64.247
breytingar
„Sögur og sagnir úr Vestmannaeyjum/Útilegan mikla“: Munur á milli breytinga
Fara í flakk
Fara í leit
Sögur og sagnir úr Vestmannaeyjum/Útilegan mikla (skoða efni)
Útgáfa síðunnar 7. apríl 2015 kl. 11:01
, 7. apríl 2015ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 29: | Lína 29: | ||
Veðurhæðin hélzt hin sama alla nóttina og gekk með snjóhryðjum. Sátu menn undir árum og héldu skipunum í nokkurri fjarlægð frá berginu, á litlu svæði, og mundi þau hafa brotið hvert á öðru, ef ekki hefði verið tunglsljós milli hryðjanna. Brimið var svo mikið, að það gekk yfir Haganefið ofan í bótina. Var þessi nótt skelfileg fyrir alla, bæði á sjó og landi. Vissu menn ekki, hvort öll skipin hefði náð í landvar, og tvísýnt var, hvort menn mundi lifa af vosbúð útilegunnar og matarleysið. Var þá ekki venja að menn hefðu mat með sér á sjó í Vestmannaeyjum, og hélzt það enn lengi. <br> | Veðurhæðin hélzt hin sama alla nóttina og gekk með snjóhryðjum. Sátu menn undir árum og héldu skipunum í nokkurri fjarlægð frá berginu, á litlu svæði, og mundi þau hafa brotið hvert á öðru, ef ekki hefði verið tunglsljós milli hryðjanna. Brimið var svo mikið, að það gekk yfir Haganefið ofan í bótina. Var þessi nótt skelfileg fyrir alla, bæði á sjó og landi. Vissu menn ekki, hvort öll skipin hefði náð í landvar, og tvísýnt var, hvort menn mundi lifa af vosbúð útilegunnar og matarleysið. Var þá ekki venja að menn hefðu mat með sér á sjó í Vestmannaeyjum, og hélzt það enn lengi. <br> | ||
Um nóttina yfirgaf skipshöfnin á smáferjunni Ægi bátinn og fór í eitt stórskipanna, en bátnum var sleppt. Varði hann sig ekki fyrir áföllum. | Um nóttina yfirgaf skipshöfnin á smáferjunni Ægi bátinn og fór í eitt stórskipanna, en bátnum var sleppt. Varði hann sig ekki fyrir áföllum. | ||
Þrír menn af þeirri skipshöfn þoldu ekki vosbúðina og kuldann, enda munu þeir hafa verið orðnir hraktir og blautir, er þeir loks yfirgáfu bátinn. Dóu þeir síðla nætur. Voru það allt menn miðaldra og meira. Voru það þeir [[Vigfús Magnússon (Hólshúsi)|Vigfús Magnússon]] tómthúsmaður í [[Hólshús]]i, faðir [[Sigurður Vigfússon (Fögruvöllum)|Sigga Fúsasonar]] á [[Fögruvellir|Fögruvöllum]], [[Jón Jónsson eldri (Vilborgarstöðum)|Jón Jónsson]] bóndi á Vilborgarstöðum, faðir [[Sigurður Jónsson (Löndum)|Sigurðar]] á [[Lönd]]um, en afi [[Kristinn Sigurðsson (Löndum)|Kristins á Löndum]], og [[Jón Guðmundsson (Kirkjubæ)|Jón Guðmundsson]] vinnumaður á Kirkjubæ, ættaður undan Eyjafjöllum. Allt voru þetta giftir menn. <br> | Þrír menn af þeirri skipshöfn þoldu ekki vosbúðina og kuldann, enda munu þeir hafa verið orðnir hraktir og blautir, er þeir loks yfirgáfu bátinn. Dóu þeir síðla nætur. Voru það allt menn miðaldra og meira. Voru það þeir [[Vigfús Magnússon (Hólshúsi)|Vigfús Magnússon]] tómthúsmaður í [[Hólshús]]i, faðir [[Sigurður Vigfússon (Fögruvöllum)|Sigga Fúsasonar]] á [[Fögruvellir|Fögruvöllum]], [[Jón Jónsson (eldri) (Vilborgarstöðum)|Jón Jónsson]] bóndi á Vilborgarstöðum, faðir [[Sigurður Jónsson (Löndum)|Sigurðar]] á [[Lönd]]um, en afi [[Kristinn Sigurðsson (Löndum)|Kristins á Löndum]], og [[Jón Guðmundsson (Kirkjubæ)|Jón Guðmundsson]] vinnumaður á Kirkjubæ, ættaður undan Eyjafjöllum. Allt voru þetta giftir menn. <br> | ||
Daginn eftir, 26. febrúar, slotaði veðrinu nokkuð, er leið á daginn og snérist til suðvestanáttar, en frost var þá orðið fimm stig á Selsíusmæli. Undir miðdegi fór Brynjólfur Halldórsson á Áróru með þurran fatnað, mat og drykk handa útilegumönnunum. Voru frá hverju heimili búnir út bögglar með mat og fatnaði, og voru þeir merktir hverjum manni. Einnig voru sendar matvörur frá verzlununum og nokkuð af brennivíni. Hafði Brynjólfur einvalalið um borð. Valdi hann úr skipshöfnum þeim, sem landi höfðu náð, eða ekki verið á sjó. Þegar hann hafði komið öllu til skila, snéri hann heim aftur, því að landfallið var að byrja. Allmörg skipanna fóru samtímis Áróru heimleiðis, en þó munu Najaden og Neptúnus hafa legið kyrr. Sex þeirra náðu landi undir miðnætti og voru að berja allan daginn, svo var veðrið enn mikið. En þrjú, Blíður, Mýrdælingur og Langvinnur, urðu að snúa við austur fyrir Bjarnarey aftur. Höfðu þau tekið stefnu of norðarlega, svo að landfallið, sem var geysimikið, bar þau norður í strenginn norðan við Heimaey, og drógu þau ekki, þegar komið var úr misvindinu. Snéru þau þá undan og sigldu með snepli af seglinu austur úr sundinu milli Elliðaeyjar og Bjarnareyjar. <br> | Daginn eftir, 26. febrúar, slotaði veðrinu nokkuð, er leið á daginn og snérist til suðvestanáttar, en frost var þá orðið fimm stig á Selsíusmæli. Undir miðdegi fór Brynjólfur Halldórsson á Áróru með þurran fatnað, mat og drykk handa útilegumönnunum. Voru frá hverju heimili búnir út bögglar með mat og fatnaði, og voru þeir merktir hverjum manni. Einnig voru sendar matvörur frá verzlununum og nokkuð af brennivíni. Hafði Brynjólfur einvalalið um borð. Valdi hann úr skipshöfnum þeim, sem landi höfðu náð, eða ekki verið á sjó. Þegar hann hafði komið öllu til skila, snéri hann heim aftur, því að landfallið var að byrja. Allmörg skipanna fóru samtímis Áróru heimleiðis, en þó munu Najaden og Neptúnus hafa legið kyrr. Sex þeirra náðu landi undir miðnætti og voru að berja allan daginn, svo var veðrið enn mikið. En þrjú, Blíður, Mýrdælingur og Langvinnur, urðu að snúa við austur fyrir Bjarnarey aftur. Höfðu þau tekið stefnu of norðarlega, svo að landfallið, sem var geysimikið, bar þau norður í strenginn norðan við Heimaey, og drógu þau ekki, þegar komið var úr misvindinu. Snéru þau þá undan og sigldu með snepli af seglinu austur úr sundinu milli Elliðaeyjar og Bjarnareyjar. <br> | ||
