„Blik 1967/Aagaardshjónin í Vestmannaeyjum“: Munur á milli breytinga

Einhverntíma rakst sá, sem þetta skrifar, á það í fundargjörð sýslunefndar Vestmannaeyjasýslu, að borin var upp til samþykktar reikningur frá Aagaard sýslumanni. Reikningurinn fjallaði um kostnað sýslumanns af skrifstofurekstri hans umliðið ár. Nam upphæðin nákvæmlega 1 krónu, segi og skrifa einni krónu. Þar er tekið fram, að reikningurinn hafi verið samþykktur einróma og mótatkvæðalaust! Mig minnir þetta vera árið 1875. Oftar nam ársreikningur sýslumanns yfir kostnaðinn við rekstur sýslumannsskrifstofunnar 1-2 kr. Þó þótti sýslumaðurinn ekki hagsýnn og tómlátur nokkuð og daufgerður. Og hann virðist gjörsamlega hafa skort skilning á gildi sögulegra gagna og nauðsyn á því að vernda skjalasafn sýslunnar eða sýslumannsembættisins. Því til sönnunar er geymsla hans á skjölum embættisins á barnaskólaloftinu í [[Dvergasteinn|Dvergasteini]], þar sem þau lágu um hans daga út um allt loftið, og börnin léku sér að því að rifa þau og rjátla við þau. Þar tróðu þau líka ofaná þeim og mýsnar gerðu sér gott af þeim og hreiðruðu um sig í skjalahaugnum. Ýmis sýsluskjöl héðan frá þessum árum bera þess vitni, svo sem sum þeirra, er geymd eru í Þjóðskjalasafni og Byggðarsafni Vestmannaeyja. En drengskaparmaður var Aagaard sýslumaður og góður fátækri alþýðu í Eyjum, skilningsríkur á basl hennar og bágindi.

Sýslumaður vildi nú ekki eiga á hættu að hafna í Kaupmannahöfn í þriðja sinn þetta ár. Hann fór því landveginn austur yfir Fjall og hugðist komast til Vestmannaeyja yfir sundið. Fyrst gisti hann á Eyrarbakka hjá Guðmundi verzlunarstjóra Thorgrímsen við Lefolliisverzlun (1847 - 1887) og dvaldist þar um hríð í góðu yfirlæti. Frá Eyrarbakka fór hann að Odda á Rangárvöllum. Þar gisti hann margar nætur við mikla vinsemd og gestrisni hjá prófastinum séra Ásmundi Jónssyni, prófasti í Odda. (Séra Ásmundur sat Oddastað 1836-1846 og aftur 1854-1880. Hann var þar forveri Matthíasar skáld Jochumssonar).<br>

Frú Aagaard hreifst strax af fegurð Eyjanna. Meðan ástargleðin og sæla hveitibrauðsdagannna gagntók sál og sinni, fann hún ekki til neinna leiðinda í Eyjum, þó að breytingin væri mikil frá svo að segja allsnægtunum og fjölmenninu í Kaupmannahöfn með menningu á flestum sviðum til umhverfis, þar sem fátæktin, umkomuleysið og menningarleysið á öllum sviðum blasti hvarvetna við auga og einangrunin lokaði flestum leiðum.<br>

En svo tóku áhrif hinnar miklu breytingar að gera vart við sig. Einmanaleikinn og innilokunarkenndin gagntók sálarlífið. Frúin fór einförum. Langar stundir úr deginum, er maður hennar var í embættisönnum, sat hún austur á klöppum austan við [[Skansinn]], þar sem báran blíða í sól og kyrrð gjálfraði við klapparsnös. Frúnni fannst hún færa sér kveðjur frá fjarlægum sundum. Stundum sat frúin vestur á Eiði og hafði þá gjarnan hana [[María Bjarnasen|Maríu litlu Bjarnasen]] hjá sér. Stúlkan litla undi sér við að kasta steinum út í sjóinn, meðan frúin hugleiddi tilveruna og þessi sérkennilegu örlög sín. Og svo varð hún tvisvar fegin eins og jafnan sá, sem á steininn setzt. Á heimleiðinni flaug henni í hug, hvort hún ætti það ekki eftir, að gefast upp, hverfa heim frá maka sínum. Nei, aldrei skyldi hún hverfa heim frá Maríusi sínum, sem hún unni hugástum, - heldur þola og þrauka.

