„Saga Vestmannaeyja I./ XIII. Herfylking Vestmannaeyja, 3. hluti“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
 
Lína 123: Lína 123:
Hergöngur hófust eins og áður segir frá þinghúsinu, en það var opnað einni klukkustund áður en liðið safnaðist þar. Til hergöngu og heræfinga var boðað með því að draga flagg að hún á þinghúsinu. Það annaðist yfirflokksstjórinn. Fyrst hafði hersveitin óvandað grátt flagg, en brátt eignaðist Herfylkingin löggilt hersveitarflagg með fangamarki Friðriks konungs VII. Æfingarnar stóðu oft yfir um 4 stundir og lengur. Að enduðum æfingum var flaggið dregið niður. Þingstofan var notuð sem eins konar varðstofa og þar lágu heræfingareglurnar frammi. Þangað hafði Kohl útvegað ýmsar bækur, bæði er lutu að heræfingum og ýmsar almennar fræðibækur og sögur. Var þetta eins og áður getur fyrstu drögin að almenningsbókasafni hér. Herfylkingarmenn, en það voru nær allir karlmenn eyjanna, komu saman til fundahalda í þinghúsinu. Þar hvatti Kohl menn mjög til að eyða frístundum sínum við bókalestur og æfa sig í skrift og reikningi, heldur en að híma við búðarborðin, eins og mjög hafði tíðkazt hér. Húsið var vel um gengið og hirt.<br>
Hergöngur hófust eins og áður segir frá þinghúsinu, en það var opnað einni klukkustund áður en liðið safnaðist þar. Til hergöngu og heræfinga var boðað með því að draga flagg að hún á þinghúsinu. Það annaðist yfirflokksstjórinn. Fyrst hafði hersveitin óvandað grátt flagg, en brátt eignaðist Herfylkingin löggilt hersveitarflagg með fangamarki Friðriks konungs VII. Æfingarnar stóðu oft yfir um 4 stundir og lengur. Að enduðum æfingum var flaggið dregið niður. Þingstofan var notuð sem eins konar varðstofa og þar lágu heræfingareglurnar frammi. Þangað hafði Kohl útvegað ýmsar bækur, bæði er lutu að heræfingum og ýmsar almennar fræðibækur og sögur. Var þetta eins og áður getur fyrstu drögin að almenningsbókasafni hér. Herfylkingarmenn, en það voru nær allir karlmenn eyjanna, komu saman til fundahalda í þinghúsinu. Þar hvatti Kohl menn mjög til að eyða frístundum sínum við bókalestur og æfa sig í skrift og reikningi, heldur en að híma við búðarborðin, eins og mjög hafði tíðkazt hér. Húsið var vel um gengið og hirt.<br>
Fangahúsið var eins og áður segir í öðrum enda þinghússins. Með þeirri röggsamlegu lögreglustjórn, er nú var hafin, og ótrauðu baráttu gegn alls konar drykkjuskaparóreglu, kom það einatt fyrir fyrstu árin á vertíð og kauptíð að nota varð fangahúsið til að geyma þar óróaseggi. En fljótt gerðist þessa minni þörf eftir að bindindishreyfingin var hafin í Vestmannaeyjum, er kom í mjög góðar þarfir. Oft var kvartað yfir drykkjuskap hér, eins og áður segir. Finnst þess getið bæði á 17. og 18. öld og framan af 19. öldinni, og óknyttir og agaleysi í sambandi þar við, sbr. stiftamtmannsbréf, svo að erlendir kaupmenn og skiparar færðust jafnvel undan því að sigla til eyjanna.¹⁷) 1831 kærði sóknarprestur eyjanna fyrir sýslumanni ósæmilegt framferði drukkinna manna í Landakirkju á gamlárskvöld nefnt ár og svo aftur á nýjársdag. Þeir, sem kærðir voru, hlutu sektir og var þeim eftir þetta, sem og öðrum, er kunnir voru að drykkjuskap, bannað sæti í kór. Mennirnir voru [[Geirmundur Ólafsson (Oddsstöðum)|Geirmundur Ólafsson]] á Oddsstöðum, [[Ólafur Jónsson (Dölum)|Ólafur Jónsson]] í Dölum og [[Sigurður Sigurðsson (Hólmfríðarhjalli)|Sigurður Sigurðsson]] vinnumaður í [[Hólmfríðarhjallur|Hólmfríðarhjalli]].<br>
