„Jón Jónsson (hreppstjóri)“: Munur á milli breytinga

----

[[Mynd:Jónjónssonhreppstjóri.jpg|thumb|250px|Jón Jónsson ásamt Jóhönnu konu sinni og Dómhildi dóttur.]]

Í maílok 1867 fékk [[Jón Jónsson]], hafnsögumaður í Vestmannaeyjum, byggingu fyrir hinni svokölluðu Norðurjörð á [[Vilborgarstaðir|Vilborgarstöðum]]. Í daglegu tali var hann kallaður “Jón lóðs” að hætti danskra Eyjabúa. Jón var kvæntur Veigalín Eiríksdóttur, bónda Hanssonar á Gjábakka.

Þessi hjón, Jón og Veigalín, bjuggu á Vilborgarstöðum í tæp tvö ár, því 26. febrúar 1869 drukknaði Jón lóðs í útilegunni miklu. Hann var formaður á sexæringnum Blíð, sem fórst þá á Bjarnareyjabreka.

Brátt færðist búskapur þeirra Jóns og Jóhönnu í aukana, því bæði voru þau hyggin og eljusöm. Hún var mikil myndar-húsmóðir, stjórnsöm og atorkusöm, og hann þótti framar flestum öðrum um mennilega framkomu í sjón og raun.

Skv. frásögn Ragnheiðar Jónsdóttur stóð til að Jón og Jóhanna flyttu til Brasilíu, þegar Jón sonur þeirra var lítll drengur. Ekki er ljóst hversvegna, en þetta mun hafa verið um svipað leiti og Gunnsteinn sonur þeirra lést af slysförum, en hann drukknaði á Urðunum og er ekki ósennilegt að sá sorglegi atburður hafi átt sinn þátt í því að þau ætluðu utan. Ekki varð þó úr þeim flutningum. (Innskot)

Þegar skipa skyldi hreppstjóra í hans stað, komu þrír menn í Eyjum til álita og voru tilnefndir. Það voru þeir Jón Einarsson, húsmaður á Vilborgarstöðum, faðir Þorsteins í Laufási, síðar bóndi (1892) á einni Vilborgarstaðajörðinni, Vigfús Pálsson Scheving, bóndi á Vilborgarstöðum og Jón Jónsson, bóndi á Vilborgarstöðum, maður Jóhönnu Gunnsteinsdóttur. Hann var sá sem hlaut tignina og var skipaðir hreppstjóri eftir Þorstein Jónsson í Nýjabæ..

Árið 1877, 2. oktober varð þeim hjónum Jóni og Jóhönnu annars barns auðið. Það var meybarn og skírt Dómhildur. Hér er byggt á kirkjubókum um fæðingarár hennar.

Árið 1880 var önnur Dalajörðin laus til ábúðar. Þau fengu byggingu fyrir henni frá fardögum 1881 og fluttust þá þangað.

Eftir að þau hjón fluttu að Dölum, létu þau Ólaf smið Magnússon í London byggja sér fjögurra manna far. Sá bátur hlaut nafnið Dalbjörg.

Dómhildur Jónsdóttir fluttist til Ameríku um aldamótin og giftist þar.(eiginmaður hennar var ættaður frá Draumbæ) (Innskot.) Hún mun hafa látist árið 1956 eða 57. Um hana kvað Guðrún Pálsdóttir prests Jónssonar á Kirkjubæ, “Gunna Pála” þessa ferskeytlu:

:''Drengir vilja hana sjá.

:''Blómarósin blíðust mín

Jón hreppstjóri lést 17. apríl 1916 í “Gamla spítalanum”, (Kirkjuveg 20), en Jóhanna kona hans lést 1. ágúst 1923 í Brautarholti.

''Heimildir: [[Blik]] 1962. – [[Þorsteinn Þ. Víglundsson]].''

Oft er skammt milli lífs og dauða, þegar verið er til fuglaveiða í björgum á Heimaey eða í úteyjum.

Einhverju sinni var Jón Jónsson, hreppstjóri í Dölum til fýla í Heimakletti. Slagveðursrigningu gerði á meðan hann var niðri í Kambinum. Það var farið á lærvað niður, fýllinn rotaður og honum hent niður, þar sem hann var hirtur af bát. Þegar eins viðrar og í þetta skipti, er kalt og ekki heiglum hent að lesa sig upp á bandi 30 faðma. Þegar Jón var nærri kominn upp á brún, var hann orðinn svo loppinn, að hann varð að grípa með tönnunum í bandið til þess að fá haldið sér og hrapa ekki niður.

''Heimildir: Gamalt og nýtt, nóv. 1949.''

Það var í verkahring hreppstjóra að halda uppi löggæslu í umboði sýslumanns. Eins var í Vestmannaeyjum, áður en kaupstaðurinn fékk bæjarréttindi. Voru Eyjarnar þá all fjölmennur kaupstaður, einkum á vetrarvertíð, þegar mikið var af aðkomumönnum. Róstursamt var þá oft og drykkjuskapur nokkur. Hreppstjórarnir voru þá oft kallaðir til þess að skakka leikinn.

Einhverju sinni sem oftar var Jón hreppstjóri Jónsson frá Dölum við löggæslu. Verið var að ljúka dansskemmtum. Þá er það, að maður einn lætur ekki friðlega. Jón gengur til hans. Snýr maðurinn sér þá snögglega að honum og segir: “Hvað er það eiginlega fyrir þig maður minn, á ég að rétta þér einn á hann?. Ef þú hypjar þig ekki í burtu, slæ ég þig niður eins og fjaðrasófa.”

''Heimildir: Gamalt og nýtt, nóv. 1949.''

Laust fyrir síðustu aldamót 1800/1900 voru þessir bændur taldir ríkastir hér í Eyjum: Guðmundur Þórarinsson, Vesturhúsum, - Jón Jónsson, hreppstjóri í Dölum og Þorsteinn Jónsson, læknir.

Í árslok 1878 sótti Jóhann Jörgen Johnsen til landshöfðingja um vínveitungaleyfi í Eyjum.

Þegar hér var komið sögu bjó Jón Jónsson í Norðurbænum á Vilborgarstöðum .a móti Sveini Þórðarsyni, beyki á Löndum.

Jón var Skaftfellingur að ætt, en fluttur til Eyja fyrir fáum árum. Árið 1880 flutti hann að Dölum, bjó þar á allri jörðinni, varð einn af efnuðustu bændum í Eyjum og hreppstjóri í mörg ár. Var hann sómamaður í hvívetna og mátti ekki vamm sitt vita.  

''Heimildir: Yfir fold og flæði, [[Sigfús M. Johnsen]].''

Útgerð var annar aðalatvinnuvegur Eyjamanna. Jón hreppstjóri í Dölum átti vertíðarskip í félagi með Jóhanni Jörgen Jophnsen.

''Heimildir: Yfir fold og flæði, Sigfús Johnsen.''