„Sjómannadagsblað Vestmannaeyja 1985/ Minning látinna“: Munur á milli breytinga

<big><big><center>'''Minning látinna'''</center></big></big><br>

Guðjón Pétursson var fæddur að Kirkjubæ í Vestmannaeyjum 31. júlí 1935, sonur hjónanna Péturs Guðjónssonar frá Oddsstöðum og fyrri konu hans, Guðrúnar Rannveigar Guðjónsdóttur. Hann var yngstur fimm alsystkina, en fjögur hálfsystkini átti Guðjón sem voru börn Péturs og seinni konu hans, Lilju Sigfúsdóttur. Guðjón var aðeins þriggja ára þegar Guðrún móðir hans andaðist í blóma lífsins. Stuttu síðar tók Lilja við heimilinu hjá Pétri og gengu þau í hjónaband árið 1943. Lilja, sú góða kona., reyndist Guðjóni og allri fjölskyldunni hin besta móðir.<br>

Eftir fermingaraldur vann Guðjón við bú föður síns og það sem til féll með atvinnu í Eyjum. Ungur byrjaði hann á sjónum: fyrst í skjóli föður síns á Lundanum sem Þorgeir Jóelsson var með. Guðjón var eina eða tvær vertíðir á Lundanum, en í vertíðarbyrjun árið 1962 lauk hann hinu minna fiskimannaprófi sem haldið var í Vestmannaeyjum og réðst hann síðan sem stýrimaður á elsta Berg VE 44, til Kristins Pálssonar frá Þingholti.<br>

Á haust- og vetrarsíldveiðunum 1962 var Bergur hinn 6. desember sem oftar á leið til hafnar með fullfermi. Út af Snæfellsnesi fékk báturinn á sig sjó og sökk mjög skyndilega. Fyrir snarræði og harðfylgi skipverja komust þeir í gúmmíbjörgunarbátinn og var bjargað af Halkion VE 205.<br>

Stjórnmál og hestamennska voru hans hjartans mál. Sat hann m.a. í stjórn Sjálfstæðisfélagsins Óðins á Selfossi. Í Vestmannaeyjum tók Guðjón einnig virkan þátt í stjórnmálum. Í skipstjóra- og stýrimannafélaginu Verðandi var hann á sínum tíma í stjórn sjúkra- og styrktarsjóðs félagsins.<br>

<div style="text-align: right; direction: ltr; margin-left: 1em;">'''Guðjón Ármann Eyjólfsson.'''</div><br>

'''Ármann H. B. Óskarsson'''<br>

Ármann Halldór Björnsson Óskarsson, eins og hann hét fullu nafni, var fæddur 20. apríl 1941 hér í Vestmannaeyjum. Ungur fór Ármann að stunda sjómennsku á bátum héðan úr Eyjum, lengst af var hann á Eyjabergi og Sæunni með Sigurði Gunnarssyni skipstjóra. Árið 1962 lauk hann vélstjórnarnámskeiði Fiskifélags Íslands.<br>

'''Bjarni Eyjólfsson'''<br>

Eins og aðrir unglingar í sjávarplássum á þeim tíma byrjaði Bjarni snemma að hjálpa til á heimili föður síns og stjúpu og hóf þegar eftir fermingu störf við sjómennsku. Hann var í sjóbúð í Þorlákshöfn, Grindavík og víðar á Suðurnesjum. Um miðjan þriðja áratug aldarinnar lá svo leið Bjarna til Vestmannaeyja, þangað sem hann átti eftir að staðfestast og eyða dögum ævi sinnar. Sköpum skipti að í lok ársins 1925 gekk hann að eiga konu sína, Guðrúnu Guðjónsdóttur, Guðmundssonar í Sætúni. en hún var Stokkseyringur eins og hann. Hjónaband þeirra stóð í nærfellt sex áratugi og milli þeirra hjóna varð aðeins hálft annað ár.<br>

Sjómennsku sína í Vestmannaeyjum byrjaði Bjarni 1925 á Hansínu hjá kempunni Eyjólfi Gíslasyni, en var síðan á Maggý með Guðna Grímssyni. Höfrungi með Oddgeiri Þórarinssyni og fleiri bátum. Upp úr 1930 gerðist Bjarni svo formaður á bátum sem hann átti hlut í, Þór og Hugin, en veikindi ollu því að hann varð að hætta á sjó. Eftir að Bjarni komst til starfa aftur varð hann bifreiðastjóri við Vestmannaeyjahöfn og síðar verkstjóri þar, svo að segja má að blóminn úr starfsævi hans hafi á einn eða annan veg tengst sjónum og höfninni.<br>

Laust eftir 1960 tók Bjarni við starfi yfirverkstjóra hjá Vestmannaeyjabæ, þegar Böðvar í Ásum lét af því starfi. Kom þá í hans hlut að stjórna hinum miklu framkvæmdum sem Vestmannaeyjabær stóð fyrir á sjöunda áratugnum, einkum malbikuninni og lagningu dreifikerfis Vatnsveitunnar. Bjarni gegndi sínu erilsama starfi fram yfir eldgos en varð þá umsjónarmaður við safnhússbygginguna og lauk starfsævi sinni sem húsvörður þar.<br>