Stuttu eftir fæðingu fyrsta barns síns, Sophusar, fluttust sýslumannshjónin að Uppsölum „vestur í heiðinni, suðvestur af Nýjatúni“, eins og stendur í merkum heimildum. Uppsalir voru timburhús, sem [[Gísli Bjarnasen|Gísli verzlunarstjóri Bjarnasen]] hafði byggt og leigði nú sýslumannhjónunum. Það var lélegt hús, byggt af miklum vanefnum. Á aðalhæð voru tvær stofur og eldhús ásamt gangi. Uppi voru þrjú herbergi. Uppsölum fylgdi útihús. - Í Uppsölum brakaði og hrikkti í austan stórviðrum, - húsið skalf og nötraði, svo að sýslumannsfrúin var skelkuð og flýði stundum heimilið með börnin. Sönn saga er af því t.d., að einu sinni í hvassviðri lét frú Ásdís í Stakkagerði, kona [[Árni Diðriksson|Árna hreppstjóra Diðrikssonar]], vinnumenn sína sækja frú Aagaard og börnin og færa sér heim í Stakkgerði.

Oft var glatt á hjalla í Uppsölum á þeim árum, er sýslumannshjónin bjuggu þar. Sýslumannsfrúin hafði yndi af að gleðja aðra og hressa svolítið upp á yngri kynslóðina í Eyjum alveg sérstaklega. Hún stuðlaði að því með skemtunum heima í Uppsölum, að unga fólkið í Eyjum gæti skemmt sér, kynnzt og kveikt eilítið hvað í öðru. Ekki var danska vinnukonan, hún ungfrú Signe Schumacher, utan við þær skemmtanir. Nei, alveg hið gagnstæða. Hún var mitt hrókur alls fagnaðarins, hló og dansaði og var hvers manns hugljúfi, svo að Eyjastrákar hrifust af. Allir vildu þeir með henni vera. En engum gaf hún kost á meiru en dansi. Og orðstír hennar lifði lengi í Eyjum, eftir að hún fluttist þaðan sökum þess, hversu hún var lagin að draga af unga fólkinu drungann og feimnina, rétta það dálítið úr andlega kútnum og kenna því að dansa. - Já, yndisleg var hún Schmacher, sagði eitt sinn aldraður Eyjabúi við mig fyrir 30-40 árum. Þegar hann var strákur, fékk hann að horfa á dansinn í „stóru stofunni“ í Uppsölum.

Hann fæddist í Norðurbænum á Vilborgarstöðum 26. sept. 1884. Lauk stúdentsprófi við Efterslægtselskabets Skole í Kaupmannahöfn 1903, cand. Phil. 1904, cand. jur. 1909. Og gerðist bæjarfógetafulltrúi í Horsens 1910. Varð fulltrúi í Rigsadvokaturen 1919 og sakadómari í Vejle 1. mat 1925.]]

Frú [[Agnes Aagaard]], sýslumannsfrú í Vestmannaeyjum og síðar birkidómarafrú í Fanö í Danmörku var sérstök gæðakona, léttlynd, góðviljuð og alþýðleg.

 

Marga fata böggla sendi frú Aagaard vinkonu sinni á Vestri-Löndum með póstskipinu Lauru. Þau föt skyldi hún nota handa sér og sínum eða gefa þau fátækum, eftir því sem þau gátu komið að mestum og beztum notum. Stundum launaði frú Jónínaa þessar fatasendingar með bví að senda frú Aagaard saltfisk eða sauðskinn, - vörur, sem voru lítt fáanlegar í Danmörku eða kostuðu þar mikla peninga.

''Gekk í Latínuskólann (Menntaskólann) í Reykjavík veturinn 1890-1891. Lauk stúdentsprófi við Menntaskólann í Ripum í Danmörku 1896, cand. phil. 1897 og cand. jur. 14. febr. 1903. Sama ár var Sophus settur bæjarfógetafulltrúi í Skive.''

 

''Sophus Aagaard var 14 ára gamall, þegar móðir hans fluttist með þá bræður til Reykjavíkur til þess að greiða þeim aðgang að skólum. Að sjálfsögðu gekk Sophus hér í barnaskólann og lauk hér barnaskólanámi. En jafnframt því að ganga í barnaskólann kenndi [[Árni Filippusson]] í Ásgarði drengnum heima og bjó hann sérstaklega undir menntaskólanámið.''<br>

''Í júlí-mánuði árið 1931 steig hér á land í Eyjum dönsk stúlka. Ellen Aagaard kvaðst hún heita og var dóttir Aagaards lögreglustjóra í Odense. Hún var að vitja bernsku- og æskuslóða föður sins. Ellen Aagaard dvaldist hér um skeið og heimsótti ýmsar fjölskyldur, sem Aagaards-fjölskyldan hafði verið kunnug og handgengin, þegar sýslumannshjónin áttu hér heima. Meðal þeirra fjölskyldna voru hjónin í Ásgarði Árni Filippusson og Gíslína Jónsdóttir.''