„Blik 1967/Söngfélagið Vestmannakór“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
óklárað
(óklárað)
 
(óklárað)
Lína 2: Lína 2:


-----
-----
Þriðjudaginn 4. maí 1937 komu fjórir kunningjar Brynjólfs Sigfússonar, og samstarfsmenn og félagar í söngkór hans, heim til hans í því skyni að undirbúa stofnun nýs söngfélags, sem skyldi verða arftaki þess kórs, er söngstjórinn hafði stjórnað um tugi ára og borið hafði nafnið Vestmannakór síðan árið 1925. Þessir söngfélagar Brynjólfs Sigfússonar voru þeir Ragnar Benediktsson frá Borgareyri í Mjóafirði eystra, Sigurður Bogason frá Búðardal, Sigmundur Einarsson frá Drumboddsstöðum og Þorsteinn Sigurðsson frá [[Melstaður|Melstað]] í Eyjum. Allt voru þetta gamlir samstarfsmenn og söngfélagar söngstjórans, vinir hans og velunnarar og skilningsríkir á gildi hins mikla hugsjóna- og fórnarstarf, - hugsjóna- og listamanninum ómetanleg stoð og hjálparhella.
Þriðjudaginn 4. maí 1937 komu fjórir kunningjar [[Brynjúlfur Sigfússon|Brynjólfs Sigfússonar]], og samstarfsmenn og félagar í söngkór hans, heim til hans í því skyni að undirbúa stofnun nýs söngfélags, sem skyldi verða arftaki þess kórs, er söngstjórinn hafði stjórnað um tugi ára og borið hafði nafnið Vestmannakór síðan árið 1925. Þessir söngfélagar Brynjólfs Sigfússonar voru þeir [[Ragnar Benediktsson]] frá Borgareyri í Mjóafirði eystra, [[Sigurður Bogason]] frá Búðardal, [[Sigmundur Einarsson]] frá Drumboddsstöðum og [[Þorsteinn Sigurðsson]] frá [[Melstaður|Melstað]] í Eyjum. Allt voru þetta gamlir samstarfsmenn og söngfélagar söngstjórans, vinir hans og velunnarar og skilningsríkir á gildi hins mikla hugsjóna- og fórnarstarf, - hugsjóna- og listamanninum ómetanleg stoð og hjálparhella.
 
Þessir fimm-menningar sömdu þarna á heimili söngstjórans uppkast að lögum fyrir kórinn. Þar var að sjálfsögðu byggt á reynslu söngstjórans sjálfs, sem þá undanfarin 30 ár hafði stjórnað almennum söngkór í Vestmannaeyjum. Að sjálfsögðu voru einnig höfð til hliðsjónar lög sumra hinna merkustu söngkóra í landinu.
Þessir fimm-menningar sömdu þarna á heimili söngstjórans uppkast að lögum fyrir kórinn. Þar var að sjálfsögðu byggt á reynslu söngstjórans sjálfs, sem þá undanfarin 30 ár hafði stjórnað almennum söngkór í Vestmannaeyjum. Að sjálfsögðu voru einnig höfð til hliðsjónar lög sumra hinna merkustu söngkóra í landinu.
Fimmtudaginn 20. maí 1937 var stofnfundur hins „nýja söngfélags” haldinn í húsi K.F.U.M og K. við Vestmannabraut. Þeir, sem sátu þann fund, voru taldir stofnendur Vestmannakórs hins nýja. Auðvitað var hér aðeins byggt á gömlum, traustum grunni og efniviðirnir kunnir og þekktir, traustir og tryggir.