Fangahúsið var eins og áður segir í öðrum enda þinghússins. Með þeirri röggsamlegu lögreglustjórn, er nú var hafin, og ótrauðu baráttu gegn alls konar drykkjuskaparóreglu, kom það einatt fyrir fyrstu árin á vertíð og kauptíð að nota varð fangahúsið til að geyma þar óróaseggi. En fljótt gerðist þessa minni þörf eftir að bindindishreyfingin var hafin í Vestmannaeyjum, er kom í mjög góðar þarfir. Oft var kvartað yfir drykkjuskap hér, eins og áður segir. Finnst þess getið bæði á 17. og 18. öld og framan af 19. öldinni, og óknyttir og agaleysi í sambandi þar við, sbr. stiftamtmannsbréf, svo að erlendir kaupmenn og skiparar færðust jafnvel undan því að sigla til eyjanna.¹⁷) 1831 kærði sóknarprestur eyjanna fyrir sýslumanni ósæmilegt framferði drukkinna manna í Landakirkju á gamlárskvöld nefnt ár og svo aftur á nýjársdag. Þeir, sem kærðir voru, hlutu sektir og var þeim eftir þetta, sem og öðrum, er kunnir voru að drykkjuskap, bannað sæti í kór. Mennirnir voru [[Geirmundur Ólafsson (Oddsstöðum)|Geirmundur Ólafsson]] á Oddsstöðum, [[Ólafur Jónsson (Dölum)|Ólafur Jónsson]] í Dölum og [[Sigurður Sigurðsson (Hólmfríðarhjalli)|Sigurður Sigurðsson]] vinnumaður í [[Hólmfríðarhjallur|Hólmfríðarhjalli]].<br>
Herfylkingarmennirnir höfðu félagsskap með sér, eins og kom fram í ýmsu. Til þeirra skyldi öðrum framar leita um aðstoð og hjálp, ef á þurfti að halda, svo sem ef veikindi bar að. Það var og skylda allra, sem í Herfylkingunni voru, að fylkja sér undir merki og mæta við jarðarfarir látinna félaga. Mætti Herfylkingin undir fána með fylktu liði við jarðarfarirnar og mikil viðhöfn sýnd. Sá fyrsti, er lézt af mönnum Herfylkingarinnar, var Einar Guðmundsson bóndi á Steinsstöðum, er hrapaði í Ofanleitishamri vorið 1858. Greftrunardag hans var Herfylkingarmönnum boðið að safnast saman og fylkja sér við þinghúsið. Var síðan hafin ganga þaðan að Steinsstöðum, hálfrar klukkustundar veg. Sorgarflagg var borið fyrir. Foringjar mættu í einkennisbúningum og liðsmenn báru hersveitareinkenni sín. Síðan fylgdi flokkurinn til kirkju og báru félagarnir kistuna í kirkjugarð. Með svipuðum hætti var um jarðarfarir annarra félaga.</big>
Herfylkingarmennirnir höfðu félagsskap með sér, eins og kom fram í ýmsu. Til þeirra skyldi öðrum framar leita um aðstoð og hjálp, ef á þurfti að halda, svo sem ef veikindi bar að. Það var og skylda allra, sem í Herfylkingunni voru, að fylkja sér undir merki og mæta við jarðarfarir látinna félaga. Mætti Herfylkingin undir fána með fylktu liði við jarðarfarirnar og mikil viðhöfn sýnd. Sá fyrsti, er lézt af mönnum Herfylkingarinnar, var [[Einar Guðmundsson (Steinsstöðum)|Einar Guðmundsson]] bóndi á [[Steinsstaðir|Steinsstöðum]], er hrapaði í Ofanleitishamri vorið 1858. Greftrunardag hans var Herfylkingarmönnum boðið að safnast saman og fylkja sér við þinghúsið. Var síðan hafin ganga þaðan að Steinsstöðum, hálfrar klukkustundar veg. Sorgarflagg var borið fyrir. Foringjar mættu í einkennisbúningum og liðsmenn báru hersveitareinkenni sín. Síðan fylgdi flokkurinn til kirkju og báru félagarnir kistuna í kirkjugarð. Með svipuðum hætti var um jarðarfarir annarra félaga.</big>


Heimildir neðanmáls í þessum hluta:<br>
Heimildir neðanmáls í þessum hluta:<br>

Leiðsagnarval