68.894
breytingar
„Blik 1980/Ágrip af sögu landbúnaðar í Vestmannaeyjum, VII. hluti“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
Blik 1980/Ágrip af sögu landbúnaðar í Vestmannaeyjum, VII. hluti (skoða efni)
Útgáfa síðunnar 15. september 2020 kl. 17:08
, 15. september 2020ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 149: | Lína 149: | ||
Þegar hér var komið þessum málum, afréð bæjarstjórn kaupstaðarins að láta bæinn stofna til mjólkurframleiðslu. Fengin var til þess ábúð á Dalajörðunum tveim og | Þegar hér var komið þessum málum, afréð bæjarstjórn kaupstaðarins að láta bæinn stofna til mjólkurframleiðslu. Fengin var til þess ábúð á Dalajörðunum tveim og | ||
brátt hafin þar bygging fjóss og hlöðu. Bráðlega var lokið við að byggja þar 60 bása fjós og stóra þurrheyshlöðu. Hún var 638 rúmmetrar. Þá var þar byggt áburðarhús, sem var að stærð 567 rúmmetrar, og safnþrær yfir 300 metrar að rúmmáli. Einnig var þar byggð votheyshlaða 113 metrar að rúmmáli. Jafnframt þessum byggingarframkvæmdum hóf bæjarfélagið ræktun í stórum stíl. Árið 1944 var mæld hjá því nýrækt 8,5 ha. Áður hafði bæjarfélagið ræktað 4,7 ha. sáðsléttur, og látið rífa upp hundruð rúmmetra af grjóti úr því landi.<br> | brátt hafin þar bygging fjóss og hlöðu. Bráðlega var lokið við að byggja þar 60 bása fjós og stóra þurrheyshlöðu. Hún var 638 rúmmetrar. Þá var þar byggt áburðarhús, sem var að stærð 567 rúmmetrar, og safnþrær yfir 300 metrar að rúmmáli. Einnig var þar byggð votheyshlaða 113 metrar að rúmmáli. Jafnframt þessum byggingarframkvæmdum hóf bæjarfélagið ræktun í stórum stíl. Árið 1944 var mæld hjá því nýrækt 8,5 ha. Áður hafði bæjarfélagið ræktað 4,7 ha. sáðsléttur, og látið rífa upp hundruð rúmmetra af grjóti úr því landi.<br> | ||
Fyrsti bústjórinn var ráðinn [[Ársæll Grímsson]], sem síðustu árin hafði haft Dalajarðirnar til ábúðar. Hann stjórnaði búrekstri bæjarins í Dölum fyrstu tvö árin. Í byrjun maímánaðar 1946 tók [[Guðjón Jónsson (Dölum)|Guðjón Jónsson]] frá Gunnlaugsstöðum í Þverárhlíð í Borgarfirði við bústjórninni í Dölum. Hann hafði þar um 50 mjólkandi kýr og 10-12 geldneyti.<br> | Fyrsti bústjórinn var ráðinn [[Ársæll Grímsson (Dölum)|Ársæll Grímsson]], sem síðustu árin hafði haft Dalajarðirnar til ábúðar. Hann stjórnaði búrekstri bæjarins í Dölum fyrstu tvö árin. Í byrjun maímánaðar 1946 tók [[Guðjón Jónsson (Dölum)|Guðjón Jónsson]] frá Gunnlaugsstöðum í Þverárhlíð í Borgarfirði við bústjórninni í Dölum. Hann hafði þar um 50 mjólkandi kýr og 10-12 geldneyti.<br> | ||
Þegar kaupstaðurinn tók að reka kúabúið í Dölum, fékk hann til afnota m.a. nokkur tún, sem þurrabúðarmenn höfðu ræktað og haft til nota, en voru nú hættir allri mjólkurframleiðslu. Mjólk sú, sem kaupstaðurinn framleiddi þannig sjálfur til öryggis skjólstæðingum sínum fyrst og fremst, var flutt daglega í sjúkrahús | Þegar kaupstaðurinn tók að reka kúabúið í Dölum, fékk hann til afnota m.a. nokkur tún, sem þurrabúðarmenn höfðu ræktað og haft til nota, en voru nú hættir allri mjólkurframleiðslu. Mjólk sú, sem kaupstaðurinn framleiddi þannig sjálfur til öryggis skjólstæðingum sínum fyrst og fremst, var flutt daglega í sjúkrahús | ||