Skammt frá Bjarnarey er boðinn [[Breki]]. Dýpi á honum er ekki nema um sjö faðmar. Féll hann í austur í þetta skipti, og man Hannes ekki til að það hafi komið fyrir nema einu sinni síðan. Kemur það ekki fyrir nema í óskaplegum aftökum. Fast upp við [[Brekaflá]], norðan á Bjarnarey, var miklu dýpra, og var venjulega farið ar, ef brim var í sjóinn og Breki uppi. Þar sigldu öll skipin og fór Jón lóðs á Blíð síðastur. Mýrdælingur og Langvinnur sluppu heilu og höldnu austur fyrir eyna, en brotið af Breka náði Blíð og hvolfdi hann umsvifalaust. Drukknaði Jón lóðs þar og öll skipshöfn hans, sem var þrettán manns. Voru það þessir menn: <br> | Skammt frá Bjarnarey er boðinn [[Breki]]. Dýpi á honum er ekki nema um sjö faðmar. Féll hann í austur í þetta skipti, og man Hannes ekki til að það hafi komið fyrir nema einu sinni síðan. Kemur það ekki fyrir nema í óskaplegum aftökum. Fast upp við [[Brekaflá]], norðan á Bjarnarey, var miklu dýpra, og var venjulega farið ar, ef brim var í sjóinn og Breki uppi. Þar sigldu öll skipin og fór Jón lóðs á Blíð síðastur. Mýrdælingur og Langvinnur sluppu heilu og höldnu austur fyrir eyna, en brotið af Breka náði Blíð og hvolfdi hann umsvifalaust. Drukknaði Jón lóðs þar og öll skipshöfn hans, sem var þrettán manns. Voru það þessir menn: <br> | ||
1. [[Jón Jónsson lóðs (Vilborgarstöðum)|Jón Jónsson]] lóðs á Vilborgarstöðum og var hann aðeins 26 ára gamall. Kona hans var [[Veigalín Eiríksdóttir (Gjábakka)|Veigalín Eiríksdóttir]] frá [[Gjábakki|Gjábakka]], sem síðar giftist [[Jón Guðmundsson (Gjábakka)|Jóni Guðmundssyni]] á Gjábakka. Jón lóðs var mesti efnismaður, en galsamikill. Hann hafði verið vinnumaður hjá [[Pétur Bjarnasen|Pétri Bjarnasen]] verzlunarstjóra í [[Garðurinn|Garðinum]], og fyrir áhrif frá honum mun hann hafa verið gjörður yfirlóðs, þó hann væri ungur. Hafði hann áður verið formaður með Neptúnus. <br> | 1. [[Jón Jónsson lóðs (Vilborgarstöðum)|Jón Jónsson]] lóðs á Vilborgarstöðum og var hann aðeins 26 ára gamall. Kona hans var [[Veigalín Eiríksdóttir (Gjábakka)|Veigalín Eiríksdóttir]] frá [[Gjábakki|Gjábakka]], sem síðar giftist [[Jón Guðmundsson (Gjábakka)|Jóni Guðmundssyni]] á Gjábakka. Jón lóðs var mesti efnismaður, en galsamikill. Hann hafði verið vinnumaður hjá [[Jóhann Pétur Benedikt Bjarnasen|Pétri Bjarnasen]] verzlunarstjóra í [[Garðurinn|Garðinum]], og fyrir áhrif frá honum mun hann hafa verið gjörður yfirlóðs, þó hann væri ungur. Hafði hann áður verið formaður með Neptúnus. <br> | ||
