„Fiskimjölsverksmiðjan í Vestmannaeyjum“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit

Fiskimjölsverksmiðjan í Vestmannaeyjum (skoða efni)

Útgáfa síðunnar 21. júlí 2005 kl. 13:43

Engin breyting á stærð ,  21. júlí 2005
ekkert breytingarágrip
MyndræntWiki-texti
mEkkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 3: Lína 3:
Enski ræðismaðurinn [[Gísli J. Johnsen]] komst í kynni við enskt félag í Grimsby sem framleiddi fiskimjöl í stórum stíl og sá hann að tilvalið væri að setja þannig félag á stofn hér í Vestmannaeyjum. Samkvæmt landslögum varð hann að hafa verksmiðjuna á sínu nafni, en félagði sá um bygginu og borga þær vélar sem til þurfti.
Enski ræðismaðurinn [[Gísli J. Johnsen]] komst í kynni við enskt félag í Grimsby sem framleiddi fiskimjöl í stórum stíl og sá hann að tilvalið væri að setja þannig félag á stofn hér í Vestmannaeyjum. Samkvæmt landslögum varð hann að hafa verksmiðjuna á sínu nafni, en félagði sá um bygginu og borga þær vélar sem til þurfti.


Þegar skipið með vélarnar kom hingað, lagðist það á [[Vík (innsiglingin)|Víkina]], því skip hefðu þá ekki komist inn á höfnina. Allar vélar á þessum tíma voru mjög þungbyggðar þannig að erfiðlega gekk að koma vélum félagsins í land. Sívalningarnir og þurrkararnir voru þyngstir af vélarhlutunum. Þeir voru þéttaðir til beggja enda og þeim fleytt í land. Aðrir hlutar var komið í uppskipunarbáta sem sigldu með þá í land. Eftir að allt var komið í land þurfti að koma öllum þessum hlutum vestur í verksmiðjuhúsið. Að lokum komust allir vélarhlutirnir á sinn stað og tók verksmiðjan til starfa í aprílmánuði 1913.  
Þegar skipið með vélarnar kom hingað, lagðist það á [[Vík (innsiglingin)|Víkina]], því skip hefðu þá ekki komist inn á höfnina. Allar vélar á þessum tíma voru mjög þungbyggðar þannig að erfiðlega gekk að koma vélum félagsins í land. Sívalningarnir og þurrkararnir voru þyngstir af vélarhlutunum. Þeir voru þéttaðir til beggja enda og þeim fleytt í land. Aðrir hlutar var komið í uppskipunarbáta sem sigldu með þá í land. Eftir að allt var komið í land þurfti að koma öllum þessum hlutum vestur í verksmiðjuhúsið. Að lokum komust allir vélarhlutirnir á sinn stað og tók verksmiðjan til starfa í aprílmánuði 1913.


=== Starfsemin ===
=== Starfsemin ===
Lína 16: Lína 16:
Vertíðina 1914 var unnið stanslaust í verksmiðjunni, alveg þangað til að hráefnið varð að þrotum.
Vertíðina 1914 var unnið stanslaust í verksmiðjunni, alveg þangað til að hráefnið varð að þrotum.


Yfirmaður verksmiðjunnar var breskur en hvarf hann ásamt öðrum Bretum til síns heima sumarið 1914 og komu aldrei aftur, vegna heimstyrjaldarinnar fyrri sem skall á sama sumarið. Heimsstyrjöldin hafði veruleg áhrif á rekstur verksmiðjunnar þar sem hún stóð ónotuð í 6 ár fram að árinu 1921 þegar hún var opnunð aftur. Var það mikið verk að reyna að endurvekja verksmiðjuna, en aðalmaðurinn var Matthías Finnbogason. Þannig var hún rekin fram að haustinu 1923 þegar enskur maður kom til Eyja, sagður vera sendur af eigendum verksmiðjunnar. Hann sinnti sínum störfum til ársins 1924.
Yfirmaður verksmiðjunnar var breskur en hvarf hann ásamt öðrum Bretum til síns heima sumarið 1914 og komu aldrei aftur, vegna heimstyrjaldarinnar fyrri sem skall á sama sumarið. Heimsstyrjöldin hafði veruleg áhrif á rekstur verksmiðjunnar þar sem hún stóð ónotuð í 6 ár fram að árinu 1921 þegar hún var opnuð aftur. Var það mikið verk að reyna að endurvekja verksmiðjuna, en aðalmaðurinn var Matthías Finnbogason. Þannig var hún rekin fram að haustinu 1923 þegar enskur maður kom til Eyja, sagður vera sendur af eigendum verksmiðjunnar. Hann sinnti sínum störfum til ársins 1924.


=== Rafmagn ===
=== Rafmagn ===
Lína 31: Lína 31:


=== Breytingar ===
=== Breytingar ===
Sumarið 1924 tók Gísli J. Johnsen algjörlega við rektri verksmiðjunnar.
Sumarið 1924 tók Gísli J. Johnsen algjörlega við rekstri verksmiðjunnar.


Haustið 1924 komu hingað norksir menn og breytti verksmiðjunni. Þeir settu nýja pressu til að pressa soðin bein og ýmis tæki varðandi það verk. Allt reyndist víst ónýtt og kom það sér ekki vel fyrir fyrirtækið.
Haustið 1924 komu hingað norskir menn og breytti verksmiðjunni. Þeir settu nýja pressu til að pressa soðin bein og ýmis tæki varðandi það verk. Allt reyndist víst ónýtt og kom það sér ekki vel fyrir fyrirtækið.


