64.326
breytingar
„Sigurður Sveinsson í Nýborg“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
Sigurður Sveinsson í Nýborg (skoða efni)
Útgáfa síðunnar 13. nóvember 2006 kl. 10:50
, 13. nóvember 2006dró sundur kafla
Ekkert breytingarágrip |
(dró sundur kafla) |
||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
'''Sigurður Sveinsson í Nýborg''', bóndi, útgerðarmaður og snikkari, f. 28. júlí 1841 að Rauðafelli u. Eyjafjöllum, d. 11. maí 1929. Foreldrar hans voru Sveinn bóndi á Rauðafelli, f. 1800, sonur Jóns prests „mjóa“ í Stóradalsþingum u. Eyjafjöllum Jónssonar og fyrri konu Jóns, Ingveldar húsmóður, f. í sept. 1771, d. 2. júlí 1823, Sveinsdóttur prests í Hraungerði, Halldórssonar. Móðir Sigurðar í Nýborg og kona Sveins bónda var Þórunn húsmóðir, f. 1796, dóttir Ólafs bónda á Raufarfelli, f. 1766, Eiríkssonar og konu Eiríks Þorbjargar Jónsdóttur, f. 1767 í Vestmannaeyjum.<br> | '''Sigurður Sveinsson í Nýborg''', bóndi, útgerðarmaður og snikkari, f. 28. júlí 1841 að Rauðafelli u. Eyjafjöllum, d. 11. maí 1929. Foreldrar hans voru Sveinn bóndi á Rauðafelli, f. 1800, sonur Jóns prests „mjóa“ í Stóradalsþingum u. Eyjafjöllum Jónssonar og fyrri konu Jóns, Ingveldar húsmóður, f. í sept. 1771, d. 2. júlí 1823, Sveinsdóttur prests í Hraungerði, Halldórssonar. Móðir Sigurðar í Nýborg og kona Sveins bónda var Þórunn húsmóðir, f. 1796, dóttir Ólafs bónda á Raufarfelli, f. 1766, Eiríkssonar og konu Eiríks Þorbjargar Jónsdóttur, f. 1767 í Vestmannaeyjum.<br> | ||
Eiríkur og Þorbjörg voru afi og amma [[Gísli Engilbertsson |Gísla Engilbertssonar verzlunarstjóra]] föður [[Engilbert Gíslason | Engilberts listmálara]], [[Elínborg Gísladóttir | Elinborgar húsfreyju í Laufási]], Þórarins á Lundi, Guðfinnu og Katrínar.<br> | Eiríkur og Þorbjörg voru afi og amma [[Gísli Engilbertsson |Gísla Engilbertssonar verzlunarstjóra]] föður [[Engilbert Gíslason | Engilberts listmálara]], [[Elínborg Gísladóttir | Elinborgar húsfreyju í Laufási]], Þórarins á Lundi, Guðfinnu og Katrínar.<br> | ||
Dóttir Jóns „mjóa“ var Anna kona Stefáns stúdents í Selkoti Ólafssonar, en þau voru foreldrar Gísla Stefánssonar kaupmanns og útgerðarmanns í Eyjum, föður [[Jes A. Gíslason | sr. Jes]],[[Ágúst Gíslason | Ágústs Gíslasonar]], Jóhanns (Jóa á Hól), Ásdísar konu [[Gísli J. Johnsen | Gísla J. Johnsen]], [[Friðrik Gíslason | Friðriks ljósmyndara]], Guðbjargar Jónínu fyrrum konu A.L. Petersen, síðar gift Sæmundi Jónssyni frá [[Jómsborg]]; og föður Kristjáns og Stefáns.<br> | Dóttir Jóns „mjóa“ var Anna kona Stefáns stúdents í Selkoti Ólafssonar, en þau voru foreldrar Gísla Stefánssonar kaupmanns og útgerðarmanns í Eyjum, föður [[Jes A. Gíslason | sr. Jes]],[[Ágúst Gíslason | Ágústs Gíslasonar]], Jóhanns | ||
Sigurður fór í smíðanám til Kaupmannahafnar og lærði húsgagnasmíði. Árið 1876 flutti hann til Vestmannaeyja og vann við [[Juliushaab | Juliushaab]]. Ekki tókst honum að fá jörð til ábúðar og varð hann sér því úti um hálfa tómthúslóð | (Jóa á Hól), Ásdísar konu [[Gísli J. Johnsen | Gísla J. Johnsen]], [[Friðrik Gíslason | Friðriks ljósmyndara]], Guðbjargar Jónínu fyrrum konu A.L. Petersen, síðar gift Sæmundi Jónssyni frá [[Jómsborg]]; og föður Kristjáns og Stefáns.<br> | ||