2. [[Eiríkur Hansson (Gjábakka)|Eiríkur Hansson]] bóndi á Gjábakka, 53 ára gamall, tengdafaðir Jóns. Var hann mikill skipasmiður og hafði haustið fyrir smíðað Blíð. Var þetta önnur sjóferðin á skipinu, auk útdráttarróðursins. <br> | 2. [[Eiríkur Hansson (Gjábakka)|Eiríkur Hansson]] bóndi á Gjábakka, 53 ára gamall, tengdafaðir Jóns. Var hann mikill skipasmiður og hafði haustið fyrir smíðað Blíð. Var þetta önnur sjóferðin á skipinu, auk útdráttarróðursins. <br> | ||
Milli jóla og nýárs hafði Jón farið í eina hákarlegu á honum. Nokkru síðar (19. janúar) hafði átt að grípa til Blíðs til þess að bjarga [[Ellert Schram]] í [[Kokkhús]]i og öðrum manni. Hvolfdi smáferju undir þeim á Leiðinni, þar sem þeir voru að ná æðarfugli, sem Ellert hafði skotið. Við setninginn brast svo í Blíð, að menn héldu að hann hefði brotnað og hurfu frá honum. Var þá hlaupið vestur í Hróf og Enok tekinn. Náðust báðir mennirnir, en annar var drukknaður í bátnum. Var það [[Eiríkur Runólfsson (jarl)|Eiríkur Runólfsson]], sem nefndur var jarl. Þótti ekki einleikið og vita á illt, að Blíður varð ekki notaður við björgunina, vegna þess að hann reyndist síðar alveg óskemmdur. <br> | Milli jóla og nýárs hafði Jón farið í eina hákarlegu á honum. Nokkru síðar (19. janúar) hafði átt að grípa til Blíðs til þess að bjarga [[Ellert Schram (Jónshúsi)|Ellert Schram]] í [[Kokkhús]]i og öðrum manni. Hvolfdi smáferju undir þeim á Leiðinni, þar sem þeir voru að ná æðarfugli, sem Ellert hafði skotið. Við setninginn brast svo í Blíð, að menn héldu að hann hefði brotnað og hurfu frá honum. Var þá hlaupið vestur í Hróf og Enok tekinn. Náðust báðir mennirnir, en annar var drukknaður í bátnum. Var það [[Eiríkur Runólfsson (jarl)|Eiríkur Runólfsson]], sem nefndur var jarl. Þótti ekki einleikið og vita á illt, að Blíður varð ekki notaður við björgunina, vegna þess að hann reyndist síðar alveg óskemmdur. <br> | ||
Fleira hafði og til komið, sem þótti vera bending um slysið. [[Guðmundur Björnsson (Nýja-Kastala)|Guðmundur Björnsson]] vinnumaður í Nýjakastala, vinnumaður hjá [[Margrét | Fleira hafði og til komið, sem þótti vera bending um slysið. [[Guðmundur Björnsson (Nýja-Kastala)|Guðmundur Björnsson]] vinnumaður í Nýjakastala, vinnumaður hjá [[Margrét Jónsdóttir (Nýja-Kastala)|Margréti]] móður Hannesar, sem róið hafði með Jóni á Neptúnusi og farið með honum í hákarlaleguna á Blíð um veturinn, sagðist ekki róa aftur með honum á því skipi. Ekki vildi hann gefa upp neinar ástæður fyrir því, en vel líkaði honum við Jón. <br> | ||
Eiríkur Hansson hafði smíðað Blíð í Gjábakkatúninu.<br> | Eiríkur Hansson hafði smíðað Blíð í Gjábakkatúninu.<br> | ||