Fimmtudaginn 20. maí 1937 var stofnfundur hins „nýja söngfélags” haldinn í húsi [[K.F.U.M. & K. húsið|K.F.U.M og K.]] við [[Vestmannabraut]]. Þeir, sem sátu þann fund, voru taldir stofnendur Vestmannakórs hins nýja. Auðvitað var hér aðeins byggt á gömlum, traustum grunni og efniviðirnir kunnir og þekktir, traustir og tryggir.<br>
 
Á stofnfundi Vestmannakórs flutti söngstjórinn þessa ræðu, sem er á ýmsan hátt athyglisverð og söguleg heimild um hið merka starf hans í þágu söng- og tónlistar í bænum undanfarin 30 ár. Söngstjóranum mæltist þannig:
Á stofnfundi Vestmannakórs flutti söngstjórinn þessa ræðu, sem er á ýmsan hátt athyglisverð og söguleg heimild um hið merka starf hans í þágu söng- og tónlistar í bænum undanfarin 30 ár. Söngstjóranum mæltist þannig:
,,Mér hefur verið falið að vera hér málshefjandi í kvöld. Í raun og veru þarf ég því að halda ræðu yfir ykkur, góða ræðu í góðum tilgangi, sem hefur góð og varanleg áhrif á ykkur.
„Mér hefur verið falið að vera hér málshefjandi í kvöld. Í raun og veru þarf ég því að halda ræðu yfir ykkur, góða ræðu í góðum tilgangi, sem hefur góð og varanleg áhrif á ykkur.
 
En sá er gallinn á, að ég er því lítt vaxinn, hefi aldrei tamið mér ræðuflutning. Þess vegna verðið þið að taka viljann fyrir verkið.
En sá er gallinn á, að ég er því lítt vaxinn, hefi aldrei tamið mér ræðuflutning. Þess vegna verðið þið að taka viljann fyrir verkið.
Hér hefi ég skrifað hjá mér það helzta, sem mér finnst ég þurfa að segja ykkur.
Hér hefi ég skrifað hjá mér það helzta, sem mér finnst ég þurfa að segja ykkur.
Lína 13: Lína 14:
Eitt hið helzta skilyrði þess, að söngfélag geti starfað, er það, að það hafi ákveðið húsnæði til afnota, hentugt húsnæði, og þurfi því ekki að hrökklast stað úr stað.
Eitt hið helzta skilyrði þess, að söngfélag geti starfað, er það, að það hafi ákveðið húsnæði til afnota, hentugt húsnæði, og þurfi því ekki að hrökklast stað úr stað.
Þá skal fyrst á það minnzt, að ég hefi stöku sinnum verið að kalla ykkur til söngæfinga á undanförnum árum. Tilefni hafa venjulega verið hátíðahöldin 17. júní, 19. júní og 1. desember, að ógleymdri Þjóðhátíð Vestmannaeyinga ár hvert. Æfingar höfum við þá haft 5-10 sinnum fyrir hver hátíðahö1d. Svo höfum við hætt, lagt starfið á hilluna eftir hvert tilefnið, þegar við höfum náð lítilsháttar votti af samæfingu og samhreim í sönginn. Starfið hefur sem sé til þessa verið reglulaust, því að söngflokknum hefur aldrei verið sett lög eða starfsreglur, enda aldrei haft neitt ákveðið markmið annað en það að fylla upp í skemmtiskrár fyrir aðra, - unnið fyrir aðra.
Þá skal fyrst á það minnzt, að ég hefi stöku sinnum verið að kalla ykkur til söngæfinga á undanförnum árum. Tilefni hafa venjulega verið hátíðahöldin 17. júní, 19. júní og 1. desember, að ógleymdri Þjóðhátíð Vestmannaeyinga ár hvert. Æfingar höfum við þá haft 5-10 sinnum fyrir hver hátíðahö1d. Svo höfum við hætt, lagt starfið á hilluna eftir hvert tilefnið, þegar við höfum náð lítilsháttar votti af samæfingu og samhreim í sönginn. Starfið hefur sem sé til þessa verið reglulaust, því að söngflokknum hefur aldrei verið sett lög eða starfsreglur, enda aldrei haft neitt ákveðið markmið annað en það að fylla upp í skemmtiskrár fyrir aðra, - unnið fyrir aðra.
