstjóri og skipstjóri Sigurfinnsson]] og [[Árni Filippusson|Árni gjaldkeri Filippusson]] til fundar í [[Þinghúsið|Þinghúsi hreppsins]], barnaskólahúsinu [[Borg]] við [[Heimagata|Heimagötu]]. Ræða skyldi stofnun kaupfélags í byggðarlaginu.<br>

Fundur þessi var furðuvel sóttur og áhugi manna almennur um stofnun félagsins. Loks var kosin sex manna nefnd til þess að semja hinu væntanlega kaupfélagi lög. Sú nefnd skyldi síðan boða til stofnfundar hið bráðasta. Engin fundargerð var skráð á fundinum.<br>

Hinn 24. maí (1908), eða eftir rúma viku, boðuðu forgöngumenn hugsjónarinnar til annars fundar í Þinghúsinu. Það var stofnfundur félagsins. Þarna lagði nefndin fram frumvarp til laga í 24 greinum handa félaginu. Allar voru lagagreinar þessar samþykktar samhljóða. Kaupfélag þetta skyldi heita [[Kaupfélag Vestmannaeyinga]]. Stofnendur munu hafa verið um 30 alls. Allur þorri þeirra var útvegsbændur í kauptúninu. Tilgangur Kaupfélagsins var að útvega félagsmönnum venjulegar neyzluvörur handa heimilunum við allra lægsta verði og svo útgerðarvörur allar. Svo skyldi það gera sitt ýtrasta til að selja afurðir útvegsbændanna, framleiðsluvörurnar, við hæsta verði, sem fáanlegt væri hverju sinni.