„Blik 1960/Nemenda minnzt“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
 
Lína 12: Lína 12:
<big><big>Lilja Finnbogadóttir</big></big>
<big><big>Lilja Finnbogadóttir</big></big>
[[Mynd: 1960 b 8 A.jpg|thumb|350px|''Lilja Finnbogadóttir.'']]
[[Mynd: 1960 b 8 A.jpg|thumb|350px|''Lilja Finnbogadóttir.'']]
[[Lilja Finnbogadóttir]] andaðist í Sjúkrahúsi Vestmannaeyja 1. maí 1959. Hún var fædd að [[Bræðraborg]] ([[Njarðarstígur|Njarðarstíg]]) 3 hér í bæ 15. febr. 1920, dóttir hjónanna [[Finnbogi Finnbogason|Finnboga skipstjóra Finnbogasonar]] [[Finnbogi Björnsson| bónda Björnssonar]] í [[Norðurgarður|Norðurgarði]] og konu hans [[Sesselja Einarsdóttir í Vallartúni|Sesselju Einarsdóttur]] frá Hliði á Álftanesi.<br>
[[Lilja Finnbogadóttir (Vallartúni)|Lilja Finnbogadóttir]] andaðist í Sjúkrahúsi Vestmannaeyja 1. maí 1959. Hún var fædd að [[Bræðraborg]] ([[Njarðarstígur|Njarðarstíg]]) 3 hér í bæ 15. febr. 1920, dóttir hjónanna [[Finnbogi Finnbogason|Finnboga skipstjóra Finnbogasonar]] [[Finnbogi Björnsson| bónda Björnssonar]] í [[Norðurgarður|Norðurgarði]] og konu hans [[Sesselja Einarsdóttir (Vallartúni)|Sesselju Einarsdóttur]] frá Hliði á Álftanesi.<br>
Lilja Finnbogadóttir gekk í Gagnfræðaskólann hér veturinn 1934—1935 og lauk þar 1. bekkjarprófi með mjög góðri einkunn. Þá var ekki tízka hér í Eyjum, að unglingar gengju í framhaldsskóla nema þá einn vetur, enda þröngt í búi hjá mörgum heimilisfeðrum á þeim kreppuárum, og þess vegna mikil þörf heimilum fyrir hverja þá aura, sem unglingar gátu unnið sér inn. <br>
Lilja Finnbogadóttir gekk í Gagnfræðaskólann hér veturinn 1934—1935 og lauk þar 1. bekkjarprófi með mjög góðri einkunn. Þá var ekki tízka hér í Eyjum, að unglingar gengju í framhaldsskóla nema þá einn vetur, enda þröngt í búi hjá mörgum heimilisfeðrum á þeim kreppuárum, og þess vegna mikil þörf heimilum fyrir hverja þá aura, sem unglingar gátu unnið sér inn. <br>
Árið 1940 giftist Lilja Finnbogadóttir fyrri manni sínum Gunnari Þórðarsyni frá Víðigerði í Fáskrúðsfirði. Þau hófu búskap í Víðigerði í sambýli við foreldra Gunnars og byggðu þar íbúðarhús. <br>
Árið 1940 giftist Lilja Finnbogadóttir fyrri manni sínum Gunnari Þórðarsyni frá Víðigerði í Fáskrúðsfirði. Þau hófu búskap í Víðigerði í sambýli við foreldra Gunnars og byggðu þar íbúðarhús. <br>
Brátt steðjuðu erfiðleikar og harmur að þessum tveim fjölskyldum. Tengdamóðir Lilju, móðir Gunnars, veiktist og féll frá. Um svipað leyti veiktist Gunnar, maður Lilju, og lá í sjúkrahúsi í Reykjavík um lengri tíma. Þegar hér var komið, tók Lilja Finnbogadóttir að sér stjórn beggja heimilanna. Vinnuþrek hennar var nú reynt til hins ýtrasta, því að verkefnin voru yfirgripsmikil, en vinnuafl heimilanna beggja af mjög skornum skammti og tilfinnanlega lítið. Ofurþungi heimilisannanna  lá  mest  á Lilju. Um þessar mundir höfðu ungu hjónin eignazt tvö börn, tvær dætur, sem voru kornbörn og kröfðust sinnar umönnunar og síns tíma. Allir þessir erfiðleikar og allt þetta annríki hvarf þó í skuggann fyrir óttanum um heilsu eiginmannsins og föður barnanna. Lilja Finnbogadóttir reyndist nú eiga vinnuþrek í næsta ótrúlega ríkum mæli og dugnað með afbrigðum. Einnig átti hún glaða lund og var að mörgu leyti vel gerð kona. Þau eigindi léttu henni sjálfri erfiðleikana og þá ekki síður venzlamönnum og ástvinum. <br>
