64.248
breytingar
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 41: | Lína 41: | ||
Róðrarskipum var eigi lagt í Vestmannaeyjum, heldur voru þau sett upp í [[Hrófin|hróf]] eftir hvern róður. Orðið hróf hefir haldizt hér í seinni tíð og ætíð verið haft um skipastæðin sjálf upp af lendingarstaðnum. Hin fornu hróf voru hleðslur utan um skipin. Munu eyjaskipin til forna hafa verið geymd í slíkum hrófum eða naustum, sbr. og örnefnið [[Nausthamar]], þótt eiginlegar menjar þeirra sjáist ekki nú. Aðallendingarstaður skipa hefir bæði fyrrum og seinna verið það, sem kallað hefir verið inni í [[Lækurinn|Læk]], milli [[Stokkhella|Stokkhellu]] og [[Nausthamar]]s. Skip flutu þarna allvel um flóð og var þá stuttur setningur upp í hrófin. Uppsátur voru og fyrir vestan Læk og í [[Bratti|Bratta]] og á [[Tangi|Tanga]], sem og fyrir austan Nausthamar. Á þessum síðastnefndu stöðum aðallega fyrir landskip. Með útföllnum sjó flutu skip mjög illa að. Var þá seilað úti fyrir. Um fjöru, einkum í stórstreymi, voru sandeyrar og grynningar uppi, langt út frá lendingarstaðnum, og setningur á skipum því mjög langur utan af leirunum út frá Læknum. Sérstaklega var erfiður dráttur eða setningur skipa, þegar lent var á [[Eiði]]nu, því að þá varð að tvísetja, fyrst yfir Eiðið og svo upp í hrófin heima í [[Skipasandur|Sandi]]. Hefir það verið erfiði mikið og bakraun, að standa undir og draga stórskipin langar leiðir, enda töldu og margir sjómenn dráttinn á skipunum, er menn urðu að standa bökum að og leiða eða draga þannig og kallað var að setja, verra strangasta andófi.<br> | Róðrarskipum var eigi lagt í Vestmannaeyjum, heldur voru þau sett upp í [[Hrófin|hróf]] eftir hvern róður. Orðið hróf hefir haldizt hér í seinni tíð og ætíð verið haft um skipastæðin sjálf upp af lendingarstaðnum. Hin fornu hróf voru hleðslur utan um skipin. Munu eyjaskipin til forna hafa verið geymd í slíkum hrófum eða naustum, sbr. og örnefnið [[Nausthamar]], þótt eiginlegar menjar þeirra sjáist ekki nú. Aðallendingarstaður skipa hefir bæði fyrrum og seinna verið það, sem kallað hefir verið inni í [[Lækurinn|Læk]], milli [[Stokkhella|Stokkhellu]] og [[Nausthamar]]s. Skip flutu þarna allvel um flóð og var þá stuttur setningur upp í hrófin. Uppsátur voru og fyrir vestan Læk og í [[Bratti|Bratta]] og á [[Tangi|Tanga]], sem og fyrir austan Nausthamar. Á þessum síðastnefndu stöðum aðallega fyrir landskip. Með útföllnum sjó flutu skip mjög illa að. Var þá seilað úti fyrir. Um fjöru, einkum í stórstreymi, voru sandeyrar og grynningar uppi, langt út frá lendingarstaðnum, og setningur á skipum því mjög langur utan af leirunum út frá Læknum. Sérstaklega var erfiður dráttur eða setningur skipa, þegar lent var á [[Eiði]]nu, því að þá varð að tvísetja, fyrst yfir Eiðið og svo upp í hrófin heima í [[Skipasandur|Sandi]]. Hefir það verið erfiði mikið og bakraun, að standa undir og draga stórskipin langar leiðir, enda töldu og margir sjómenn dráttinn á skipunum, er menn urðu að standa bökum að og leiða eða draga þannig og kallað var að setja, verra strangasta andófi.<br> | ||