Nú hafa komið fram raddir frá
Nú hafa komið fram raddir frá ýmsum ykkar að starfa meir og betur en áður. Sérstaklega létu þessar raddir til sín heyra eftir þjóðhátíðina í fyrra sumar.. Þess vegna skrifaði ég Salomoni Heiðar, formanni Sambands íslenzkra karlakóra, á s. l. hausti og spurðist fyrir um það, hvort blandaðir kórar væru teknir inn í sambandið.
ýrnsum ykkar að starfa meir og betur en áður. Sérstaklega létu þessar raddir til sín heyra eftir þjóðhátíðina í fyrra sumar.. Þess vegna skrifaði ég Salomoni Heiðar, formanni Sambands íslenzkra karlakóra, á s. l. hausti og spurðist fyrir um það, hvort blandaðir kórar væru teknir inn í sambandið.
Vissulega hefur það kostnað í för með sér að vera í Kórasambandinu, en ég álít, að ekki sé horfandi í þann kostnað, því að ég efast ekki um, að það mundi margborga sig. Þess vegna tel ég sjálfsagt, ef kostur er á því, að kórinn okkar sé í þeim samtökum.
Vissulega hefur það kostnað í för með sér að vera í Kórasambandinu, en ég álít, að ekki sé horfandi í þann kostnað, því að ég efast ekki um, að það mundi margborga sig. Þess vegna tel ég sjálfsagt, ef kostur er á því, að kórinn okkar sé í þeim samtökum.
Það fyrsta, sem vakir fyrir mér, er að fá okkur söngkennara, - kennara til að þjálfa raddirnar. Það er einkum það atriði málsins, sem hefur verið mesta hjálp Karlakórsins hér. S. H. segir það undravert, hversu mikið kennaranum Sigurði Birkis hafi orðið ágengt í þessum efnum úti um land. Söngfólkið lærir að beita röddinni rétt, lagfæra, auka og fegra o. s. frv. Hver og einn, sem eitthvað ber úr býtum við kennslu þessa, fær aukið sjálfstraust, meira álit á sjálfum sér og þorir fremur að koma fram. Fyrir söngstjórann getur þetta orðið ómetanleg hjálp, náist góður árangur.
Það fyrsta, sem vakir fyrir mér, er að fá okkur söngkennara, - kennara til að þjálfa raddirnar. Það er einkum það atriði málsins, sem hefur verið mesta hjálp Karlakórsins hér. S. H. segir það undravert, hversu mikið kennaranum Sigurði Birkis hafi orðið ágengt í þessum efnum úti um land. Söngfólkið lærir að beita röddinni rétt, lagfæra, auka og fegra o. s. frv. Hver og einn, sem eitthvað ber úr býtum við kennslu þessa, fær aukið sjálfstraust, meira álit á sjálfum sér og þorir fremur að koma fram. Fyrir söngstjórann getur þetta orðið ómetanleg hjálp, náist góður árangur.
En til þess að allt þetta megi takast, þarf að mynda félagsskap á venjulegum grundvelli með lögum, - góðum lögum. Að því búnu þarf að sækja um inngöngu í S. Í. K. Svo þarf að fá kennarann á hentug-
En til þess að allt þetta megi takast, þarf að mynda félagsskap á venjulegum grundvelli með lögum, - góðum lögum. Að því búnu þarf að sækja um inngöngu í S. Í. K. Svo þarf að fá kennarann á hentugum tíma. Umsókn um inntöku þarf helzt að senda bráðlega til þess að hún berist nógu snemma fyrir aðalfund S. Í. K.
um tíma. Umsókn um inntöku þarf helzt að senda bráðlega til þess að hún berist nógu snemma fyrir aðalfund S. Í. K.
Vegna alls þessa, sem ég hefi nú drepið á, höfum við, sem stöndum að fundarboði þessu, samið uppkast að lögum fyrir þetta væntanlega söngfélag okkar, ef þið getið aðhyllzt þá stofnun. Til hliðsjónar lagauppkasti þessu höfum við haft bæði lög Karlakórs Reykjavíkur og Söngfélagsins Heimis. Við höfum eiginlega tekið upp orðréttar sumar greinar í lögum þessara söngfélaga og lög þeirra eru byggð á reynslu.
