69.828
breytingar
m (Changed protection level for "Blik 1967/„Principal“ kórinn og stjórnandi hans" [edit=autoconfirmed:move=autoconfirmed]) |
(Setti tengla.) |
||
Lína 6: | Lína 6: | ||
Ekki er mér kunnugt, hvar Jón Ágúst lærði söngfræði, en víst er um það, að ungur að árum eða veturna 1898-1900 kenndi hann orgelleik bændasonum og heimasætum þar í Holtunum og var þar farkennari jafnframt. Jón Ágúst var á ýmsa lund vel gefinn og hlaut mætan vitnisburð sóknarprests síns við ferminguna. | Ekki er mér kunnugt, hvar Jón Ágúst lærði söngfræði, en víst er um það, að ungur að árum eða veturna 1898-1900 kenndi hann orgelleik bændasonum og heimasætum þar í Holtunum og var þar farkennari jafnframt. Jón Ágúst var á ýmsa lund vel gefinn og hlaut mætan vitnisburð sóknarprests síns við ferminguna. | ||
Haustið 1900 fluttist Jón Ágúst úr heimasveit sinni í Fljótshlíðina og gerðist kennari þar fram yfir áramót. Eftir áramótin fór hann á vertíð til Vestmannaeyja og var þar háseti á teinæringnum Skrauta hjá [[Sigurður Sigurðsson|Sigurði formanni Sigurðssyni]] í [[Frydendal]] (sjá Gamalt og nýtt árið 1951, bls. 140-141). | Haustið 1900 fluttist Jón Ágúst úr heimasveit sinni í Fljótshlíðina og gerðist kennari þar fram yfir áramót. Eftir áramótin fór hann á vertíð til Vestmannaeyja og var þar háseti á teinæringnum [[Skrauti, áraskip|Skrauta]] hjá [[Sigurður Sigurðsson|Sigurði formanni Sigurðssyni]] í [[Frydendal]] (sjá [[Gamalt og nýtt]] árið 1951, bls. 140-141). | ||
Sumarið eftir vetrarvertíðina í Eyjum 1901 réðist Jón Ágúst kaupamaður til frænda síns, Tómasar bónda á Barkarstöðum. Þar mun Guðrún bóndadóttir hafa reynzt segulaflið, en henni kynntist Jón Ágúst haustið áður, er hann var farkennari í Fljótshlíðinni. Guðrún var þá 19 ára gömul. Hún var einkadóttir Tómasar bónda og fyrri konu hans Guðríðar Þóru Árnadóttur hreppstjóra á Reynifelli, sem lézt 2. jan. 1884, og höfðu þau hjón þá verið gift í 3 ½ ár. Guðrún Tómasdóttir var því alin upp hjá föður sínum og stjúpu, síðari konu Tómasar Sigurðssonar, Margréti Árnadóttur, móðursystur sinni. | Sumarið eftir vetrarvertíðina í Eyjum 1901 réðist Jón Ágúst kaupamaður til frænda síns, Tómasar bónda á Barkarstöðum. Þar mun Guðrún bóndadóttir hafa reynzt segulaflið, en henni kynntist Jón Ágúst haustið áður, er hann var farkennari í Fljótshlíðinni. Guðrún var þá 19 ára gömul. Hún var einkadóttir Tómasar bónda og fyrri konu hans Guðríðar Þóru Árnadóttur hreppstjóra á Reynifelli, sem lézt 2. jan. 1884, og höfðu þau hjón þá verið gift í 3 ½ ár. Guðrún Tómasdóttir var því alin upp hjá föður sínum og stjúpu, síðari konu Tómasar Sigurðssonar, Margréti Árnadóttur, móðursystur sinni. | ||
Lína 14: | Lína 14: | ||