hjá [[Jóhann J. Johnsen | Jóhanni Jörgen Johnsen]] í [[Frydendal]] 1876. Þar byggði hann [[Nýborg]] það ár. Hann hugði að útgerð og gerði út opna skipið Blíðu. Þá fékk hann byggingu fyrir [[Ystiklettur | Yztakletti]] 1877. Þar hafði hann fjárbeit og fuglatekju, en Yztiklettur hafði einnig slægjur handa einni kú. Margir þurrabúðarmenn höfðu leigunot af Yztakletti í skjóli Sigurðar, t.d. [[Jóhann J. Johnsen]] og [[Ólafur Ástgeirsson]] í Litlabæ.<br> | |||
Sigurður stundaði einnig túna- og garðrækt og var flestum stórtækari í þeim efnum. Árið 1879 uppskar hann t.d. 10 tunnur af kartöflum og rófum, en 4 árum síðar 26 tunnur af kartöflum og 10 tunnur af rófum. Hann byggði tvo brunna við hús sitt, hlaðna úr höggnu grjóti og múrhúðaði þá að innan. Þótti þetta allt svo lofsvert í Eyjum, að sýslunefndin orðaði það á fundi sínum. Í Klettsvík kom hann upp æðarrækt og gekk það vel, unz hún var eyðilögð af skemmdarvörgum. Hann kom upp brauðgerð, þar sem síðar stóðu [[Sólheimar]]. Hlóð hann þar ofn að danskri fyrirmynd og seldi fólki brauð.<br> | Sigurður fór í smíðanám til Kaupmannahafnar og lærði húsgagnasmíði. <br> | ||
Árið 1876 flutti hann til Vestmannaeyja og vann við [[Juliushaab | Juliushaab]]. Ekki tókst honum að fá jörð til ábúðar og varð hann sér því úti um hálfa tómthúslóð hjá [[Jóhann J. Johnsen | Jóhanni Jörgen Johnsen]] í [[Frydendal]] 1876. Þar byggði hann [[Nýborg]] það ár. Hann hugði að útgerð og gerði út opna skipið Blíðu. Þá fékk hann byggingu fyrir [[Ystiklettur | Yztakletti]] 1877. Þar hafði hann fjárbeit og fuglatekju, en Yztiklettur hafði einnig slægjur handa einni kú. Margir þurrabúðarmenn höfðu leigunot af Yztakletti í skjóli Sigurðar, t.d. [[Jóhann J. Johnsen]] og [[Ólafur Ástgeirsson]] í Litlabæ.<br> | |||
Sigurður stundaði einnig túna- og garðrækt og var flestum stórtækari í þeim efnum. Árið 1879 uppskar hann t.d. 10 tunnur af kartöflum og rófum, en 4 árum síðar 26 tunnur af kartöflum og 10 tunnur af rófum.<br> | |||
Hann byggði tvo brunna við hús sitt, hlaðna úr höggnu grjóti og múrhúðaði þá að innan. Þótti þetta allt svo lofsvert í Eyjum, að sýslunefndin orðaði það á fundi sínum.>br> | |||
Í Klettsvík kom hann upp æðarrækt og gekk það vel, unz hún var eyðilögð af skemmdarvörgum.<br> | |||
Hann kom upp brauðgerð, þar sem síðar stóðu [[Sólheimar]]. Hlóð hann þar ofn að danskri fyrirmynd og seldi fólki brauð.<br> | |||
Ásamt [[Árni Diðriksson | Árna Diðrikssyni]] í Stakkagerði var hann brautryðjandi í notkun lundaháfs í stað grefilsins og setti þá reglu í Yztakletti, að veiði skyldi skipt bróðurlega á milli veiðmanna að loknum veiðidegi, en áður hafði komið til leiðinda vegna keppni manna um beztu veiðistaðina. Varð þetta síðan að reglu hvarvetna í Eyjum.<br> | Ásamt [[Árni Diðriksson | Árna Diðrikssyni]] í Stakkagerði var hann brautryðjandi í notkun lundaháfs í stað grefilsins og setti þá reglu í Yztakletti, að veiði skyldi skipt bróðurlega á milli veiðmanna að loknum veiðidegi, en áður hafði komið til leiðinda vegna keppni manna um beztu veiðistaðina. Varð þetta síðan að reglu hvarvetna í Eyjum.<br> | ||