bæjarins, í elliheimili hans og barnaheimili. Það sem afgangs var þörfum þessara stofnana var selt í tveim búðum, sem bærinn lét reka, önnur að [[Hásteinsvegur|Hásteinsvegi]] 4 en hin í [[Gimli]] við [[Kirkjuvegur|Kirkjuveg]]. Eftir að Mjólkursamsalan hóf verzlun með mjólkurvörur í Eyjum árið 1954 fékk bærinn að selja mjólk sína í búðum hennar og hætti þá mjólkursölu í sínum eigin búðum, - gaf frá sér rekstur þeirra.<br> | bæjarins, í elliheimili hans og barnaheimili. Það sem afgangs var þörfum þessara stofnana var selt í tveim búðum, sem bærinn lét reka, önnur að [[Hásteinsvegur|Hásteinsvegi]] 4 en hin í [[Gimli]] við [[Kirkjuvegur|Kirkjuveg]]. Eftir að Mjólkursamsalan hóf verzlun með mjólkurvörur í Eyjum árið 1954 fékk bærinn að selja mjólk sína í búðum hennar og hætti þá mjólkursölu í sínum eigin búðum, - gaf frá sér rekstur þeirra.<br> | ||
Árið 1962 seldi kaupstaðurinn Dalabúið úr eigu sinni. Kaupendur voru þeir [[Magnús Magnússon (Skansinum)|Magnús Magnússon]] frá [[Kornhóll|Kornhól]] og [[Daníel Guðmundsson]], bifreiðarstjóri. Ekki leið á löngu þar til M.M. var einn orðinn eigandi kúabúsins.<br> | Árið 1962 seldi kaupstaðurinn Dalabúið úr eigu sinni. Kaupendur voru þeir [[Magnús Magnússon (Skansinum)|Magnús Magnússon]] frá [[Kornhóll|Kornhól]] og [[Daníel Guðmundsson (bifreiðastjóri)|Daníel Guðmundsson]], bifreiðarstjóri. Ekki leið á löngu þar til M.M. var einn orðinn eigandi kúabúsins.<br> | ||
Mjólkin var flutt til neyzlu á sömu staði og áður. Sú mjólk, sem umfram var, seldi Mjólkursamsalan fyrir eiganda kúabúsins í Dölum eins og áður. Mjókurkaupendurnir munu hafa kosið aðfluttu mjólkina fremur en Dalabúsmjólkina sökum þess, að Samsölumjólkin var gerilsneydd. Kúabúið í Dölum dróst því saman, en hænsnabú eigandanas óx að sama skapi eða meir. Jafnframt hafði M.M. Dalabúseigandi sauðfjárrækt (30-40 kindur) og hrossarækt. - Svo kom að því að kúabúið í Dölum hætti að vera til. Þá voru yngstu kýrnar seldar til sumra sveita Suðurlandsins en eldri kúnum lógað. | Mjólkin var flutt til neyzlu á sömu staði og áður. Sú mjólk, sem umfram var, seldi Mjólkursamsalan fyrir eiganda kúabúsins í Dölum eins og áður. Mjókurkaupendurnir munu hafa kosið aðfluttu mjólkina fremur en Dalabúsmjólkina sökum þess, að Samsölumjólkin var gerilsneydd. Kúabúið í Dölum dróst því saman, en hænsnabú eigandanas óx að sama skapi eða meir. Jafnframt hafði M.M. Dalabúseigandi sauðfjárrækt (30-40 kindur) og hrossarækt. - Svo kom að því að kúabúið í Dölum hætti að vera til. Þá voru yngstu kýrnar seldar til sumra sveita Suðurlandsins en eldri kúnum lógað. | ||
| Lína 190: | Lína 190: | ||
Fleira var ekki tekið fyrir. Fundi slitið.<br> | Fleira var ekki tekið fyrir. Fundi slitið.<br> | ||
[[Helgi Benediktsson]], [[Gísli Þ. Sigurðsson]], [[Magnús Bergsson]], [[Björn Guðmundsson]], [[Guðlaugur Gíslason]], [[Þorsteinn Þ. Víglundsson]], [[Þorbjörn Guðjónsson]], [[Hrólfur Ingólfsson]], [[Þorsteinn Sigurðsson]], | [[Helgi Benediktsson]], [[Gísli Þ. Sigurðsson]], [[Magnús Bergsson]], [[Björn Guðmundsson]], [[Guðlaugur Gíslason]], [[Þorsteinn Þ. Víglundsson]], [[Þorbjörn Guðjónsson]], [[Hrólfur Ingólfsson]], [[Þorsteinn Sigurðsson (Melstað)|Þorsteinn Sigurðsson]], [[Ólafur Á. Kristjánsson]]. | ||
[[Ólafur Á. Kristjánsson]]. | |||
Satt að segja þótti mér það dálítið kynlegt, að bæjarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins skyldu velja Magnús Bergsson, bakarameistara, og bæjarfulltrúa flokksins, til þess að fara með mér til Reykjavíkur til þess að fá flutta mjólk þaðan til Vestmannaeyja. Við Magnús höfðum þá nýlega staðið í persónulegum deilum og hann höfðað á mig meiðyrðamál. En mér er ánægja að segja frá því, að við bárum þroska til að leggja þau deilumál algjörlega á hilluna og einbeita okkur að þessu velferðarmáli bæjarbúa. Magnús Bergsson var drengskaparmaður og við unnum saman af einlægni og heilum hug.