Skipdrættir voru við uppsátrin, er nefnd voru, og á Eiðinu, einnig í [[Klauf]], þar sem [[Ofanbyggjarar]] (þeir, sem búa fyrir ofan Hraun), höfðu vor- og sumarútgerð á smáferjum. Skipdrættirnir voru steinlagðir, settir stokkum og höggvin för í klappir. Eftir brimrót þurfti oft að laga skipdrættina, og voru menn kvaddir til þess sameiginlega af hreppstjórum. Hlunnar voru notaðir við dráttinn.<br> | Skipdrættir voru við uppsátrin, er nefnd voru, og á Eiðinu, einnig í [[Klauf]], þar sem [[Ofanbyggjarar]] (þeir, sem búa fyrir ofan Hraun), höfðu vor- og sumarútgerð á smáferjum. Skipdrættirnir voru steinlagðir, settir stokkum og höggvin för í klappir. Eftir brimrót þurfti oft að laga skipdrættina, og voru menn kvaddir til þess sameiginlega af hreppstjórum. Hlunnar voru notaðir við dráttinn.<br> | ||
Skipahróf í Skipasandi: [[Bjargarhróf]] hét vestasta hrófið í Sandinum við [[Stokkalón]]ið. Það létu byggja [[Jóhann J. Johnsen]] í [[Frydendal]] og [[Jón Jónsson (hreppstjóri)|Jón hreppstjóri Jónsson í Dölum]], er áttu í skipinu [[Björg (áraskip)|Björg]]. Næst fyrir austan Bjargarhróf var [[Hafrúarhróf]]ið. Þá [[Lisebetarhróf]]ið, svo [[Gnoðarhróf]]ið, næst þar fyrir austan [[Gideon|Gideonshróf]], þar fyrir austan [[Áróruhróf]], svo [[Enokshróf]], [[Farsælshróf]] og [[Blíðuhróf]]. Þá [[Mýrdælingshróf]]ið, [[Svanshróf]] og [[Friðarhróf]]ið og austast [[Bjargarhrófið, yngri Bjargar]] [[Ingimundur Jónsson|Ingimundar]] á [[Gjábakki|Gjábakka]], við [[Miðbúðin|Miðbúðarbryggju]]. Í Vestra Sandi þessi hróf: [[Halkionshróf]]ið (austan og ofan við [[Nýjabæjarlón]]) og [[Lundahróf]]. Skip voru og sett í [[Fúla|Fúlu]] og í Bratta. Í Bratta setti upp skip sitt formaður úr Útlandeyjum. Sigurður Þorbjörnsson á Kirkjulandi setti upp í Fúlu og fleiri formenn af landi. [[Fortúna]] var sett upp vestan við [[Austurbúðin|Austurbúðarbryggju]]. Hún var eigi vertíðarskip, en höfð til vorfiskveiða til [[Þrídrangar|Dranga]]. Einnig var hún notuð sem fjárbátur í úteyjar o.fl. Fortúnu tók út í útsynningsveðri miklu og á haf út. Rak upp á Berufjarðarströnd og var annað stefnið úr henni, en að öðru leyti lítið skemmd. | Skipahróf í Skipasandi: [[Bjargarhróf]] hét vestasta hrófið í Sandinum við [[Stokkalón]]ið. Það létu byggja [[Jóhann J. Johnsen]] í [[Frydendal]] og [[Jón Jónsson (hreppstjóri)|Jón hreppstjóri Jónsson í