Brátt steðjuðu erfiðleikar og harmur að þessum tveim fjölskyldum. Tengdamóðir Lilju, móðir Gunnars, veiktist og féll frá. Um svipað leyti veiktist Gunnar, maður Lilju, og lá í sjúkrahúsi í Reykjavík um lengri tíma. Þegar hér var komið, tók Lilja Finnbogadóttir að sér stjórn beggja heimilanna. Vinnuþrek hennar var nú reynt til hins ýtrasta, því að verkefnin voru yfirgripsmikil, en vinnuafl heimilanna beggja af mjög skornum skammti og tilfinnanlega lítið. Ofurþungi heimilisannanna  lá  mest  á Lilju. Um þessar mundir höfðu ungu hjónin eignazt tvö börn, tvær dætur, sem voru kornbörn og kröfðust sinnar umönnunar og síns tíma. Allir þessir erfiðleikar og allt þetta annríki hvarf þó í skuggann fyrir óttanum um heilsu eiginmannsins og föður barnanna. Lilja Finnbogadóttir reyndist nú eiga vinnuþrek í næsta ótrúlega ríkum mæli og dugnað með afbrigðum. Einnig átti hún glaða lund og var að mörgu leyti vel gerð kona. Þau eigindi léttu henni sjálfri erfiðleikana og þá ekki síður venzlamönnum og ástvinum. <br>
Eftir 5 ára sambúð missti Lilja Finnbogadóttir fyrri mann sinn. Þá höfðu þau flutt suður á Akranes og setzt þar að. Dætur þeirra hjóna voru þá 6 ára og 5 ára, [[Bryndís Gunnarsdóttir|Bryndís]], nú búsett í Reykjavík, og [[Aðalheiður Rósa Gunnarsdóttir|Aðalheiður Rósa]] við hjúkrunarnám í Reykjavík. <br>
Eftir 5 ára sambúð missti Lilja Finnbogadóttir fyrri mann sinn. Þá höfðu þau flutt suður á Akranes og setzt þar að. Dætur þeirra hjóna voru þá 6 ára og 5 ára, [[Bryndís Gunnarsdóttir|Bryndís]], nú búsett í Reykjavík, og [[Rósa Gunnarsdóttir|Aðalheiður Rósa]] við hjúkrunarnám í Reykjavík. <br>
Eftir að Lilja Finnbogadóttir hafði misst mann sinn, leitaði hún æskustöðvanna og fluttist hingað til Eyja með dætur sínar. <br>
Eftir að Lilja Finnbogadóttir hafði misst mann sinn, leitaði hún æskustöðvanna og fluttist hingað til Eyja með dætur sínar. <br>
Árið 1950, 11. nóv., var vígt í Vestmannaeyjum elliheimili Eyjabúa. Lilja Finnbogadóttir réðist þá forstöðukona þess. Þar réði hún síðan ríkjum fyrir Eyjamenn um 2 ára skeið með mildri og þó fastri stjórn og stóð þar á margan annan hátt sérstaklega vel í stöðu sinni. Aldraða fólkið virti hana og elskaði fyrir drenglund hennar, glaðværð og nærgætni alla í umönnun sinni við það. Það mat hana og dáði að verðleikum. Eiginleikar hennar og innri maður urðu aldraða fólkinu hugarléttir og byrðabót í glímunni við Elli kerlingu og gegn ásókn hennar. <br>
Árið 1950, 11. nóv., var vígt í Vestmannaeyjum elliheimili Eyjabúa. Lilja Finnbogadóttir réðist þá forstöðukona þess. Þar réði hún síðan ríkjum fyrir Eyjamenn um 2 ára skeið með mildri og þó fastri stjórn og stóð þar á margan annan hátt sérstaklega vel í stöðu sinni. Aldraða fólkið virti hana og elskaði fyrir drenglund hennar, glaðværð og nærgætni alla í umönnun sinni við það. Það mat hana og dáði að verðleikum. Eiginleikar hennar og innri maður urðu aldraða fólkinu hugarléttir og byrðabót í glímunni við Elli kerlingu og gegn ásókn hennar. <br>
Árið 1953 giftist Lilja Finnbogadóttir í annað sinn. Síðari maður hennar var [[Emil Sigurðsson]] vélstjóri frá Hafnarnesi í Fáskrúðsfirði. Þau eignuðust tvær dætur, [[Gunnhildur Emilsdóttir|Gunnhildi]], f. 1952, og [[Ásdís Lilja Emilsdóttir|Ásdísi Lilju]], f. 1956. <br>