<br> | Satt að segja þótti mér það dálítið kynlegt, að bæjarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins skyldu velja Magnús Bergsson, bakarameistara, og bæjarfulltrúa flokksins, til þess að fara með mér til Reykjavíkur til þess að fá flutta mjólk þaðan til Vestmannaeyja. Við Magnús höfðum þá nýlega staðið í persónulegum deilum og hann höfðað á mig meiðyrðamál. En mér er ánægja að segja frá því, að við bárum þroska til að leggja þau deilumál algjörlega á hilluna og einbeita okkur að þessu velferðarmáli bæjarbúa. Magnús Bergsson var drengskaparmaður og við unnum saman af einlægni og heilum hug.<br> | ||
| Lína 295: | Lína 294: | ||
Ég skírskota til 30 ára sögu Sparisjóðs Vestmannaeyja, sem birt er í 30. árg. Bliks 1973. - Árið 1953 var Sparisjóðurinn 10 ára og hafði þá flækzt úr einum stað í annan í bænum á undanförnum árum. Peningastofnun þrífst ekki með eymdarblæ yfir sér. - Ég afréð að beita mér fyrir því, að Sparisjóðurinn eignaðist eigið hús á góðum viðskiptastað í bænum.<br> | Ég skírskota til 30 ára sögu Sparisjóðs Vestmannaeyja, sem birt er í 30. árg. Bliks 1973. - Árið 1953 var Sparisjóðurinn 10 ára og hafði þá flækzt úr einum stað í annan í bænum á undanförnum árum. Peningastofnun þrífst ekki með eymdarblæ yfir sér. - Ég afréð að beita mér fyrir því, að Sparisjóðurinn eignaðist eigið hús á góðum viðskiptastað í bænum.<br> | ||
Veturinn 1953 festi ég kaup á húslóðinni nr. 38 við Vestmannabraut fyrir eigið fé og hóf þar húsbyggingu vorið 1953. Þegar ég hafði lokið við að byggja grunninn um haustið, bauð ég stjórn Sparisjóðsins að kaupa af mér grunninn á kostnaðarverði, sem mig minnir að væri um kr. 41.000,oo. Því boði hafnaði sparisjóðsstjórnin. Þessi neitun hennar leiddi til bess, að Mjólkursamsalan í Reykjavík fékk keyptan húsgrunninn á kostnaðarverði með því skilyrði þó, að Sparisjóðurinn fengi þar leigt viðunandi húsnæði næstu 5-6 árin. - Allt féll þetta í ljúfa löð. - Kaupsamningur þessi var undirritaður 5. júlí 1954. Hófust þá þegar byggingarframkvæmdir að nýju. - Byggingarmeistari var [[Einar Sæmundsson|Einar húsasmíðameistari Sæmundsson]] að [[Staðarfell]]i við Kirkjuveg. Í október um haustið lukum við þeim áfanga að steypa upp allt húsið. Fyrri hluta ársins 1955 hóf síðan Mjólkursamsalan í Reykjavík að selja Eyjafólki mjólk í þessu nýja húsi sínu.<br> | Veturinn 1953 festi ég kaup á húslóðinni nr. 38 við Vestmannabraut fyrir eigið fé og hóf þar húsbyggingu vorið 1953. Þegar ég hafði lokið við að byggja grunninn um haustið, bauð ég stjórn Sparisjóðsins að kaupa af mér grunninn á kostnaðarverði, sem mig minnir að væri um kr. 41.000,oo. Því boði hafnaði sparisjóðsstjórnin. Þessi neitun hennar leiddi til bess, að Mjólkursamsalan í Reykjavík fékk keyptan húsgrunninn á kostnaðarverði með því skilyrði þó, að Sparisjóðurinn fengi þar leigt viðunandi húsnæði næstu 5-6 árin. - Allt féll þetta í ljúfa löð. - Kaupsamningur þessi var undirritaður 5. júlí 1954. Hófust þá þegar byggingarframkvæmdir að nýju. - Byggingarmeistari var [[Einar Sæmundsson (Staðarfelli)|Einar húsasmíðameistari Sæmundsson]] að [[Staðarfell]]i við Kirkjuveg. Í október um haustið lukum við þeim áfanga að steypa upp allt húsið. Fyrri hluta ársins 1955 hóf síðan Mjólkursamsalan í Reykjavík að selja Eyjafólki mjólk í þessu nýja húsi sínu.<br> | ||
Allt tókst þetta giftusamlega, enda við heiðarlega menn að skipta í forustuliði fyrirtækisins í Reykjavík. | Allt tókst þetta giftusamlega, enda við heiðarlega menn að skipta í forustuliði fyrirtækisins í Reykjavík. | ||