Dölum]], er áttu í skipinu [[Björg (áraskip)|Björg]]. Næst fyrir austan Bjargarhróf var [[Hafrúarhróf]]ið. Þá [[Lisebetarhróf]]ið, svo [[Gnoðarhróf]]ið, næst þar fyrir austan [[Gideon|Gideonshróf]], þar fyrir austan [[Áróruhróf]], svo [[Enokshróf]], [[Farsælshróf]] og [[Blíðuhróf]]. Þá [[Mýrdælingshróf]]ið, [[Svanshróf]] og [[Friðarhróf]]ið og austast [[Bjargarhrófið, yngri Bjargar]] [[Ingimundur Jónsson (Gjábakka)|Ingimundar]] á [[Gjábakki|Gjábakka]], við [[Miðbúðin|Miðbúðarbryggju]]. Í Vestra Sandi þessi hróf: [[Halkionshróf]]ið (austan og ofan við [[Nýjabæjarlón]]) og [[Lundahróf]]. Skip voru og sett í [[Fúla|Fúlu]] og í Bratta. Í Bratta setti upp skip sitt formaður úr Útlandeyjum. Sigurður Þorbjörnsson á Kirkjulandi setti upp í Fúlu og fleiri formenn af landi. [[Fortúna]] var sett upp vestan við [[Austurbúðin|Austurbúðarbryggju]]. Hún var eigi vertíðarskip, en höfð til vorfiskveiða til [[Þrídrangar|Dranga]]. Einnig var hún notuð sem fjárbátur í úteyjar o.fl. Fortúnu tók út í útsynningsveðri miklu og á haf út. Rak upp á Berufjarðarströnd og var annað stefnið úr henni, en að öðru leyti lítið skemmd. | ||
Lína 47: | Lína 47: | ||
<br> | <br> | ||
[[Mynd:Saga Vestm. I., b 56ED.jpg|300px|left|thumb|''[[Jón Magnússon (formaður)|Jón Magnússon]] skipstjóri og sigam. frá Kirkjubæ og fjölskylda.]] | [[Mynd:Saga Vestm. I., b 56ED.jpg|300px|left|thumb|''[[Jón Magnússon (formaður)|Jón Magnússon]] skipstjóri og sigam. frá Kirkjubæ og fjölskylda.]] | ||
[[Mynd:Saga Vestm. I., b 56GA.jpg|300px|left|thumb|''[[Magnús Guðmundsson]] skipstjóri og útvegsmaður og kona hans [[Jórunn Hannesdóttir]].]] | [[Mynd:Saga Vestm. I., b 56GA.jpg|300px|left|thumb|''[[Magnús Guðmundsson]] skipstjóri og útvegsmaður og kona hans [[Jórunn hannesdóttir (Vesturhúsum)|Jórunn Hannesdóttir]].]] | ||
[[Mynd:Saga Vestm. I., b 56GB.jpg|300px|left|thumb|'' | [[Mynd:Saga Vestm. I., b 56GB.jpg|300px|left|thumb|'' | ||
''[[Vigfús Jónsson (formaður)|Vigfús Jónsson]] útvegsmaður og skipstjóri, (d. 1943), og kona hans [[Guðleif Guðmundsdóttir]], (d. 1922).]]'' | ''[[Vigfús Jónsson (formaður)|Vigfús Jónsson]] útvegsmaður og skipstjóri, (d. 1943), og kona hans [[Guðleif Guðmundsdóttir (Holti)|Guðleif Guðmundsdóttir]], (d. 1922).]]'' | ||
Með skipið [[Áróra (áraskip)|Áróru]]:<br> | Með skipið [[Áróra (áraskip)|Áróru]]:<br> | ||