Heimili þeirra Guðrúnar var með fágætum myndarbrag, þeim sem byggist meira á reglu

semi, hófsemi og hlýju en miklum praktugleikum. Þau Guðrún misstu hús sitt að Austurvegi 16 í eldgosinu, og hluta innbús síns því að verkstjórinn var um of bundinn við að bjarga eignum nágranna sinna. Slíkt lýsir honum vel. En ekki held ég að heimilisbragurinn hafi neitt breyst þótt þau síðar flyttust í kjallarann hjá dóttur sinni og tengdasyni.<br>

Bjarna, farmann og matsvein, sem giftur er Önnu Kristjánsdóttur, búsettan í Reykjavík. Guðnýju sem gift er Leifi Ársælssyni utgerðarmanni og Elínu Loftsdóttur, stjúpdóttur Bjarna, sem gift er Gísla Engilhertssyni.<br>

<div style="text-align: right; direction: ltr; margin-left: 1em;">'''Helgi Bernódusson'''</div><br>

'''Sigurjón Valdason, Vallargötu 8'''<br>

Sigurjón var fæddur í Sandgerði hér í Vestmannaeyjum. Foreldrar hans voru Valdi Jónsson og Guðrún Stefánsdóttir, bæði ættuð úr Rangárþingi, undan Eyjafjöllum.<br>

Í Sandgerði ólst hann upp með systkinahópi. Ungur var hann er hann fór að klífa björg og stunda fuglaveiðar til að draga björg í bú til hjálpar heimilinu. 16 ára gamall er hann kominn á síldveiðar við Norðurland. Á milli þess að stritað var fyrir hinu daglega brauði gafst tóm til að sparka holta eða bregða sér í glímu, en Sigurjón var virkur þátttakandi í íþróttum og lék um árabil knattspyrnu með félögum sínum í Tý. Hann lærði glímu og eitt sinn er ég sá Sigga leggja andstæðing sinn á snöggu bragði eftir nokkur létt og leikandi spor var ég hreykin af frænda. Þannig var hann einmitt, snöggur til verka, t.d. þekktur fyrir að vera með þeim fyrstu að koma sér í bátana eins og það var kallað á þeim tímum þegar nótabátar voru notaðir til að kasta nótinni. Léttur í skapi og vinur vina sinna var Siggi og átti sér enga óvildarmenn.<br>

Um árabil stundaði Sigurjón sjómennsku og reri með ýmsum köppum. Lengi með Guðjóni bróður sínum á Kap VE 272. Sigurjón lenti tvisvar í skipstapa, en mannbjörg varð í bæði skiptin. Það var er Snyg strandaði austan við Stokkseyri og þegar Búrfell strandaði í Brimurð á Heimaey. Tvisvar sótti hann Eldey og lenti í miklum svaðilförum í bæði skiptin.<br>

Sigurjón andaðist á Sjúkrahúsi Vestmannaeyja 13. maí 1984 og var hann jarðsunginn frá Landakirkju 26. sama mánaðar. Sigurjón var góður maður og minningin mun lýsa vandamönnum hans um ókomin ár. Sigga frænda fylgir þakklátur hugur fjölskyldu minnar.<br>

Ási í Bæ var sannkallaður sendiherra sjómannastéttarinnar á vettvangi mannlífs þjóðarinnar, því sviði sem snýr að listræna þættinum og félagslega í senn, og engan betri liðsmann hafa sjómenn átt í okkar landi. Sögur Ása í Bæ af sjómennsku, lög og söngljóð hafa gert hann að órofa þætti í sögu sjómannastéttarinnar á Íslandi. Fyrst og fremst hafði Ási í Bæ upplag veiðimannsins og fiskilyktin var hans ilmvatn, að komast í tæri við þann gula við Flúðir, Sker eða Dranga, það var lífið., titringurinn sem þessi yndislegi maður elskaði.<br>

Þótt Ási í Bæ væri fyrir löngu orðinn eins konar þjóðareign sem þjóðsagnapersóna, þá átti hann svo auðvelt með að vera minnstur allra, taka tillit til þeirra sem minnst máttu sín. Hann lá hinsvegar ekkert á skoðunum sínum þegar sá gállinn var á honum, ekki fremur en brimhnefinn í bjargið í vestanstormi, en í þessum bráðgáfaða manni bjuggu öll veður, allir tónar mannlífsins, enda var hann sjálfur sjaldgæf náttúrusmíð, barn náttúrunnar.<br> Alltaf sá ég Ása vin minn eins og spegilmynd Eyjanna, hann var síbreytilegur eins og birtan í Eyjum, eins og landslagið í Eyjunum okkar breytist verulega á nokkurra metra bili þegar við förum um, en samt var Ási í Bæ alltaf eins, eins tryggur Eyjunum eins og Heimaklettur heilsar hverjum nýjum degi jafn hnarreistur. Vestmannaeyjar voru lífsandi Ása í Bæ, næring hans í sögu, ljóði og lagi.<br>

