„Blik 1967/Brynjólfur Sigfússon organisti og söngstjóri, I. hluti“: Munur á milli breytinga

<big>Elzti sonur hjónanna á [[Lönd-vestri|Vestri-Löndum]] fæddist 1. marz 1885 og var vatni ausinn 12. apríl s.á. Hann hlaut nafn móðurafa síns, [[séra Brynjólfur Jónsson|séra Brynjólfs Jónssonar]] að [[Ofanleiti]]. <br>

[[Mynd: 1967 b 38 A.jpg|thumb|450px|''Innilegt samband var ríkjandi á milli frændsystkinanna á Vestri-Löndum og í Frydendal. Bræðrasynirnir voru sérstaklega samrýmdir.''<br>

[[Sigfús Árnason]] organisti lagði sig því snemma í líma með að kenna þessum söngna og áhugasama syni sínum, Brynjólfi, lög og tónlist.<br>

Þegar Brynjólfur Sigfússon hafði lokið barnaskólanámi hjá þeim kennurunum [[séra Oddgeir Guðmundsen]] og [[Eiríkur Hjálmarsson (Vegamótum)|Eiríki Hjálmarssyni]], og svo stundað framhaldsskólanám hjá einstaklingum í Eyjum, réðist hann innanbúðarmaður hjá  [[J.P.T. Bryde]], þ.e. í [[Austurbúðin]]a eða [[Garðurinn|Garðsverzlun]]. Það mun hafa verið 1901. Þá var Brynjólfur 16 ára gamall.<br>

Öll uppvaxtarár sín stundaði Brynjólfur Sigfússon tónlistarnám og orgelspil hjá föður sínum heima á Löndum. Að öðru leyti nam Brynjólfur tónlistina af sjálfum sér þar sem náttúran var náminu ríkari, vakinn og sofinn við þetta sitt hjartans áhugamál. Frændur hans í Reykjavík sendu honum nótnabækur, kæmu þær út, og Ragnheiður systir hans var honum hugulsöm í þessum efnum, þegar hún dvaldist hjá frændfólkinu í Reykjavík.<br>

Nýjar hugsjónir fæðast, þróast og rætast í tónlistarmálunum í Vestmannaeyjum. Fleiri Eyjabúar fundu innra með sér eigindin og hvötina til iðkunar á tónlist en Brynjólfur á Löndum. Dásamlegt væri það að geta verið því vaxnir að lofa Eyjabúum í heild að njóta tónlistar og söngs, hugsuðu nokkrir ungir menn í sveitarfélaginu. Og þessi göfuga ósk þróaðist og efldist.<br>

[[Mynd: 1967 b 40 A.jpg|thumb|350px|''Brynjólfur Sigfússon og síðari kona hans  Ingrid og elzta barn þeirra Aðalsteinn.'']]Loks var kosin nefnd til þess að afla fjár til lúðrakaupanna og hrinda málinu í framkvæmd. Afla þurfti fjár úr vasa almennings. Þá var eina ráðið að halda „tombólu“. Það var gert og allt tókst vel. Fjáröflunin lánaðist býsna vel, því að Eyjabúar skildu þessa ungu hugsjónamenn, og loks voru fest kaup á lúðrum hjá umboðsmanni erlendrar hljóðfæraverksmiðju haustið 1903. Tíminn leið og lúðrarnir voru væntanlegir til landsins með „Scotlandinu“, millilandaskipi Thorefélagsins, sem lagði af stað frá Kaupmannahöfn til Íslands 7. febrúar 1904. Skip þetta strandaði við Færeyjar 8 dögum síðar eða 15. febrúar s.m. Ekki var annað vitað, en að Ægir hefði þar gleypt öll hljómlistarhornin hinna ungu Eyjaskeggja, eins og Eyjapóstinn, sem í skipinu var.<br>

Nú voru góð ráð dýr. Skotið var á fámennum fundi. Þann fund sat m.a. Gísli Jóhannsson í Frydendal, kaupmaður á [[Miðbúðin|Miðbúðareigninni]]. Hann hafði þá nýlega náð sér í umboð fyrir erlenda hljóðfæraverksmiðju. Afráðið var á fundi þessum, að hann pantaði þá þegar lúðra handa hinni fyrirhuguðu „hornasveit“ í þorpinu. Og svo gjörði hann hið bráðasta.<br>

Í Hornaflokknum voru 6 menn, sem mega með sanni kallast brautryðjendur hér á þessu hljómlistarsviði. Hér skulu greind nöfn þeirra og lúðragerðin, er þeir léku á hver um sig:

#[[Pétur Lárusson|Pétur bóndi Lárusson]] á [[Búastaðir|Búastöðum]], - Piccolo.

#[[Árni Árnason (Grund)|Árni Árnason]], tómthúsmaður á [[Grund]] við Kirkjuveg, - Cornet.

#Brynjólfur Sigfússon, bókhaldari, - Túba. (Þessa túbu Brynjólfs eigum við Eyjabúar í [[Byggðasafn Vestmannaeyja|Byggðarsafni Vestmannaeyja]]).

