„Blik 1971/Hjónin í Heiðardal, Arnleif og Guðmundur“: Munur á milli breytinga

Frú Arnleif Helgadóttir var glæsileg kona að vallarsýn og gáfuð. Vel gerð var hún einnig, og urðum við þess þrásinnis áskynja, að þeirra eiginleika hennar nutu ýmsir í bæjarfélaginu, ekki sízt þeir máttarminni efnalega, fátækasta fólkið. Arnleif Helgadóttir var t.d. í barnaverndarnefnd um árabil. Þar nutu fátæk og vanmáttug börn á ýmsa lund umhyggju hennar og góðs skilnings, þegar heilsuleysi eða heimilisböl þrengdi kosti þeirra, gerði þeim lífið lítt bærilegt. <br>

Þá lét frú Arnleif sig skipta hag og fágun Landakirkju og fórnaði margri stund til að skreyta hana og aðlaða kirkjugestum. <br>

Guðmundur Sigurðsson, bóndasonurinn í Litlu-Hildisey, kvæntist hreppstjóradótturinni frá Grímsstöðum í Vestur-Landeyjum 12. nóvember 1909. Þau hófu búskap sinn í Litlu-Hildisey í félagi við foreldra hans. Ekki löngu seinna lézt Sigurður bóndi, og varð þá Guðmundur og þau hjónin bæði ellistoð móður hans, ekkjunnar á bænum. <br>

Árið 1917 afréðu hjónin að hverfa frá búskapnum í Litlu-Hildisey og flytja til Vestmannaeyja. <br>

<br>  

Svo liðu árin fram að kreppunni miklu. Þá tók að halla undan fæti fyrir mörgu útgerðarfélaginu í þessum bæ sökum mikils verðfalls á sjávarafurðunum. Ekki fóru þeir félagar, útgerð Guðmundar Sigurðssonar í Heiðardal og sameignarmanna hans, varhluta af útgerðartöpunum og erfiðleikunum. Þeir misstu mikinn hluta eigna sinna í töp og skuldir. Allir þeir erfiðleikar verða flestum minnisstæðir fram á hinzta dag, enda þótt ævin verði löng. Svo mun það vera um Guðmund frá Heiðardal. En þol og þrautseigja reynast oft meðfæddir eiginleikar Íslendingsins. Þeir eiginleikar reyndust búa með Guðmundi Sigurðssyni í ríkum mæli. Og þeir eiginleikar samfara fjárhyggjuviti, sparsemi og heiðarleik í öllum viðskiptum urðu honum notadrýgstir til bjargálna á nýjan leik. Þetta mætti æskulýðurinn okkar hugleiða og stinga hjá sér. <br>

Á árunum 1927-1935 var heimilisfeðrum í Eyjum úthlutað miklu landi til ræktunar, eftir að samningar höfðu tekizt við Eyjabændur um skiptingu ræktanlega landsins á Heimaey. Þessar ræktanlegu skákir,   

sem gera skyldu að túnum, lágu suður um alla Heimaey. <br>

Verkefnin voru óþrjótandi, svo sem efling jarðræktar, fræðsla um ræktun og aðra þætti landbúnaðarins, bygging safnþróa til aukinnar hirðingar á áburðarefnum, svo sem fiskslógi, hagstæð innkaup mjólkurframleiðenda á fóðurbæti, tilbúnum áburði og grasfræi, kaup á verkfærum, bæði hestaverkfærum og vélknúnum tækjum, kaup á efni til girðinga og samvinna um að koma þeim upp o.fl. <br>

Ekki veigaminnsta atriðið í stefnu og starfi Búnaðarfélags Vestmannaeyja var það, að fá lagða svokallaða ræktunarvegi um hin ræktanlegu lönd, svo að áburði og öðrum nauðsynjum til ræktunarinnar yrði komið í áfangastað og svo afurðunum vandræðalaust heim af ræktaða landinu. <br>

Er hjónin Guðmundur og Arnleif höfðu búið tvö ár í Litlu-Hildisey, skákuðu örlögin Guðmundi bónda inn í dálítinn þátt í framtaks- og menningarsögu Vestmannaeyjabyggðar, trúðu honum fyrir hlutverki þar. Það gerðist, er Eyjamenn lögðu sjálfir símalínu í sjó og á landi milli Eyja og Garðsauka. Það gerðist árið 1911.<br>