Árið 1953 giftist Lilja Finnbogadóttir í annað sinn. Síðari maður hennar var [[Emil Sigurðsson (vélstjóri)|Emil Sigurðsson]] vélstjóri frá Hafnarnesi í Fáskrúðsfirði. Þau eignuðust tvær dætur, [[Gunnhildur Emilsdóttir|Gunnhildi]], f. 1952, og [[Ásdís Lilja Emilsdóttir|Ásdísi Lilju]], f. 1956. <br>
Lilja Finnbogadóttir var góð eiginkona, húsmóðir og móðir. Þá reyndist hún ekki síður góð og nærgætin dóttir öldruðum foreldrum sínum, ástúðleg og umhyggjusöm. Flesta eiginleika, sem af sér skapa mestu fegurð mannlífsins, átti Lilja Finnbogadóttir, og suma þeirra í ríkum mæli. Mikið skarð er fyrir skildi, mikils er misst, þegar slíkar mæður, eiginkonur, dætur og húsmæður falla frá á bezta aldri. Lilju Finnbogadóttur var því sárt saknað af öllum, sem nutu mannkosta hennar í mannlífinu, og þá mest af hennar nánustu ástvinum. Hætt er við, að sumir þeirra beri þann söknuð sáran til aldurtilastundar.
Lilja Finnbogadóttir var góð eiginkona, húsmóðir og móðir. Þá reyndist hún ekki síður góð og nærgætin dóttir öldruðum foreldrum sínum, ástúðleg og umhyggjusöm. Flesta eiginleika, sem af sér skapa mestu fegurð mannlífsins, átti Lilja Finnbogadóttir, og suma þeirra í ríkum mæli. Mikið skarð er fyrir skildi, mikils er misst, þegar slíkar mæður, eiginkonur, dætur og húsmæður falla frá á bezta aldri. Lilju Finnbogadóttur var því sárt saknað af öllum, sem nutu mannkosta hennar í mannlífinu, og þá mest af hennar nánustu ástvinum. Hætt er við, að sumir þeirra beri þann söknuð sáran til aldurtilastundar.


Lína 26: Lína 26:
[[Mynd: 1960 b 9 A.jpg|thumb|350px|''Bjarni Ól. Björnsson.'']]
[[Mynd: 1960 b 9 A.jpg|thumb|350px|''Bjarni Ól. Björnsson.'']]
Í fyrra sumar (4. júní 1959), vildi það hörmulega slys til í Bjarnarey, að [[Bjarni Ólafur Björnsson]] frá [[Bólstaðarhlíð]] hér í Eyjum hrapaði til dauða, þar sem hann var við eggjatekju. <br>
Í fyrra sumar (4. júní 1959), vildi það hörmulega slys til í Bjarnarey, að [[Bjarni Ólafur Björnsson]] frá [[Bólstaðarhlíð]] hér í Eyjum hrapaði til dauða, þar sem hann var við eggjatekju. <br>
Bjarni Ólafur var sonur hjónanna [[Ingibjörg Ólafsdóttir|Ingibjargar Ólafsdóttur]] og [[Björn Bjarnason|Björns vélstjóra Bjarnasonar]] (d. 25. sept. 1947). Faðir Ingibjargar var [[Ólafur Ólafsson frá Eyvindarholti|Ólafur bóndi í Eyvindarholti]] undir Eyjafjöllum Ólafssonar frá Hólminum. Kona Ólafs bónda í Eyvindarholti var Sigríður Ólafsdóttir bónda í Múlakoti í Fljótshlíð. <br>
Bjarni Ólafur var sonur hjónanna [[Ingibjörg Ólafsdóttir|Ingibjargar Ólafsdóttur]] og [[Björn Bjarnason|Björns vélstjóra Bjarnasonar]] (d. 25. sept. 1947). Faðir Ingibjargar var Ólafur bóndi í Eyvindarholti undir Eyjafjöllum Ólafssonar frá Hólminum. Kona Ólafs bónda í Eyvindarholti var Sigríður Ólafsdóttir bónda í Múlakoti í Fljótshlíð. <br>
Faðir Björns var [[Bjarni Einarsson|Bjarni bóndi og útgerðarmaður Einarsson]] í [[Hlaðbær|Hlaðbæ]] í Eyjum. Kona Bjarna var [[Halldóra Jónsdóttir í Hlaðbæ|Halldóra Jónsdóttir]]  [[Jón Einarsson í Ysta-Skála|bónda
Faðir Björns var [[Bjarni Einarsson|Bjarni bóndi og útgerðarmaður Einarsson]] í [[Hlaðbær|Hlaðbæ]] í Eyjum. Kona Bjarna var [[Halldóra Jónsdóttir (Hlaðbæ)|Halldóra Jónsdóttir]]  bónda [[Jón Einarsson (Hlaðbæ)|Einarssonar]] í Yzta-Skála undir Eyjafjöllum. <br>
Einarssonar]] í Yzta-Skála undir Eyjafjöllum. <br>
Bjarni Ólafur Björnsson hét því nöfnum beggja afa sinna.
