3.704
breytingar
„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 2008/Lundaveiði í Elliðaey frá fornu fari“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 2008/Lundaveiði í Elliðaey frá fornu fari (skoða efni)
Útgáfa síðunnar 4. nóvember 2019 kl. 13:04
, 4. nóvember 2019ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
<center>'''HÁVARÐUR BIRGIR SIGURÐSSON'''</center><br> | <center>'''HÁVARÐUR BIRGIR SIGURÐSSON'''</center><br> | ||
<big><big><center>'''Lundaveiði í Elliðaey frá fornu fari'''</center | <big><big><center>'''Lundaveiði í Elliðaey frá fornu fari'''</center><br> | ||
Þessi grein er byggð á erindi sem flutt var á ráðstefnu um lundastofninn í Vestmannaeyjum og var haldin þar í Kiwanishúsinu 11. apríl 2007. Fjallar hún um lundaveiði í Elliðaey frá fornu fari. Ástæðan fyrir því að ég held mig við Elliðaey er sú að ég þekki hana best þó að sumt eigi við alla aðra veiðistaði í Vestmannaeyjum.<br> | Þessi grein er byggð á erindi sem flutt var á ráðstefnu um lundastofninn í Vestmannaeyjum og var haldin þar í Kiwanishúsinu 11. apríl 2007. Fjallar hún um lundaveiði í Elliðaey frá fornu fari. Ástæðan fyrir því að ég held mig við [[Elliðaey]] er sú að ég þekki hana best þó að sumt eigi við alla aðra veiðistaði í Vestmannaeyjum.<br> | ||
[[Mynd:Greinarhöfundur með góða veiði Sdbl. 2008.jpg|vinstri|thumb|340x340dp|Greinarhöfundur með góða veiði í efri Nálarstaðnum.]] | [[Mynd:Greinarhöfundur með góða veiði Sdbl. 2008.jpg|vinstri|thumb|340x340dp|Greinarhöfundur með góða veiði í efri Nálarstaðnum.]] | ||
'''JARÐASKIPTI'''<br> | '''JARÐASKIPTI'''<br> | ||
Heimaey var á sínum tíma skipt upp í 48 jarðir. Nytjum á fugli, eggjum og beitilandi í úteyjunum var síðan úthlutað til jarðanna. Elliðaey var skipt upp til 16 jarða, 8 jarðir fengu tilkall til Bjarnareyjar, 8 til Suðureyjar og enn aðrar 8 til Álseyjar. Sumar jarðirnar áttu tilkall, að auki, til annarra eyja.<br> | [[Heimaey]] var á sínum tíma skipt upp í 48 jarðir. Nytjum á fugli, eggjum og beitilandi í úteyjunum var síðan úthlutað til jarðanna. Elliðaey var skipt upp til 16 jarða, 8 jarðir fengu tilkall til [[Bjarnarey|Bjarnareyjar]], 8 til Suðureyjar og enn aðrar 8 til Álseyjar. Sumar jarðirnar áttu tilkall, að auki, til annarra eyja.<br> | ||
Jarðabændur nýttu sér rétt sinn til veiða með því að senda 1 mann hver til lundaveiði. Þannig að 16 menn lágu við í 5 vikur, hvert sumar, við lundaveiði í Elliðaey, sama fyrirkomulag var í hinum úteyjunum, 8 í Bjarnarey, sami fjöldi í Suðurey og Álsey og í öðrum eyjum eins og hlutir þeirra gáfu. Þessi háttur hélst talsvert lengi eftir að lundaháfurinn kom til sögunnar 1875. Um 1930 fóru jarðabændur að leigja veiðifélögum rétt sinn og fengu þá fjórða hvern fugl af veiði í sinn hlut. Til gamans má geta að veiðihlutir jarðanna dugðu í flestum tilvikum til að greiða leigu af jörðunum til ríkisins en þá voru eyjarnar í eigu þess.<br> | Jarðabændur nýttu sér rétt sinn til veiða með því að senda 1 mann hver til lundaveiði. Þannig að 16 menn lágu við í 5 vikur, hvert sumar, við lundaveiði í Elliðaey, sama fyrirkomulag var í hinum úteyjunum, 8 í Bjarnarey, sami fjöldi í [[Suðurey]] og [[Álsey]] og í öðrum eyjum eins og hlutir þeirra gáfu. Þessi háttur hélst talsvert lengi eftir að lundaháfurinn kom til sögunnar 1875. Um 1930 fóru jarðabændur að leigja veiðifélögum rétt sinn og fengu þá fjórða hvern fugl af veiði í sinn hlut. Til gamans má geta að veiðihlutir jarðanna dugðu í flestum tilvikum til að greiða leigu af jörðunum til ríkisins en þá voru eyjarnar í eigu þess.<br> | ||
'''LUNDAVEIÐITÍMI'''<br> | '''LUNDAVEIÐITÍMI'''<br> | ||
| Lína 34: | Lína 34: | ||
Á árum áður var mikil umferð fiskibáta, sem stunduðu veiðar austur og inn af Eyjum, um sundið milli Elliðaeyjar og Bjarnareyjar, sumir sigldu mjög nálægt Elliðaey. Veiðin glæddist alltaf við hverja ferð um sundið þegar bátarnir fældu lundann af sjónum. Í dag virðist vera miklu minna af fugli þarna á sjónum frá því sem áður var og mjög lítið er af brúnafugli, geldfugli og flökkufugli á brúnunum sem voru áður þaktar af þessum fugli.<br> | Á árum áður var mikil umferð fiskibáta, sem stunduðu veiðar austur og inn af Eyjum, um sundið milli Elliðaeyjar og Bjarnareyjar, sumir sigldu mjög nálægt Elliðaey. Veiðin glæddist alltaf við hverja ferð um sundið þegar bátarnir fældu lundann af sjónum. Í dag virðist vera miklu minna af fugli þarna á sjónum frá því sem áður var og mjög lítið er af brúnafugli, geldfugli og flökkufugli á brúnunum sem voru áður þaktar af þessum fugli.<br> | ||
Miklar vangaveltur hafa verið um hver orsökin sé fyrir minnkandi veiði. Það virðist vera óhemja af fugli í byggðunum en mjög lítið af brúnafugli. Er ætið orsakavaldurinn? Er skortur á því? Flestir telja að svo sé. Hver er ástæðan? Er það hlýnandi sjór? Eru það þessi tíðu jökulhlaup? Getur gosið í Surtsey og síðar á Heimaey haft áhrif á ætið? Gaman væri að geta svarað þessu.<br> | Miklar vangaveltur hafa verið um hver orsökin sé fyrir minnkandi veiði. Það virðist vera óhemja af fugli í byggðunum en mjög lítið af brúnafugli. Er ætið orsakavaldurinn? Er skortur á því? Flestir telja að svo sé. Hver er ástæðan? Er það hlýnandi sjór? Eru það þessi tíðu jökulhlaup? Getur gosið í Surtsey og síðar á Heimaey haft áhrif á ætið? Gaman væri að geta svarað þessu.<br> | ||
<div style="text-align: right; direction: ltr; margin-left: 1em;">'''Hávarður Birgir Sigurðsson'''</div><br> | <div style="text-align: right; direction: ltr; margin-left: 1em;">'''[[Hávarður Birgir Sigurðsson]]'''</div><br> | ||
{{Sjómannadagsblað Vestmannaeyja}} | {{Sjómannadagsblað Vestmannaeyja}} | ||