[[Brynjólfur Halldórsson (Norðurgarði)|Brynjólfur Halldórsson]] í Norðurgarði. — [[Jón Árnason frá Vilborgarstöðum]], síðar kaupmaður í Reykjavík. — [[Lárus Jónsson|Lárus hreppstjóri Jónsson á Búastöðum]]. — [[Sigurður Sigurfinnsson]] hreppstjóri á Vilborgarstöðum, síðar á [[Heiði]]. — [[Vigfús P. Scheving]] bóndi á Vilborgarstöðum. — [[Sigfús Árnason]] póstafgreiðslumaður og alþingismaður á [[Lönd]]um. — Skipið Áróra var seld sem uppskipunarbátur til Víkur í Mýrdal.<br> | [[Brynjólfur Halldórsson (Norðurgarði)|Brynjólfur Halldórsson]] í Norðurgarði. — [[Jón Árnason (Vilborgarstöðum)|Jón Árnason frá Vilborgarstöðum]], síðar kaupmaður í Reykjavík. — [[Lárus Jónsson (Búastöðum)|Lárus hreppstjóri Jónsson á Búastöðum]]. — [[Sigurður Sigurfinnsson]] hreppstjóri á Vilborgarstöðum, síðar á [[Heiði]]. — [[Vigfús P. Scheving (Vilborgarstöðum)|Vigfús P. Scheving]] bóndi á Vilborgarstöðum. — [[Sigfús Árnason]] póstafgreiðslumaður og alþingismaður á [[Lönd]]um. — Skipið Áróra var seld sem uppskipunarbátur til Víkur í Mýrdal.<br> | ||
Með skipið [[Björg (áraskip)|Björgu]]:<br> | Með skipið [[Björg (áraskip)|Björgu]]:<br> | ||
[[Sæmundur Guðmundsson | [[Sæmundur Guðmundsson (Vilborgarstöðum)|Sæmundur Guðmundsson]] á Vilborgarstöðum. — [[Finnbogi Björnsson]] bóndi í [[Norðurgarður|Norður-Garði]], faðir [[Björn Finnbogason (Kirkjulandi)|Björns útgerðarm. á Kirkjulandi]] og þeirra bræðra. — [[Sigurður Sigurðsson (Kirkjubæ)|Sigurður Sigurðsson]] í Kirkjubæ. — Björg var keypt úr Þykkvabæ.<br> | ||
Með skipið [[Björg (áraskip) yngri|yngri Björgu]]:<br> | Með skipið [[Björg (áraskip) yngri|yngri Björgu]]:<br> | ||
[[Ingimundur Jónsson (Gjábakka)|Ingimundur Jónsson]] bóndi á Gjábakka. — [[Kristján Ingimundarson]] á [[Klöpp]].<br> | [[Ingimundur Jónsson (Gjábakka)|Ingimundur Jónsson]] bóndi á Gjábakka. — [[Kristján Ingimundarson]] á [[Klöpp]].<br> | ||
Með skipið [[Blíða (áraskip)|Blíðu]]:<br> | Með skipið [[Blíða (áraskip)|Blíðu]]:<br> | ||
[[Jón Hreinsson í Batavíu | [[Jón Hreinsson (batavíu)|Jón Hreinsson]] í Batavíu. — [[Ólafur Magnússon í Nýborg]].<br> | ||
Með bátinn [[Dreki (árskip)|Dreka]]:<br> | Með bátinn [[Dreki (árskip)|Dreka]]:<br> | ||
[[Ólafur Magnússon í London]]; bátinn smíðaði hann sjálfur. <br> | [[Ólafur Magnússon í London]]; bátinn smíðaði hann sjálfur. <br> | ||
Lína 63: | Lína 63: | ||
Ólafur Magnússon í Nýborg. — Lárus Jónsson á Búastöðum. <br> | Ólafur Magnússon í Nýborg. — Lárus Jónsson á Búastöðum. <br> | ||
Með skipið [[Eólus (áraskip)|Eólus]]:<br> | Með skipið [[Eólus (áraskip)|Eólus]]:<br> | ||
[[Björn Einarsson]] bóndi í Kirkjubæ. Björn var faðir Finnboga | [[Björn Einarsson (Kirkjubæ)|Björn Einarsson]] bóndi í Kirkjubæ. Björn var faðir Finnboga í Norður-Garði fyrrgetins og [[Guðjón Björnsson (Kirkjubóli)|Guðjóns]] bónda í Kirkjubæ. — | ||
í Norður-Garði fyrrgetins og [[Guðjón Björnsson|Guðjóns]] bónda í Kirkjubæ. — | [[Bjarni Ólafsson (Svaðkoti)|Bjarni Ólafsson]] bóndi í [[Svaðkot]]i. — [[Jón Jónsson (hreppstjóri)|Jón Jónsson hreppstjóri]] | ||
