„Heimaey“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
87 bætum bætt við ,  28. mars 2008
m
mynd
m (myndir)
m (mynd)
Lína 3: Lína 3:
[[Mynd:Ausurb.1961.jpg|thumb|300px|left|Austurbærinn 1961]]
[[Mynd:Ausurb.1961.jpg|thumb|300px|left|Austurbærinn 1961]]
[[Mynd:Vesturb.1981.jpg|thumb|300px|left|Vestmannaeyjabær 1981]]
[[Mynd:Vesturb.1981.jpg|thumb|300px|left|Vestmannaeyjabær 1981]]
 
[[Mynd:Austurb.1989.jpg|thumb|300px|left|Austasta byggðin næst hrauninu árið 1989]]
'''Heimaey''' er eina byggða eyjan í Vestmannaeyjum, og jafnframt eina eyjan í klasanum sem hefur myndast í fleiri en einu eldgosi.  
'''Heimaey''' er eina byggða eyjan í Vestmannaeyjum, og jafnframt eina eyjan í klasanum sem hefur myndast í fleiri en einu eldgosi.  


Fyrst urðu til [[Dalfjall]]ið, [[Klif]]ið og [[Há]]in ásamt [[Heimaklettur|Heimakletti]], [[Miðklettur|Miðkletti]] og [[Ystiklettur|Ystakletti]]. Þessi hluti eyjunnar nefnist einu nafni [[Norðurklettar]] og eru þeir taldir hafa myndast í lok ísaldar fyrir um 10 - 12 þúsund árum. Einnig hafa verið settar fram kenningar um að hluti Norðurkletta, þ.e. Há og Fiskhellar, séu mun eldri eða um 110-120 þúsund ára. Yngri gosmyndanir, 5-6 þúsund ára gamlar, eru í [[Stórhöfði|Stórhöfða]] og [[Stakkabót]]argíg. Við gos í [[Helgafell]]i tengdi Helgafellshraun Stórhöfða og [[Sæfjall]] við [[Dalfjall]] og myndaði eyjuna eins og hún var fram til [[1973]]. Uppsöfnun jarðefna milli Klifsins og Heimakletts myndaði að lokum [[Þrælaeiði]], eða ''Eiðið'' [[Mynd:Eidi1.JPG|thumb|200px|left|Þrælaeiði að kvöldi.]] eins og það er kallað í daglegu tali. Við þá tengingu myndaðist höfn sem hefur verið lífæð byggðar í Vestmannaeyjum. Síðast bættist við Heimaey í [[Eldfellsgosið|gosinu sem hófst 23. janúar 1973]], en þá stækkaði eyjan um 2,2km², en nýja hraunið þekur alls 3,3km².
Fyrst urðu til [[Dalfjall]]ið, [[Klif]]ið og [[Há]]in ásamt [[Heimaklettur|Heimakletti]], [[Miðklettur|Miðkletti]] og [[Ystiklettur|Ystakletti]]. Þessi hluti eyjunnar nefnist einu nafni [[Norðurklettar]] og eru þeir taldir hafa myndast í lok ísaldar fyrir um 10 - 12 þúsund árum. Einnig hafa verið settar fram kenningar um að hluti Norðurkletta, þ.e. Há og Fiskhellar, séu mun eldri eða um 110-120 þúsund ára. Yngri gosmyndanir, 5-6 þúsund ára gamlar, eru í [[Stórhöfði|Stórhöfða]] og [[Stakkabót]]argíg. Við gos í [[Helgafell]]i tengdi Helgafellshraun Stórhöfða og [[Sæfjall]] við [[Dalfjall]] og myndaði eyjuna eins og hún var fram til [[1973]]. Uppsöfnun jarðefna milli Klifsins og Heimakletts myndaði að lokum [[Þrælaeiði]], eða ''Eiðið'' [[Mynd:Eidi1.JPG|thumb|300px|left|Þrælaeiði að kvöldi.]] eins og það er kallað í daglegu tali. Við þá tengingu myndaðist höfn sem hefur verið lífæð byggðar í Vestmannaeyjum. Síðast bættist við Heimaey í [[Eldfellsgosið|gosinu sem hófst 23. janúar 1973]], en þá stækkaði eyjan um 2,2km², en nýja hraunið þekur alls 3,3km².


Rúmlega þriðjungur Heimaeyjar er óbyggilegur sökum eldfjalla og fjalllendis. Núverandi byggð er svo til öll á svæðinu frá Heimakletti til suðurs að rótum [[Helgafell]]s, þar eð [[Eldfell]]ið og Eldfellshraun takmarka byggð austan til og [[Ofanleitishamar]] að vestan.
Rúmlega þriðjungur Heimaeyjar er óbyggilegur sökum eldfjalla og fjalllendis. Núverandi byggð er svo til öll á svæðinu frá Heimakletti til suðurs að rótum [[Helgafell]]s, þar eð [[Eldfell]]ið og Eldfellshraun takmarka byggð austan til og [[Ofanleitishamar]] að vestan.

Leiðsagnarval