Bjarni Ólafur Björnsson hét því nöfnum beggja afa sinna.
Bjarni Ól. fæddist að Bólstaðarhlíð 9. maí 1935 og var því rúmlega 24 ára, er hann lézt. Hann stundaði nám í Gagnfræðaskólanum hér árin 1949—1952 (3 ár) og lauk gagnfræðaprófi samkv. lögum um gagnfræðaskóla 1930 og hlaut 1. eink. Haustið 1952 hóf Bjarni Ól. nám í Verzlunarskóla Íslands og var þar við nám næstu 3 árin. Hann lauk verzlunarprófi vorið 1955. — Enn hugði Bjarni á framhaldsnám. Jafnframt æskti hann að kynnast framandi þjóðum. Hann lagði þess vegna leið sína til Spánar haustið 1955 og hóf nám í Barcelona. Vildi hann fyrst og fremst læra spænsku. Í Barcelona dvaldist Bjarni fram að jólum 1955 ásamt nokkrum öðrum ungum Íslendingum, sem þar stunduðu nám. Þegar hér var komið skólagöngu hans, þjáðist hann af vanlíðan. Læknar réðu honum til að hverfa burt frá Barcelona, þar sem sýnt var, að hann þyldi ekki loftslagið. Fór þá Bjarni heim aftur til föðurtúna. Á vertíðinni 1956 stundaði hann ýmist sjó á trillubát eða vann að framleiðslustörfunum í landi. Hann var vinnugefinn og góður verkmaður, eins og hann átti kyn til í báðar ættir. <br>
Bjarni Ól. fæddist að Bólstaðarhlíð 9. maí 1935 og var því rúmlega 24 ára, er hann lézt. Hann stundaði nám í Gagnfræðaskólanum hér árin 1949—1952 (3 ár) og lauk gagnfræðaprófi samkv. lögum um gagnfræðaskóla 1930 og hlaut 1. eink. Haustið 1952 hóf Bjarni Ól. nám í Verzlunarskóla Íslands og var þar við nám næstu 3 árin. Hann lauk verzlunarprófi vorið 1955. — Enn hugði Bjarni á framhaldsnám. Jafnframt æskti hann að kynnast framandi þjóðum. Hann lagði þess vegna leið sína til Spánar haustið 1955 og hóf nám í Barcelona. Vildi hann fyrst og fremst læra spænsku. Í Barcelona dvaldist Bjarni fram að jólum 1955 ásamt nokkrum öðrum ungum Íslendingum, sem þar stunduðu nám. Þegar hér var komið skólagöngu hans, þjáðist hann af vanlíðan. Læknar réðu honum til að hverfa burt frá Barcelona, þar sem sýnt var, að hann þyldi ekki loftslagið. Fór þá Bjarni heim aftur til föðurtúna. Á vertíðinni 1956 stundaði hann ýmist sjó á trillubát eða vann að framleiðslustörfunum í landi. Hann var vinnugefinn og góður verkmaður, eins og hann átti kyn til í báðar ættir. <br>
Lína 42: Lína 41:
[[Mynd: 1960 b 11 A.jpg|thumb|350px|''Ágúst Markússon.'']]
[[Mynd: 1960 b 11 A.jpg|thumb|350px|''Ágúst Markússon.'']]
