„Kraftaverkið Guðlaugur Friðþórsson“: Munur á milli breytinga

Vélbáturinn [[Hellisey VE-503]] fórst að kvöldi sunnudagsins 11. mars 1984 um kl. 23.00. Með Hellisey VE fórust [[Hjörtur R. Jónsson]] skipstjóri, 25 ára, [[Pétur Sigurðsson]], 1. vélstjóri, 21 árs, [[Engilbert Eiðsson]], 2. vélstjóri, 19 ára, og [[Valur Smári Geirsson]] matsveinn, 26 ára. Guðlaugur, stýrimaður, sem þá var 22 ára komst einn lífs af.

Báturinn var að togveiðum um 5 km austur af [[Stórhöfði|Stórhöfða]] á [[Heimaey]] þegar trollið festist í botni. Það var ágætisveður, norðan andvari, heiðskýrt og tveggja gráða frost. Guðlaugur hafði verið sofandi neðan þilja þegar Valgeir Smári, matsveinn, vakti hann og sagði að trollið væri fast í botni. Þegar Guðlaugur kom upp á þilfar stóð strekktur togvírinn beint niður svo sjór rann inn fyrir lunninguna. Með því að slaka á vírnum og keyra á festuna lagðist báturinn aðeins. Að sögn Guðlaugs var líkt og kvika kæmi undir bátinn og hann lagðist á möstrin. Skyndilega hvolfdi bátnum á nokkrum sekúndum. Allir skipverjar lentu í sjónum, en Guðlaugi tókst að komst á kjöl bátsins ásamt þeim Hirti og Pétri.

Reyndu þeir að ná til gúmbjörgunarbáts sem var á 6 metra dýpi, en ógjörningur reyndist að ná í bátinn. Skipið var ekki búið sjálvirkum sleppibúnaði, enn til stóð að setja þannig búnað í skipið um næstu páska. „Við ákváðum þarna saman þrír á kili að ef svo ótrúlega vildi til að einhver okkar lifði af, þá skyldum við láta það koma fram að það eina sem hefði getað bjargað okkur væri sjálfvirkur sjósleppibúnaður Sigmunds,“ segir Guðlaugur.

'''''Eftirfarandi viðtal tók [[Árni Johnsen]], þá blaðamaður á Morgunblaðinu, við Guðlaug skömmu eftir að sá síðarnefndi vann hið einstaka afrekar. Viðtalið birtist í Morgunblaðinu á sínum tíma og hér á eftir fara stiklur úr viðtalinu.'''''

[[Mynd:Minnisvarði Hellisey.jpg|thumb|300px|Vestmannaeyjabær lét reisa þennan minnisvarða á sjómannadaginn 1996. Á honum stendur: ''Helliseyjarslysið að kvöldi 11. mars 1984 sökk Hellisey VE 503 þrjár sjómílur í austur frá [[Stórhöfði|Stórhöfða]]. Með bátnum fórust fjórir ungir sjómenn. Einn skipverji, Guðlaugur Friðþórsson, þá 22 ára, vann það ótrúlega þrekvirki að synda um 6 kílómetra leið í ísköldum sjónum. Hann náði á land hér við ströndina eftir 5 klukkustunda sund og þurfti síðan að ganga berfættur yfir hraunið áður en hann náði til byggða.'']]  

:Stundum barði ég saman löppunum til þess að finna að þær væru með í dæminu og ég fann það svolítið þegar þær smullu saman. Ég synti í sjógallanum fyrstu míluna, en innan undir var ég aðeins í gallabuxum, skyrtu og peysu. Gallinn var alltaf að stífna meira og meira og þegar ég skipti um frá bringusundi á baksund og öfugt, komu strengir í mig og ég þurfti alltaf að juða upp gallann. Þá var ég að velta því fyrir mér hvort mér yrði kalt ef ég færi úr gallanum, en auðvita hefur hann ekkert hlíft gegn kuldanum.  

:Eftir nokkrar vangaveltur í brimgarðinum við hamra Heimaeyjar synti ég út úr honum aftur en þá ákvað ég að láta kylfu ráða kasti úr því sem komið var og forlögin höfðu verið mér svona hliðholl. Ég fór því á baksund og synti aftur inn í brimgarðinn, á fullri ferð, án þess að vita hvort framundan væri sandfjara, grýtt urð eða hamraveggur. Þegar ég hafði öslað brimlöðrið á bakinu og taldi mig vera nálægt landi, því brimniðurinn segir manni nokk hve nærri landi maður er, þá sneri ég mér á bringuna og var þá við stóran stein sem var svona 5-10 metra frá stórgrýttri fjörunni. Ég náði taki á klettinum og hélt mér þar meðan fjaraði út, en næsta alda henti mér yfir klettinn og skolaði mér í urðina. Þar komst ég upp á syllu, sem ég skreið upp á, því ég gat ekki staðið. Ég hugsaði með mér að ég væri með sjóriðu og fannst það skammarlegt af sjómanni að vera. Ég sat í nokkrar mínútur á syllunni og skorðaði mig af, því það flæddi upp á sylluna í fyllingum. Ég gerði mér ekki grein fyrir því að lappirnar voru búnar, en síðan komst ég, milli laga, fyrir bergnös í fjörunni og upp á þurrt, loksins.