Sumarið 1925 var reistur reykháfur, sem stendur enn í dag, vegna þess að reykpípurnar, við gufukatlana, voru orðnar ónýtar. Var fengið Norðmann til að hlaða reykháfinn og hlóð hann u.þ.b. einn meter á dag. Einnig var byggt ofan á mitt verksmiðjuhúsið ris. Með því fékkst mikið gólfrými, sem þarfnast hafði mikið.
Sumarið 1925 var reistur reykháfur, sem stendur enn í dag, vegna þess að reykpípurnar, við gufukatlana, voru orðnar ónýtar. Var fengið Norðmann til að hlaða reykháfinn og hlóð hann u.þ.b. einn meter á dag. Einnig var byggt ofan á mitt verksmiðjuhúsið ris. Með því fékkst mikið gólfrými, sem þarfnast hafði mikið.


Í byrjun ársins 1926 voru nýjustu vélum þess tíma komið upp. Með vélunum kom þýskur mðaur sem sá um alla uppsetningu. Kláraðist það í marslok 1926. Með þessum vélum átti að framleiða tólf smálestir af mjöli á sólarhring. En þessar vélar reyndust gallaðar þannig að afköstin urðu aðeins helmingur af því sem búist var við.
Í byrjun ársins 1926 voru nýjustu vélum þess tíma komið upp. Með vélunum kom þýskur maður sem sá um alla uppsetningu. Kláraðist það í marslok 1926. Með þessum vélum átti að framleiða tólf smálestir af mjöli á sólarhring. En þessar vélar reyndust gallaðar þannig að afköstin urðu aðeins helmingur af því sem búist var við.


Árið 1930 hætti Gísli J. Johnsen rekstri verksmiðjunnar og tók tengdasonur hans, [[Ástþór Matthíasson]], við rektrinum.
Árið 1930 hætti Gísli J. Johnsen rekstri verksmiðjunnar og tók tengdasonur hans, [[Ástþór Matthíasson]], við rektrinum.
Lína 44: Lína 44:
Eftir að Ástþór tók við rekstrinum af Gísla urðu umsvifalaust miklar breytingar til hins góða. Árið eftir var mótorvél sett í verksmiðjuna þar sem sú gamla reyndist of lítil og mjög slitin og nokkru síðar var mokstursvél fengin til að létta við verkið við beinin í portinu. Komið var upp nýjum kyndingartækjum og var notast við gasolíu, en seinna kom enn betri kyndingartæki sem gengu fyrir svartolíu sem var mun ódýrari en gasolían.
Eftir að Ástþór tók við rekstrinum af Gísla urðu umsvifalaust miklar breytingar til hins góða. Árið eftir var mótorvél sett í verksmiðjuna þar sem sú gamla reyndist of lítil og mjög slitin og nokkru síðar var mokstursvél fengin til að létta við verkið við beinin í portinu. Komið var upp nýjum kyndingartækjum og var notast við gasolíu, en seinna kom enn betri kyndingartæki sem gengu fyrir svartolíu sem var mun ódýrari en gasolían.


Eftir að síldin byrjaði koma til Eyja í stórum stíl var hugað að uppfæra tækjabúnað. Var einnig mikið um karfa. Til að vinna úr þessu hráefni þurfti nýjasta tækjabúnað sem völ var á. Árið 1946 var keypt 110 hestafla vél og 60 kW jafnstrausrafall, sem framleiddi rafmagn til síldarvinnslu.
Eftir að síldin byrjaði koma til Eyja í stórum stíl var hugað að uppfæra tækjabúnað. Var einnig mikið um karfa. Til að vinna úr þessu hráefni þurfti nýjasta tækjabúnað sem völ var á. Árið 1946 var keypt 110 hestafla vél og 60 kW jafnstraumsrafall, sem framleiddi rafmagn til síldarvinnslu.


Árið 1957 verða eigendaskipti að fiskimjölsverksmiðjunni. Þá var henni breytt í hlutafélag og eigendurnir urðu [[Fiskiðjan|Fiskiðjan hf.]] og [[Vinnslustöðin hf]]. Þá gerðist [[Þorsteinn Sigurðsson]], á [[Blátindur (hús)|Blátindi]] við [[Heimagata|Heimagötu]], forstöðumðaur verksmiðjunnar.
Árið 1957 verða eigendaskipti að fiskimjölsverksmiðjunni. Þá var henni breytt í hlutafélag og eigendurnir urðu [[Fiskiðjan|Fiskiðjan hf.]] og [[Vinnslustöðin hf]]. Þá gerðist [[Þorsteinn Sigurðsson]], á [[Blátindur (hús)|Blátindi]] við [[Heimagata|Heimagötu]], forstöðumaður verksmiðjunnar.


{{Heimildir|
{{Heimildir|
* Halldór Magnússon. Fiskimjölsverksmiðjan í Vestmannaeyjum. ''Blik'' 1972. 29. árg.
* Halldór Magnússon. Fiskimjölsverksmiðjan í Vestmannaeyjum. ''Blik'' 1972. 29. árg.
}}
}}
Skapti
943

breytingar

Sótt frá „http://heimaslod.is/index.php/Kerfissíða:MobileDiff/6168“

Leiðsagnarval