Til þess að tengja sæsímann við stöðina í Garðsauka, þurfti marga símastaura. Þessa staura flutti norskt skip til Eyja frá Noregi um sumarið. Síðan voru þeir fluttir norður að strönd meginlandsins, dregnir af vélbátum. Þá tók hlutverk bóndans í Litlu-Hildisey við. Hann flutti símastaurana úr Hallgeirseyjarsandi og dreifði þeim á „línuna“ alla leið upp að Garðsauka. Léttustu staurana flutti hann á klakk eins og forfeðurnir fluttu um aldir timbrið úr verzlunarstöðunum heim til sín, en þyngstu staurana og þá gildustu flutti bóndinn á kerru, þar sem annar endi staursins dróst með jörðu. Þegar svo unnið var að því að fleyta enda sæsímastrengsins á land á Bakkafjörum og getið er um í nefndri grein, lánaði Guðmundur bóndi í Litlu-Hildisey sexmannafarið sitt til snúninga við það verk. Þannig gegndi hann sínu hlutverki, er Eyjamenn stigu hið markverða framfaraspor á eigin spýtur. <br>

Frú Arnleif Helgadóttir lézt Reykjavík 8. marz 1956. <br>

Við fráfall hennar orti tengdamóðir Lilju Guðmundsdóttur Sigurðssonar, frú Jóhanna Magnúsdóttir, þetta fagra ljóð: <br>

Þetta voru orð Guðmundar frá Heiðardal sjálfs um æskuár sín og líf og störf jafnaldra hans á æskuárum hans, svo og líf og aðbúnað bændafólksins í Landeyjum á löngu liðnum tímum og fram undir og fram yfir síðustu aldamótin. <br>

Ekki hafði Guðmundur í Heiðardal dvalizt mörg ár í Eyjum, er hann uppgötvaði með sjálfum sér, að hann í lífsbaráttunni ætti í hug og hjarta samleið með fátækari og fátækasta hluta þess fólks, sem byggði þetta bæjarfélag. Hann vildi svo feginn mega leggja fram krafta sína og hyggjuvit þessu fólki til styrktar og lífsbóta. Það taldi hann bezt gert með verzlunarsamtökum alþýðumanna og verkalýðssamtökum verkamanna og verkakvenna til sóknar og varnar í baráttu fyrir bættum lífskjörum. Á þeim árum, er hann hóf hér merkið ásamt nokkrum öðrum mönnum í sömu stétt varð þetta félagsstarf hér í Eyjum nálega einhliða: Það var næstum einvörðungu sóknarstarf fyrir málstað hins undirokaða til mannsæmandi lífs á flestum sviðum. <br>

Nokkru fyrr en þeir stofnuðu hér K/f Drífanda til sóknar fram á verzlunarsviðinu, beittu þeir sér fyrir stofnun [[Verkamannafélagið Drífandi|Verkamannafélagsins Drífanda]]. Verkamannafélag var óþekkt fyrirbrigði þá í þessum bæ. Sumir atvinnurekendur litu á stofnun þess eins og glæp gegn atvinnulífinu. Þegar nokkrir áhrifamestu atvinnurekendurnir voru í þeim hópi, má fara nærri um, hve félagsstarf þessara brautryðjanda hér í verklýðsmálunum varð blómum stráð.  Hatur, ofsóknir, kúgun. Verkamannafélagið Drífandi átti lengi vel mjög erfitt uppdráttar og árangur félagsstarfsins sorglega lítill. Kom þar margt til, þó að baráttuvilji forgöngumannanna væri einlægur. Öll þessi samtök í landinu voru á bernskuskeiði þá. Við ofurefli fjármagns og óbilgirni var að etja fyrstu ár þessarar fyrirbrigða í

þjóðfélaginu. Þeir eiginleikar umhverfisins leiddu af sér hatur og ofbeldishneigð sumra verkalýðsforingjanna, sem létu þá hallast að stefnum, sem æstu öfl til pólitískra átaka á vettvangi félagssamtakanna. Jafnframt þeim innbyrðisdeilum fór þeim heimilum í Eyjum fjölgandi, þar sem stytta af Stalín var látin prýða „stássstofuborðið“ eða borðin.