Vegna alls þessa, sem ég hefi nú drepið á, höfum við, sem stöndum að fundarboði þessu, samið uppkast að lögum fyrir þetta væntanlega söngfélag okkar, ef þið getið aðhyllzt þá stofnun. Til hliðsjónar lagauppkasti þessu höfum við haft bæði lög Karlakórs Reykjavíkur og Söngfélagsins Heimis. Við höfum eiginlega tekið upp orðréttar sumar greinar í lögum þessara söngfélaga og lög þeirra eru byggð á reynslu.
Því er ekki að leyna, að félagsskapurinn hefur kostnað í för með sér, t. d. inntökugjald og ársgjald. En það yrði ekkert nýtt í þessu félagi. Öll félög verða að leggja slík gjölda á félaga sína.
Því er ekki að leyna, að félagsskapurinn hefur kostnað í för með sér, t. d. inntökugjald og ársgjald. En það yrði ekkert nýtt í þessu félagi. Öll félög verða að leggja slík gjölda á félaga sína.
En svo er hin hliðin á málinu, - sú, að gerast félagi, - góður félagi, - sem vill offra sér fyrir málefnið,  
En svo er hin hliðin á málinu, - sú, að gerast félagi, - góður félagi, - sem vill offra sér fyrir málefnið,  
- listina.  Hún er veigameiri,-
- listina.  Hún er veigameiri,- skiptir mestu máli. Þar dugir engin hálfvelgja hjá félagsmanni. Annaðhvort er að vera eða vera ekki. Ennfremur er ein hliðin enn á máli þessu og hún er sú að vanda val á félagsmönnum. Það er veigamikið atriði. Og þó að þið, sem við höfum kvatt hingað til okkar í kvöld, viljið öll vera með  í nýja söngfélaginu okkar, þá þarf samt að auka félagatöluna, einkum þurfum við fleiri góðar kvenraddir og 2-3 tenóra. Flokkurinn má ekki vera minni en 40 manns, Þá viðbót vaeri bezt að fá strax, ef tök væru á því. Að öðru jöfnu kysi ég þó heldur þá, sem vinna í landi en á sjónum, sökum fjarveru þeirra síðarnefndu eða bindingar við sjósóknina.
skiptir mestu máli. Þar dugir engin hálfvelgja hjá félagsmanni. Annaðhvort er að vera eða vera ekki. Ennfremur er ein hliðin enn á máli þessu og hún er sú að vanda val á félagsmönnum. Það er veigamikið atriði. Og þó að þið, sem við höfum kvatt hingað til okkar í kvöld, viljið öll vera með  í nýja söngfélaginu okkar, þá þarf samt að auka félagatöluna, einkum þurfum við fleiri góðar kvenraddir og 2-3 tenóra. Flokkurinn má ekki vera minni en 40 manns, Þá viðbót vaeri bezt að fá
strax, ef tök væru á því. Að öðru jöfnu kysi ég þó heldur þá, sem vinna í landi en á sjónum, sökum fjarveru þeirra síðarnefndu eða bindingar við sjósóknina.
Þið vitið það öll, að ykkur er meira og minna ábótavant hvað sönginn snertir og raddir ykkar þurfa lagfæringar við. Þeirrar endurbótar og lagfæringar þyrfti ég sjálfur ekki síður með. Reynslan sannar okkur það, að jafnvel lélegir söngkraftar geta með æfingum og ástundun, góðum vilja, náð merkilega góðum árangri, ef söngurinn er hreinn, sem er alltaf fyrsta og sjálfsagðasta skilyrðið.
Þið vitið það öll, að ykkur er meira og minna ábótavant hvað sönginn snertir og raddir ykkar þurfa lagfæringar við. Þeirrar endurbótar og lagfæringar þyrfti ég sjálfur ekki síður með. Reynslan sannar okkur það, að jafnvel lélegir söngkraftar geta með æfingum og ástundun, góðum vilja, náð merkilega góðum árangri, ef söngurinn er hreinn, sem er alltaf fyrsta og sjálfsagðasta skilyrðið.