Á sumrinu 1959 fannst okkur Eyjabúum stutt stórra högga milli, þegar sú sorgarfregn barst til okkar, að dauðaslys hefði átt sér stað á [[Þórunn VE-|v.b. Þórunni]], sem stundaði síldveiðar þá fyrir Norðurlandi. Það var 10. júlí. Á bátnum var sonur skipstjórans, Ágúst, 16 ára að aldri. Hann varð fyrir höfuðhöggi við vinnu á bátnum og dó af því. <br>
Á sumrinu 1959 fannst okkur Eyjabúum stutt stórra högga milli, þegar sú sorgarfregn barst til okkar, að dauðaslys hefði átt sér stað á [[Þórunn VE-|v.b. Þórunni]], sem stundaði síldveiðar þá fyrir Norðurlandi. Það var 10. júlí. Á bátnum var sonur skipstjórans, Ágúst, 16 ára að aldri. Hann varð fyrir höfuðhöggi við vinnu á bátnum og dó af því. <br>
Ágúst Markússon frá [[Ármót]]i hér í Eyjum var fæddur 26. júlí 1943. Hann var sonur hjónanna [[Auður Ágústsdóttir|Auðar Ágústsdóttur]] [[Ágúst Jónsson| smiðs Jónssonar]] að [[Varmahlíð]] í Eyjum og [[Markús Jónsson|Markúsar skipstjóra og útgerðarm. Jónssonar]] [[Jón Gíslason (Ármótum|smiðs að Ármóti Gíslasonar snikkara]], er lengi bjó hér í Eyjum, bæði í [[Uppsalir|Uppsölum]] og í [[Nöjsomhed]]. <br>
Ágúst Markússon frá [[Ármót]]i hér í Eyjum var fæddur 26. júlí 1943. Hann var sonur hjónanna [[Auður Ágústsdóttir (Varmahlíð)|Auðar Ágústsdóttur]] [[Ágúst Jónsson (Varmahlíð)| smiðs Jónssonar]] að [[Varmahlíð]] í Eyjum og [[Markús Jónsson|Markúsar skipstjóra og útgerðarm. Jónssonar]] smiðs að Ármóti [[Jón Gíslason (Ármótum)| Gíslasonar]] snikkara, er lengi bjó hér í Eyjum, bæði í [[Uppsalir|Uppsölum]] og í [[Nöjsomhed]]. <br>
Kona Ágústs Jónssonar er [[Pálína Eiríksdóttir]] [[Eiríkur Pálsson| bónda í Kraga á Rangárvöllum Pálssonar]]. Kona Jóns Gíslasonar var [[Þórunn Markúsdóttir]] bónda á Lágafelli í Landeyjum Þórðarsonar. <br>
Kona Ágústs Jónssonar er [[Pálína Eiríksdóttir]] [[Eiríkur Pálsson| bónda í Kraga á Rangárvöllum Pálssonar]]. Kona Jóns Gíslasonar var [[Þórunn Markúsdóttir (Sandprýði)|Þórunn Markúsdóttir]] bónda á Lágafelli í Landeyjum Þórðarsonar. <br>
Ágúst Markússon settist í 1. bekk Gagnfræðaskólans hér haustið 1956. <br>
Ágúst Markússon settist í 1. bekk Gagnfræðaskólans hér haustið 1956. <br>
Ekki verður með réttu sagt, að Ágúst væri neinn áberandi námsmaður á bókina, en ýmsa aðra eiginleika átti hann í ríkum mæli, eiginleika, sem ekki eru minna virtir og mikilvægir í þeim skóla: Hann var áberandi vel upp alinn, prúður í framkomu, traustur í trúnaðarstörfum og efni í mikinn hagleiksmann. Allt verklegt starf virtist leika í höndum hans. Hefði honum enzt aldur, hefði hann eflaust orðið afburða góður smiður, eins og hann átti kyn til í báðar ættir. <br>
Ekki verður með réttu sagt, að Ágúst væri neinn áberandi námsmaður á bókina, en ýmsa aðra eiginleika átti hann í ríkum mæli, eiginleika, sem ekki eru minna virtir og mikilvægir í þeim skóla: Hann var áberandi vel upp alinn, prúður í framkomu, traustur í trúnaðarstörfum og efni í mikinn hagleiksmann. Allt verklegt starf virtist leika í höndum hans. Hefði honum enzt aldur, hefði hann eflaust orðið afburða góður smiður, eins og hann átti kyn til í báðar ættir. <br>

Leiðsagnarval