[[Bjarni Ólafsson | á Vilborgarstöðum, seinna í [[Dalir|Dölum]], faðir [[Jón Jónsson (Brautarholti)|Jóns í Brautarholti]], nú spítalaráðsmanns. — Eólus var seldur sem uppskipunarskip til Víkur. Var sexæringur. <br> | ||
á Vilborgarstöðum, seinna í [[Dalir|Dölum]], faðir [[Jón Jónsson (Brautarholti)|Jóns í Brautarholti]], | |||
nú spítalaráðsmanns. — Eólus var seldur sem uppskipunarskip til Víkur. Var sexæringur. <br> | |||
Með skipið [[Farsæll (áraskip)|Farsæl]]:<br> | Með skipið [[Farsæll (áraskip)|Farsæl]]:<br> | ||
[[Eldeyjar-Hjalti|Hjalti Jónsson]] skipstjóri. — [[Jón Bergur Jónsson (eldri)|Jón B. Jónsson]] bóndi í [[Ólafshús]]um. — [[Stefán Gíslason í | [[Eldeyjar-Hjalti|Hjalti Jónsson]] skipstjóri. — [[Jón Bergur Jónsson (eldri)|Jón B. Jónsson]] bóndi í [[Ólafshús]]um. — [[Stefán Gíslason (Ási)|Stefán Gíslason]] í [[Ás]]i.<br> | ||
Með skipið [[Friður (áraskip)|Frið]]:<br> | Með skipið [[Friður (áraskip)|Frið]]:<br> | ||
Lárus Jónsson á Búastöðum. — [[Gísli Lárusson]] í Stakkagerði.— [[Gísli Eyjólfsson (eldri)|Gísli Eyjólfsson]] á Búastöðum. <br> | Lárus Jónsson á Búastöðum. — [[Gísli Lárusson]] í Stakkagerði.— [[Gísli Eyjólfsson (eldri)|Gísli Eyjólfsson]] á Búastöðum. <br> | ||
Með skipið [[Gaukur (áraskip)|Gauk]]:<br> | Með skipið [[Gaukur (áraskip)|Gauk]]:<br> | ||
[[Sighvatur Sigurðsson bóndi á Vilborgarstöðum | [[Sighvatur Sigurðsson (Vilborgarstöðum)|Sighvatur Sigurðsson]] bóndi á Vilborgarstöðum.<br> | ||
Með skipið [[Gideon]]:<br> | Með skipið [[Gideon]]:<br> | ||
[[Árni Diðriksson]] í Stakkagerði. — [[Hannes Jónsson]] hafnsögumaður í [[Miðhús]]um. <br> | [[Árni Diðriksson]] í Stakkagerði. — [[Hannes Jónsson]] hafnsögumaður í [[Miðhús]]um. <br> | ||
Með skipið [[Gnoð (áraskip)|Gnoð]]:<br> | Með skipið [[Gnoð (áraskip)|Gnoð]]:<br> | ||
[[Jón Einarsson á Garðsstöðum | [[Jón Einarsson (Garðstöðum)|Jón Einarsson]] á Garðsstöðum.<br> | ||
Með skipið [[Haffrú (áraskip)|Haffrú]]:<br> | Með skipið [[Haffrú (áraskip)|Haffrú]]:<br> | ||
[[Guðmundur Diðriksson í Sjólyst]]. — [[Sigurður Ögmundsson bóndi í Brekkhúsi | [[Guðmundur Diðriksson í Sjólyst]]. — [[Sigurður Ögmundsson (Brekkuhúsi)|Sigurður Ögmundsson]] bóndi í Brekkhúsi. — [[Guðjón Jónsson (Sjólyst)|Guðjón Jónsson]] sýslunm. í Sjólyst. <br> | ||
Með skipið [[Halkion (áraskip)|Halkion]]:<br> | Með skipið [[Halkion (áraskip)|Halkion]]:<br> | ||
[[Jón Jónsson eldri í Stóra-Gerði | [[Jón Jónsson (eldri) (Gerði)|Jón Jónsson eldri]] í Stóra-Gerði. — [[Jón Jónsson (yngri) (Gerði)|Jón Jónsson yngri]] í Stóra-Gerði, eftir að faðir hans fór til Ameríku. Jón eldri var og | ||
faðir [[Guðlaugur Jóhann Jónsson|Guðlaugs]] bónda í Stóra-Gerði, föður [[Stefán Guðlaugsson|Stefáns]] s.st., útvegsbónda og skipstjóra. <br> | faðir [[Guðlaugur Jóhann Jónsson|Guðlaugs]] bónda í Stóra-Gerði, föður [[Stefán Guðlaugsson|Stefáns]] s.st., útvegsbónda og skipstjóra. <br> | ||