Sigurður varð einn aðalhúsasmiðurinn í Eyjum. Hann sá um byggingu verzlunarhúss úr höggnu grjóti fyrir Brydeverzlun 1880, [[Austurbúðin | Austurbúðarinnar]]. Var það hús eitt stærsta hús landsins á því skeiði og stóð fram til Goss. Þá var hann við byggingu skólahússins við [[Heimagata | Heimagötu]] árin 1883-84, síðar [[Dvergasteinn | Dvergasteins]], en það var byggt úr tilhöggnu móbergi. Einnig smíðaði hann húsgögn fyrir fólk og eru enn til smíðahlutir eftir hann.<br> | Sigurður varð einn aðalhúsasmiðurinn í Eyjum. Hann sá um byggingu verzlunarhúss úr höggnu grjóti fyrir Brydeverzlun 1880, [[Austurbúðin | Austurbúðarinnar]]. Var það hús eitt stærsta hús landsins á því skeiði og stóð fram til Goss. Þá var hann við byggingu skólahússins við [[Heimagata | Heimagötu]] árin 1883-84, síðar [[Dvergasteinn | Dvergasteins]], en það var byggt úr tilhöggnu móbergi. Einnig smíðaði hann húsgögn fyrir fólk og eru enn til smíðahlutir eftir hann.<br> | ||
Sigurður í Nýborg var kosinn í hreppsnefnd 1877 og sat þar í 6 ár og 1883 var hann kjörinn í sýslunefnd og sat þar í 6 ár. Hann varð gjaldkeri barnaskólans 1884 og í skólanefnd var hann kosinn 1885. Hann var og prófdómari þar.<br> | Sigurður í Nýborg var kosinn í hreppsnefnd 1877 og sat þar í 6 ár og 1883 var hann kjörinn í sýslunefnd og sat þar í 6 ár. Hann varð gjaldkeri barnaskólans 1884 og í skólanefnd var hann kosinn 1885. Hann var og prófdómari þar.<br> | ||
Þau Þóranna voru miklir höfðingjar í lund og er af því saga um sjóhrakta menn af landi, sem saknað hafði verið þar í eina 10 daga. Er þeir komust til Eyja, buðu þau þeim öllum til sín. Gekkst Sigurður í að senda flöskuskeyti af Eiðinu til lands um björgunina. Gekk það vel, því að næsta dag fannst flaskan undan Skúmsstöðum í V-Landeyjum og fréttin flaug til aðstandenda.<br> | Þau Þóranna voru miklir höfðingjar í lund og er af því saga um sjóhrakta menn af landi, sem saknað hafði verið þar í eina 10 daga. Er þeir komust til Eyja, buðu þau þeim öllum til sín. Gekkst Sigurður í að senda flöskuskeyti af Eiðinu til lands um björgunina. Gekk það vel, því að næsta dag fannst flaskan undan Skúmsstöðum í V-Landeyjum og fréttin flaug til aðstandenda.<br> | ||
Fjölmennt var í Nýborg bæði af landverkafólki og sjómönnum, sem voru á vegum Sigurðar. Meðal þeirra má nefna Tómas Ólafsson föður [[Magnús Tómasson | Magnúsar á Hrafnabjörgum]]. Þar var um hríð Páll nokkur Gíslason ættaður úr Mýrdal. Var hann hagyrðingur ágætur, en þótti nokkuð níðskældinn, einkum við skál. Kom þeim Sigurði heldur illa saman og mun það hafa verið frekar Páls. Þau Þóranna og Sigurður veittu mörgum fátækum einstæðingum og gamalmennum skjól og munu hafa þegið styrk frá sveitinni fyrir það, ekki ósvipað og elliheimili gera | Fjölmennt var í Nýborg bæði af landverkafólki og sjómönnum, sem voru á vegum Sigurðar. Meðal þeirra má nefna Tómas Ólafsson föður [[Magnús Tómasson | Magnúsar á Hrafnabjörgum]]. Þar var um hríð Páll nokkur Gíslason ættaður úr Mýrdal. Var hann hagyrðingur ágætur, en þótti nokkuð níðskældinn, einkum við skál. Kom þeim Sigurði heldur illa saman og mun það hafa verið frekar Páls. Þau Þóranna og Sigurður veittu mörgum fátækum einstæðingum og gamalmennum skjól og munu hafa þegið styrk frá sveitinni fyrir það, ekki ósvipað og elliheimili gera | ||
nú. Guðbjörg Jónsdóttir, Gudda, var ein þeirra. Hún var blind orðin, en hin duglegasta við tóvinnu og prjónaskap. Þegar hún dó kom skálkurinn upp í Páli og hann orti:<br> | nú. Guðbjörg Jónsdóttir, Gudda, var ein þeirra. Hún var blind orðin, en hin duglegasta við tóvinnu og prjónaskap. Þegar hún dó kom skálkurinn upp í Páli og hann orti:<br> | ||