„Blik 1967/Jónas skáld Þorsteinsson, III. hluti“: Munur á milli breytinga

Fara í flakk Fara í leit
ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 548: Lína 548:
Harðangur nefndi Jónas skáld Þorsteinsson íbúðarhús sitt á Nesi í Norðfirði. Ég læt vera að lýsa vistarverunni þar. Enn rennur mér til rifja öll sú fátækt, sem skáldið og fjölskylda hans áttu þar við að búa, og allur sá þrældómur, sem Jóhanna bústýra lagði á sig og varð á sig að leggja á þessum erfiðu árum, þegar allt var á frumstigi hjá okkur, flutningatækin, vegirnir, verzlunarhættirnir, kaupgjaldsmálin, - já, réttur fátæklingsins til að lifa, - til að draga fram lífið. Já, allt allt.<br>
Harðangur nefndi Jónas skáld Þorsteinsson íbúðarhús sitt á Nesi í Norðfirði. Ég læt vera að lýsa vistarverunni þar. Enn rennur mér til rifja öll sú fátækt, sem skáldið og fjölskylda hans áttu þar við að búa, og allur sá þrældómur, sem Jóhanna bústýra lagði á sig og varð á sig að leggja á þessum erfiðu árum, þegar allt var á frumstigi hjá okkur, flutningatækin, vegirnir, verzlunarhættirnir, kaupgjaldsmálin, - já, réttur fátæklingsins til að lifa, - til að draga fram lífið. Já, allt allt.<br>
Marga kolapokana sá ég Jóhönnu bústýru bera á bakinu heim að Harðangri klædda tötrum. Þá féllu sjaldan skórnir að fótum hennar. Þeir voru oftast af „hinu kyninu“ og líklega „númer 44“, þó að hún hefði getað komizt af með nr. 39, ef allt hefði verið með felldu. - Já, ég finn enn þá meira til þess nú en þá, hversu þetta allt var ömurlegt. Já, líf fátæklinganna í heild. Það má gleymast, segir þú, lesari minn góður. Er það alveg víst? Er þetta ekki eilítill kafli úr sögu þjóðarinnar? Hversvegna að draga fjöður yfir átakanlegustu kaflana? Ef til vill megum við mest af þeim læra.<br>
Marga kolapokana sá ég Jóhönnu bústýru bera á bakinu heim að Harðangri klædda tötrum. Þá féllu sjaldan skórnir að fótum hennar. Þeir voru oftast af „hinu kyninu“ og líklega „númer 44“, þó að hún hefði getað komizt af með nr. 39, ef allt hefði verið með felldu. - Já, ég finn enn þá meira til þess nú en þá, hversu þetta allt var ömurlegt. Já, líf fátæklinganna í heild. Það má gleymast, segir þú, lesari minn góður. Er það alveg víst? Er þetta ekki eilítill kafli úr sögu þjóðarinnar? Hversvegna að draga fjöður yfir átakanlegustu kaflana? Ef til vill megum við mest af þeim læra.<br>
Ég held meira að segja, að það geri mig sjálfan á mínum aldri að betri manni, að rifja allt þetta upp og gera mér sem fyllsta grein fyrir ævi Jónasar skálds Þorsteinssonar og örlögum, og svo þeirra, sem lifðu með honum og fyrir hann og tengdu örlög sín ævi hans og atorku eða atorkuleysi, gáfum og svo gáfnaskorti til þess að sjá sér og sínum farborða í von og trú á gæfu og gengi á tímum vályndis og voða, fátæktar og úrræðaleysis, þegar hamfarir náttúruaflanna á landi okkar færðu allt í fjötra og hindruðu allt bjargræði, fyrst og fremst sökum úrræðaleysis þjóðarinnar, fátæktar, tæknilegrar fáfræði og umkomuleysis. Aðeins afburðamennirnir að hyggindum og forsjálni flutu skaðlitlir yfir þann örlagastraum og björguðu þá æðioft öðrum með sér. Ef til vill eigum við þeim mest að þakka tilveru þjóðarinnar nú, afburða hyggindagáfum þeirra og atgjörvi, - þeim að þakka, að íslenzka þjóðin sökk ekki gjörsamlega í djúp tímans, svo að lítil sem engin verksumerki sæjust þess, að hún hefði nokkurn tíma verið til.
Ég held meira að segja, að það geri mig sjálfan á mínum aldri að betri manni, að rifja allt þetta upp og gera mér sem fyllsta grein fyrir ævi Jónasar skálds Þorsteinssonar og örlögum, og svo þeirra, sem lifðu með honum og fyrir hann og tengdu örlög sín ævi hans og atorku eða atorkuleysi, gáfum og svo gáfnaskorti til þess að sjá sér og sínum farborða í von og trú á gæfu og gengi á tímum vályndis og voða, fátæktar og úrræðaleysis, þegar hamfarir náttúruaflanna á landi okkar færðu allt í fjötra og hindruðu allt bjargræði, fyrst og fremst sökum úrræðaleysis þjóðarinnar, fátæktar, tæknilegrar fáfræði og umkomuleysis. Aðeins afburðamennirnir að hyggindum og forsjálni flutu skaðlitlir yfir þann örlagastraum og björguðu þá æðioft öðrum með sér. Ef til vill eigum við þeim mest að þakka tilveru þjóðarinnar nú, afburða hyggindagáfum þeirra og atgjörvi, - þeim að þakka, að íslenzka þjóðin sökk ekki gjörsamlega í djúp tímans, svo að lítil sem engin verksumerki sæjust þess, að hún hefði nokkurn tíma verið til.<br>


[[Blik 1967/Jónas skáld Þorsteinsson, IV. hluti|Jónas skáld Þorsteinsson, IV. hluti]]


{{Blik}}
{{Blik}}

Leiðsagnarval