Lúðrarnir kostuðu allir í innkaupi kr. 320,00.<br>  

Þessi fyrsta lúðrasveit Vestmannaeyja naut mikillar vinsældar í byggðarlaginu, enda lék hún á flestum útisamkomum, svo sem á þjóðhátíð Eyjabúa, og við önnur hátíðleg tækifæri. Dagar hennar entust í 12 ár eða til ársins 1916. Þá lognaðist þetta menningarstarf út af. Ástæður eru mér ókunnar.<br>

Sóknarnefndin mælti með Brynjólfi Sigfússyni til starfsins eða réði hann. Þá var hann aðeins 19 ára gamall. Jafnframt gerðist þessi ungi maður fyrirvinna móður sinnar og systkina, er foreldrar hans skildu þetta ár og faðirinn fór til Ameríku.<br>

Næstu tvö árin var svo Brynjólfur Sigfússon fyrirvinna móður sinnar og systkina, með því að [[Ragnheiður Stefanía Sigfúsdóttir yfirhjúkrunarfræðingur|Ragnheiður]] systir hans, sem var að vísu eldri en hann, var bundin heimilinu sökum lasleika móðurinnar, sem var brjóstveik og mátti lítið eða ekkert starf á sig leggja. Brynjólfur og þau systkinin öll reyndust móður sinni í alla staði vel í heilsuleysi hennar, raunum og mótlæti, voru henni umhyggjusöm og nærgætin, ástrík og einlæg.<br>

Enginn í Eyjum var því vaxinn að taka að sér organistastarfið, meðan Brynjólfur Sigfússon dvaldist við framhaldsnámið í Reykjavík. En kunnur söngmaður í Eyjum og fyrrum hjálparhella Sigfúsar söngstjóra Árnasonar þau ár, er hann stjórnaði „Söngfélagi Vestmannaeyja“, gerðist nú forsöngvari í Landakirkju, meðan organistinn var fjarverandi. Sá maður var [[Sveinn P. Scheving|Sveinn Pálsson Scheving]], bóndi á [[Steinsstaðir|Steinsstöðum]], síðar hreppstjóri í Eyjum og síðast lögregluþjónn, eftir að sveitarfélagið öðlaðist bæjarréttindi (1918).<br>

Brynjólfur Sigfússon ávann sér mikið álit og traust hins mæta manns, Brynjólfs organista í Reykjavík. Til sönnunar því er bréf Brynjólfs Þorlákssonar dags. 28. ágúst 1907 til Brynjólfs Sigfússonar.<br>

Jafnframt því að stjórna lúðrasveit, sem stofnuð var í Vestmannaeyjum, stofnaði Brynjólfur Sigfússon söngflokk þar nokkrum árum eftir að hann gerðist organisti við Landakirkju. Að sjálfsögðu var nokkuð af söngfólkinu í kirkjukór hans einnig þátttakendur í söngflokki þessum, sem var einskonar arftaki karlakórs [[Söngfélag Vestmannaeyja|Söngfélags Vestmannaeyja]] (1894-1904), sem faðir hans stjórnaði og var lífið og sálin í, meðan Söngfélagið var og hét.<br>

Allt þetta tónlistar- og sönglistarstarf hins unga manns vakti óskipta athygli málsmetandi manna, er til Eyja komu. Nemandi í prestaskólanum, sem kynnzt hafði Brynjólfi og starfi hans við dvöl í Eyjum 1907 skrifar honum 2. október um haustið:<br>

Hér á bréfritarinn við Kirkjukórinn og karlakór Brynjólfs hinn fyrsta.<br>

Þessi söngflokkur Brynjólfs Sigfússonar bar ekkert nafn um margra ára skeið. Hann söng á [[þjóðhátíð]]um Vestmannaeyinga og við ýmis önnur hátíðleg tækifæri. Hann hafði hins vegar engar fastar starfsreglur, engin lög, engar samþykktir. Hann æfði ekki söng stöðugt, heldur þegar hátíðahöld eða tyllidagar voru framundan. Sem dæmi má nefna konungskomuna 1907. Hver vissi þá, nema kóngsi leggði lykkju á leið sína til Reykjavíkur og stigi á land í Eyjum með fríðu föruneyti? Vitað var og er, að fleiri vegir eru órannsakanlegir en vegir sjálfs himnakonungsins. Færi svo, að kóngur heimsækti Vestmannaeyjar, þótti ráðandi mönnum þar ekki annað betur sæmandi, en að æfður kór syngi þjóðsöng Danmerkur og svo t. d. fyrsta erindið af „Eldgamla Ísafold“, þótt öðru yrði þar sleppt af gildum ástæðum! Þess vegna æfði Brynjólfur Sigfússon kórinn sinn oft vorið 1907. En þessi von eða ætlan um heimsókn kóngs til Eyja sumarið 1907 brást gjörsamlega. En hvað um það? Brynjólfur Sigfússon hafði æft dálítinn söngkór og við það öðlazt traust og trú á eigin getu á þessu  sviði. Það var sannarlega mikilvægt fyrir allt hans sönglistarstarf síðar í Eyjum.<br>

Fyrir notin af Goodtemplarahúsinu í bæði skiptin greiddi kórinn 22 krónur eða 11 krónur fyrir hvorn samsöng. Söngæfingar hafði kórinn haft í Goodtemplarahúsinu haustið 1909 og eftir nýárið 1910, alls 17 æfingar. Hann greiddi fyrir þær samtals kr. 12,75 eða 75 aura fyrir æfingu hverja.<br>

Þess er getið í dagbókum frá fyrstu 12 árum aldarinnar, að söngflokkur Brynjólfs Sigfússonar hafi sungið á Þjóðhátíð Vestmannaeyja hátíðargestum til óblandinnar ánægju. Víst er um það, að blandaður kór undir stjórn Brynjólfs söng við hátíðarhöldin í Eyjum 17. júní 1911 á 100 ára afmælisdegi Jóns forseta Sigurðssonar.<br>