  Ég hefi fengið margar og ítrekaðar áskoranir að stofna hér karlakór, en ég hefi hummað það fram af mér. Ástæðurnar fyrir því eru aðallega þær, að fyrsti kór minn var karlakór með nálega 20 mönnum. Með þeim æfði ég 5 ár í röð, og við héldum samsöngva fleirum sinnum. En ég var þá alltaf óánægður með árangurinn sem stafaði af því, hversu fyrsti tenór var lélegur. Þá var líka alltaf verið að skora á mig að æfa heldur blandaðan kór. Og ég lét tilleiðast. Síðan hefi ég alltaf hallast að blönduðum kór, eins og þið vitið. Um eitt skeið voru rúmlega 40 manns í kórnum. Og stöku sinnum héldum við samsöngva, alltaf vel sótta, og var þeim vel tekið. Jafnvel þó að mér stæði til boða að stjórna hér sæmilega völdum karlakór, þá vil ég þó heldur, að svo komnu máli reyna að hressa upp á blandaða kór-
Ég hefi fengið margar og ítrekaðar áskoranir að stofna hér karlakór, en ég hefi hummað það fram af mér. Ástæðurnar fyrir því eru aðallega þær, að fyrsti kór minn var karlakór með nálega 20 mönnum. Með þeim æfði ég 5 ár í röð, og við héldum samsöngva fleirum sinnum. En ég var þá alltaf óánægður með árangurinn sem stafaði af því, hversu fyrsti tenór var lélegur. Þá var líka alltaf verið að skora á mig að æfa heldur blandaðan kór. Og ég lét tilleiðast. Síðan hefi ég alltaf hallast að blönduðum kór, eins og þið vitið. Um eitt skeið voru rúmlega 40 manns í kórnum. Og stöku sinnum héldum við samsöngva, alltaf vel sótta, og var þeim vel tekið. Jafnvel þó að mér stæði til boða að stjórna hér sæmilega völdum karlakór, þá vil ég þó heldur, að svo komnu máli reyna að hressa upp á blandaða kórinn okkar, ef þátttakan yrði góð og nægileg. Svo er ég orðinn honum svo vanur. Og vegna þeirrar karlakóraöldu, sem nú fer um landið, vil ég heldur hlúa að blönduðum kór. Einhliða kórar skapa of einhliða söngmennt, finnst mér. Báðir hafa auðvitað sína kosti. Og báðir eiga að lifa, blómgast og dafna.
inn okkar, ef þátttakan yrði góð og nægileg. Svo er ég orðinn honum svo vanur. Og vegna þeirrar karlakóraöldu, sem nú fer um landið, vil ég heldur hlúa að blönduðum kór. Einhliða kórar skapa of einhliða söngmennt, finnst mér. Báðir hafa auðvitað sína kosti. Og báðir eiga að lifa, blómgast og dafna.
Nú sem stendur eru aðallega tveir blandaðir kórar í landinu, sem eitthvað ber á, sem sé Heimir í Reykjavík og Kantötukór Akureyrar. Og svo erum við eins og peð á sama lista, af því að við höfum ekki staðið nógu oft og þétt saman. Hinir hafa aftur á mót æft, - æft af kappi, og stefnt að vissu marki og náð góðum árangri.
Nú sem stendur eru aðallega tveir blandaðir kórar í landinu, sem eitthvað ber á, sem sé Heimir í Reykjavík og Kantötukór Akureyrar. Og svo erum við eins og peð á sama lista, af því að við höfum ekki staðið nógu oft og þétt saman. Hinir hafa aftur á mót æft, - æft af kappi, og stefnt að vissu marki og náð góðum árangri.
Sennilega er ætlan S. Í. K. sú, með því að taka blandaða kóra inn í Sambandið, að báðar tegundir kóranna komi saman - til leika í framtíðinni, - ýmist með fjórðungsmótum eða landsmótum. Þannig skilst mér það hugsað í bréfinu frá formanni S. Í. K.