Brátt reistu hjónin sér dálítið íbúðarhús norðan við [[Vilborgarstaðir|Vilborgarstaðaveginn]] og nefndu það [[Laufás]]. | Brátt reistu hjónin sér dálítið íbúðarhús norðan við [[Vilborgarstaðir|Vilborgarstaðaveginn]] og nefndu það [[Laufás]]. | ||
Haustið 1903 stofnaði Jón Ágúst blandaðan söngkór í Eyjum og kallaði hann „Principal“, sem er enskt orð og þýðir „hinn helzti“ (aðal-). Þá var „Söngfélagið“, karlakór [[Sigfús Árnason|Sigfúsar Árnasonar]], við lýði og hafði sungið fyrir Eyjabúa undanfarin 9 ár. Sumir litu svo á, að með „Principal“nafninu væri miðað að kór Sigfúsar, sem þá væri settur skör lægra, væri sem sé enginn ,aðal-..., heldur 2. flokks. Ýmsir lögðu þetta nafnval Jóns á kórnum út á hinn verri veg fyrir honum. Nafnið þótti í alla staði lýti á kórnum hans, óþjóðlegt og oflátungskennt. Eyjabúar voru þá þjóðlegir í anda og engir tilbeiðendur enskrar eða bandarískrar menningar eða engilsaxneskra | Haustið 1903 stofnaði Jón Ágúst blandaðan söngkór í Eyjum og kallaði hann „Principal“, sem er enskt orð og þýðir „hinn helzti“ (aðal-). Þá var „Söngfélagið“, karlakór [[Sigfús Árnason|Sigfúsar Árnasonar]], við lýði og hafði sungið fyrir Eyjabúa undanfarin 9 ár. Sumir litu svo á, að með „Principal“nafninu væri miðað að kór Sigfúsar, sem þá væri settur skör lægra, væri sem sé enginn ,aðal-..., heldur 2. flokks. Ýmsir lögðu þetta nafnval Jóns á kórnum út á hinn verri veg fyrir honum. Nafnið þótti í alla staði lýti á kórnum hans, óþjóðlegt og oflátungskennt. Eyjabúar voru þá þjóðlegir í anda og engir tilbeiðendur enskrar eða bandarískrar menningar eða engilsaxneskra orðslettna. Íslenzki búningurinn í öllum myndum fór þeim bezt, fannst þeim. | ||
[[Mynd:Blik 1967 78.jpg|thumb|250px|Nokkur hluti Principalskórsins" (1903).<br> Aftari röð frá vinstri: 1. [[Sigurjón Sigurðsson]] frá [[Brekkuhús]]i, 2. [[Sigríður Friðriksdóttir|Sigríður (eldri) Friðriksdóttir]] frá [[Gröf]], 3. [[Kristján Gíslason]] frá [[Hóll|Hóli]], 4. ????<br> | [[Mynd:Blik 1967 78.jpg|thumb|250px|Nokkur hluti Principalskórsins" (1903).<br> Aftari röð frá vinstri: 1. [[Sigurjón Sigurðsson]] frá [[Brekkuhús]]i, 2. [[Sigríður Friðriksdóttir|Sigríður (eldri) Friðriksdóttir]] frá [[Gröf]], 3. [[Kristján Gíslason]] frá [[Hóll|Hóli]], 4. ????<br> | ||
Fremri röð frá vinstri: 1. [[Kristín Ögmundsdóttir]] (Görðum), 2. [[Jónína Sigurðardóttir]] frá [[Nýborg]] (nú [[Háeyri]]), 3. [[Kristin Jónsdóttir]] frá [[Jómsborg]] (nú | Fremri röð frá vinstri: 1. [[Kristín Ögmundsdóttir]] [[Garðar|(Görðum)]], 2. [[Jónína Sigurðardóttir]] frá [[Nýborg]] (nú [[Háeyri]]), 3. [[Kristin Jónsdóttir]] frá [[Jómsborg]] (nú [[Garðhús]]um)]] | ||