Með skipið [[Hannibal (áraskip)|Hannibal]]:<br> | Með skipið [[Hannibal (áraskip)|Hannibal]]:<br> | ||
Ólafur Magnússon í London, er hann smíðaði og var með færeysku lagi. — [[Magnús Guðmundsson]] [[Guðmundur Þórarinsson|Þórarinssonar]] í | [[Ólafur Magnússon (London)|Ólafur Magnússon]] í London, er hann smíðaði og var með færeysku lagi. — [[Magnús Guðmundsson]] [[Guðmundur Þórarinsson (Vesturhúsum)|Þórarinssonar]] í | ||
[[Vesturhús]]um .<br> | [[Vesturhús]]um .<br> | ||
Með skipið [[Ingólfur (áraskip)|Ingólf]]:<br> | Með skipið [[Ingólfur (áraskip)|Ingólf]]:<br> | ||
[[Magnús Guðmundsson]] í [[Vesturhús]]um.<br> | [[Magnús Guðmundsson]] í [[Vesturhús]]um.<br> | ||
Með skipið [[Ísak (áraskip)|Ísak]]:<br> | Með skipið [[Ísak (áraskip)|Ísak]]:<br> | ||
[[Magnús Þórðarson | [[Magnús Þórðarson (Sjólyst)|Magnús Þórðarson]] í Sjólyst. — [[Þorsteinn Jónsson (Laufási)|Þorsteinn Jónsson]] í [[Laufás]]i.<br> | ||
- Ísak var keyptur af landi. Með hann var áður Oddur Pétursson á Krossi, faðir [[Sigurður Oddsson|Sigurðar]] útgerðarmanns í [[Skuld]]. -<br> | - Ísak var keyptur af landi. Með hann var áður Oddur Pétursson á Krossi, faðir [[Sigurður Oddsson|Sigurðar]] útgerðarmanns í [[Skuld]]. -<br> | ||
Með skipið [[Langvinnur (áraskip)|Langvinn]]:<br> | Með skipið [[Langvinnur (áraskip)|Langvinn]]:<br> | ||
Brynjólfur Halldórsson bóndi í Norður-Garði. — Langvinnur var hákarlaskip, sem og hin stærri skip. Var hann smíðaður í [[Langvinnslág]] milli túnanna í [[Gvendarhús]]i og [[Þorlaugargerði vestra|Vestra-Þorlaugargerði]] niður af [[Sethóll|Sethól]].<br> | Brynjólfur Halldórsson bóndi í Norður-Garði. — Langvinnur var hákarlaskip, sem og hin stærri skip. Var hann smíðaður í [[Langvinnslág]] milli túnanna í [[Gvendarhús]]i og [[Þorlaugargerði vestra|Vestra-Þorlaugargerði]] niður af [[Sethóll|Sethól]].<br> | ||
Með bátinn [[Lísebet (áraskip)|Lísebet]]:<br> | Með bátinn [[Lísebet (áraskip)|Lísebet]]:<br> | ||
[[Ágúst Gíslason]] [[Gísli Stefánsson|Stefánssonar]] frá [[Hlíðarhús]]i, síðar í [[Valhöll]], — [[Jón Pétursson | [[Ágúst Gíslason (Valhöll)|Ágúst Gíslason]] [[Gísli Stefánsson (kaupmaður)|Stefánssonar]] frá [[Hlíðarhús]]i, síðar í [[Valhöll]], — [[Jón Pétursson (Þorlaugargerði)|Jón Pétursson]] bóndi og skipasmiður í [[Þorlaugargerði eystra|Eystra-Þorlaugargerði]]. — [[Stefán Gíslason (Ási)|Stefán Gíslason]] frá Hlíðarhúsi, síðar í [[Ás]]i.<br> | ||
Með skipið [[Lundinn (áraskip)|Lundann]]:<br> | Með skipið [[Lundinn (áraskip)|Lundann]]:<br> | ||
[[Sæmundur Guðmundsson á Vilborgarstöðum]].<br> | [[Sæmundur Guðmundsson á Vilborgarstöðum]].<br> |