Sennilega er ætlan S. Í. K. sú, með því að taka blandaða kóra inn í Sambandið, að báðar tegundir kóranna komi saman - til leika í framtíðinni, - ýmist með fjórðungsmótum eða landsmótum. Þannig skilst mér það hugsað í bréfinu frá formanni S. Í. K.
Lína 38: Lína 30:
Þegar æfingar hafa gengið miður hjá okkur, hefur það oft leið áhrif á mig. En gangi þær aftur á móti sæmilega eða vel, þá geta þær haft svo góð áhrif á mig, á heilsu mína, að ég verð sem allt annar maður. Það er eitur í mínum beinum að finna áhugaleysi eða hálfvelgju í starfi hjá einhverjum söngfélaganna eða flokksmanni.
Þegar æfingar hafa gengið miður hjá okkur, hefur það oft leið áhrif á mig. En gangi þær aftur á móti sæmilega eða vel, þá geta þær haft svo góð áhrif á mig, á heilsu mína, að ég verð sem allt annar maður. Það er eitur í mínum beinum að finna áhugaleysi eða hálfvelgju í starfi hjá einhverjum söngfélaganna eða flokksmanni.
Eins og þið hafið heyrt á því, sem ég hefi sagt, þá á markmiðið að vera meira og hærra en áður, eins og líka kemur berlega fram í uppkasti því að lögum, sem hér liggur fyrir, t. d. að syngja á fjórðungsmótum og landsmótum, halda samsöngva hér og ef til vill annars staðar, ef ástæður þykja til.
Eins og þið hafið heyrt á því, sem ég hefi sagt, þá á markmiðið að vera meira og hærra en áður, eins og líka kemur berlega fram í uppkasti því að lögum, sem hér liggur fyrir, t. d. að syngja á fjórðungsmótum og landsmótum, halda samsöngva hér og ef til vill annars staðar, ef ástæður þykja til.
Þegar ég í fyrsta skiptið kom í konunglega leikhúsið í Kaupmannahöfn, varð mér starsýnt á 4 orð, sem stóðu skráð yfir leiksviðinu. Þau voru þessi: ,,Ej blot til Lyst”, þ. þ.: Ekki aðeins til skemmtunar.
Þegar ég í fyrsta skiptið kom í konunglega leikhúsið í Kaupmannahöfn, varð mér starsýnt á 4 orð, sem stóðu skráð yfir leiksviðinu. Þau voru þessi: „Ej blot til Lyst“, þ. þ.: Ekki aðeins til skemmtunar.
Mér skildist það svo, að jafnframt skemmtuninni ætti maður líka að læra af því, sem fram fer á leiksviðinu. Og það er auðvitað bæði gaman og alvara, sem þar er sýnt og fram fer. Eins er því háttað með söngstarfið. Það má gjarnan vera til skemmtunar og ánægju, en jafnhliða verður það líka að búa yfir eða veita
Mér skildist það svo, að jafnframt skemmtuninni ætti maður líka að læra af því, sem fram fer á leiksviðinu. Og það er auðvitað bæði gaman og alvara, sem þar er sýnt og fram fer. Eins er því háttað með söngstarfið. Það má gjarnan vera til skemmtunar og ánægju, en jafnhliða verður það líka að búa yfir eða veita lærdóm og alvöru, - já, miðla lærdómi og menntun“.
 
lærdóm og alvöru, - já, miðla lærdómi og menntun".
Stofnendur Vestmannakórs voru:
Stofnendur Vestmannakórs voru:
1. Brynjólfur Sigfússon, söngstjóri
1. Brynjólfur Sigfússon, söngstjóri
Lína 229: Lína 220:
Árni J. Johnsen 1957, frá aðalfundi 25. okt. um haustið, en eftir þann fund lagðist starf kórsins niður með
Árni J. Johnsen 1957, frá aðalfundi 25. okt. um haustið, en eftir þann fund lagðist starf kórsins niður með
öllu.
öllu.
{{Blik}}
11.675

breytingar

Leiðsagnarval