Þegar hann hafði lagt kjölinn í skipið, sett stefnin við og var með fyrsta umfarið, kom [[Kristín í Snarlahjalli|Kristín]], kona [[Sigurður í Snarlahjalli|Sigurðar]] í [[Snarlahjallur|Snarlahjalli]] til hans, þar sem hann var að vinnu sinni, og spurði hann, hvort hann væri að smíða líkkistu. ,,Ekki er líkkistulag á því,“ svaraði Eiríkur. „Þá ættirðu að taka kjölinn úr,“ sagði Kristín. En ekki gjörði hann það, enda tók hann ekki mark á orðum hennar. <br> | Þegar hann hafði lagt kjölinn í skipið, sett stefnin við og var með fyrsta umfarið, kom [[Kristín í Snarlahjalli|Kristín]], kona [[Sigurður í Snarlahjalli|Sigurðar]] í [[Snarlahjallur|Snarlahjalli]] til hans, þar sem hann var að vinnu sinni, og spurði hann, hvort hann væri að smíða líkkistu. ,,Ekki er líkkistulag á því,“ svaraði Eiríkur. „Þá ættirðu að taka kjölinn úr,“ sagði Kristín. En ekki gjörði hann það, enda tók hann ekki mark á orðum hennar. <br> | ||
| Lína 41: | Lína 41: | ||
4. [[Rósinkranz Eiríksson (Gjábakka)|Rósinkranz]] á Vilborgarstöðum, annar sonur Eiríks, 18 ára gamall. <br> | 4. [[Rósinkranz Eiríksson (Gjábakka)|Rósinkranz]] á Vilborgarstöðum, annar sonur Eiríks, 18 ára gamall. <br> | ||
5. [[Guðni Guðmundsson (Fagurlyst)|Guðni Guðmundsson]] smiður í [[Fagurlyst]], 38 ára. Var hann tengdasonur Eiríks, kvæntur [[Málfríður Eiríksdóttir (Gjábakka)|Málfríði]] dóttur hans. Bjó hún síðar um tíma með [[Ólafur Magnússon í Nýborg|Ólafi Magnússyni]] í [[Nýborg]], og áttu þau eitt barn saman. <br> | 5. [[Guðni Guðmundsson (Fagurlyst)|Guðni Guðmundsson]] smiður í [[Fagurlyst]], 38 ára. Var hann tengdasonur Eiríks, kvæntur [[Málfríður Eiríksdóttir (Gjábakka)|Málfríði]] dóttur hans. Bjó hún síðar um tíma með [[Ólafur Magnússon í Nýborg|Ólafi Magnússyni]] í [[Nýborg]], og áttu þau eitt barn saman. <br> | ||
6. [[Snjólfur Þorsteinsson | 6. [[Snjólfur Þorsteinsson (Görðum við Kirkjubæ)|Snjólfur Þorsteinsson]], vinnumaður í [[Garðar|Görðum]], 22 ára. <br> | ||
7. [[Bjarni Magnússon (Stakkagerði)|Bjarni Magnússon]] bóndi á Kirkjubæ, 55 ára. <br> | 7. [[Bjarni Magnússon (Stakkagerði)|Bjarni Magnússon]] bóndi á Kirkjubæ, 55 ára. <br> | ||
8. [[ | 8. [[Jósef Sveinsson (Háagarði)|Jósep Sveinsson]] vinnumaður í [[Háigarður|Háagarði]], 21 árs. <br> | ||
9. [[Jón Guðmundsson (Núpakoti)|Jón Guðmundsson]], unglingur frá Núpakoti undir Eyjafjöllum, óskilgetinn sonur [[Margrét Halldórsdóttir (Oddsstöðum)|Margrétar Halldórsdóttur]], síðari konu [[Jón Þorgeirsson (Oddsstöðum)|Jóns Þorgeirssonar]] bónda á [[Oddsstaðir|Oddsstöðum]]. <br> | 9. [[Jón Guðmundsson (Núpakoti)|Jón Guðmundsson]], unglingur frá Núpakoti undir Eyjafjöllum, óskilgetinn sonur [[Margrét Halldórsdóttir (Oddsstöðum)|Margrétar Halldórsdóttur]], síðari konu [[Jón Þorgeirsson (Oddsstöðum)|Jóns Þorgeirssonar]] bónda á [[Oddsstaðir|Oddsstöðum]]. <br> | ||
Hinir fjórir munu hafa verið landmenn, og er nú ókunnugt hverjir þeir voru. <br> | Hinir fjórir munu hafa verið landmenn, og er nú ókunnugt hverjir þeir voru. <br> | ||