Ási í Bæ var ekki allra. því hann var slíkur eldhugi í lífsleiknum að menn sem fóru hægar um áttuðu sig ekki til fulls á honum, en við þeim sem komust inn úr skelinni blasti við eðalperla, mannvinurinn Ási í Bæ. Hann varð aldrei ríkur af veraldlegum gæðum, en hans líf, afrakstur í orði og tón, var fjárfesting sem er gulls ígildi fvrir framtiðina, íslenska menningu. Þótt Ási andaði í gegnum Eyjarnar sínar þá var hann í rauninni á sífelldu ferðalagi, en fjölskylda hans var það ankeri sem átti traustasta og kærleiksrikustu rótfestu í hjarta hans. Fríðmey, Gunnlaugur, Kristín, Ólafur og Eyvi, gimsteinninn sem allir sakna er kynntust einlægni hans og kurteisi. Nú fara þeir feðgar saman á ný um æðri stigu, en illa er ég svikinn ef það er ekki gítar og reiðhjól með í farteskinu.<br>

Vestmannaeyjar hafa misst eitt sitt mesta skáld, dýrmætur var aflinn sem þeir lönduðu saman Ási, Árni úr Eyjum og Oddgeir. Það eru verðmæti sem verður að vernda og sýna þá virðingu sem ber, halda merkinu á lofti.<br>

<div style="text-align: right; direction: ltr; margin-left: 1em;">'''Árni Johnsen'''</div><br>

<big><big><center>'''Látnir heiðursborgarar'''</center><br>

Skólamálin voru lengst af höfuðverkefni Þorsteins, Það kom í hlut hans að byggja upp aðstöðu til framhaldsmenntunar æskufólks hér í Eyjum. Gagnfræðaskólabyggingin var mikill áfangi í því efni. Hann náði góðum árangri sem skólastjóri og kennari, bar umhyggju fyrir nemendum sínum, með brennandi áhuga fyrir að koma þeim til manndóms og þroska.<br>

Þorsteinn var einn af stofnfélögum Sparisjóðs Vestmannaeyja og vann þar sem stjórnarmaður og forstjóri í rúmlega þrjá áratugi. Þá vann hann með fádæma atorku og ósérplægni að söfnun og uppbyggingu Byggðasafns Vestmannaeyja, og mun sá þáttur í ævistarfinu ekki síst halda minningu hans lengi á lofti. Auk þess að semja íslenks¬norska orðabók gaf Þorsteinn út ársritið Blik í áratugi. Hann kom víðar við og átti m.a. sæti í bæjarstjórn Vestmannaeyja um skeið. Hvarvetna lét Þorsteinn að sér kveða. Hann þorði að láta standa um sig storm þegar hugsjónamálin voru að veði. Og þrátt fyrir gustinn, sem oft stóð um hann, var hann virtur vel.<br>

Eftirlifandi kona Þorsteins er Ingigerður

Jóhannsdóttir. Hún var honum mætur lífsförunautur sem studdi hann með ráðum og dáð.<br>

Einar Guttormsson starfaði hér í Eyjum um fjörutíu ára skeið. Allan þann tíma var hann máttarstólpi heilbrigðisþjónustunnar. Það var lán fyrir Eyjarnar að fá slíkan atbragðslækni hingað og njóta starfskrafta hans svo lengi. Með færni sinni og viðmóti vann hann sér traust og var auk sjúkrahússþjónustunnar heimilislæknir fjölda Vestmanneyinga. Læknisstofa hans var mikið sótt. Oft hófst dagurinn með skurðaðgerð á sjúkrahúsinu, síðan erillinn á læknisstofunni og svo bættust útköllin til sjúklinga í heimahúsum sem kölluðu að á nóttu sem degi. Mér er kunnugt um að hann neitaði að taka við greiðslum fyrir vitjanir og hygg ég að það hafi verið regla hjá honum frekar en undantekning.<br>

Einar lét nokkuð að sér kveða á sviði félagsmála. Hann var fórmaður Rauðakross deildar Vestmannaeyja og Krabbameinsfélagsins. Þá átti hann eitt kjörtímabil sæti í bæjarstjórn Vestmannaeyja. En heilbrigðis¬málin voru hans hugðarefni. Á því sviði vann hann sín afrek með fádæma dugnaði og elju. Þakklætisvottur fyrir unnin störf birtist ef til vill fyrst og fremst í óvenjulegum vinsældum sem hann naut meðal bæjarbúa.<br>

Kona Einars Guttormssonar, Margrét Pétursdóttir, lifir mann sinn. Hún leysti sitt hlutverk með sóma og því má ekki gleyma að erill sjúkrahússþjónustunnar mæddi líka verulega á henni.<br>

<div style="text-align: right; direction: ltr; margin-left: 1em;">'''Sigurgeir Kristjánsson.'''</div><br>