Fyrst í stað æfði Jón Agúst kór sinn í gömlu verzlunarhúsunum á [[Tanginn|Tanganum]] (Júlíushaab), sem höfðu staðið að mestu auð og tóm um einn tug ára, eða síðan verzlunin var lögð þar niður 1893.<br> | Fyrst í stað æfði Jón Agúst kór sinn í gömlu verzlunarhúsunum á [[Tanginn|Tanganum]] ([[Júlíushaab]]), sem höfðu staðið að mestu auð og tóm um einn tug ára, eða síðan verzlunin var lögð þar niður 1893.<br> | ||
Eftir að Jón Ágúst lauk við að byggja íbúðarhús sitt [[Laufás]], æfði hann kórinn þar heima í dagstofunni. | Eftir að Jón Ágúst lauk við að byggja íbúðarhús sitt [[Laufás]], æfði hann kórinn þar heima í dagstofunni. | ||
,,Principal"-kórinn söng nokkrum sinnum fyrir almenning og gat sér góðan orðstír og góðvilja þeirra, sem ekki létu nafnið og merkingu þess brjála dómgreind sína eða villa sér sýn. | ,,Principal"-kórinn söng nokkrum sinnum fyrir almenning og gat sér góðan orðstír og góðvilja þeirra, sem ekki létu nafnið og merkingu þess brjála dómgreind sína eða villa sér sýn. | ||
Þegar Sigfús Árnason á Löndum sagði af sér organistastarfinu við Landakirkju 1904 eftir 25 ára starf, sótti Jón Ágúst Kristjánsson söngstjóri um stöðuna ásamt hinum 19 ára syni Sigfúsar, [[Brynjúlfur Sigfússon|Brynjólfi]] á | Þegar Sigfús Árnason á Löndum sagði af sér organistastarfinu við Landakirkju 1904 eftir 25 ára starf, sótti Jón Ágúst Kristjánsson söngstjóri um stöðuna ásamt hinum 19 ára syni Sigfúsar, [[Brynjúlfur Sigfússon|Brynjólfi]] á [[Lönd|Vestri-Löndum]], sem hlaut hana. Þótti þá Jóni Ágúst söngstjóra sér misboðið og afréð þá þegar flutning þeirra hjóna burt úr Eyjum. | ||
Árið 1905 seldu þau hjón Jón og Guðrún húseignina Laufás ungum hjónum í Eyjum, [[Þorsteinn Jónsson (Laufási)|Þorsteini Jónssyni]] frá | Árið 1905 seldu þau hjón Jón og Guðrún húseignina Laufás ungum hjónum í Eyjum, [[Þorsteinn Jónsson (Laufási)|Þorsteini Jónssyni]] frá [[Hraun]]i og [[Elínborg Gísladóttir|Elínborgu Gísladóttur]] verzlunarstjóra [[Gísli Engilbertsson (eldri)|Engilbertssonar]] og fluttu til Reykjavíkur sama ár og þaðan svo til Ameríku eftir nokkra mánuði. Þar með voru örlög „Principal“-kórsins ráðin. Hann söng aldrei framar fyrir Eyjabúa. | ||
Þau hjónin Jón Ágúst og Guðrún dvöldust síðan í Ameríku 15 ár. Árið 1910 fluttust þau aftur heim til ættjarðarinnar og settust þá að í Reykjavík. Brátt gerðist Jón Ágúst þar starfsmaður Landsbankans. Þar var hann síðan starfandi í 33 ár eða frá 1910-1943 og lengst af gjaldkeri sparisjóðsdeildar. | Þau hjónin Jón Ágúst og Guðrún dvöldust síðan í Ameríku 15 ár. Árið 1910 fluttust þau aftur heim til ættjarðarinnar og settust þá að í Reykjavík. Brátt gerðist Jón Ágúst þar starfsmaður Landsbankans. Þar var hann síðan starfandi í 33 ár eða frá 1910-1943 og lengst af gjaldkeri sparisjóðsdeildar. |